13
Comparaciuni shtë nartëꞌtsë bëꞌdchi
(Mr. 4.1‑9; Lc. 8.4‑8)
1 Mizmë dzë ni bëruꞌu Jesús hiuꞌu. Iurní guzubë më ruaꞌ nisë ruꞌbë nu cantidá mënë bëdëá rall lugar catë quëbezë më.
2 Por ni Jesús guatë́ laꞌni tubi barcu; iurní guzubë më parë guëluaꞌa më. Grë́tëꞌ ra mënë bëaꞌnë rall ruaꞌ nisë lu guiuꞌu.
3 Cagluaꞌa më zihani cusë por comparaciuni. Guniꞌi më:
―Tubi nguiu guagtë́ꞌtsëll bëꞌdchi.
4 Iurë bëtë́ꞌtsëll bëꞌdchi, duꞌpë bëꞌdchi gulaguë lu nezë, hia ngaꞌli bëdchini ra maꞌñi. Gudáu ma ra bëꞌdchi.
5 Stuꞌpë bëꞌdchi gulaguë lu guiuꞌu guëꞌë catë duꞌpë guiuꞌu nanú. Hia bëꞌdchi ni nasesë gualdanin purquë duꞌpë guiuꞌu nanú
6 perë iurë lëꞌë ngubidzë bëruꞌu, güeꞌqui plantë purquë nápëdiꞌin llëruꞌbë shluꞌchi; gubidchin.
7 Stuꞌpë bëꞌdchi gulaguë ladi ra guiꞌlli guitsë. Gualdanin laꞌni guiꞌlli guitsë perë guiꞌlli guni guëquin.
8 Perë stuꞌpë bëꞌdchi gulaguë lu guiuꞌu zaꞌquë. Ngaꞌli bëdëꞌin cusechë. Bëldá bëꞌdchi bëdëꞌë tubi gahiuꞌa por tubi. Sëbëldahin bëdëꞌë sesenta por tubi bëꞌdchi. Stubi bëdëꞌë galdë bi chi por tubi.
9 Si talë rac shtuꞌu të tsasë́ të, gulë bëquë́ diaguë bien shtiꞌdza.
Pëzielú guniꞌi më comparaciuni
(Mr. 4.10‑12; Lc. 8.9‑10)
10 Iurní ra shini gusëꞌdë më guabiꞌguë raiꞌ lu Jesús. Gunaꞌbë diꞌdzë raiꞌ:
―¿Pëzielú ruadíꞌdzël lu ra mënë por comparaciuni?
11 Lëꞌë më bëquebi:
―Dios bësheꞌldë llni guëc të parë riasë́ të manërë narnibëꞌa Dios ziquë rëy, perë adë bëshéꞌldëdiꞌi Dios llni guëc rall parë gac bëꞌa rall manërë narnibëꞌa më.
12 El quë narac shtuꞌu tsasë́ shtiꞌdzë më, guëdëꞌë më más llni, perë el quë nanë́diꞌi tsasë́ shtiꞌdzë më, tsabsú grë llni nanápëll.
13 Por ni quëadiꞌdza por comparaciuni purquë lëꞌë rall rna rall lu milagrë shtëna perë adë riasë́diꞌi rall.
14 Zni na rall. Guc cumplir shtiꞌdzë Isaías el quë nabiadiꞌdzë shtiꞌdzë Dios guahietë. Bëquë́ꞌëiꞌ:
Lëꞌë të, sí, segurë guini të perë adë riasë́diꞌi të.
Segurë guëná të perë adë guëdë́ꞌëdiꞌi të cuendë
15 purquë nalë́ naguëdchi lduꞌu mënë. Adë në́diꞌi rall tsasë́ rall; adë në́diꞌi guëdëꞌë rall cuendë shtiꞌdzë Dios.
Në́diꞌi rall guëdchini llni guëc rall.
Na rall ziquë ra ciegu nu ziquë naná rcueꞌtë.
Në́diꞌi rall tsasë́ rall parë guëabrí lduꞌu rall con na
parë gunëaca almë shtë rall të gac salvar rall.
16 ’Dichusë të purquë riasë́ të lo quë narná të nu rdëꞌë të cuendë shtiꞌdza.
17 Guldía rniaꞌa, cantidá ra muzë shtë Dios guahietë nu mënë zaꞌquë naguquëreldë antsë, guc shtuꞌu raiꞌ nianá raiꞌ cusë nabëna perë adë gunádiꞌi raiꞌ. Guc shtuꞌu raiꞌ nini raiꞌ diꞌdzë shtëna nabini të perë adë bínidiꞌi raiꞌ.
Jesús biadiꞌdzë shcuendë bëꞌdchi
(Mr. 4.13‑20; Lc. 8.11‑15)
18 ’Gulë bëquë́ diaguë iurneꞌ lo quë narunë cuntienë comparaciuni shtë naquëgtëꞌtsë bëꞌdchi.
19 Grë ra nabini dízaꞌquë narniꞌi lla rnibëꞌa Dios ziquë rëy perë riasë́diꞌill, nall ziquë bëꞌdchi nagulaguë lu nezë. Ridë mëdzabë; rdchisú mëdzabë dizaꞌquë nabëcabní më laꞌni ldúꞌull.
20 Bëꞌdchi nagulaguë lu guiuꞌu guëꞌë, na ziquë mënë narini dizaꞌquë; rëuuꞌ lduꞌu rall dizaꞌquë; lueguë rcaꞌa rallin con gustë.
21 Perë cumë ziquë plantë nanápëdiꞌi shluꞌchi, adë tsagláꞌguëdiꞌi rall shnezë më. Iurë lëꞌë ra mënë rzac zi rall lë́ꞌëll por shtiꞌdzë Dios u iurë rzunaldë mënë lë́ꞌëll, lueguë rëazë guétëll.
22 Bëꞌdchi nagulaguë ladi guiꞌlli guitsë, na ziquë el quë narini dizaꞌquë perë por tantë rac lduꞌu rall por ra cusë shtë guë́ꞌdchiliu nu rac shtuꞌu rall gac rall ricu, hia adë rianáldëdiꞌi rall tëchi dizaꞌquë. Grë deseo mal na ziquë guiꞌlli guitsë narteꞌe ra plantë nu adë rdë́ꞌëdiꞌin cusechë.
23 Perë bëꞌdchi nagulaguë lu guiuꞌu zaꞌquë, na ziquë ra mënë narini dizaꞌquë shtë Dios. Riasë́ rall pë runë cuntienë shtiꞌdzë më. Nall ziquë plantë nardëꞌë cusechë. Bëldá rall rdëꞌë tubi gahiuꞌa por tubi bëꞌdchi. Sëbëldahin rdëꞌë sesenta por tubi, nu stubi rdëꞌë galdë bi chi por tubi.
Comparaciuni shtë guiꞌlli mal ladi trigu
24 Jesús guniꞌi stubi comparaciuni:
―Lugar catë rnibëꞌa Dios na ziquë tubi nguiu nabëcabní bëꞌdchi zaꞌquë lu guiuꞌu shtë́niꞌ.
25 Perë iurë lëꞌë rall nagaꞌsi rall, bëdchini tubi enemigu. Hia hiumbrë ni bëcabní guiꞌlli mal ladi trigu. Lueguë ziáꞌall.
26 Iurë lëꞌë trigu guaruꞌbin nu lëꞌë duꞌu bëruꞌu, también lëꞌë guiꞌlli guaruꞌbin ladi trigu.
27 Iurní muzë shtë lamë repi rall: “Dadë, bëꞌdchi nabëcabnil lu lachi ¿pë bëꞌdchi zaꞌquin? ¿Callë bëruꞌu guiꞌlli mal gualdani ladi trigu?”
28 Lëꞌë nashtënë guiuꞌu guniꞌi: “Aquë, tubi enemigu bëcabní bëꞌdchi guiꞌlli”. Iurní ra muzë gunaꞌbë diꞌdzë rall: “¿Gu rac shtúꞌul guiá naꞌa të guëdashi naꞌa grë́tëꞌ ra guiꞌlli mal?”
29 Perë lëꞌë lamë guniꞌi: “Aquëdiꞌi purquë si talë gashi të guiꞌlli mal, nu zac trigu gashi të.
30 Mejurë ziaruꞌbin juntë hashtë tiempë shtë cusechë. Iurní guënibë́ꞌahia ra muzë të parë guëtëá rall guiꞌlli mal primërë nu guëliꞌbin, gac manullin të parë tsequin. Hia despuësë guëdëá trigu të parë tsutsáꞌuhin.”
Comparaciuni shtë bëꞌdchi mituꞌnë
(Mr. 4.30‑32; Lc. 13.18‑19)
31 Jesús guniꞌi stubi comparaciuni:
―Lugar catë rnibëꞌa Dios, na ziquë tubi bëꞌdchi mituꞌnë. Tubi nguiu guacabní bëꞌdchi lu shguiúꞌull.
32 Bëꞌdchi ni na más mituꞌnë quë grë ra bëꞌdchi, perë iurë ra plantë riaruꞌbë, llëruꞌbë na hiaguë más quë grë plantë shtë lachi. Hia iurní ridë ra maꞌñi; bëdchiꞌbë ra ma bëcheꞌzë lu llicu hiaguë.
Comparaciuni shtë levadurë
(Lc. 13.20‑21)
33 Guniꞌi më stubi comparaciuni:
―Lugar catë rnibëꞌa Dios na ziquë tubi ldë levadurë nabëdchiꞌbë naꞌa con tsunë medidë harinë. Bëshepi levadurë hashtë bëdëꞌëin fuersë grë nacubë.
Bëluaꞌa më con zihani comparaciuni
(Mr. 4.33‑34)
34 Guniꞌi Jesús grë́tëꞌ ra cusë rëꞌ lu ra mënë con comparaciuni. Ni tubi cusë adë guníꞌidiꞌi më sin comparaciuni.
35 Zndë guc parë gac cumplir lo quë nabëquëꞌë muzë shtë Dios guahietë:
Guadiꞌdza por comparaciuni.
Guadiꞌdza ra cusë nagaꞌchi dizdë iurë lëꞌë Dios bëcueꞌshtë́ guë́ꞌdchiliu.
Jesús biadiꞌdzë shcuendë guiꞌlli mal
36 Iurní bëtëꞌtsë Jesús mënë. Guatë́ më tubi hiuꞌu. Iurní ra shini gusëꞌdë më guabiꞌguë raiꞌ lu më nu repi raiꞌ:
―Biadiꞌdzë lu naꞌa pë runë cuntienë comparaciuni shtë guiꞌlli mal.
37 Iurní Jesús repi:
―El quë narcabní bëꞌdchi zaꞌquë, quëhúniꞌ representar nguiu nabësheꞌldë Dios lu guë́ꞌdchiliu.
38 Hia lachi runë significar guë́ꞌdchiliu. Bëꞌdchi zaꞌquë quëhunë representar ra mënë nabëꞌnë recibir Dios ziquë rëy. Hia lëꞌë guiꞌlli mal runë significar mënë narzuꞌbë diaguë shtiꞌdzë mëdzabë.
39 Enemigu nabëcabní bëꞌdchi mal, na mëdzabë. Ra cusechë runë significar fin shtë guë́ꞌdchiliu. Hia narcaꞌa cusechë ni, na ra ianglë.
40 Ziquë ra guiꞌlli mal guëdëahin të parë tsahin lu guiꞌi, zni gac iurë guëdchini fin shtë guë́ꞌdchiliu.
41 Guënibë́ꞌahia tsa ra ianglë parë guëtëá raiꞌ ra mënë narunë mal nu grë narsini sáhiꞌ lu duldë. Na rall ziquë tubi guëꞌë catë rreldë mënë.
42 Grë́tëꞌ ra hiumbrë ni tsa rall lu guiꞌi shtë gabildi catë guꞌnë rall nu hashtë guëchushí laiꞌ rall.
43 Iurní ra shini Dios guëcabtsëꞌë raiꞌ ziquë ngubidzë catë rnibëꞌa Dios, Shtadë raiꞌ. Si talë rac shtuꞌu të tsasë́ të, gulë bëquë́ diaguë bien shtiꞌdza.
Comparaciuni shtë tesurë nabëgaꞌchi
44 ’Lugar catë rnibëꞌa Dios, na ziquë tubi tesurë nabëcaꞌchi mënë lu tubi guiuꞌu lachi, perë tubi nguiu bëdzelë tesurë ni. Iurní bëquitë ldúꞌull. Bëcáꞌchill tesurë ni laꞌni guiuꞌu stubi. Bëtuuꞌll grë́tëꞌ shtë́nëll parë síꞌill guiuꞌu catë nanú tesurë.
Comparaciuni shtë perla nalasac
45 ’También lugar catë rnibëꞌa Dios, na ziquë tubi narziꞌi perla fini. Ziatílill perla namás lasac.
46 Iurë lë́ꞌëll bëdzélëll perla namás lasac, iurní guëtuuꞌll grë́tëꞌ lo quë nanápëll të parë síꞌill perla ni.
Comparaciuni shtë guëꞌshu
47 ’Nu zac lugar catë rnibëꞌa Dios, na ziquë tubi guëꞌshu nabëtiaꞌa mënë lu nisë të guënaꞌzi guëꞌshu grë́tëꞌ clasë mbeldë.
48 Iurë lëꞌë guëꞌshu guadzë́, mënë narnaꞌzi mbeldë rgu rall guëꞌshu ruaꞌ nisë. Hia ngaꞌli zubë rall parë rbë rall mbeldë. Rgutsaꞌu rall ra mbeldë zaꞌquë laꞌni tubi tëpë. Hia grë ra mbeldë nadë rlluíꞌidiꞌi rruꞌldë rall tubi ladë.
49 Zni gac fin shtë guë́ꞌdchiliu.
50 Guëdchini ra ianglë lu guë́ꞌdchiliu parë cuë raiꞌ ra mënë narunë mal ladi ra mënë narunë bien të parë tsa ra hiumbrë mal gabildi catë nanú beꞌlë. Ngaꞌli guꞌnë rall nu guëchushí laiꞌ rall.
Tesurë cubi nu nagushë
51 Iurní Jesús gunaꞌbë diꞌdzë:
―¿Gu riasë́ të grë́tëꞌ cusë rëꞌ?
Lëꞌë raiꞌ bëquebi raiꞌ:
―Aha, Dadë. Riasë́ naꞌa.
52 Iurní repi më:
―Tubi mësë shtë lëy naná bësëꞌdë shcuendë lugar catë rnibëꞌa Dios, iurë rluáꞌall stubi saꞌll, nall ziquë tubi lamë shtë hiuꞌu. Rac rgu lamë cusë cubi nu rac rgull ra cusë guahietë. Zni lëꞌë mësë rac rluáꞌall enseñansë cubi nu enseñansë antigu.
Jesús bëabrí guëꞌdchi Nazaret
(Mr. 6.1‑6; Lc. 4.16‑30)
53 Iurë Jesús gualú guniꞌi më grë ra comparaciuni, iurní gubiꞌ më ngaꞌli.
54 Bëabrí më guëꞌdchi shtënë më. Ngaꞌli guzublú quëgluaꞌa më laꞌni iáduꞌu shtë rall. Nalë́ bëdzëguëëꞌ lduꞌu ra mënë nu guniꞌi rall:
―¿Callë guagsëꞌdë nguiu rëꞌ? ¿Chull bëdëꞌë tantë llni? ¿Llallë rúnëll milagrë ruꞌbë?
55 Nu ndëꞌë lëꞌë shini carpintërë José, nu shníꞌall María. Bë́chill Jacobo nu José, Simón nu Judas.
56 Nu ra zánëll también quëreldënú rall lëꞌë hiaꞌa. ¿Callë nezë guagsë́ꞌdëll grë́tëꞌ cusë rëꞌ?
57 Adë bëgáꞌadiꞌi guzac mënë shtë guëꞌdchi; bë́ꞌnëdiꞌi rall cuendë de lëꞌë më. Jesús repi:
―Adë rúnëdiꞌi mënë rëspëti tubi muzë shtë Dios ladzë muzë, nilë́ por shfamílill. Stubi lugar sí, runë ra mënë rëspëti lëꞌë muzë shtë Dios.
58 Adë bë́ꞌnëdiꞌi më zihani milagrë ngaꞌli purquë adë gualdídiꞌi lduꞌu rall lëꞌë më.