☰ Samu'il «1» 2
2
Ⱨannaⱨ tǝntǝnǝ bilǝn Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyilǝydu
1 Ⱨannaⱨ dua ⱪilip mundaⱪ dedi: —
«Mening ⱪǝlbim Pǝrwǝrdigar bilǝn yayraydu,
Mening münggüzüm Pǝrwǝrdigar bilǝn egiz kɵtürüldi;
Aƣzim düxmǝnlirimning aldida tǝntǝniliktǝ eqildi;
Qünki Sening nijatingdin xadlinimǝn.□  ■
2 Pǝrwǝrdigardǝk muⱪǝddǝs bolƣuqi yoⱪtur;
Qünki Sǝndin baxⱪa ⱨeq kim yoⱪ,
Hudayimizdǝk ⱨeq uyultax yoⱪtur.■
3 I insanlar, kibirlik sɵzliringlarni kɵpǝytiwǝrmǝnglar,
Yoƣan gǝplǝrni aƣzinglardin qiⱪarmanglar;
Qünki Pǝrwǝrdigar bilim-ⱨidayǝtkǝ igǝ Hudadur.
Insanlarning ǝmǝlliri Uning tǝripidin tarazida tartilidu.
4 Palwanlarning oⱪ-yaliri sundurildi;
Lekin putlixip yiⱪilƣanlarning beli bolsa ⱪudrǝt bilǝn baƣlandi.
5 Ⱪorsiⱪi toⱪ bolƣanlar nan tepix üqün ɵzini yallanmiliⱪⱪa bǝrdi;
Lekin aq ⱪalƣanlar ⱨazir aq ⱪalmidi;
Ⱨǝtta tuƣmas ayal yǝttini tuƣidu;
Lekin kɵp baliliⱪ bolƣan solixip ketidu.■
6 Pǝrwǝrdigar ⱨǝm ɵltüridu, ⱨǝm ⱨayat beridu;
U adǝmni tǝⱨtisaraƣa qüxüridu, u yǝrdin yǝnǝ turƣuzidu;□  ■
7 Pǝrwǝrdigar adǝmni ⱨǝm namrat ⱪiliwetidu, ⱨǝm bay ⱪilidu;
U kixini ⱨǝm pǝs ⱪilidu, ⱨǝm egiz kɵtüridu.
8 U ɵzi miskinni topidin ⱪopuridu,
Ⱪiƣliⱪtin yoⱪsulni kɵtüridu;
Ularni esilzadilǝr arisida tǝng olturƣuzidu;
Ularni xan-xǝrǝplik tǝhtigǝ miras ⱪilduridu;
Qünki yǝrning tüwrükliri Pǝrwǝrdigarningkidur;
U Ɵzi dunyani ularning üstigǝ salƣanidi.■
9 Ɵz muⱪǝddǝs bǝndilirining putlirini U mǝzmut ⱪilidu;
Əmma rǝzillǝr bolsa, ⱪarangƣuda xük ⱪilinidu;
Qünki ⱨeqkim ɵz ⱪudriti bilǝn nusrǝt tapmaydu.
10  Pǝrwǝrdigar bilǝn ⱪarxilaxⱪanlar parǝ-parǝ ⱪiliwetilidu;
U Ɵzi asmanlardin ularƣa ⱪarxi güldürlǝydu.
Pǝrwǝrdigar yǝr yüzining qǝtlirigiqǝ ⱨɵküm qiⱪiridu;
U Ɵzi tikligǝn padixaⱨⱪa ⱪudrǝt beridu,
U Ɵzi mǝsiⱨliginining münggüzini egiz kɵtüridu!».□  ■
 
11  Əlkanaⱨ bolsa Ramaⱨdiki ɵz ɵyigǝ yenip bardi. Bala bolsa ǝlining ⱪexida Pǝrwǝrdigarƣa hizmǝt ⱪilip ⱪaldi.
 
Əlining oƣullirining kaⱨinliⱪ mǝnsipidin rǝzillik bilǝn paydilinixliri
12  Əmma Əlining oƣulliri intayin yaman kixilǝrdin bolup, Pǝrwǝrdigarni tonumaytti. □ 13  Kaⱨinlarning hǝlⱪlǝrgǝ mundaⱪ aditi bolƣan: — Birsi ⱪurbanliⱪ ⱪilip, gɵx ⱪaynap pixiwatⱪanda kaⱨinning hizmǝtkari kelip üq tilliⱪ qanggakni ⱪolida tutup 14  dax, ⱪazan, dangⱪan yaki korining iqigǝ sanjip, qanggakⱪa nemǝ elinƣan bolsa kaⱨin xuni ɵzigǝ alatti. Ularning Xiloⱨƣa ⱪurbanliⱪ ⱪilƣili kǝlgǝn ⱨǝmmǝ Israillarƣa xundaⱪ aditi bolƣan. □ 15 Xundaⱪla ⱨǝtta yaƣni kɵydürmǝstǝ kaⱨinning hizmǝtkari kelip ⱪurbanliⱪ ⱪiliwatⱪan adǝmgǝ: — Kaⱨinƣa kawap üqün gɵx bǝrgin, qünki u sǝndin ⱪaynap pixⱪan gɵx ⱪobul ⱪilmaydu, bǝlki ham gɵx lazim, dǝytti. 16  Əgǝr ⱪurbanliⱪ ⱪilƣuqi uningƣa: — Awwal yeƣi kɵydürülüp bolsun, andin nemini halisang xuni alƣin, desǝ, u: — Bolmaydu, manga dǝrⱨal bǝr! Bolmisa mǝjburiy alimǝn, dǝytti; □ 17 Xundaⱪ ⱪilip bu ikki yaxning gunaⱨi Pǝrwǝrdigarning aldida tolimu eƣir bolƣanidi; qünki uning sǝwǝbidin hǝⱪ Pǝrwǝrdigarƣa atiƣan ⱪurbanliⱪlar kɵzgǝ ilinmaywatatti.
18  Əmma Samuil narǝsidǝ bala bolup kanaptin toⱪulƣan bir ǝfodni kiyip Pǝrwǝrdigarning aldida hizmǝt ⱪilatti. □ 19  Buningdin baxⱪa uning anisi ⱨǝr yilda uningƣa bir kiqik ton tikip, ⱨǝr yilliⱪ ⱪurbanliⱪni ⱪilƣili eri bilǝn barƣanda alƣaq kelǝtti. 20  Əli Əlkanaⱨ wǝ ayaliƣa bǝht tilǝp dua ⱪilip: — «Ayalingning Pǝrwǝrdigarƣa beƣixliƣinining orniƣa sanga uningdin baxⱪa nǝsil bǝrgǝy, dedi. Andin bu ikkisi ɵz ɵyigǝ yandi. 21  Xuning bilǝn Pǝrwǝrdigar Ⱨannaⱨni yoⱪlap bǝrikǝtlǝp, u ⱨamilidar bolup jǝmiy üq oƣul wǝ ikki ⱪiz tuƣdi. Kiqik Samuil bolsa Pǝrwǝrdigarning aldida turup ɵsüwatatti.□
22  Əli bǝk ⱪerip kǝtkǝnidi. U oƣullirining pütkül Israilƣa ⱨǝmmǝ ⱪilƣanlirini anglidi ⱨǝm jamaǝt qedirining ixikidǝ hizmǝt ⱪilidiƣan ayallar bilǝn yatⱪininimu anglidi. □ 23  U ularƣa: — Silǝr nemǝ üqün xundaⱪ ixlarni ⱪilisilǝr? Qünki bu hǝlⱪning ⱨǝmmisidin silǝrning yamanliⱪinglarni anglawatimǝn, dedi. 24  Bolmaydu, i oƣullirim! Mǝn angliƣan bu hǝwǝr yahxi ǝmǝs, Pǝrwǝrdigarning hǝlⱪini azdurupsilǝr. □ 25  Əgǝr bir adǝm yǝnǝ bir adǝmgǝ gunaⱨ ⱪilsa, baxⱪa birsi uning üqün Hudadin rǝⱨim sorisa bolidu; lekin ǝgǝr birsi Pǝrwǝrdigarƣa gunaⱨ ⱪilsa, kim uning gunaⱨini tiliyǝlǝydu? — dedi. Lekin ular atisining sɵzigǝ ⱪulaⱪ salmidi; qünki Pǝrwǝrdigar ularni ɵltürüxni niyǝt ⱪilƣanidi. 26 Əmma Samuil degǝn bala ɵsüwatatti, Pǝrwǝrdigar ⱨǝm adǝmlǝrning aldida iltipat tapⱪanidi.■
27  Hudaning bir adimi Əlining yeniƣa kelip mundaⱪ dedi: — Pǝrwǝrdigar xundaⱪ dǝydu: «Misirda, Pirǝwnningkidǝ turƣanda Ɵzümni atangning jǝmǝtigǝ oquⱪ ayan ⱪilmidimmu? ■ 28  Mǝn uni kaⱨinim bolux, Ɵz ⱪurbangaⱨimda ⱪurbanliⱪ ⱪilix, huxbuy yeⱪix wǝ Mening aldimda ǝfod tonini keyip hizmǝt ⱪilixⱪa Israilning ⱨǝmmǝ ⱪǝbililiridin tallimiƣanidimmu? Xuningdǝk Mǝn Israilning otta kɵydüridiƣan ⱨǝmmǝ ⱪurbanliⱪlirini atangƣa tapxurup tǝⱪdim ⱪilƣan ǝmǝsmu? □  ■ 29  Nemixⱪa Mǝn buyruƣan, turalƣu jayimdiki ⱪurbanliⱪim bilǝn axliⱪ ⱨǝdiyǝlǝrni dǝpsǝndǝ ⱪilisilǝr? Nemixⱪa hǝlⱪim Israillar kǝltürgǝn ⱨǝmmǝ ⱨǝdiyǝlǝrning esilidin ɵzliringlarni sǝmritip, ɵz oƣulliringlarning ⱨɵrmitini Meningkidin üstün ⱪilisǝn?» ■ 30  Uning üqün Israilning Hudasi Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: «Mǝn dǝrⱨǝⱪiⱪǝt sening wǝ atangning jǝmǝtidikilǝr Mening aldimda hizmitimdǝ mǝnggü mangidu, dǝp eytⱪanidim; lekin ǝmdi Mǝn Pǝrwǝrdigar xuni dǝymǝnki, bu ix ⱨazir Mǝndin neri bolsun! Meni ⱨɵrmǝt ⱪilƣanlarni Mǝn ⱨɵrmǝt ⱪilimǝn, lekin Meni kǝmsitkǝnlǝr pǝs ⱪarilidu. ■ 31  Mana xundaⱪ künlǝr keliduki, sening bilikingni wǝ atangning jǝmǝtining bilikini tǝng kesiwetimǝn; xuning bilǝn jǝmǝtingdǝ birmu ⱪeriƣan adǝm tepilmaydu! □ 32  Sǝn turalƣu jayimda dǝrd-ⱪayƣu kɵrisǝn; Israillar ⱨǝrⱪandaⱪ ⱨuzur-bǝhtni kɵrgini bilǝn, sening jǝmǝtingdǝ ǝbǝdgiqǝ birmu ⱪeriƣan adǝm tepilmaydu. □ 33 Wǝ Mǝn ⱪurbangaⱨimning hizmitidin üzüp taxlimiƣan adiming bar bolsa, u kɵzliringning hirǝlixixi bilǝn jeningning azablinixiƣa sǝwǝb bolidu. Jǝmǝtingdǝ tuƣulƣanlarning ⱨǝmmisi balaƣǝttin ɵtmǝy ɵlidu. □ 34  Sanga bu ixlarni ispatlaxⱪa, ikki oƣlung Hofniy bilǝn Finiⱨasning bexiƣa qüxidiƣan mundaⱪ bir alamǝt bexarǝt bolidu: — ularning ikkilisi bir kündǝ ɵlidu. 35 Əmma Ɵzümgǝ Roⱨim wǝ dilimdiki niyitim boyiqǝ ix kɵridiƣan sadiⱪ bir kaⱨinni tiklǝymǝn; Mǝn uningƣa mǝzmut bir jǝmǝt ⱪurimǝn; u Mening mǝsiⱨ ⱪilƣinimning aldida mǝnggü mengip hizmǝt ⱪilidu. □ 36 Xundaⱪ boliduki, sening jǝmǝtingdikilǝrdin ⱨǝrbir tirik ⱪalƣanlar bir sǝr kümüx wǝ bir qixlǝm nan tilǝxkǝ uning aldiƣa kelip uningƣa tǝzim ⱪilip: «Ⱪaⱨinliⱪ hizmǝtliridin manga bir orun bǝrsilǝ, yegili bir qixlǝm nan tapay dǝp eytidiƣan bolidu» dǝydu.
 
 
□ 2:1 «Mening münggüzüm Pǝrwǝrdigar bilǝn egiz kɵtürüldi» — Tǝwratta, «münggüz»lǝr kɵp ⱨallarda adǝmlǝrning abruy-xɵⱨritini yaki küqini bildüridu. Muxu yǝrdǝ Ⱪutⱪuzƣuqi-mǝsiⱨni kɵrsitixi mumkin. «Zǝb.», 132:17ni kɵrüng. Bu münggüzlǝr adǝmning bexida ɵskǝn ǝmǝs, ǝlwǝttǝ! ■ 2:1 Luⱪa 1:46. ■ 2:2 Ⱪan. 3:24; Zǝb. 86:8. ■ 2:5 Zǝb. 34:9-10; Yiƣ. 5:6; Luⱪa 1:53. □ 2:6 «tǝⱨtisara» — ɵlgǝnlǝrning roⱨi baridiƣan jay. ■ 2:6 Ⱪan. 32:39; Əz. 37:11-14 ■ 2:8 Ayup 36:15; Zǝb. 113:7, 8; Luⱪa 1:52; Zǝb. 24:1-2; 102:25; 104:5 □ 2:10 «U Ɵzi mǝsiⱨliginining münggüzini egiz kɵtüridu!» — «mǝsiⱨlimǝk» yaki «mǝsiⱨ ⱪilix»: Hudaning yolyoruⱪi bilǝn Israilƣa yengi bir padixaⱨ bekitix üqün uning bexiƣa zǝytun meyi sürülüxi kerǝk idi. Muxu murasim «mǝsiⱨ ⱪilinix» yaki «mǝsiⱨlinix» dǝp atilatti wǝ xundaⱪla xu qaƣdin baxlap xu padixaⱨ «Hudaning mǝsiⱨligini» dǝp atilatti. Kaⱨinlar wǝ bǝzi waⱪtida pǝyƣǝmbǝrlǝrmu «mǝsiⱨ ⱪilinatti». Israilda xu qaƣda padixaⱨ bolmiƣaqⱪa, Ⱨannaⱨning bu sɵzi dǝrwǝⱪǝ kǝlgüsi ixlarni aldin’ala kɵrsǝtkǝn bexarǝt idi. ■ 2:10 1Sam. 7:10; Zǝb. 2:6; 21:8; 89:24 □ 2:12 «...intayin yaman kixilǝrdin bolup» — ibraniy tilida: «Belialning (Iblisning) oƣulliridin bolup» deyilidu. «Belial»ning mǝnisi «ǝrzimǝs», bǝlkim Xǝytanni kɵrsitidu. □ 2:14 «Ularning Xiloⱨƣa ⱪurbanliⱪ ⱪilƣili kǝlgǝn ⱨǝmmǝ Israillarƣa xundaⱪ aditi bolƣan» — muxu hil ⱪurbanliⱪlar, xübⱨisizki, «tǝxǝkkür ⱪurbanliⱪliri» yaki «inaⱪliⱪ ⱪurbanliⱪliri» idi. Kaⱨinlarning muxu aditi Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanunning bǝlgilimilirigǝ asaslanƣan ǝmǝs. Kaⱨinlarning «ⱨoⱪuⱪ ülüxi» bolsa «Law.» 7:11-18, 28-34-ayǝtlǝrdǝ kɵrsitilidu. Əmma ǝlining oƣulliri aqkɵzlükidin bu adǝtni tolimu ⱨǝddidin axuruwǝtkǝnidi. Keyinki ayǝtlǝrni kɵrüng. □ 2:16 «Awwal yeƣi kɵydürülüp bolsun, andin nemini halisang xuni alƣin» — Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanun boyiqǝ ⱪurbanliⱪlardiki barliⱪ yaƣlar Pǝrwǝrdigarƣa atap kɵydürülǝtti. Adǝmning uni yeyixi mǝn’i ⱪilinatti. □ 2:18 «Samuil narǝsidǝ bala bolup kanaptin toⱪulƣan bir ǝfodni kiyip Pǝrwǝrdigarning aldida hizmǝt ⱪilatti» — «ǝfod» degǝn nemǝ? Huda Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürgǝn ⱪanun boyiqǝ, bax kaⱨin kiydiƣan bir alaⱨidǝ kaltǝ qapan bolup, uning iqidiki ikki hil tax arⱪiliⱪ Hudadin yol soriƣili bolatti. Samuil Lawiy ⱪǝbilisidin bolmisimu, bu ayǝtkǝ ⱪariƣanda «kaⱨinliⱪ kiyim» kiyip, kaⱨinliⱪ hizmitini ⱪiliwatatti. □ 2:21 «...yoⱪlap bǝrikǝtlǝp» — ibraniy tilida pǝⱪǝt «yoⱪlap» deyilidu. Hudaning «yoⱪlixi» toƣruluⱪ «tǝbirlǝr»nimu kɵrüng. □ 2:22 «jamaǝt qediri» — yǝni «ibadǝt qediri» yaki «muⱪǝddǝs qedir». □ 2:24 «Pǝrwǝrdigarning hǝlⱪini azdurupsilǝr» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Pǝrwǝrdigarning hǝlⱪi arisida tarⱪalƣan hǝwǝr yahxi ǝmǝs». ■ 2:26 Luⱪa 2:52. ■ 2:27 Ros. 7:25. □ 2:28 «... Mǝn Israilning otta kɵydüridiƣan ⱨǝmmǝ ⱪurbanliⱪlirini atangƣa tapxurup tǝⱪdim ⱪilƣan ǝmǝsmu?» — Tǝwratⱪa asasǝn, kaⱨinlarning ⱨǝrⱪandaⱪ ⱪurbanliⱪlardin ɵzigǝ has bir ülüxni elix ⱨoⱪuⱪi bar idi. ■ 2:28 Law. 10:14. ■ 2:29 Ⱪan. 32:15. ■ 2:30 Mis. 28:43; 29:9. □ 2:31 «... sening bilikingni wǝ atangning jǝmǝtining bilikini tǝng kesiwetimǝn» — «adǝmning biliki» uning küqi, ⱪabiliyiti wǝ ⱨoⱪuⱪini bildürǝtti. □ 2:32 «Sǝn turalƣu jayimda dǝrd-ⱪayƣu kɵrisǝn» — yaki «Sǝn turalƣu jayimda düxmǝn kɵrisǝn». «sening jǝmǝtingdǝ ǝbǝdgiqǝ birmu ⱪeriƣan adǝm tepilmaydu» — bu bexarǝt tɵwǝndiki bablarda eqilidu. Əli ɵzi Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪining bulap ketilgǝnlikini kɵridu; biraⱪ keyinki künlǝrdǝ, yǝni Dawut padixaⱨning künliridiki bǝht-bǝrikǝtni u kɵrmǝydu (Əlining jǝmǝtining keyinki tarihi 22-bab, 1-22, «1Pad.» 2:26-27dǝ kɵrülidu). □ 2:33 «kɵzliringning hirǝlixixi» — bu ibarǝ adǝttǝ kɵz yaxlirining kɵp tɵkülgǝnlikidin yaki zor ƣǝmkinliktin bolƣan ⱨalǝtni kɵrsitidu. □ 2:35 «...Mening mǝsiⱨ ⱪilƣinimning aldida» — Mening padixaⱨimning aldida, demǝkqi. Bizningqǝ bu bexarǝt awwal Samuilning ɵzidǝ andin kaⱨin Zadokning jǝmǝtidǝ ǝmǝlgǝ axuruldi. «mǝnggü mengip hizmǝt ⱪilidu» — ibraniy tilida «barliⱪ künlǝrdǝ mengip hizmǝt ⱪilidu».
☰