41
Yusuf selu manek Masir meꞌin sosoa-ndandaan
Seli heni teuk dua, boe ma manek Masir nala meꞌi. Ana nala meꞌi nambariik numa lee Nil tatain. Medak neu ma, ana mete-nita sapi maao hitu. Roun nara manggadila moi-moik kara. Ara kalua numa lee naa mai, de raꞌa naꞌu numa naa.
Basa boe ma hambu sapi laen hitu bali kalua numa lee naa mai. Aon nara nggofa-siik kara. Ara rambariik deka-deka ro sapi maaor raa. De sapi nggofa-siik kahituk kara raa, kodo heni sapi maao kahituk kara raa. Boe ma manek afe kaiboik.
Ta dook ka boe ma ana sunggu seli bali. De ana nala meꞌi seluk. Ana mete-nita hade mbule neuk hitu, kalua numa hade huu neulauk esa mai. Basa de ana mete-nita bali, hade mbule langgak hitu mana malek kara laꞌe ani katobik ena. Boe ma basa hade mbule langgak kara raa, kodo heni hade mbule neuk kahituk kara raa. Basa boe ma manek afe. Dei de ana bubuluk, ndia nala meꞌi seluk ena bali.
Neu huhua anan, boe ma manek duduꞌan ta namaneu. De ana fee parenda neu hatahorir fo reu tungga basa hatahori mana losi-laler ma hatahori malelak kara marai Masir. Basa de ana tui ndia meꞌin neu sara, tehuu ta hambu esa boe na bisa selu nala meꞌis naa sosoa-ndandaan.
Basa boe ma penggawe mana maono-lalau manek nininun naa, bei fo nasaneda nala Yusuf. De ana neu nafada manek nae, “Papa manek, au muste manaku au salang. 10 Fai bakahulun neu papa namanasa au ua au nonoong, de tee ai meni bui dale miu, 11 leꞌodaek esa, ai dua ngga mala meꞌi. Esa-esak no meꞌin, ma esa-esak no ndia sosoa-ndandaan. 12 Numa bui naa dale oo, hambu hatahori Ibrani bei muri-soruk esa boe. Malangga bui soꞌu nalan dadi neu malangga mana maono-lalau numa bui dale. Ai tui ai meꞌin neun. Boe ma ana nafada meꞌis sara raa sosoa-ndandaan. 13 Huu naa de papa manek soꞌu falik au. Tehuu au nonoong naa hambu hukun mates. Dadi basa naar, ndaa tetar sama leo hatahori Ibrani naa kokolan.”
14 Manek namanene nala naa, boe ma ana nadenu hatahori lai-laik neu nala Yusuf numa bui. Basa boe ma Yusuf nafafaꞌu nalolole aon, ma nggati bualoꞌa-papaken fo neu nasare manek. 15 Ana losa, boe ma manek kokolak nae, “Taꞌek, ee! Au ala meꞌi, tehuu ta hambu hatahori esa boe na fo bisa selu meꞌis naa sosoa-ndandaan. Tehuu hambu hatahori nafada au nae, o bisa.”
16 Boe ma Yusuf naselu nae, “Papa manek. Au oo ta ala hata-hata boe. Kada Manetualain mesa kana ndia bisa selu no tetuk meꞌis naa sosoa-ndandaan. Neu ko Ana nae nafada hata fo malole neu papa manek.”
17 Basa boe ma manek tui nae, “Nai au meꞌing naa dale, au ambariik numa lee Nil tatain. 18 Boe ma hambu sapi maao hitu, roun nara manggadila moi-moik kara. Ara kalua numa lee mai, de reu raꞌa naꞌu numa lee tatain. 19 Basa boe ma sapi laen hitu mai bali. Tehuu sapir raa nggofa-siik kara. Nai dae Masir ia, au bei ta ita sapi nggofa-siik matak leo naak! 20 Tehuu au heran laꞌe esak kana! Huu medak neu ma, sapi nggofa-siik kahituk kara raa, kodo heni sapi maao kahituk kara raa. 21 Ara kodo heni sara, tehuu sapir raa nggofa-siik rakandoo. Basa boe ma au afe kaiboik.
22 Basa de au sunggu seli bali, boe ma au ala meꞌi seluk. Au mete-ita hade mbule neuk hitu, kalua numa hade huu neulauk esa mai. 23 Basa naa, au mete-ita seluk bali, hade mbule langgak hitu, mana malek kara laꞌe ani katobik ena. 24 Boe ma basa hade mbule langgak kara raa, kodo heni hade mbule neuk kahituk kara raa. Basa naa au afe. Boe ma au tui meꞌis naa neu hatahori malelak kara. Tehuu ta hambu hatahori esa boe na fo bisa selu nala sosoa-ndandaan.”
25 Boe ma Yusuf selu nae, “Papa manek. Meꞌis kaduak kara raa sosoa-ndandaan kada esak ka. Manetualain nafada memak papa manek hata fo Ana nae taon. 26 Meꞌis naa sosoa-ndandaan talo ia: sapi maao kahituk kara raa, ma hade mbule neuk kahituk kara raa, ndia fai betes teuk hitu. Meꞌis sara raa sosoa-ndandaan esak ka. 27 Boe ma sapi nggofa-siik kahituk kara raa, ma hade langgak mbule kahituk kara raa, ndia fai ndoe-laꞌas teuk hitu.
28 De Manetualain nafada memak ena hata fo Ana nae taon. Naa, sama leo hata fo bebeik kara ia au afadak ena. 29 Neu ko ita hambu fai betes losa teuk hitu nai basa mamanak kara marai nusa Masir ia. 30-31 Basa naa, dei fo ita hambu fai ndoe-laꞌas losa teuk hitu. Neu ko fai ndoe-laꞌas naa, ta hohoꞌak sudi selik kana! Losa ta hambu nanaꞌak nai nusak ia bali. Basa hatahorir ndoe-laꞌa ralan seli, losa ara ta bisa rasaneda fai betes naa ena.
32 Papa manek nala meꞌi laꞌe dua naa sosoa-ndandaan nae, Manetualain henggenee memak ena. Ta dook ka bali, hata fo Ana henggeneek naa, mulai dadi ena.
33 Huu naa de au fee au hahambung talo ia: Malole lenak papa manek sangga hatahori malelak esa, fo bisa nakaneni no malole. Basa naa soꞌu malan fo ana koladu natalolole nusak ia. 34 Neu fai betes teuk hitu naa, malole lenak papa manek oo soꞌu hatahori laen bali boe, fo ara raduduru nanaꞌa lenan nara. Nanaꞌa lenan nara raa, ara baꞌe sara reu lima fo mbeda babaꞌek esa. 35 Ara muste tungga papa manek parendan, fo ara haꞌi hader numa basa nggorok kara marai Masir mai. Basa naa ara muste mbeda hader raa reu soka-poler fo ranea ratalolole sara. 36 Fo neu ko fai ndoe-laꞌas teuk kahituk kara raa losa, na, ita bei taena nanaꞌak. No dalak naa, ta hambu hatahori mate nahuu ndoes.”
Manek soꞌu Yusuf dadi neu ndia lima konan nai dae Masir
37 Manek namanene Yusuf kokolak talo naa, boe ma manek no ndia penggawe moꞌon nara rakaheik tungga Yusuf hahambun naa. 38 Boe ma manek kokolak nae, “Manetualain Dula-dalen koasan hambu memak nai Yusuf ena. Huu naa de ta bisa dadi, ai hambu hatahori laen bali fo lena heni ndia.”
39 Boe ma manek kokolak no Yusuf nae, “Manetualain nafada basa dedeꞌak kara iar reu o ena. Hatematak ia, dei de ai bubuluk mae o ia malelak. Ma o malelan lena heni basa hatahorir. 40 Huu naa de hatematak ia au soꞌuk o dadi neu au lima konang, fo o dadi malanggan nai au uma manen. Ma neu ko basa au rau-inggung nggara tungga o parendan. Kada au mesa ngga ndia lena heni o.”
41-42 Basa boe ma manek olu heni ndia ndeli cap, de ana olun neni Yusuf lima kukun neu. De ana kokolak nae, “No dalak ia, au soꞌuk o dadi neu au lima konang nai basa nusa Masir ia.” Basa de ana olu badu naru tema bangganaꞌuk esa neu Yusuf, ma ana bokolii rante lilo mbilas neu boliin.
43 Basa boe ma ana fee ndia kareta ndara nomer kaduan neu Yusuf fo ana saꞌe. Hambu hatahori nalaik nakahuluk nesik mata fo nanggou taa-taa nae, “Wee! Soi dalak! Fee hada-horomatak!* Hambu hatahori ina-huuk nae nesik ia!” No dalak naa, manek soꞌuk Yusuf dadi neu ndia lima konan nai dae Masir ena.
44 Basa boe ma manek kokolak no Yusuf nae, “Talo ia. O bubuluk memak ena, au ia manek. Au afada basa hatahorir marai Masir ena ae, mete ma o ta fee luas, na, ara ta bisa tao hata-hata.”
45 Basa boe ma manek foi Yusuf nade Safnat Panea, tungga hatahori Masir naden. Ana oo fee Yusuf sao nala inak esa boe, nade Asnat. Yusuf ari-aman nade Potifera. Ana ndia koladu anggama nai kota On. No dalak naa, Yusuf dadi neu hatahori ina-huuk nai dae Masir.
46 Neu ara soꞌuk Yusuf naa, teun nara 30. Basa boe ma ana laꞌo neu memete ndule basa mamanak kara marai dae Masir. 47 Nai fai betes teuk hitu naa dalen, basa osi-lutur nanaꞌan nara dadi ralan seli. 48 Boe ma Yusuf naduduru nanaꞌa lenak kara raa, fo ana mbeda sara. Hambu hader ruma mamanak kara deka no kota bee, na, ana mbeda sara neu kota naa soka-polen. 49 Losa hader buna-boan fo ana naduduru nalak kara raa noꞌun seli, sama leo sarakaek manai tasi tataik, losa ta hambu hatahori bisa uku-sudi nala sara ena.
50 Neu fai ndoe-laꞌas bei ta losa, Yusuf saon Asnat bonggi nala ana touk dua ena. 51 Boe ma Yusuf kokolak nae, “Manetualain tao nala au lilii heni au doidosong, neu au kalua numa au amang uman mai.” Huu naa de ana foi ana ulun nade Manase (fo dedeꞌa deꞌek naa liin sangga sama no dedeꞌa deꞌek laen, fo sosoa-ndandaan nae, ‘lilii’).
52 Neu ana hambu ana kaduan, boe ma ana kokolak bali nae, “Au hambu doidosok noꞌuk ka numa mamanak ia ena. Tehuu Manetualain fee babaꞌe-babatik, ma au hambu anak numa ia ena.” Boe ma ana foi kanak naa nade, Efraim.
53 Basa boe ma fai betes teu kahituk kara raa basa. 54 Boe ma fai ndoe-laꞌas teuk hitu mulai mai, ndaa no hata fo fai bakahulun Yusuf nafada memak ena. Nai mamanak laen hatahorir ndoe-laꞌa ena. Tehuu nai basa mamanak kara marai Masir, hambu nanaꞌak. 55 Doo-doo boe ma hatahori Masir asa mulai ndoe-laꞌa. De ara reu roke nanaꞌak numa manek. Boe ma manek nadenu sara reni Yusuf reu, fo tungga Yusuf parendan.
56 Tehuu fai ndoe-laꞌas naa tamba ta hohoꞌak bali, losa basa mamanak kara marai Masir oo ndoe-laꞌa boe. Boe ma Yusuf mulai sai heni basa soka-poler fo seꞌo hader reu hatahori Masir asa. 57 Basa boe ma hatahorir sudi ruma bee mai reu hasa nanaꞌak numa Masir, nahuu fai ndoe-laꞌas naa nemetaꞌuk ndoos.
* 41:43 Dedeꞌa deꞌe huuk Ibrani sosoa-ndandaan bisa nae, ‘kaur langgak’, do, ‘neteꞌe langgak’. 41:45 Kota On naden laen nai dedeꞌa Yunani nae, ‘Heliopolis’. 41:52 Nai dedeꞌa Ibrani, Efraim sosoa-ndandaan bisa boe ‘hambu anak’, do, ‘dae kaisik’, do, ‘tamba nemenoꞌu’.