12
Jesús datyadoda rayaro̱ju̱ vuryi̱tu̱yada jteda
Jesús jvaayadasa̱ra̱ju̱ ji̱ta riñe̱yatiiñu̱yada nijya̱nvajyuuyu, jiryatiy riintye̱ryadeda rajuura vara̱nca nijya̱nvayu. Sajo̱ta̱da ji̱ta jteda Jesús munatya ruuva yisa̱ datyavay: “Jiryi̱nu̱tyata̱ta Varyisévuveda cari̱vatya̱ rapu̱ryajisiyu, jiryatiy ru̱tay yitu̱yadamu vichavaryi. Ne taradera yitu̱yadamu vichasa̱da jiryatiy ra̱ma̱cho̱ samiy mutanusara, mitya; ti̱ta̱ju̱tidye ra̱chasara dityanusara; dantyamu̱y ne ra̱ma̱cho̱sara tara dutyasara, ti̱ta̱ju̱ ra̱chasara datyasara. Ramuni̱day, miryani̱ntyi vu̱ñiquejada nupocudimu, rirya̱tuva̱chu tavay vidavira; daryadantyi, jiryatiy vu̱cyucuye̱yada tu̱yumu ti̱, vu̱me̱jevyimura, rirya̱tu̱chu vijyo̱mujachera.”
Jesús datyadoda chi̱ra vu̱ryi suvu̱chara, chi̱
(Matévu 10.26-31)
“Ri̱tatye ji̱ta jiryiva, rajemyicyuveda: Ne vurya̱suvu̱ryi jivye, jiryatiy ru̱varya vu̱vyu̱, rivasiy ji̱ta ne rirya̱vichaniy taranu̱davyu̱y. Ra̱dityanu ji̱ta jirye mi̱ra vurya̱suvu̱y jaryi. Vurya̱ma̱ suvu̱ñi̱ jiryatiy vuryi̱vacha̱divasiy saryi jpa̱sara jiidatyo̱muju̱ni̱ vu̱beyanu. Ri̱tatye jiryiva: Ni̱ni̱ ji̱ta vurya̱suvu̱y.
Rajuura criquivyitya samurichevay tadajyo vachuchiy, dañumamu̱y ne sajachipuchara Ju̱denuni̱ ti̱quide sate. Vuryi̱no̱jasiy jarye saranusara ti̱ta̱ju̱ saju̱ Ju̱denu. Ramuni̱mu̱y ne vurya̱suvu̱y; vu̱ñi̱ ji̱ta murichevay jaryi ruumusiy vachuchimyi.”
Rityi tu̱chusara vijyo̱mujache Jesús jiyadaju̱
(Matévu 10.32-33; 12.32; 10.19-20)
“Ri̱tay jiryivantiy: Mi̱ni̱tyi tu̱chu vijyo̱mujache nijya̱nvavya: Ray ji̱ta datyani̱ Jesús, sa̱tu̱chu Nijya̱mi̱denu vijyo̱mujache ruuva Ju̱denu jpa̱vantyi: Ray datyani̱ jiñu. Ni̱ni̱ ji̱ta jiryatiy sa̱tu̱chu nijya̱nvavya raynchiy: Ne radyetyani̱ Jesús, daryaday ra̱tu̱chu ruuva Ju̱denu jpa̱vay varintyidye: Ne radyetya dañi̱ jiñu day.
10 Mi̱nintyi ra̱nique sayaro̱ju̱ Nijya̱mi̱denu, sa̱ramityaniy mitya rajye̱rya. Jiñu ji̱ta jiryatiy sa̱javityiye̱ñi̱ Ju̱denu Jnutu, ne sa̱ramityaniy mityara sa̱vityiye̱yada.
11-12 Rirya̱numatiy jti̱ta ju̱tye̱ryanijyo ja̱nvamyuju̱ jirye, nutyityu̱mimyuju̱ jarye, japuvedamuju̱ jaryentiy, ne jirya̱jachipiya̱ jaryi variy nu̱tyuramusiy jirya̱jmutya̱ riy, nu̱tyuramusiy, dantyamu̱y ne ta̱ra jirya̱jtay ruuva, ta̱ra, tapi sa̱datyanu ji̱ta Ju̱denu Jnutu variy jiryedyerya, ta̱ra jirya̱jtay variy ruuva.”
Vuryi̱nu̱tyasara rajuura baryaveda ni̱ru̱yadajisivyu̱y
13 Su̱teda ji̱ta ti̱qui vanu nijya̱nvay cabyimusiy siva Jesús: “Datyanu̱, ya̱tu̱chu siva ratyeryi̱ sa̱ma̱ sa̱y rate ray, jiryatiy su̱mutya̱ra na̱jye̱be barya.” 14 Su̱teda ji̱ta Jesús variy siva: “Vadero̱nu, ¿chi̱rana̱te bayada cadnadu jiryequebyimu ray, chi̱? ra̱tidye nantara jiryeberya.” 15 Su̱teda ji̱ta Jesús variy ruuva: “Jiryi̱nu̱tyata̱ta samiy ti̱ barya ni̱ru̱yadajisiyu, jiryatimyu̱ ne vinu tarati̱ vichasara samirya. Daryaday savichasara samiryantiy, jiryatimyu̱ ne tarati̱ sani̱cha.”
16 Satu̱choda ji̱ta varirya datyadoda niquejada ti̱ barya ni̱ru̱yadanchiy: “Rani̱rañu̱yada ji̱ta sántará jaryi tarati̱ variy. 17 Sajachipiya̱jada ji̱ta variy: Ta̱ra ra̱jvaay diye, jiryatimyu̱ ne tara jna̱y vidavijo ra̱torajiju̱nu̱day. 18 Su̱teda ji̱ta variy: Nu̱rya ra̱jvaay. Ra̱jottirya ra̱tora bajyo rapu̱rya, ra̱tidye roriiy vadiramusiy ja̱murava̱ju̱ra, jasityi ra̱barya ra̱torá, raberya jarye ti̱ta̱ju̱ risa̱ju̱. 19 Ra̱jtay variy ravyimu, ri̱ntumu jarye: Rajuuranuma raberya, ratanuma ra̱jnu̱jeya̱sara ta̱rijyu̱ ti̱ta̱ju̱. Ra̱numa jiituy, ra̱jmyi, ra̱jatu, ra̱jchana̱y. 20 Nu̱tyu ni̱day Ju̱denu jteda variy siva: ‘¡Datyi̱sa̱! Diye nupora ra̱va̱tani̱ yintu jibebyimusiy. ¿Chi̱ju̱numa ra̱ma̱cho̱sara jiberya varidye, chi̱ju̱?’ 21 Darya ni̱day, ni̱tiy bacharara jiberya ja̱viñu vinu jijyu̱, ne sajachipiya̱ variy sanijyu̱ Ju̱denu, ne tarati̱ nta variy Ju̱denu diya dañi̱.”
Su̱nu̱tyasara Ju̱denu riy jidyedyeñu
(Matévu 6.25-34)
22 Su̱teda ji̱ta Jesús variy ruuva yisa̱ datyavay: “Ramuni̱ ri̱tay jiryiva: Ne vurya̱jachipiya̱ jaryi: ¿Ta̱ra vurye̱jmyi vuryi̱nu̱yadaju̱, ta̱ra? dantyamu̱y ne vurya̱jachipiya̱: ¿Ta̱ra vurya̱jachu vuryiva, ta̱ra? 23 Tapi vuryi̱nu̱yadatya ji̱ta jaryi jmyichara jiyadaju̱ day, vu̱vyu̱ ji̱ta sujay jiyadaju̱ntidye. 24 Vurya̱jachipiya̱ riñijyu̱ to̱no̱veda, varajonuveda, pu̱ñivyeda jarye ti̱ta̱ju̱ ruusa̱ju̱: ne rinta, dantyamu̱y ne rirya̱to. Ne bajyotavay, dantyamu̱y ne rorichityavay, jasityi rirya̱barya tara. Ju̱denu ji̱ta potyanichara varidyeryi. Vu̱y ji̱ta murichevay jaryi ruumusiy nipya̱tavay. 25 ¿Mi̱ra vuryisa̱ vichi̱ ra̱sityechu jijechipiya̱jadamusirya yinu̱yada, mi̱? rata̱savu̱ métrusa̱ra̱ju̱. 26 Netimyu̱ ne vana̱y vu̱chityechu pasidyerara vuryi̱nu̱yada, ¿ta̱raju̱na̱ vurya̱jachipiya̱ taranijyu̱ vuryi̱nu̱yadaju̱, ta̱raju̱?
27 Vurya̱jachipiya̱ ranijyu̱ javu̱ñi̱sityu, nu̱tyuramusiy raja̱vye, nu̱tyuramusiy. Ne rivaay, dantyamu̱y ne raruyinura nura̱biju̱u̱ jichujajyu̱sara; ri̱tatye ji̱ta jiryiva: ne vinu nutyityu̱ Sadumú̱bay vicha̱da sami̱va̱ju̱ dutyasi̱ ramusiy. 28 Saryityi sujañu Ju̱denu daryára samiy vachuy jiryatiy raja̱vye diye, ta̱rimyusiy rirya̱jatya jiidamyura, ta̱ jaryivya̱ju̱ sa̱sujañu Ju̱denu jirye, nijya̱nvay pasidye jachipiya̱vay. 29 Ne jirya̱va̱ta jaryi jachipiya̱vay rana̱cho̱ tara jiryi̱byedaju̱, dantyamu̱y ne jirya̱todaju̱; dantyamu̱y ne jirya̱vichasara jaryi jachipiya̱vay. 30 Tapi ti̱ta̱ju̱ mucadiva vichavay va̱tasara rana̱cho̱. Vu̱jye̱ ji̱ta datyara jiryatiy vu̱vya̱tasarara. 31 Vurya̱ma̱ va̱tajaya̱sara nijya̱nvay jachipiya̱jada jiyasachirya Ju̱denu nusu̱yada, vurya̱sarye varirya vuryi̱myi̱sara, vurya̱tu̱sara jarye risa̱ju̱ ti̱ta̱ju̱.”
Jesús datyadoda nu̱tyuramusiy vurye̱cha jaryi taratavay jarichumu
(Matévu 6.19-21)
32 “Ne jirya̱suvu̱y, ri̱nu̱tyavadyeri̱, jiryatiy samiy datyasara rajye̱ diyara, sa̱sa̱y yisa̱ nusu̱yadaju̱ jirye. 33 Jirya̱ma̱ ta̱ryu̱tyara jiberya, jirya̱sa̱y variy yentyutya̱damu riy jantyuvye. Jirya̱ma̱ jvaarya criquiy jiryatimyu̱ ne ra̱rimyityuuchara, jirya̱tidye vichajaya̱sara si̱tenu taratavay jarichumu variy, jasityimyu̱ ne vana̱y satuudichara paranu̱ni̱, dantyamu̱y ne ti̱de ra̱javatyasara jasirya vu̱chujay, ne vinu ruvádera, mitya. 34 Jasityi ravichasara vu̱berya jaryi murichevarya, jasintya ra̱chasara vu̱jechipiya̱jada varintyi.”
Jesús datyadoda vurya̱ma̱ vichasara jdutyasavay
35-36 “Vurya̱ma̱ vichasara jdutyasavay jvaayadaju̱, varimyata jañu̱ñu jmutya̱vajyu̱, jiryatiy panujosiirya vu̱ño̱no̱siiy, nu̱tyu rintuy vaduy sa̱jiju̱ jipyatru̱, jiryatiy sata̱rya ja̱mu̱jyomusiy jiryorimyuju̱, rirya̱tidye mutta sa̱jiju̱ra rorijyu̱, sa̱numatiy jvatyiñuvi̱ raniy. 37 Jchana̱tyasavay ji̱ta samuchechimyi, jiryatiy sasaryeñuvi̱ samiy jnu̱tyavaryi. Ri̱tay si̱tenu jiryiva, sa̱jdutya ripyatru̱ variyu, sa̱ma̱sataniy variryi jimyuchechimyi jmyijyomu, nu̱tyu saryicha rimyuchechiy, sa̱tidye potyaniy jasiryi. 38 Saryityi saryeñuvi̱ jnu̱tyavaryi jimyuchechimyi nuporata̱sa, varimyata ra̱sacharajisiy, rirye̱cha jaryi jchana̱tyasavay variy. 39 Vurya̱ma̱ datya ji̱tara jirya. Saryityi datya̱da rorijya̱mi̱: Sa̱jti̱ paranu̱ni̱, ne saryi sipyateda jiryorimyusiy, ramutiy sajayada paranu̱ni̱ variy su̱biva. 40 Jiryejerye ji̱ta ra̱ma̱cho̱ jnu̱tyavay, tapi varityimyu̱ ne jirya̱nutuy sa̱jiju̱ Nijya̱mi̱denu, mityamusiy sa̱jti̱sara variy jiryi̱biva.”
Jesús datyadoda muchechiy siityeranchiy, sasiityejadasa̱nchiy jarye
(Matévu 24.45-51)
41 Sitaja̱doda ji̱ta Pyítrubay variñi̱ Jesús: “¿Nutyityu̱, jiñiquejasiy nu̱ñijyu̱ra jirya datyadoda niquejada, varimyata tavañijyu̱ ti̱ta̱ju̱?” 42 Su̱mutya̱jada Nutyityu̱ variñi̱: “¿Mi̱rana̱te muchechiy siityera, mi̱? datyara jarye risa̱ju̱ni̱, jiryatiy sa̱bay sapatru̱ jiryoriy jnu̱tyi̱si̱ju̱ni̱, sa̱tidye sa̱chara riyaru̱rya jmyichara jiryenu muchechimyiyu. 43 Jchana̱tyasi̱ ji̱ta jiñu muchechiy, ni̱tiy sasaryenuvi̱ sapatru̱ yivaayadamu. 44 Ri̱tay si̱tenu jiryiva: Sa̱day bay jiberya jnu̱tyi̱ju̱ni̱, sa̱tidye jnu̱tyajaya̱ ti̱ta̱ju̱ jasirya. 45-46 Saryityi jachipiya̱jada jiñu muchechiy jivyimu: Saricheñuma rapyatru̱, saryijyo̱ta̱da ji̱ta musiye̱yada variryi jiryenu muchechimyi, muchechityuveda jarye, saryi jmyi, saryi jatu, saryi jniyu̱y varintyi, sa̱jti̱ ji̱ta sapatru̱ varityimyu̱ ne sa̱nutuy sa̱jiju̱, jiryatimyu̱ ne sadatya sa̱jti̱ daryaju̱. Sa̱musiye̱tyaniñuvi̱ sapatru̱ jaryi variyu, sa̱tanuvu̱nu siityejasa̱mivyeda jsa̱ju̱ variñi̱.
47 Jiñu muchechiy ji̱ta, jiryatiy sadatya̱dara jipyatru̱ va̱tara, ne vinu daryamusiy su̱dutyaru̱y samiy saju̱ jipyatru̱ra jiberya, dantyamu̱y ne sivaaryu̱rya sava̱tara, sa̱jmutya̱sara variy rajuuraju̱ra jimyusiye̱cha̱da rivasiy. 48 Ni̱ni̱ ji̱ta ni̱timyu̱ ne datya̱dara jipyatru̱ va̱tara, sivaayada ji̱ta varirya jiryatimyu̱ ne su̱canuy sapatru̱ra, sa̱day ji̱ta jmutya̱ra tapi ratya̱ musiye̱cha̱da rivasiy. Mi̱ni̱tyi vu̱che̱y jaryiñi̱, vu̱ntuy variy jaryintyiñi̱. Jiryatiy ribe ja̱mura criquiy simu ti̱, rayadaju̱numa ji̱ta rirya̱murichenutaniy rivantidyeñi̱.”
Rirya̱mityasiiy nu̱ñi tevajyuu Jesúsnchiyu
(Matévu 10.34-36)
49 Su̱teda ji̱ta Jesús jadchintyi: “Ri̱deda ji̱ta ra̱tidye jatya mucadinchara jiiday, rañuma tote ji̱quinchusarara. 50 ¡Ra̱jachi̱niy vamiryamu ray, jaryi vaparu̱tyasa̱ ravyichasara rarunda jto̱jadasa̱ra̱ju̱! 51-52 Jiryejechipiya̱ dyetya riti̱jada ra̱tidye sa̱rya samirya vichasa̱da jirya mucadimu. Ri̱tatye ji̱ta jiryiva: Ne daryá, ne rirya̱jachipiya̱sara nijya̱nvay taraqui variy ramyo̱musiy, tapi diyemusiy ji̱ta jasityi rirye̱cha tadajyo nijya̱nvay taroriquimu, danu̱ju̱y ra̱cha mu̱nvay jiyaro̱ju̱, mu̱nvay jarye ra̱cha danu̱ju̱y jiyaro̱ju̱, daryani̱ ra̱chasara ti̱ta̱ju̱. 53 Sa̱jiyaro̱nu ji̱ta vanuni̱ jidyenu, sadenunuma ji̱ta ra̱jiyaro̱nu varintyidyeyu. Nadayaro̱nu ji̱ta vaturu̱ñi̱ jidyetu, daryaday sa̱jiyaro̱nu nanudetu varintyidyeyu. Sadeseda jarye ra̱jiyaro̱nu vaturayu, daryaday sa̱jiyaro̱nu nana̱si̱ntu varintyidyeyu.”
Nu̱tyuramusiy vurya̱datya ranchiy vu̱ryunda, nu̱tyuramusiy
(Matévu 16.1-4)
54 Saniquetityiyada Jesús variy ruuva nijya̱nvajyuu: “Ru̱nu̱ñumatiy nijya̱nvay radacutyityi rapuryerya, ru̱tay varidye: Ra̱numa jmu, ru̱mu ji̱ta variy. 55 Ru̱nu̱ñumatiy ra̱sacha samiryunda, ru̱tay variy: Diye ra̱viiday jaryi, si̱tenuni̱day raviiday variy. 56 ¡Jiryi̱tu̱yadamu vichavayu! Jiryedyetya tu̱chodara nu̱tyura runda ra̱cha tariva, ¿nu̱tyuramusimyu̱ ne jiryedyetya jirya rundanchiy, nu̱tyuramusiy? nu̱tyura rivyiche̱chavay nijya̱nvay diye rundamu vichavayu. 57 ¿Nu̱tyuramusimyu̱ ne jiryedyetya jidyiryamusirya jiryatiy vase vichasara darya, nu̱tyuramusiy?”
Vurya̱jantya jdutya̱da ruusa̱ vu̱myityasimyi
(Matévu 5.25-26)
58-59 “Jityi jiya̱da jityu̱chutasa̱damu simu japu, ya̱jantya jdutya̱da sisa̱ jimyityasiy ji, sañuma pu̱chiy cadnadumu ju̱na̱ntyi ji, sañuma sa̱y cadnadu jiivu̱setavay jomu variy ji, sañuma jatyataniy tanuvu̱nujovimuju̱ ji, jadchityimyu̱ ne vana̱y ya̱sipyatay netimyu̱ ne ya̱murichenu tamitya sonuta jiyadaju̱ didye.”