នាវ​មហែ​មហាន​អ្វែស
មាថាយ
ញចីស
នាវ​ឞោក​អ៝ន់​ឞូ​គឹត​ល៝រ
តា​នាវ​តឹម​រាង្លាប់​មហែ​គែស​ព្វាន់​អឹ​ឆ៝ម់បុត​អី​ឞូ​ក្វាល់​លាស​«នាវ​មហែ​មហាន​អ្វែស»។ ទឹង​លែៈ​ព្វាន់​អឹ​ឆ៝ម់បុត​អី​នៃ​មឞើស​ងក៝ច​មា​នាវ​រេស​ជេង​នោក​ឞ្រាស​យេឆូ ​គុ​តា​នែស​នតូ​អ្យា នាវ​ពាង់​ឆ៝ៈ​ទើន​នាវ​បាប់តែម​យុក​មា​ទាក នាវ​ពាង់​ជាន​នាវ​ខ្លៃ​នាវ​មឞេន​អេងៗ នាវ​ពាង់​នតុម​នតី នហ៝​មា​ត៝ត់​ឞូ​ងខឹត​ពាង់​ព៝ង់​តា​ឆី​តឹម​រាកាង់ ជេសរី​ទ៝ក់​រេស​តៃ។ ទឹង​លែៈ​ឆ៝ម់បុត​អី​នៃ​អ៝ន់​ឞ៝ន់​គឹត​លាស​ឞ្រាស​យេឆូ ​តាៈ​ឞើស​កោរាញ​ឞ្រាស ជេសរី​ឞ៝ល​លាស ពាង់​ឞូនុយ្ស​ងាន់​កាដោយ ពាង់​ហោម​ក៝ន​ឞូ​ក្លោ​កោរាញ​ឞ្រាស​នើម។ ទឹង​លែៈ​ឆ៝ម់បុត​អី​នៃ​អ៝ន់​ឞ៝ន់​គឹត​លាស អេ​ល៝រ​មា​ឞ្រាស​យេឆូ ​វាច់​តា​នែស​នតូ​អ្យា​លែៈ​គែស​ងក៝ច​ល៝រ​មា​នាវ​អី​នៃ​តា​នាវ​តឹម​រាង្លាប់​អើម​អ៝ក់​រាហ្យាង់​នាម់ ពាង់​តាៈ​ឞើស​កោរាញ​ឞ្រាស​វាច់​តា​នែស​នតូ​អ្យា គៃ​មា​អ៝ន់​ទឹង​លែៈ​ឞូនុយ្ស​គឹត​នាល់​កោរាញ​ឞ្រាស​អី​ឞ្រាស​ងាន់ ជេសរី​ពាង់​ខឹត​គៃ​មា​រាក្លាយ្ស​ឞ៝ន់​ឞើស​នាវ​កោរាញ​ឞ្រាស​តេៈ​ទោយ្ស​យ៝រ​មា​នាវ​តីស​ឞ៝ន់​ជាន។ ឞ៝ន់​ទើយ​ឆ៝ៈ​ទើន​នាវ​យោៈ​កោរាញ​ឞ្រាស​មា​នាវ​តីស​ឞ៝ន់ កោរាញ​ឞ្រាស​មោ​ហោម​អោស​កើប​នាវ​តីស​ឞ៝ន់ មោ​ហោម​អោស​តេៈ​ទោយ្ស​ឞ៝ន់ យ៝រ​លាស​ឞ្រាស​យេឆូ ​ខឹត​តា​ឆី​តឹម​រាកាង់។ នទ្រី​ទឹង​ឞ៝ន់​ក្វាល់​ឆ៝ម់បុត​អី​នៃ​«នាវ​មហែ​មហាន​អ្វែស»។
គែស​ព្វាន់​នុយ្ស​ឞូនុយ្ស​នាក់​ញចីស​ឆ៝ម់បុត​អី​នៃ៖ មាថាយ មារកោស លូកា  នទ្រែល​មា​យោហាន  ឞ្រាស​ហ្វេង​អ្វែស​ឆើម​កើល​មា​ខាន់​ពាង់​តា​នាវ​ញចីស។ ឆ៝ម់បុត​មាថាយ មារកោស  នទ្រែល​មា​លូកា  ពែ​អឹ​ឆ៝ម់បុត​អី​នៃ​គែស​អ៝ក់​នាវ​តឹម​ឞាន​ឞាល់ ឆ៝ម់បុត​យោហាន ​ទើម​អេង​ឞាល់។ ទឹង​លែៈ​ឆ៝ម់បុត​អី​នៃ​គែស​ញចីស​ឞើស​កើយ​ឞ្រាស​យេឆូ ​ទ៝ក់​រេស ឞ៝ន់​អាបៃ​អ្យា​មោ​ហោម​អោស​គឹត​នហេល​ម៝ស​នាម់​ខាន់​ពាង់​ញចីស​ឆ៝ម់បុត​អី​នៃ យើន​មា​អ៝ក់​ឞូ​មឹន​លាស​គែស​ញចីស​អេ​ល៝រ​មា​នាម់ ៧០ គែស​ឞូនុយ្ស​អាបាៈ​មឹន​លាស​គែស​ញចីស​តា​នាម់ ៧០‌ រាលាវ អេ​ល៝រ​មា​នាម់ ៩០។ ឞូ​មឹន​លាស​ឆ៝ម់បុត​មាថាយ ​ញចីស​អ្យា ពាង់​ញចីស​ក្លាប់​លាស ៣០ នាម់​ជេស​ឞ្រាស​យេឆូ ​ទ៝ក់​រេស ជេង​តា​នាម់ ៦០។
មាថាយ ​អី​ឞូនុយ្ស​តាៈ​ជាន​ការ​ឆ៝ៈ​ព្រាក់​ឞើស​ផូង​ប៝ន​លាន​មា​អ៝ន់​កោរាញ​ម៝ត់​អ្វាញ់​(មថ ៩:៩; ១០:៣)‌ ពាង់​គែស​រាញា​លេវី ​(មក ២:១៤; លក ៥:២៧)​ដ៝ង់។ ឞ្រាស​យេឆូ ​ក្វាល់​មាថាយ ​ជាន​អ៝ស​ម៝ន​ពាង់​នអ៝ប់​មា​លែៈ​នតាម់​ពាង់​អ៝ន់​ជាន​កោរាញ​អ៝ស​ម៝ន​ជឹត ជេសរី​ហាន់​នទ្រែល​ឞ្រាស​យេឆូ ​នឹង។
នាវ​អុច​នត្រ៝ង់​មាថាយ
មាថាយ ​ញចីស​ឆ៝ម់បុត​ពាង់​គៃ​មា​អ៝ន់​ឞូនុយ្ស​គឹត​នហេល​ឞ្រាស​យេឆូ ​ជេង​ឞ្រាស​ក្រីស ​អី​នើម​រាក្លាយ្ស​ឞ៝ន់​ឞើស​កោរាញ​ឞ្រាស​តេៈ​ទោយ្ស នអ៝ប់​មា​ពាង់​អី​កាដាច់​អី​កោរាញ​ឞ្រាស​លែៈ​ត៝ន​មរា​វាច់​មា​ផូង​អីឆ្រាអែល ​តឹង​មពោល​ឞូនុយ្ស​នតើយ្ស​នាវ​ងើយ​កោរាញ​ឞ្រាស​កាល់​អែ​នើស​ងក៝ច​ល៝រ​តា​នាវ​តឹម​រាង្លាប់​អើម ពាង់​ក៝ន​ឆៅ​កាដាច់​ដាវីត​ដ៝ង់។ កើត​នទ្រី​ទឹង​មាថាយ ​ឆ៝ៈ​អ៝ក់​ត្រ៝ង​ឞើស​នាវ​តឹម​រាង្លាប់​អើម​អី​ផូង​អីឆ្រាអែល ​លែៈ​ការ់​ងាន់ ជេសរី​ញចីស​តា​ឆ៝ម់បុត​ពាង់​នើម គៃ​មា​ឞូ​ឆៃ​នហេល​នានេៈ​ងាន់​លាស នាវ​ឞ្រាស​យេឆូ ​វាច់ នទ្រែល​មា​នទើ​ពាង់ ​ជាន​លែៈ​តឹម​ទី​ងាន់​ដាស​នាវ​ឞូ​ងក៝ច​ល៝រ​តា​នៃ។
នតីល​នាវ​ខ្លៃ​អាបាៈ​តា​ឆ៝ម់បុត​មាថាយ  ពាង់​អ៝ន់​ឞ៝ន់​គឹត​នាវ​ងក៝ច​យៅ​អូ​ចែ​ឞ្រាស​យេឆូ ​(មថ ១:១-១៧)។ ផូង​អីឆ្រាអែល ​កើប​ខ្លៃ​ហោ​ងាន់​តា​នាវ​ងក៝ច​យៅ ជេសរី​ញចីស​តា​ឆ៝ម់បុត​ដ៝ង់ នាវ​ងក៝ច​យៅ​អី​នៃ​កើល​ខាន់​ពាង់​គឹត​ឞូ​ម៝ស​ផូង​អីឆ្រាអែល ​អី​ផូង​ប៝ន​លាន​កោរាញ​ឞ្រាស ឞូ​ម៝ស​ទើយ​ជាន​ឞូនុយ្ស​ជាន​ឞ្រាស ជេសរី​នទើ​អាបាៈ​អេង​ដ៝ង់។ ផូង​អី​ញឆីង​មា​ឞ្រាស​យេឆូ ​មោ​ហោម​កើប​ខ្លៃ​មា​នាវ​ងក៝ច​យៅ យ៝រ​លាស​ឞូ​ម៝ស​ជេង​ផូង​ប៝ន​លាន​កោរាញ​ឞ្រាស ជេង​តាៈ​ឞើស​នាវ​ញឆីង​មា​ឞ្រាស​យេឆូ  មោ​អោស​តាៈ​ឞើស​មេៈ​ឞឹ​អូ​ចែ។ តា​នាវ​តឹម​រាង្លាប់​មហែ​គែស​ឞារ​នាវ​ងក៝ច​យៅ​ឞ្រាស​យេឆូ ​អី​អេង​ឞាល់។ នាវ​ងក៝ច​យៅ​តា​មាថាយ ​ងក៝ច​នតើម​ឞើស​អាឞ្រាហាម់ ​អី​ចែ​មា​ទឹង​លែៈ​ផូង​អីឆ្រាអែល  គៃ​មា​ញហើ​ឞ្រាស​យេឆូ ​ជេង​ផូង​អីឆ្រាអែល ​ដ៝ង់ នាវ​ងក៝ច​យៅ​ពាង់​តឹង​យោឆែប ​អី​ឆាយ​មារី ​អី​មេៈ​ឞ្រាស​យេឆូ ។ នាវ​ងក៝ច​យៅ​តា​លូកា ​(លក ៣:២៣-៣៨) ងក៝ច​នតើម​ឞើស​កោរាញ​ឞ្រាស ជេសរី​អាដាម់ ​អី​ឞូនុយ្ស​ទាក​ឞោក​អី​កោរាញ​ឞ្រាស​ញជេង គៃ​មា​ញហើ​ឞ្រាស​យេឆូ ​ជេង​ឞូនុយ្ស ជេសរី​ទឹង​លែៈ​ឞូនុយ្ស​អី​ញឆីង​មា​ឞ្រាស​យេឆូ ​តាៈ​ឞើស​កោរាញ​ឞ្រាស​ដ៝ង់ ផូង​អីឆ្រាអែល  នអ៝ប់​មា​ផូង​អី​មោ​ទី​ផូង​អីឆ្រាអែល ​ដ៝ង់។ ឞូ​មឹន​លាស​នាវ​ងក៝ច​យៅ​លូកា ​តឹង​មារី ​អី​មេៈ​ឞ្រាស​យេឆូ  យើន​មា​ពាង់​មោ​អោស​ញចីស​នហេល​(លក ៤:២៣)។ លែៈ​ឞារ​អឹ​នាវ​ងក៝ច​យៅ​អី​នៃ​គែស​ងក៝ច​កាដាច់​ដាវីត ​ដ៝ង់ នាវ​អី​នៃ​ញហើ​ឞ្រាស​យេឆូ ​ជេង​អី​ឆៅ​កាដាច់​ដាវីត ​ដ៝ង់ កើត​មា​លែៈ​គែស​ងក៝ច​ល៝រ​តា​នាវ​តឹម​រាង្លាប់​អើម​គែស​ងក៝ច​មា​ឞ្រាស​ក្រីស មាថាយ ​អ៝ន់​ឞ៝ន់​គឹត​តា​នាវ​ទែស​ឞ្រាស​យេឆូ ​ដ៝ង់។ ពាង់​អ៝ន់​ឞ៝ន់​គឹត​អ៝ក់​មា​នាវ​នតី​ឞ្រាស​យេឆូ  តា​ឆ៝ម់បុត​ពាង់​គែស​ព្រាម់​អឹ​នាវ​នតី​ជ៝ង តា​ងកោៈ ៥-៦‌ ងកោៈ ១០‌ ងកោៈ ១៣‌ ងកោៈ ១៨-២០ នទ្រែល​មា​ងកោៈ ២៤-២៥។ ពាង់​ញចីស​អ៝ក់​មា​នាវ​កោរាញ​ឞ្រាស​ម៝ត់​អ្វាញ់ គែស​មឞើស​ងក៝ច​នាវ​អាបាៈ​ជឹត​មា​នាវ​ត៝ត់​តា​នារ​ងគ្លែៈ​ទុត​នែស​នតូ​តៃ​(ងកោៈ ២៤)។
មឞើស​នាវ​ខ្លៃ​តា​ងកោៈ​តា​ឆ៝ម់បុត​អ្យា
- នាវ​ងក៝ច​យៅ​ផូង​អូ​ចែ​ឞ្រាស​យេឆូ  នទ្រែល​មា​នាវ​ទែស​ឞ្រាស​យេឆូ  (១:១-២:២៣)
- នាវ​ជាន​ការ​យោហាន-​បាប់តែម  (៣:១-១២)
- នាវ​ឞ្រាស​យេឆូ ​ឆ៝ៈ​ទើន​ជាន​បាប់តែម​យុក​មា​ទាក នទ្រែល​មា​នាវ​ពាង់ ​ទើយ​ឞើស​នាវ​នទើម (៣:១៣-៤:១១)
- នាវ​ឞ្រាស​យេឆូ ​មឞើស​ងក៝ច​នាវ​មហែ​មហាន​អ្វែស​តា​ឞ្រី​កាលីលេ  (៤:១២-១៨:៣៥)
- ឞ្រាស​យេឆូ ​លោស​ឞើស​ឞ្រី​កាលីលេ ​ហាន់​តា​ប៝ន​យេរូឆាលឹម  (១៩:១-២០:៣៤)
- ពើស​ងគ្លែៈ​ទុត​តា​ប៝ន​យេរូឆាលឹម  នទ្រែល​មា​ប៝ន​ជេៈៗ​អី​ទាច់​ច្យៅ​មា​នៃ (២១:១-២៧:៦៦)
- ឞ្រាស​យេឆូ ​ទ៝ក់​រេស​ជេស​ពាង់​ខឹត នទ្រែល​មា​ញហើ​ឆាក់​អ៝ន់​ឞូនុយ្ស​អី​ញឆីង​មា​ពាង់​ឆៃ (២៨:១-២០)
1
នាវ​ងក៝ច​យៅ​អូ​ចែ​ឞ្រាស​យេឆូ​ក្រីស 
(លក ៣:២៣-៣៨)
អ្យា​នាវ​ងក៝ច​យៅ​អូ​ចែ​ឞ្រាស​យេឆូ​ក្រីស * ១:១៖ តា​នាវ​ងក៝ច​យៅ​អ្យា ទឹង​លែៈ​ជេង​ឞូ​ក្លោ​ទាទេ លាស​គែស​ឞូ​អូរ​គែស​ញចីស​នហេល។ អី​ក៝ន​ឆៅ​កាដាច់​ដាវីត ​កាល់​អែ​នើស នទ្រែល​មា​អី​ក៝ន​ឆៅ​អាឞ្រាហាម់ ​ដ៝ង់។ លែៈ​រាងោច​ផូង​អីឆ្រាអែល ​ជេង​រាន៝យ​ទែស​អាឞ្រាហាម់ ​ទាទេ។* ១:១៖ មថ ២០:៣០-៣១ អាឞ្រាហាម់ ​អី​ឞឹ​អីឆាក់ អីឆាក់ អី​ឞឹ​យាកោប យាកោប អី​ឞឹ​យូដា  នទ្រែល​មា​អ៝ស​នោ​ពាង់​ដ៝ង់។* ១:២៖ នន ២១:២-៣; ២៥:២៦; ២៩:៣២-៣០:២៤; ៤៩:១០ យូដា ​ឆ៝ៈ​អូរ​រាញា​ពាង់​ថាមារ ​ឞាៈ​ក៝ន​ឞូ​ក្លោ​រាញា​ពេរេស  នទ្រែល​មា​អ៝ស​ពាង់​រាញា​ឆេរាស ពេរេស អី​ឞឹ​ហេឆ្រុន ហេឆ្រុន អី​ឞឹ​អារាម * ១:៣៖ នន ៣៨:២៧-៣០; រត ៤:១៨-២២ អារាម អី​ឞឹ​អាមីនាដាប់ អាមីនាដាប់ អី​ឞឹ​នាសឆោន នាសឆោន អី​ឞឹ​ឆាល់មោន  ឆាល់មោន ​ឆ៝ៈ​អូរ​រាញា​ពាង់​រាហាប់ ​ឞាៈ​ក៝ន​ឞូ​ក្លោ​រាញា​ពាង់​ឞោអាស ឞោអាស ​ឆ៝ៈ​អូរ​រាញា​ពាង់​រូត ​ឞាៈ​ក៝ន​ឞូ​ក្លោ​រាញា​ពាង់​អោបេត អោបេត អី​ឞឹ​យេឆេ * ១:៥៖ យោឆ ២:១; រត ៤:១៣-១៧ យេឆេ ​អី​ឞឹ​កាដាច់​ដាវីត 
កាដាច់​ដាវីត ​ឆ៝ៈ​ពីត​អូរ​ឞូ ឞាៈ​កាដាច់​ឆាលោមោន  រាញា​ឆាយ​អី​អូរ​កាដាច់​ដាវីត ​ពីត​នៃ​អូរី * ១:៦៖ ២ឆា ១២:២៤ កាដាច់​ឆាលោមោន ​អី​ឞឹ​កាដាច់​រេហូបាម់  កាដាច់​រេហូបាម់ អី​ឞឹ​កាដាច់​អាបីយា  កាដាច់​អាបីយា អី​ឞឹ​កាដាច់​អាឆា * ១:៧-១១៖ ១នរ ៣:១០-១៦ កាដាច់​អាឆា អី​ឞឹ​កាដាច់​យោឆាផាត  កាដាច់​យោឆាផាត អី​ឞឹ​កាដាច់​យោរាម  កាដាច់​យោរាម អី​ឞឹ​កាដាច់​អោឆីស កាដាច់​អោឆីស អី​ឞឹ​កាដាច់​យោថាម  កាដាច់​យោថាម អី​ឞឹ​កាដាច់​អេហាស  កាដាច់​អេហាស អី​ឞឹ​កាដាច់​ហេឆេកៀ 10 កាដាច់​ហេឆេកៀ អី​ឞឹ​កាដាច់​មានាឆេ  កាដាច់​មានាឆេ អី​ឞឹ​កាដាច់​អាមោន  កាដាច់​អាមោន អី​ឞឹ​កាដាច់​យោឆីស 11 កាដាច់​យោឆីស ​អី​ឞឹ​កាដាច់​យេកោនីស  នទ្រែល​មា​អ៝សៗ​ពាង់​ដ៝ង់។ ទោល​នៃ​ឞូ​វែង​គ្រ៝​ប៝ន​លាន​អីឆ្រាអែល ​គុ​ជឹត​ឞ្រី​បាបីលោន * ១:១១៖ ២កក ២៤:៨-១៦
12 ជេស​ឞូ​វែង​គ្រ៝​ប៝ន​លាន​អីឆ្រាអែល ​គុ​តា​ឞ្រី​បាបីលោន ​កាដាច់​យេកោនីស ​ឞាៈ​ឆាលាថីល ឆាលាថីល ​អី​ឞឹ​ឆោរោបាបែល * ១:១២៖ ១នរ ៣:១៧; អេថ ៣:២ 13  ឆោរោបាបែល អី​ឞឹ​អាបីយូត អាបីយូត អី​ឞឹ​អេលេកីម អេលេកីម អី​ឞឹ​អាឆោរ 14  អាឆោរ អី​ឞឹ​ឆាដុក ឆាដុក អី​ឞឹ​អាកីម អាកីម អី​ឞឹ​អេលីយូត 15  អេលីយូត អី​ឞឹ​អេលាឆារ អេលាឆារ អី​ឞឹ​មាថាន មាថាន អី​ឞឹ​យាកោប 16  យាកោប ​អី​ឞឹ​យោឆែប ​អី​ឆាយ​មារី មារី ​អី​នៃ​ឞាៈ​ឞ្រាស​យេឆូ ​ឞូ​ក្វាល់​លាស​ឞ្រាស​ក្រីស ​អី​នើម​រាក្លាយ្ស​តាៈ​ឞើស​កោរាញ​ឞ្រាស​ទែ​ញជ្វាល់។* ១:១៦៖ លក ១:២៧
17 កើត​នទ្រី នតើម​ឞើស​អាឞ្រាហាម់ ​ត៝ត់​មា​កាដាច់​ដាវីត ​ពាង់​គែស ១៤ ឞោង​ឞូនុយ្ស។ នតើម​ឞើស​កាដាច់​ដាវីត ​ត៝ត់​មា​រានោក​ឞូ​វែង​គ្រ៝​ប៝ន​លាន​អីឆ្រាអែល ​គុ​តា​ឞ្រី​បាបីលោន  គែស ១៤ ឞោង​ឞូនុយ្ស។ នតើម​ឞើស​រានោក​ឞូ​វែង​គ្រ៝​ប៝ន​លាន​អីឆ្រាអែល ​គុ​តា​ឞ្រី​បាបីលោន ​ត៝ត់​មា​ឞ្រាស​យេឆូ ​អី​ឞ្រាស​ក្រីស ​គែស ១៤ ឞោង​ឞូនុយ្ស​ដ៝ង់។
នាវ​ទែស​ឞ្រាស​យេឆូ​ក្រីស 
(លក ២:១-៧)
18 ឞើស​ទ៝ង់​អ្យា​ងក៝ច​ឞ្រី​នាវ​ទែស​ឞ្រាស​យេឆូ​ក្រីស ។ គែស​ទូ​ហ្វេ​ឞូ​អូរ​រាញា​ពាង់​មារី  ពាង់​អី​នទ្រោយ​យោឆែប ។ អេ​ល៝រ​ខាន់​ពាង់​តឹម​គុ​នទ្រែល មារី ​លែៈ​អើម​នត្រែវ​ឞ្រាស​យេឆូ ​យ៝រ​មា​នាវ​ទើយ​ឞ្រាស​ហ្វេង​អ្វែស​អី​ក្ល៝ស​អ្វែស​អ៝ន់​មា​ពាង់។* ១:១៨៖ លក ១:៣៥ 19  យោឆែប អី​នទ្រោយ​មារី ​នៃ យ៝រ​មា​ពាង់​ឞូនុយ្ស​ឆ៝ង់​ឞូនុយ្ស​អ្វែស ជេស​ឆៃ​នទ្រោយ​ពាង់​លែៈ​នត្រែវ ពាង់​អុច​នត្លើយ​នទ្រោយ​ពាង់​នើម​មោ​អោស​អ៝ន់​ឞូ​គឹត ពាង់​មោ​អុច​អ៝ន់​នទ្រោយ​ពាង់​ដីត​ព្រេង​ឞូ កើត​នទ្រី​ពាង់​អុច​នត្លើយ​អ៝ន់​នទ៝ប់ៗ។* ១:១៩៖ នក ៥:២៩-៣០ 20 ញចោ​អែ​មា​ពាង់​ងក្ល៝ន់​កើត​នៃ គែស​តោង​ពារ់​តាៈ​ឞើស​កោរាញ​ឞ្រាស​មឞើស​អ៝ន់​ពាង់​មា​នាវ​មឞើយ៖ “ហើយ​យោឆែប ​ក៝ន​ឆៅ​កាដាច់​ដាវីត ! លើយ​ក្លាច​អោស​ឆ៝ៈ​មារី ​ជេង​អូរ​មៃ។ ក៝ន​អី​តា​ត្រោម​នទុល​ពាង់​នៃ​មោ​អោស​តាៈ​ឞើស​ឞូនុយ្ស តាៈ​ឞើស​នាវ​ទើយ​ឞ្រាស​ហ្វេង​អ្វែស​អ៝ន់។ 21 ពាង់​គុ​អ៝ស​ឞូ​ក្លោ ជេសរី​មៃ​តេៈ​រាញា​ក៝ន​អី​នៃ​ក្វាល់ «យេឆូ » - គែស​នាវ​ខ្លៃ​លាស​«កោរាញ​ឞ្រាស​រាក្លាយ្ស» - យ៝រ​លាស​ក៝ន​អី​នៃ​មរា​រាក្លាយ្ស​ផូង​ប៝ន​លាន​ពាង់​នើម​ឞើស​នាវ​តីស​ខាន់​ពាង់​នើម”។* ១:២១៖ លក ១:៣១; យហ ១:២៩; ការ ៤:១២ 22 លែៈ​នាវ​អ្យា​គែស​គៃ​មា​តឹម​ទី​ងាន់​ដាស​នាវ​កោរាញ​ឞ្រាស​នតិញ​តឹង​ទូ​ហ្វេ​ឞូនុយ្ស​នតើយ្ស​នាវ​ងើយ​កោរាញ​ឞ្រាស​កាល់​អែ​នើស៖
23 «អ្វាញ់​តៃ​យឹ! ទូ​ហ្វេ​ឞូ​អូរ​ទ្រោស​អេ​ហ៝ៈ​គែស​គុ​នទ្រែល​ឞូ​ក្លោ​មរា​នត្រែវ ពាង់​គុ​អ៝ស​ឞូ​ក្លោ‌
ជេសរី​ឞូ​ក្វាល់​ក៝ន​អី​នៃ «អេមានូអែល »» ១:២៣៖ អេឆា ៧:១៤
«អេមានូអែល »​នាវ​ងើយ​ហេឞ្រើ ​រាឞ្លាង​លាស «កោរាញ​ឞ្រាស​គុ​នទ្រែល​ឞ៝ន់»។ 24 ត៝ត់​យោឆែប ​កាស​ឞិច ពាង់​អ្យាត់​តឹង​នាវ​តោង​ពារ់​ដាៈ​មា​ពាង់ ឆ៝ៈ​មារី ​ជេង​អូរ​ពាង់។ 25 តីស​មា​ពាង់​អេ​ហ៝ៈ​អោស​គែស​ឞិច​នទ្រែល​ឞូ​អូរ​ឞូ​ក្លោ​ដាស​អូរ​ពាង់​ត៝ត់​មា​អូរ​ពាង់​គុ​អ៝ស​ទូ​ហ្វេ​ក៝ន​ឞូ​ក្លោ ជេសរី​ពាង់​តេៈ​រាញា​ក៝ន​អី​នៃ​ក្វាល់ «ឞ្រាស​យេឆូ »។

*1:1 ១:១៖ តា​នាវ​ងក៝ច​យៅ​អ្យា ទឹង​លែៈ​ជេង​ឞូ​ក្លោ​ទាទេ លាស​គែស​ឞូ​អូរ​គែស​ញចីស​នហេល។

*1:1 ១:១៖ មថ ២០:៣០-៣១

*1:2 ១:២៖ នន ២១:២-៣; ២៥:២៦; ២៩:៣២-៣០:២៤; ៤៩:១០

*1:3 ១:៣៖ នន ៣៨:២៧-៣០; រត ៤:១៨-២២

*1:5 ១:៥៖ យោឆ ២:១; រត ៤:១៣-១៧

*1:6 ១:៦៖ ២ឆា ១២:២៤

*1:7 ១:៧-១១៖ ១នរ ៣:១០-១៦

*1:11 ១:១១៖ ២កក ២៤:៨-១៦

*1:12 ១:១២៖ ១នរ ៣:១៧; អេថ ៣:២

*1:16 ១:១៦៖ លក ១:២៧

*1:18 ១:១៨៖ លក ១:៣៥

*1:19 ១:១៩៖ នក ៥:២៩-៣០

*1:21 ១:២១៖ លក ១:៣១; យហ ១:២៩; ការ ៤:១២

1:23 ១:២៣៖ អេឆា ៧:១៤