1 CORINTHIANS
Corinth mu Greece lilim ningi ko wonong biya nunguningkiri. Se tom mu te mu Rome alo sor mu nunga bitaruwakasan. Se Rome ko kari supuling se ko kager kari suen biya tala Corinth bagakasan. Wonong umu langi, se dal suen biya nama wonong umu te kapakasan.
Se Corinth mu wonong kusumuri se kariimet sor sor namamonko mu nama Corinth kapakasan ale asele namakasan. Bore te se, kariimet duap duap koma gerak gerak te bagakasan. Wonong umu ikia duap duap, kaem kawel nunga nunup patawura ko munan, se saman katagot ko munan, mu ninguru tala te anikaso.
Paul Corinth ningi sige 18 iwita baga se den gilalong nunga manarukaso. Se kariimet suen biya tala Jesus ko nongomang ningi nunguning aram: Acts 18:1-17. Udagi Paul namaram Ephesus baga se tam gawa imi bataguru Kris alo Corinth bagakasan mu nungaram. Kris kariimet saki bagara aolak memek wore te namakasan, se nu tam gawa imi te munan suen la ko nunga kiti gurugam.
1
Den gira
1 Ani Paul, Kaem kota ko gomang te Jesus Kristus ko apostle ko aga aru tam. Ani nanga bo Sosthenes ilak baga se, 2 tam gawa imi bataguru nina sios Corinth mu ningarsan. Nina Kaem Biya, nu Jesus Kristus te noko kariimet ko ninga aru tam ale laili bagaralko mam. Nina ta se awiriya sor suen la ko, Kari Biya Jesus Kristus nup biya tusan mu koma suanta. Nu nononga Kari Biya, se anananga Kari Biya tala.
3 Kaem nanga Nainet mu se, nanga Kari Biya Jesus Kristus nunga nongomang nangara se nongomang lila mu nengerak pempem anirukko.
Kaem amilmil tua ko den
4 Ani pempem Kaem Jesus Kristus te gomang ningaram mu ko amilmil tui lagasam. 5 Mu awuk, nina Kristus ningi mu munan suen la te yawarakala la betesan, ninga munak te se ninga ikia te agotala. 6 Se ana umu te ikisan mu Kristus ko den gilalong ana ninga manorman mu nenenga ningi kapa daigam ale kuwim tam. 7 Bore te se, nina nanga Kari Biya Jesus Kristus aking peleruk tairukko mu ko amilmil te kimi bita se, kualala ko munan bo ko ta me tukunangasan. 8 Kaem sokel ningaruwuruk la nama tom nukum aruk, se nina ningimik ikup bo mena bagaral se nanga Kari Biya Jesus Kristus peleruk tairukko. 9 Ikialko! Kaem, ninga aru tam ale ko Namar se nanga Kari Biya Jesus Kristus ilak bagara suanta bagaralko mam, mu nu mel bala ale diram la karo tua ko Kaem, se nu uwutata bitirukko.
Sios ningi tagira gurungumura se paoga bilulumura barasam
10 Aga singsang, ani nanga Kari Biya Jesus Kristus ko nup te aga angamang mu iwita ninga manorsam. Nina suen la ninimi nengemang suan awural ale te paoga bilulumura bo ninga ningi me anirukko. Se munan umu te nenenga nengemang motam se ikia mu arerem la se diram la anirukko. 11 Aga singsang alo, Chloe ilak bagara ko kariimet sang aga manorman mu, nenenga ningi den tagi gurungumura aniso iwita balman. 12 Ani uwuta balsam mu ko duap iwita: Nenenga ningi bo balso, “Ani Paul ko,” maso; se bo balso, “Ani Apollos ko,” maso; se bo tala balso, “Ani Peter ko,” maso; se aking bo balso, “Ani Kristus ko,” maso.*Apollos: Acts 18:24-28.
13 Se awuk, ana Kristus pakakumunak bilulumunakko terong e? Mena. Agi Paul nina nego ko tam kangono te kueram agila? Au, mu diram nina Paul ko nup te anuwa marak taman agila? Mu mena tala. 14 Bare ani agata mu nenenga ningi bo ta me anuwa marak tuem, mena, ani Krispas se Gaius ilak diram anuwa marak nungarem mu ko ani amilmilasam. 15 Bore te se, kari bo ta baluk ale nu aninga aip te anuwa marak tam ma me balukko. 16 O diram, aitakta angamin ares mam, ani Stephanas ko kuriang imet karogo anuwa marak nungarem tala. Bare kariimet bo i karogo iwita me ko ikiwasam. 17 Mu awuk, Kristus ani anuwa marak ura bitirikko me aga balam, ani den gilalong apurekko ko aga balam. Se ani den gilalong umu ali kari ko ikia sinar te me apusam, mena; ani uwuta bitirik mu ani Kristus ko tam kangono ko nunguning mu ko sokel menawurikko.
Kristus mu nu Kaem ko Ikia Sinar se ko Sokel
18 Kariimet maga kuena namawasan mu, Jesus tam kangono te kueram ko den mu ngualara sipira ko munak masan. Bare ana kariimet Kaem nanga sangaru towoso mu ana ikisan, mu Kaem ko sokel. 19 Mu awuk, batoga bo te iwita aniso:
“Ani kariimet ikia sinar ago masan, mu nunga ikia maguwurikko;
ale kariimet ikia bibiya ago masan, mu nunga ikia gi due ko warikko.”
20 Se kariimet ikia sinar ago masan mu, awuk nunga balnakko? Se law ko kausa kari masan mu, awuk nunga balnakko? Se ali imi ko kariimet ikia duap duap tagi lagasan mu, awuk nunga balnakko? Se mu awuk bare ali imi ko ikia sinar duap duap mu Kaem mel yam ko beteram? 21 Mu awuk, Kaem ko ikia sinar te numi kaluwuram, se ali imi ko ikia sinar masan umu te nu me ari ko ikimonko. Bare Kaem ko amilmil mu, den gilalong ana apusan, se ali imi ko kariimet balsan ngualara sipira ko den masan, mu te awiriya ko gomang ningi nunguning aso mu nunga sangaru taukko. 22 Juda alo mu miracle arigimonko nomotam bita lagasan, se Greek alo mu ikia sinar te ira sanamasan. 23 Bare ana mu Kristus tam kangono te kueram mu ko duap apusan, se den umu Juda alo mu nongomang motam maguwuso, se sor saki ko kariimet mu den mu ngualara sipira ko den masan.†Juda alo: Matthew 12:38; John 6:30; Romans 9:32; Galatians 3:13. Greek alo: Acts 17:18,21. 24 Bare kariimet Kaem nunga aru giam umu, Juda alo ta se Greek alo ta, Kristus mu Kaem ko sokel se Kaem ko ikia sinar. 25 Mu awuk, Kaem ko ikia ngualara ko ma balsan, bare kariimet nunga ikia sinar masan mu kiaram. Ale Kaem ko sokel mu galugaluk ma balsan, bare ali kariimet ko sokel mu kiaram tala.‡English te den iwita mu balsan paradox den masan. Paradox den mu imi te ago arikko: 1 Corinthians 3:18; 7:22; 2 Corinthians 6:10.
26 Se ikialko, aga singsang alo, nina aguwaya bagaman se Kaem ninga aru tam umu ningamin te tairukko. Nenenga ningi suan suan ta kari ko loagara te mu ikia sinar ago; suan suan ta mu sokel ago; suan suan ta mu imet kari nunup ago mu nunga kuriang iwita.§Kaem kariimet kutuwura nunup mena mu nunga giam: Matthew 11:25; James 2:5. 27 Bare Kaem ali ewere ko kariimet ikia sinar ago masan wore te dolara nungarukko, kariimet ngualara sipira ko ma nunga balsan wore nunga giam. Ale kariimet nosokel ago wore te dolara nungarukko, kariimet nosokel mena ma nunga balsan wore nunga giam. 28 Nu ali ewere ko kariimet nunup bibiya ago ma nunga balsan wore mel yam ko nunga bitirukko, kariimet kituwura, nunup mena, nunga ari daleluwusan, wore nunga giam. 29 Bore te se, awiriya bo Kaem koma te kota numi me ta patawurukko terong. 30 Nina nu te se Jesus Kristus ningi bagasan. Se Kristus mu anananga ikia sinar Kaem kote tairam: ana am nu te la kariimet ningo diram ko nanga balam, ale noko kariimet ko nanga giam, se ana laili bagasan. 31 Bore te se, batoga bo te baluwoso iwita: “Awiriya noko daiga bagara ningo umu ko numi balu patawurukko mu me terong. Nu Kari Biya kota suanta amilmil tuokko mu asele munan diram.”*Jeremiah 9:24; 2 Corinthians 2:17.
*1:12: Apollos: Acts 18:24-28.
†1:23: Juda alo: Matthew 12:38; John 6:30; Romans 9:32; Galatians 3:13. Greek alo: Acts 17:18,21.
‡1:25: English te den iwita mu balsan paradox den masan. Paradox den mu imi te ago arikko: 1 Corinthians 3:18; 7:22; 2 Corinthians 6:10.
§1:26: Kaem kariimet kutuwura nunup mena mu nunga giam: Matthew 11:25; James 2:5.
*1:31: Jeremiah 9:24; 2 Corinthians 2:17.