☰ Markus 11
11
Əysaning Yerusalemƣa tǝntǝnilik kirixi
Mat. 21:1-11; Luⱪa 19:28-40; Yⱨ. 12:12-19
1-2 Ular Yerusalemƣa yeⱪinlixip, Zǝytun teƣining etikidiki Bǝyt-Fagi wǝ Bǝyt-Aniya yeziliriƣa yeⱪin kǝlginidǝ, u ikki muhlisiƣa aldin mangdurup ularƣa:
— Silǝr udulunglardiki yeziƣa beringlar. Yeziƣa kiripla, adǝm balisi minip baⱪmiƣan, baƣlaⱪliⱪ bir tǝhǝyni kɵrisilǝr. Uni yexip bu yǝrgǝ yetilǝp kelinglar.□  ■ 3 Əgǝr birsi silǝrdin: «Nemixⱪa bundaⱪ ⱪilisilǝr?» dǝp sorap ⱪalsa, «Rǝbning buningƣa ⱨajiti qüxti wǝ u ⱨelila uni bu yǝrgǝ ǝwǝtip beridu» — dǝnglar, — dǝp tapilidi.□
4 Ular ketip aqa yol üstidiki ɵyning dǝrwazisi sirtida baƣlaƣliⱪ turƣan bir tǝhǝyni kɵrdi. Ular tanini yǝxti.□ 5 U yǝrdǝ turƣanlardin bǝzilǝr:
— Tǝhǝyni yexip nemǝ ⱪilisilǝr? — deyixti. 6 Muhlislar Əysaning buyruƣinidǝk jawab bǝrdi, ⱨeliⱪi kixilǝr ularƣa yol ⱪoydi. 7 Muhlislar tǝhǝyni Əysaning aldiƣa yetilǝp kelip, üstigǝ ɵz yepinqa-qapanlirini taxlidi; u üstigǝ mindi.■ 8 Əmdi nurƣun kixilǝr yepinqa-qapanlirini yolƣa payandaz ⱪilip saldi; baxⱪiliri dǝrǝhlǝrdin xah-xumbilarni kesip yolƣa yaydi.□ 9 Aldida mangƣan wǝ kǝynidin ǝgǝxkǝnlǝr:
«Ⱨosanna! Pǝrwǝrdigarning namida kǝlgüqigǝ mubarǝk bolsun! ■ 10 Atimiz Dawutning kelidiƣan padixaⱨliⱪiƣa mubarǝk bolsun! Ərxiǝlada tǝxǝkkür-ⱨosannalar oⱪulsun!» — dǝp warⱪirixatti.□
11 U Yerusalemƣa berip ibadǝthana ⱨoyliliriƣa kirdi; wǝ ǝtrapidiki ⱨǝmmini kɵzdin kǝqürgǝndin keyin, waⱪit bir yǝrgǝ berip ⱪalƣaqⱪa, on ikkǝylǝn bilǝn billǝ yǝnǝ Bǝyt-Aniyaƣa qiⱪti.□  ■
 
Mewisiz ǝnjür dǝrihining lǝnǝtkǝ ⱪelixi
Mat. 21:18-19
12 Ətisi, ular Bǝyt-Aniyadin qiⱪⱪanda, uning ⱪorsiⱪi eqip kǝtkǝnidi. ■ 13 Yiraⱪtiki yopurmaⱪliⱪ bir tüp ǝnjür dǝrihini bayⱪap, uningdin birǝr mewǝ tapalarmǝnmikin dǝp yeniƣa bardi; lekin tüwigǝ kǝlgǝndǝ yopurmaⱪtin baxⱪa ⱨeq nǝrsǝ tapalmidi. Qünki bu ǝnjür pixidiƣan pǝsil ǝmǝs idi. □
 14 U dǝrǝhkǝ sɵz ⱪilip:
— Buningdin keyin mǝnggü ⱨeqkim sǝndin mewǝ yemigǝy! — dedi. Muhlislirimu buni anglidi.
 
Əysaning ibadǝthanini tǝrtipkǝ selixi
Mat. 21:12-17; Luⱪa 19:45-48; Yⱨ. 2:13-22
15 Ular Yerusalemƣa kǝldi; u ibadǝthana ⱨoyliliriƣa kirip, u yǝrdǝ elim-setim ⱪiliwatⱪanlarni ⱨǝydǝxkǝ baxlidi wǝ pul tegixküqilǝrning xirǝlirini, pahtǝk-kǝptǝr satⱪuqilarning orunduⱪlirini ɵrüwǝtti; □  ■ 16 wǝ ⱨeqkimning ⱨeqⱪandaⱪ mal-buyumlarni ibadǝthana ⱨoyliliridin kɵtürüp ɵtüxigǝ yol ⱪoymidi. 17 U hǝlⱪⱪǝ:
— Muⱪǝddǝs yazmilarda: «Mening ɵyüm barliⱪ ǝllǝr üqün dua-tilawǝthana dǝp atilidu» dǝp pütülgǝn ǝmǝsmu? Lekin silǝr uni bulangqilarning uwisiƣa aylanduruwǝttinglar! — dǝp tǝlim baxlidi.□  ■
18 Bax kaⱨinlar wǝ Tǝwrat ustazliri buni anglap, uni yoⱪitixning qarisini izdǝxkǝ baxlidi; pütkül halayiⱪ uning tǝlimigǝ tǝǝjjuplinip ⱪalƣaqⱪa, ular uningdin ⱪorⱪatti.■
19 Kǝqⱪurun, u muhlisliri bilǝn xǝⱨǝrning sirtiƣa qiⱪip kǝtti.□
 
Ənjür dǝrihidin elinidiƣan ibrǝt
20 Ətisi sǝⱨǝrdǝ, ular ǝnjür dǝrihining yenidin ɵtüp ketiwetip, dǝrǝhning yiltizidin ⱪurup kǝtkǝnlikini bayⱪaxti. □ 21 Dǝrǝhni ⱨalitini esigǝ kǝltürgǝn Petrus:
— Ustaz, ⱪara, sǝn ⱪarƣiƣan ǝnjür dǝrihi ⱪurup ketiptu! — dedi.□
22 Əysa ularƣa jawabǝn mundaⱪ dedi:
— Hudaning ixǝnqidǝ bolunglar. □ 23 Mǝn silǝrgǝ xuni bǝrⱨǝⱪ eytip ⱪoyayki, kimdǝkim bu taƣⱪa: Bu yǝrdin kɵtürülüp dengizƣa taxlan!» desǝ wǝ xundaⱪla ⱪǝlbidǝ ⱨeq guman ⱪilmay, bǝlki eytⱪinining ǝmǝlgǝ exixiƣa ixǝnq bar bolsa, u eytⱪan ix uning üqün ǝmǝlgǝ axidu. ■ 24 Xu sǝwǝbtin mǝn silǝrgǝ xuni eytimǝnki, dua bilǝn tiligǝn ⱨǝrbir nǝrsǝ bolsa, xuningƣa erixtim, dǝp ixininglar. Xunda, tiligininglar ǝmǝlgǝ axidu.■
25 Wǝ ornunglardin turup dua ⱪilƣininglarda, birǝrsigǝ ƣuminglar bolsa, uni kǝqürünglar. Xuning bilǝn ǝrxtiki Atanglarmu silǝrning gunaⱨliringlarni kǝqürüm ⱪilidu. ■ 26 Lekin silǝr baxⱪilarni kǝqürüm ⱪilmisanglar, ǝrxtiki Atanglarmu silǝrning gunaⱨliringlarni kǝqürüm ⱪilmaydu.□  ■
 
Əysaning ⱨoⱪuⱪining sürüxtürülüxi
Mat. 21:23-27; Luⱪa 20:1-8
27 Ular Yerusalemƣa ⱪaytidin kirdi. U ibadǝthana ⱨoylilirida aylinip yürgǝndǝ, bax kaⱨinlar, Tǝwrat ustazliri wǝ aⱪsaⱪallar uning yeniƣa kelip:■
28 — Sǝn ⱪiliwatⱪan bu ixlarni ⱪaysi ⱨoⱪuⱪⱪa tayinip ⱪiliwatisǝn? Sanga bu ixlarni ⱪilix ⱨoⱪuⱪini kim bǝrgǝn? — dǝp soridi.■
29 Əysa ularƣa jawabǝn:
— Mǝnmu silǝrdin bir soal soray. Silǝr uningƣa jawab bǝrsǝnglar, mǝnmu bu ixlarni ⱪaysi ⱨoⱪuⱪⱪa tayinip ⱪiliwatⱪanliⱪimni eytip berimǝn: 30 — Yǝⱨya yürgüzgǝn qɵmüldürüx bolsa, ǝrxtinmu, yaki insanlardinmu? Manga jawab bǝrsǝnglarqu!
31 Ular ɵzara mulaⱨizǝ ⱪilixip:
— Əgǝr «Ərxtin kǝlgǝn» desǝk, u bizgǝ: «Undaⱪta, silǝr nemǝ üqün Yǝⱨyaƣa ixǝnmidinglar?» dǝydu. □
32 Əgǝr: «Insanlardin kǝlgǝn» desǝk,... bolmaydu! — deyixti (qünki barliⱪ hǝlⱪ Yǝⱨyani pǝyƣǝmbǝr dǝp ⱪariƣaqⱪa, ular hǝlⱪtin ⱪorⱪatti).■
33 Buning bilǝn, ular Əysaƣa:
— Bilmǝymiz, — dǝp jawab berixti.
— Undaⱪta, mǝnmu bu ixlarni ⱪaysi ⱨoⱪuⱪⱪa tayinip ⱪiliwatⱪanliⱪimni eytmaymǝn, — dedi u ularƣa.
 
 
□ 11:1-2 «adǝm balisining tehi minip baⱪmiƣan bir tǝhǝy» — mundaⱪ ulaƣⱪa hatirjǝm minixi adǝttǝ mumkin ǝmǝs, ǝlwǝttǝ. ■ 11:1-2 Mat. 21:1; Luⱪa 19:29. □ 11:3 «u ⱨelila uni bu yǝrgǝ ǝwǝtip beridu» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «u dǝrⱨal silǝrgǝ yetilitip ⱪoyidu». □ 11:4 «Ular ketip aqa yol üstidiki ɵyning dǝrwazisi sirtida baƣlaƣliⱪ turƣan bir tǝhǝyni kɵrdi» — adǝttǝ koqilar intayin tar bolƣaqⱪa, mal-qarwilar koqida baƣlap ⱪoyulmaytti. Tǝhǝyning «aqa yol»da baƣlaƣliⱪ boluxi Hudaning iradisining ularning uni elip mengixi oƣriliⱪqǝ ix bolmisun degǝnlikini ispatlaydu. ■ 11:7 2Pad. 9:13; Yⱨ. 12:14. □ 11:8 «...baxⱪiliri dǝrǝhlǝrdin xah-xumbilarni kesip yolƣa yaydi» — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «baxⱪiliri etizlardin kǝskǝn xah-xumbilarni yolƣa payandaz ⱪilip saldi» dǝp oⱪulidu. ■ 11:9 Zǝb. 118:26. □ 11:10 «Ⱨosanna! Pǝrwǝrdigarning namida kǝlgüqigǝ mubarǝk bolsun! Atimiz Dawutning kelidiƣan padixaⱨliⱪiƣa mubarǝk bolsun! Ərxiǝlada tǝxǝkkür-ⱨosannalar oⱪulsun!» — bu sɵzlǝr «Zǝb.» 118:25-26diki bexarǝttin elinƣan. «Ⱨosanna» degǝn sɵz «Ⱪutⱪuzƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar» degǝn mǝnidǝ. Injil dǝwrigǝ kǝlgǝndǝ mǝnisi «Hudaƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ»mu bolup ⱪalƣanidi. «Zǝbur» 118-küyidiki izaⱨatlarnimu kɵrüng. Oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, «mubarǝk» degǝn sɵzning «bǝht-bǝrikǝt kɵrsun!» yaki «bǝht-bǝrikǝtlik bolsun!» degǝn tüp mǝnisi bar. □ 11:11 «U Yerusalemƣa berip ibadǝthana ⱨoyliliriƣa kirdi» — Yerusalemdiki bu qong ibadǝthana toƣruluⱪ «Tǝbirlǝr» wǝ «Ⱨagay»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. ■ 11:11 Mat. 21:12,14; Luⱪa 19:45; Yⱨ. 2:14. ■ 11:12 Mat. 21:18. □ 11:13 «Yiraⱪtiki yopurmaⱪliⱪ bir tüp ǝnjür dǝrihini bayⱪap, uningdin birǝr mewǝ tapalarmǝnmikin dǝp yeniƣa bardi» — Ⱪanaan (Pǝlǝstin)diki ǝnjür dǝrǝhliridǝ yopurmaⱪ bolsa, mewimu boluxi kerǝk. Bu ǝnjür dǝrihidǝ kɵrüngǝn karamǝt mɵjizǝ roⱨiy bir ⱨǝⱪiⱪǝtni sürǝtlǝp beridu, ǝlwǝttǝ. □ 11:15 «u ibadǝthana ⱨoyliliriƣa kirip...» — ibadǝthana toƣruluⱪ: ǝyni qaƣda, Yǝⱨudiylarning nurƣun ibadǝthaniliri (sinagoglar) bolup, bu Yǝⱨudiylarning ǝng kɵp yiƣilip ibadǝt ⱪilidiƣan jayi idi. Hudaning ǝmri boyiqǝ, pǝⱪǝt Yerusalemdiki bu mǝrkiziy ibadǝthanidila ⱪurbanliⱪ ⱪilsa toƣra bolatti. «u yǝrdǝ elim-setim ⱪiliwatⱪanlarni ⱨǝydǝxkǝ baxlidi wǝ pul tegixküqilǝrning xirǝlirini, pahtǝk-kǝptǝr satⱪuqilarning orunduⱪlirini ɵrüwǝtti» — ibadǝthana ⱨoylilirida setilƣan ⱨaywan wǝ uqar-ⱪanatlar hǝlⱪning ⱪurbanliⱪ ⱪilixi üqün idi. Ibadǝthaniƣa sǝdiⱪǝ bǝrgüqilǝr pulini yǝrlik pulƣa tegixkǝndin keyin berixi kerǝk idi. ■ 11:15 Mal.3:1-5; Mat. 21:12; Luⱪa 19:45; Yⱨ. 2:14. □ 11:17 ««Mening ɵyüm barliⱪ ǝllǝr üqün dua-tilawǝthana dǝp atilidu»... silǝr uni bulangqilarning uwisiƣa aylanduruwǝttinglar!» — «Yǝx.» 56:7 wǝ «Yǝr.» 7:11ni kɵrüng. Əysaning «bulangqilarning uwisi» degǝn sɵzi ikki bisliⱪ bolup, bir tǝrǝptin bax kaⱨinlarning sodigǝrlǝrgǝ ⱪurbanliⱪlarni setix ⱨoⱪuⱪini setip bǝrgǝnlikini kɵrsitidu; ikkinqidin, bu kaⱨinlarning hǝlⱪning Hudaning ⱨǝⱪiⱪitini anglax pursitini bulap, uning orniƣa ɵzlirining mǝrtiwisini yuⱪiri kɵtürüdiƣan ⱨǝr türlük ⱪaidǝ-yosunlarni ularning boyniƣa artip ⱪoyƣanliⱪini kɵrsitidu. ■ 11:17 1Pad. 8:29; Yǝx. 56:7; Yǝr. 7:11; Mat. 21:13; Luⱪa 19:46. ■ 11:18 Yǝx.49:7, Mat.21:46. □ 11:19 «Kǝqⱪurun, u muhlisliri bilǝn xǝⱨǝrning sirtiƣa qiⱪip kǝtti» — grek tilida «Kǝqⱪurun, ular xǝⱨǝrning sirtiƣa qiⱪip kǝtti». Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Kǝqⱪurunliri, Əysa bilǝn muhlisliri xǝⱨǝrning sirtiƣa qiⱪip ketǝtti». Ixlar dǝrwǝⱪǝ ⱨǝr küni xundaⱪ bolatti. □ 11:20 «dǝrǝhning yiltizidin ⱪurup kǝtkǝn...» — bu karamǝt mɵjizǝ roⱨiy bir ⱨǝⱪiⱪǝtni sürǝtlǝp beridu, ǝlwǝttǝ. □ 11:21 «Ustaz» — grek tilida «Rabbi». □ 11:22 «Hudaning ixǝnqidǝ bolunglar» — grek tilida «Hudaning ixǝnqigǝ igǝ bolunglar». ■ 11:23 Mat. 17:20; 21:21; Luⱪa 17:6. ■ 11:24 Yǝr. 29:12; Mat. 7:7; Luⱪa 11:9; Yⱨ. 14:13; 15:7; 16:24; Yaⱪ. 1:5, 6; 1Yuⱨa. 3:22; 5:14. ■ 11:25 Mat. 6:14; Kol. 3:13. □ 11:26 «Lekin silǝr baxⱪilarni kǝqürüm ⱪilmisanglar, ǝrxtiki Atanglarmu silǝrning gunaⱨliringlarni kǝqürüm ⱪilmaydu» — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ muxu -26-ayǝt tepilmaydu. Nemila bolmisun, bu ayǝt ⱨǝⱪiⱪǝttur. «Mat.» 6:15ni kɵrüng. ■ 11:26 Mat. 18:35. ■ 11:27 Mat. 21:23; Luⱪa 20:1. ■ 11:28 Mis. 2:14; Ros. 4:7; 7:27. □ 11:31 «Ular ɵzara mulaⱨizǝ ⱪilixip: — Əgǝr «Ərxtin kǝlgǝn» desǝk, u bizgǝ: «Undaⱪta, silǝr nemǝ üqün Yǝⱨyaƣa ixǝnmidinglar?» dǝydu» — muxu diniy ǝrbablarning ⱨǝmmisi ǝslidǝ Yǝⱨya pǝyƣǝmbǝrning yǝtküzgǝn hǝwirigǝ jawabǝn: «Bizgǝ towa ⱪilix kerǝk ǝmǝs» degǝn wǝ Yǝⱨya «mening kǝynimdǝ kelidiƣan» dǝp kɵrsǝtkǝn Mǝsiⱨning kelixigǝ ixǝnmǝy, uning qɵmüldürüxini rǝt ⱪilƣanidi, ǝlwǝttǝ. ■ 11:32 Mat. 14:5; Mar. 6:20.
☰