2
Mangana xiyena fe
Nebukadanesari a mangayaan ɲɛɛ firindena, a yi xiye sa. A xaxinla yi ɲaxamin han xixɔnla yi a beɲin. A yi woyimɛne nun ɲinan kanne nun kɔmɔ kanne nun yiimatone xili alogo e xa a xiyen bunna fala a xa. Ne yi malan, e ti a yɛtagi. Mangan yi a fala ne xa, a naxa, “N xiyena nde nan saxi, naxan bata n xaxinla ɲaxamin. A xɔnla n ma, n xa na xiyen bunna kolon.”
Na yiimatone yi mangan yabi Arami xuini, e naxa, “Nxu kanna, Ala xa siin fi i ma. I ya xiyen yɛba nxu xa, nxu xa a bunna fala i xa.” Mangan yi a fala yiimatone xa, a naxa, “N bata yelin a natɛ fa fala xa ɛ mi n ma xiyeni ito fala n xa e nun a bunna, n na ɛ yibolonma nɛn dungi dungi yɛɛn ma, ɛ banxine fan yi kala fefe! Koni xa ɛ mɔn nɔ n ma xiyen nun a bunna faladeni n xa, ɛ kise wuyaxi sɔtɔma nɛn n yii, e nun kɔntɔnne nun xunnayeren gbegbe. Nanara, ɛ xa xiyen nun a bunna fala n xa.”
E mɔn yi a fala mangan xa, e naxa, “Mangana, i ya xiyen fala nxu xa, nxu xa a bunna fala i xa.” Mangan yi a fala e xa, a naxa, “N bata a kolon, ɛ katama n xa diɲa han waxati gbɛtɛ bayo ɛ a kolon n ma fe ragidixin mi kalɛ. Koni, xa ɛ mi n ma xiyen fala n xa, ɲaxankata kedenna sama ɛ birin fari nɛn. Ɛ faxi wulen nun yanfantenya falan nan tideyi n xa han n ma miriyaan yi maxɛtɛ. Nanara, ɛ n ma xiyen fala n xa, nayi n na a kolonma nɛn fa fala ɛ nɔɛ a bunna falɛ nɛn.”
10 Yiimatone yi a yabi, e naxa, “Nxɔ mangana, na muxu yo mi dunuɲani ito yi naxan nɔɛ na ligɛ naxan xɔli i ma. Na manga yo mi na, hali a fangan nun a sɛnbɛn na gbo kii yo ki, na munma fe sifani ito maxɔdin woyimɛne nun ɲinan kanne nun yiimatone ma singen. 11 I naxan maxɔdinxi, na xɔdɔxɔ. Muxu yo mi nɔɛ na yabin soɛ i yii fɔ alane, koni ne mi dɔxi adamadiine tagi.”
12 Nayi, mangan yi xɔlɔ, a bɔɲɛn yi te han! A yamarin fi fa fala a Babilɔn fekolonne birin xa faxa. 13 Mangana falan yi rawanga, fekolonne yi fa fama faxadeni nɛn. Nayi, e Daniyɛli fen e nun a lanfane alogo e fan xa faxa.
Ala yi xiyen lankɛnɛmaya
14 Daniyɛli yi a xuiin namini ɲɔxɔ luun nun xaxilimayaan na Ariyoki ma mangan kantan muxune xunna, naxan yi faan kiraan xɔn ma siga Babilɔn fekolonne faxadeni. 15 A Ariyoki maxɔdin, a naxa, “Nanfera mangan bata sariya xɔdɛxɛ sifani ito sa.” Ariyoki yi na feen yɛba Daniyɛli xa. 16 Nanara, Daniyɛli yi siga mangan fɛma, a yi a mayandi alogo a xa waxatin fi a ma, a xa nɔ a xiyen nun a bunna falɛ mangan xa.
17 Daniyɛli yi siga banxini, a feni ito birin yɛba a lanfane xa, Xananiya nun Mikayeli e nun Asari. 18 A yi e mafan a e xa Ala maxandi naxan kore, a xa kininkinin e ma, a xa fe luxunxini ito yita e ra alogo e nama Daniyɛli nun a lanfane faxa Babilɔn fekolonna bonne xɔn. 19 Nanara, Daniyɛli yi fe toon ti kɔɛɛn na alo xiyena, fe luxunxin yi lankɛnɛmaya a xa. Daniyɛli yi Ala tantun naxan kore, 20 a naxa,
“Ala xinla xa tantun habadan habadan!
Amasɔtɔ a tan nan gbee kolonna nun sɛnbɛn na.
21 A tan nan waxatin nun a kɛɲane maxɛtɛma:
A tan nan mangane bama.
A tan nan mangane dɔxɔma.
A fekolonna fima fekolonne ma,
a lɔnnin fima xaxilimane ma.
22 A fe tilinxi luxunxine lankɛnɛmayama.
A dimi yi feen kolon,
bayo kɛnɛnna a yii.
23 N benbane Ala,
n na i tantunma,
n yi i batu
fekolonna nun fangana a fe ra
i naxan fixi n ma.
I bata n nakolon na ra,
nxu naxan maxɔdinxi i ma,
i bata nxu rakolon mangana xiyen na.”
Daniyɛli yi mangan xiye saxin nun a bunna fala
24 Na xanbi ra, Daniyɛli yi siga Ariyoki fɛma, mangan yamarin fi naxan ma a xa Babilɔn fekolonne faxa. A sa a fala a xa iki, a naxa, “Hali i nama Babilɔn fekolonne faxa. Siga n na mangan yɛtagi. N xa a xiyen bunna fala a xa.” 25 Mafurɛn, Ariyoki yi siga Daniyɛli ra mangan fɛma, a yi a fala a xa, a naxa, “N bata muxu keden to na Yuda kaa suxine yɛ, naxan xiyen bunna falɛ mangan xa.” 26 Mangan yi Daniyɛli maxɔdin naxan xili Belitisasari, a naxa, “I tan nɔɛ xiyen nun a bunna falɛ n xa ba?”
27 Daniyɛli yi mangan yabi, a naxa, “Mangana, i fe luxunxin naxan maxɔdinxi fekolonne nun ɲinan kanne nun woyimɛne nun yiimatone ma, ne sese mi nɔɛ i ya xiyen nun a bunna falɛ i xa. 28 Koni Ala na yi, naxan kore xɔnna ma. A nɔɛ fe luxunxine yɛ mayalanɲɛ. A bata Manga Nebukadanesari rakolon naxan ligama waxati famani. Awa, i ya xiyen nun i ya fe toone ni i ra i naxanye to i ya saden ma. 29 I yi saxi waxatin naxan yi, mangana, i yi lu i mirɛ fe famatɔne ma. Awa, naxan fe luxunxine yɛ mayalanma, na bata i rakolon fe famatɔne ra. 30 N tan ma binni, fe luxunxini ito mi yɛ mayalanxi n xa fa fala n tan fekolon dangu ndenden na, koni alogo a bunna xa fala mangan xa, i yi i sondonna miriyane kolon.”
31 “Mangana, i fe toon nan tixi naxan findixi sawura belebelen na. Na sawura yi gbo kati! A yi mayilenma, a yi tixi i yɛtagi, a kɛɲaan yi magaxu han! 32 Xɛmaan yɛtɛɛn nan yi sawuran xunna ra, a kanken nun a yiine gbeti wuren nan e ra, a kuiin nun a tagina, sulana.* A xunna findixi Babilɔn kaane mangayaan nan na. Na feen sɛbɛxi Yeremi 51.7 kui. A kanken nun a yiine findixi Perise kaane gbeen na Manga Kirusi naxan fɔlɔ ɲɛɛ kɛmɛ suulun tonge saxan nun solomanaanin benun Yesu xa bari. A kuiin nun a tagi findixi Girɛki kaane mangayaan na Manga Alesandire bun ma ɲɛɛ kɛmɛ saxan benun Yesu xa bari. A danbane nun a sanne findixi Romi kaane mangayaan nan na. Yesu faxi waxatin naxan yi, Romi kaane nan yi mangane ra bɔxɔn yire wuyaxi xun na. 33 A danbane yi rafalaxi wure fɔrɛn na, a sanne wure fɔrɛn nun bɛndɛ ganxina. 34 I yi a matoma waxatin naxan yi, gɛmɛna nde yi keben muxu yii mi naxan bɔxi, a fa bɔnbɔ na sawuran sanna ra wure fɔrɛn nun bɛndɛ ganxin dɛnaxan yi. A yi e rayensen. 35 Awa, a wure fɔrɛ yo, a bɛndɛ ganxi yo, a sulan yo, a wure gbeti yo, a xɛma yo, na birin yi lunburunɲɛ ayi, e yi findi burun burunna ra alo se dagin naxan yifema soge furen na. Foyen yi a xali a funfu yo mi lu na. Awa na gɛmɛn naxan fa bɔnbɔ na sawuran na, na yi findi geya belebelen na, a bɔxɔna ngaan nafe.”
36 “Xiyen ni i ra. Nxu a bunna fan falama nɛn mangan xa. 37 N kanna, mangane mangan ni i tan na. Amasɔtɔ Ala nan mangayaan nun sɛnbɛn nun fangan nun xunnayerenna fixi i ma, Ala Naxan Kore. 38 A tan nan i dɔxi muxune nun subene nun xɔline xun na, e nɛma dɛdɛ yi, a yi nɔɔn fi i ma ne birin xun na. I tan nan xɛma xunna ra. 39 I tan na dangu, mangaya gbɛtɛn kelima nɛn naxan sɛnbɛn xurun i gbeen xa. Na xanbi, mangayaan saxanden ligama nɛn alo sulana, na yi nɔɔn sa bɔxɔn birin ma. 40 Mangaya naaninden fama nɛn, na xɔdɔxɔ alo wurena. Wuren seen birin yensenma, a a lunburun. Na mangayaan fan bonne yensenma na kii nin, a yi e lunburun. 41 I a sanne nun a san sonle toxi rafalaxi wuren nun bɛndɛ ganxin basanxin na kiin de, na yamanani taxunma nɛn, koni wuren xɔdɔxɔn ɲɔxɔndɔnna taranma a yi nɛn, bayo i wuren nun bɛndɛ ganxin basanxin nan toxi. 42 Nanara, alo a san sonle yi rafalaxi wuren nun bɛndɛ ganxin basanxin na kii naxan yi, na yamanan fɔxɔ kedenna fangan gboma ayi nɛn, bode fɔxɔn yi xetunɲɛ ayi. 43 I wuren nun bɛndɛ ganxin basanxin nan toxi, bayo na muxune katama nɛn e xa malan, koni e mi malanɲɛ alo wuren nun bɛndɛ ganxin to mi basanɲɛ.”
44 “Na mangane waxatini, Ala Naxan Kore, na mangayana nde rafama nɛn naxan mi kalɛ habadan! Marigi Yesu a dɛnkɛlɛya yamaan naxan fɔlɔ, na findixi mangayani ito ra naxan buma habadan. Daniyɛli a falani ito a yɛbaxi fa fala a Yesu yi lan a xa fa Romi kaane mangayaan waxatini. A faxi na waxatin nin. Yesu a dɛnkɛlɛya yamaan nan sabatima dunuɲa yiren birin yi fata falani ito ra. Na feen mato Daniyɛli 2.35 kui. A mɔn buma habadan ariyanna yi. Na mangayaan mi danguma yamana gbɛtɛ nɔɔn bun. A yamanan bonne raxuyama ayi nɛn, a yi e raxɔri, koni a tan yɛtɛɛn luma nɛn habadan. 45 Na bunna nɛn, alo i gɛmɛn naxan toxi kebenɲɛ geyaan fari muxun yii mi dinxi naxan na, a fa wuren nun sulan nun bɛndɛn nun gbeti wuren nun xɛmaan yensen. Ala bata a yita mangan na naxan fama ligadeni yɛɛn na. Ɲɔndin nan xiyeni ito ra, muxune lan e xa la a bunna fan na.”
Mangan yi Daniyɛli binya
46 Nba, Manga Nebukadanesari yi a xinbi sin Daniyɛli bun ma, a yɛtagin yi lan bɔxɔn ma. A yamarin fi a e xa saraxane ba a xa, e nun wusulanna. 47 Mangan yi a fala Daniyɛli xa, a naxa, “Ɛ Ala nan alane Ala ra. E nun mangane gbee marigina naxan wundo feene lankɛnɛmayama. Bayo i bata nɔ wundo feni ito yɛ mayalanɲɛ.”
48 Mangan yi Daniyɛli mate, a banna se wuyaxi so a yii. A yi a dɔxɔ Babilɔn yamanan birin xun na, a yi a findi mangan na Babilɔn fekolonna birin xun na. 49 Daniyɛli yi mangan mafan, a xa Babilɔn bɔxɔn fe yɛban so Sadiraki nun Mesaki nun Abedinego yii. Daniyɛli yɛtɛɛn yi lu Manga Nebukadanesari a tanden ma wanla ra.

*2:32: A xunna findixi Babilɔn kaane mangayaan nan na. Na feen sɛbɛxi Yeremi 51.7 kui. A kanken nun a yiine findixi Perise kaane gbeen na Manga Kirusi naxan fɔlɔ ɲɛɛ kɛmɛ suulun tonge saxan nun solomanaanin benun Yesu xa bari. A kuiin nun a tagi findixi Girɛki kaane mangayaan na Manga Alesandire bun ma ɲɛɛ kɛmɛ saxan benun Yesu xa bari. A danbane nun a sanne findixi Romi kaane mangayaan nan na. Yesu faxi waxatin naxan yi, Romi kaane nan yi mangane ra bɔxɔn yire wuyaxi xun na.

2:44: Marigi Yesu a dɛnkɛlɛya yamaan naxan fɔlɔ, na findixi mangayani ito ra naxan buma habadan. Daniyɛli a falani ito a yɛbaxi fa fala a Yesu yi lan a xa fa Romi kaane mangayaan waxatini. A faxi na waxatin nin. Yesu a dɛnkɛlɛya yamaan nan sabatima dunuɲa yiren birin yi fata falani ito ra. Na feen mato Daniyɛli 2.35 kui. A mɔn buma habadan ariyanna yi.