នាវ​តឹម​មពើល
នទើ​អី​ឞ្រាស​យេឆូ​ក្រីស​ញហើ​អ៝ន់​យោហាន​ឆៃ
នាវ​ឞោក​អ៝ន់​ឞូ​គឹត​ល៝រ
នើម​ញចីស​ឆ៝ម់បុត​អ្យា​រាញា​យោហាន  ពាង់​ញចីស​ឆ៝ម់បុត​អ្យា​ក្លាប់​លាស​តា​នាម់ ៩៥‌ យើន​មា​គែស​ឞូនុយ្ស​អាបាៈ​មឹន​លាស​ពាង់​ញចីស​ឆ៝ម់បុត​អ្យា​អេ​ល៝រ​មា​នាម់ ៦៨។ ពាង់​ញចីស​ឆ៝ម់បុត​អ្យា​តា​គោល​ទាក​ពាតមោស ​អី​ទាច់​មា​ឞ្រី​អាឆី  ឞូ​ដាៈ​ពាង់​ទូ​គុ​តា​គោល​ទាក​មោ​អ៝ក់​ឞូនុយ្ស​គុ​នៃ​តឹម​ឞាន​មា​គុ​នទ្រូង យ៝រ​លាស​ពាង់​មឞើស​ងក៝ច​នាវ​មហែ​មហាន​អ្វែស​(នតម ១:៩)។ ពាង់​ញចីស​ឆ៝ម់បុត​អ្យា​តា​នោក​ឞូ​ជាន​ជេរ​ជ៝ត់​មា​ផូង​ញឆីង ពាង់​ញជ្វាល់​ឆ៝ម់បុត​អ្យា​អ៝ន់​មា​ផូង​ញឆីង​តា​ពើស​អឹ​ប៝ន​តា​ឞ្រី​អាឆី ​(នតម ១:១១) នអ៝ប់​មា​ទឹង​លែៈ​ផូង​ញឆីង​មា​ឞ្រាស​យេឆូ យោហាន ​ជេង​កោរាញ​អ៝ស​ម៝ន​តា​មពោល​កោរាញ​អ៝ស​ម៝ន ១២ នុយ្ស។ ពាង់​ញចីស​ឆ៝ម់បុត​យោហាន​នាវ​មហែ​មហាន​អ្វែស​ដ៝ង់ ឆ៝ម់បុត​យោហាន​រើស ១‌ រើស ២‌ នទ្រែល​មា​រើស ៣ ដ៝ង់។
នាវ​អុច​នត្រ៝ង់​តា​ឆ៝ម់បុត​អ្យា
តា​ឆ៝ម់បុត​អ្យា​យោហាន ​ញចីស​មា​នាវ​តឹម​ឆៃ។ យោហាន ​ក្វាល់​ឞ្រាស​យេឆូ ​«ក៝ន​ឞែ​ឞ្យាប់» យ៝រ​លាស​ឞ្រាស​យេឆូ ​លែៈ​ខឹត​គៃ​មា​ងគ្រ៝ស​លើយ​នាវ​តីស​ឞ៝ន់ តឹម​ឞាន​មា​ផូង​អីឆ្រាអែល ​វៃ​ងខឹត​ក៝ន​ឞែ​ឞ្យាប់​គៃ​មា​ទាន់​កោរាញ​ឞ្រាស​យោៈ​នាវ​តីស​ខាន់​ពាង់។
អាបៃ​អ្យា​ឞ៝ន់​មោ​ហោម​វ៝ត់​នហេល​ទឹង​លែៈ​នាវ​ខ្លៃ​តា​ឆ៝ម់បុត​អ្យា យើន​មា​ឞ៝ន់​ឆៃ​មរា​គែស​នាវ​ជេរ​ជ៝ត់​អេងៗ​ទុត​ក្វ៝ង់​តា​នែស​នតូ​អ្យា ជេសរី​កោរាញ​ឞ្រាស​ទើយ​ដាស​ទឹង​លែៈ​នាវ​អ្យើស តេៈ​ទោយ្ស​ទឹង​លែៈ​ឞូនុយ្ស​អ្យើស នទ្រែល​មា​នទ្រាប់​នតុក​ទុត​អ្វែស​អ៝ន់​មា​ទឹង​លែៈ​ឞូ​ម៝ស​អី​ញឆីង​មា​ឞ្រាស​ក្រីស ។ តា​ឆ៝ម់បុត​អ្យា​យោហាន ​ញចីស​នទើ​អី​កោរាញ​ឞ្រាស​ញហើ​មា​ពាង់​អី​មរា​គែស​តា​នារ​ជឹត​នាប់ គៃ​មា​នហាវ​នូយ្ស​នហ៝ម់​ទឹង​លែៈ​ផូង​ញឆីង​អ៝ន់​គុ​ន៝ប់​តា​នាវ​ញឆីង ឞ៝ល​លាស​គែស​នាវ​ជេរ​ជ៝ត់​ទុត​ក្វ៝ង់​តា​នែស​នតូ​អ្យា គែស​នាវ​ឞូ​ជាន​ជេរ​អេងៗ​មា​ផូង​ញឆីង នហ៝​មា​ត៝ត់​ឞូ​ងខឹត​លើយ​កាដោយ​ដ៝ង់។ ឞ៝ល​លាស​គែស​ទឹង​លែៈ​នាវ​អី​នៃ​កាដោយ កោរាញ​ឞ្រាស​ហោម​គែស​នាវ​ទើយ ជេសរី​ឞ្រាស​យេឆូ ​មរា​ព្លឹ​វាច់​តា​នែស​នតូ​អ្យា។ តា​ឆ៝ម់បុត​អ្យា​ឞ្រាស​យេឆូ ​ដាៈ​យោហាន ​ញចីស​ពើស​អឹ​ឆ៝ម់បុត​អ៝ន់​មា​ផូង​ញឆីង​ពើស​អឹ​ប៝ន​ដ៝ង់ ពើស​អឹ​ឆ៝ម់បុត​អី​នៃ​គែស​តា​ឆ៝ម់បុត​តឹម​មពើល​អ្យា​តា នតម ២:១-៣:២២។ អ៝ក់​តឹ​ឞ៝ន់​ឆៃ​មរោ​«ពើស»​តា​ឆ៝ម់បុត​អ្យា មរោ​ពើស​អី​នៃ​ងើយ​ហោរ​មា​នទើ​អី​លែៈ​រឹង នតឹត​លាស​ផូង​ញឆីង​ពើស​អឹ​ប៝ន គែស​នាវ​ខ្លៃ​លាស​ទឹង​លែៈ​ផូង​ញឆីង​លាម​នែស​នតូ។ នាវ​អាបាៈ​តា​ឆ៝ម់បុត​អ្យា​គែស​តឹម​ឞាន​មា​តា​ឆ៝ម់បុត​អេឆេកៀល ឆ៝ម់បុត​ដានីអែល ឆ៝ម់បុត​ឆាការី នអ៝ប់​មា​នាវ​មឞើយ​យោឆែប ​តា​ឆ៝ម់បុត​នាវ​នតើម​(នន ៣៧:៦-៩)​ដ៝ង់។
មឞើស​នាវ​ខ្លៃ​តា​ងកោៈ​តា​ឆ៝ម់បុត​អ្យា
- នាវ​អោប​អ្វែស​លាង់ (១:១-៨)
- នាវ​តឹម​ឆៃ​នាវ​ដាៈ​ញចីស​ឆ៝ម់បុត​អី​ញជ្វាល់​អ៝ន់​មា​ផូង​ញឆីង​ពើស​អឹ​ប៝ន (១:៩-៣:២២)
- នាវ​តឹម​ឆៃ​ឆ៝ម់បុត​គែស​ពើស​អឹ​ត្រា (៤:១-៨:១)
- នាវ​តឹម​ឆៃ​ពើស​អឹ​នុង (៨:២-១១:១៩)
- នាវ​តឹម​ឆៃ​ឞេស​ញុក​ញាក់ នទ្រែល​មា​ឞារ​មល៝ម់​មពោមពា​(ឆ្យុម) (១២:១-១៣:១៨)
- នាវ​តឹម​ឆៃ​នទើ​អេងៗ​ជឹត (១៤:១-១៥:៤)
- នាវ​តឹម​ឆៃ​មា​ពើស​អឹ​ងាន​អី​កោរាញ​ឞ្រាស​ជី​នូយ្ស (១៥:៥-១៦:២១)
- នាវ​រាល៝ម់​ប៝ន​បាបីលោន  នទ្រែល​មា​ទឹង​លែៈ​នើម​អ្យើស​មោ​ហោម​គែស​នាវ​ទើយ​ជឹត (១៧:១-២០:១០)
- នាវ​ផាត​ទោយ្ស​តា​នារ​ងគ្លែៈ​ទុត (២០:១១-១៥)
- ត្រោក​មហែ នែស​នតូ​មហែ នទ្រែល​មា​ប៝ន​ក្វ៝ង់​យេរូឆាលឹម ​មហែ (២១:១-២២:៥)
- នាវ​ងគ្លែៈ​ទុត (២២:៦-២១)
1
នាវ​ឞោក
ឆ៝ម់បុត​អ្យា​ជេង​នាវ​មឞើស​ងក៝ច​ឞ្រាស​យេឆូ​ក្រីស ​លែៈ​ញហើ​អ៝ន់​គ៝ប់​យោហាន ​ឆៃ។ កោរាញ​ឞ្រាស​អ៝ន់​ពាង់​ញហើ​មា​ផូង​ឆើម​កើល​ជាន​ការ​មា* ១:១៖ «ឞូនុយ្ស​ឆើម​កើល​ជាន​ការ​មា» មោ​លាស «ទឹក»។ តា​ត្រ៝ង​ឞើស​ទ៝ង់​អ្យា​គែស​កើត​នៃ​ដ៝ង់។​កោរាញ​ឞ្រាស​នើម​ម៝ស​នាវ​មរា​គើញ​ត៝ត់​តា​នារ​ជឹត​នាប់​តៃ។ ឞ្រាស​យេឆូ​ក្រីស ​អ៝ន់​ទូ​ហ្វេ​តោង​ពារ់​ពាង់​នើម​ហាន់​តា​គ៝ប់​អី​ឞូនុយ្ស​ឆើម​កើល​ជាន​ការ​មា​ពាង់​នើម គៃ​មា​អ៝ន់​គ៝ប់​គឹត​នាវ​អី​នៃ។* ១:១-៣៖ នតម ២២:៦-៧ ទឹង​លែៈ​នាវ​អី​គ៝ប់​លែៈ​ញចីស​ជេស​អ្យា គ៝ប់​លែៈ​ឆៃ​មា​មាត់​គ៝ប់​នើម នាវ​អី​នៃ​ជេង​ទី​ងាន់ ជេង​នាវ​ងើយ​កោរាញ​ឞ្រាស នទ្រែល​មា​មឞើស​ងក៝ច​ឞ្រាស​យេឆូ​ក្រីស ​ជេង​កោរាញ​ឞ៝ន់។ អ្វែស​មអាក​ងាន់​មា​ឞូ​ម៝ស​អី​រ៝ៈ​អី​តាង់​នាវ​នតើយ្ស​នាវ​ងើយ​កោរាញ​ឞ្រាស​តា​ឆ៝ម់បុត​អ្យា នអ៝ប់​មា​អ្វែស​មអាក​ងាន់​មា​ឞូ​ម៝ស​អី​លែៈ​តាង់ ជេសរី​ជាន​តឹង​កើត​ទឹង​លែៈ​នាវ​អី​លែៈ​គែស​ញចីស​ជេស​តា​អ្យា យ៝រ​លាស​ត៝ត់​ទី​នារ​មា​លោច​នាវ​នតើយ្ស​អី​នៃ​លែៈ​ឞើយ​ត៝ត់​ជេស។
នាវ​អោប​អ្វែស​លាង់
ឆ៝ម់បុត​គ៝ប់​យោហាន  ញជ្វាល់​អ៝ន់​មា​ផូង​ញឆីង​អី​រាបុន​តា​ពើស​អឹ​ប៝ន​តា​ឞ្រី​អាឆី ។ ទាន់​កោរាញ​ឞ្រាស​អ៝ន់​នាវ​អ្វែស នអ៝ប់​មា​នាវ​ដាប់​មពាន់​មា​ខាន់​អៃ​មៃ។ ពាង់​គុ​រេស​អាបៃ​អ្យា ពាង់​លែៈ​អើម​គុ​រេស​នើស ជេសរី​ពាង់​មរា​វាច់។ ទាន់​ឞ្រាស​ហ្វេង​អ្វែស ១:៤៖ តា​នាវ​ងើយ​គ្រែក  ងើយ​មា​«ពើស​ហ្វេង» យើន​មា​មោ​អោស​ទី​ហ្វេង​ឞូនុយ្ស។ គែស​អ៝ក់​ឞូនុយ្ស​អី​គឹត​ឞ្លាវ​តា​នាវ​កោរាញ​ឞ្រាស​ងើយ​មឹន​លាស ងើយ​មា​ឞ្រាស​ហ្វេង​អ្វែស​អី​គែស​ង្វាយ​ទើម។ មរោ​ពើស​តា​នាវ​កោរាញ​ឞ្រាស​ងើយ​គែស​អ៝ក់​គែស​នាវ​ខ្លៃ​លាស​«លែៈ​រឹង»។ «ពើស​ហ្វេង»​គែស​ដ៝ង់​តា នតម ៣:១; ៤:៥; ៥:៦។ គែស​ដ៝ង់​តា​ឆ៝ម់បុត​ឆាការី​ងើយ​មា​ងគ៝ង់​អុញ​ឆាគេង​អី​គែស​ពើស​អឹ​អុញ​ឆាគេង ជេង​រូប​មា​ពើស​ហ្វេង​ដ៝ង់​(ឆាក ៤:២, ១០)។ គែស​ដ៝ង់​តា អេឆា ១១:២។​អី​គុ​ឞើស​នាប់​រានើល​កាដាច់​កោរាញ​ឞ្រាស​នើម​អ៝ន់​នាវ​អ្វែស នអ៝ប់​មា​នាវ​ដាប់​មពាន់​មា​ខាន់​អៃ​មៃ។* ១:៤៖ នតម ៤:៨; ១១:១៧; ១៦:៥; នង ៣:១៤ ទាន់​ឞ្រាស​យេឆូ​ក្រីស ​អ៝ន់​នាវ​អ្វែស នអ៝ប់​មា​នាវ​ដាប់​មពាន់​មា​ខាន់​អៃ​មៃ​ដ៝ង់ ពាង់​ជេង​នើម​រាប់​ជាប់​មឞើស​ងក៝ច​នាវ​ងាន់​ទើម ពាង់​ជេង​នើម​ល៝រ​ឞូ​ទ៝ក់​រេស​ឞើស​ផូង​ខឹត ១:៥៖ «ពាង់​ជេង​នើម​ល៝រ​ឞូ​ទ៝ក់​រេស​ឞើស​ផូង​ខឹត» មោ​លាស «ពាង់​ជេង​ក៝ន​ឞោក​ទាក​ផូង​ខឹត»។ ជេសរី​ពាង់​ជេង​កោរាញ​ទឹង​លែៈ​កាដាច់​តា​នែស​នតូ​អ្យា។ ពាង់​រ៝ង់​មា​ឞ៝ន់ នទ្រែល​មា​រាក្លាយ្ស​ឞ៝ន់​មា​មហាម​ពាង់​នើម​ឞើស​នាវ​តេៈ​ទោយ្ស​យ៝រ​មា​នាវ​តីស​ឞ៝ន់។* ១:៥៖ កោល ១:១៨; ហេឞ ៩:១៤ នហ៝​មា​ពាង់​ជាន​អ៝ន់​ឞ៝ន់​ជេង​មពោល​កាដាច់​ម៝ត់​អ្វាញ់​នទ្រែល​ពាង់​នើម ពាង់​អ៝ន់​ឞ៝ន់​ជេង​មពោល​ជាន​ឞ្រាស​មា​ឆើម​កើល​ជាន​ការ​មា​កោរាញ​ឞ្រាស​អី​ឞឹ​ពាង់​នើម។ អ៝ន់​រានេ​នាវ​ច្រេក​លើប​ពាង់ នទ្រែល​មា​នាវ​ទើយ​ពាង់​បាបើ​នហ៝​រ៝! អើ​អ៝ន់​គែស​កើត​នៃ​ងាន់​រ៝§ ១:៦, ៧៖ «អើ​អ៝ន់​គែស​កើត​នៃ​ងាន់​រ៝» មោ​លាស «អាមែន »។* ១:៦៖ នតម ៥:១០; ១ពេ ២:៩
អ្វាញ់​ហ៝ម់ ពាង់​វាច់​រ៝ៈ​នទ៝រ់​តុក* ១:៧៖ «រ៝ៈ​នទ៝រ់​តុក» មោ​លាស «នអ៝ប់​មា​តុក»។
ទឹង​លែៈ​ឞូនុយ្ស​មរា​ឆៃ​ពាង់​ទាទេ‌
ឞ៝ល​លាស​ផូង​អី​តាៈ​នត៝ប់​ពាង់​នើស​ឆៃ​ពាង់​ដ៝ង់។
ទឹង​លែៈ​នទុល​មពោល​ឞូនុយ្ស​តា​នែស​នតូ​អ្យា​មរា​ញុម​រាង៝ត​យ៝រ​មា​ពាង់​នៃ​ទាទេ អើ​ងាន់!
អើ​អ៝ន់​គែស​កើត​នៃ​ងាន់​រ៝។* ១:៧៖ ដាន ៧:១៣; ឆាក ១២:១០; មថ ២៤:៣០
កោរាញ​ឞ្រាស​អី​កោរាញ​ងាន់ ពាង់​លាស៖ “គ៝ប់​អ្យា​ជេង​អាលផា  នទ្រែល​មា​អោមេកា  ១:៨៖ តា​នាវ​ងើយ​គ្រែក ​«អាលផា »​ជេង​រាព្លៃ​រាឆ៝​ឞោក​ទាក ជេសរី​«អោមេកា »​ជេង​រាព្លៃ​រាឆ៝​ងគ្លែៈ​ទុត តឹម​ឞាន​មា​រាឆ៝​«ក» នអ៝ប់​មា​រាឆ៝​«អ្យ»​តា​នាវ​ងើយ​ឞូន៝ង ។ តា នតម ២១:៦ យោហាន ​នត៝ប​នាវ​ខ្លៃ​នាវ​នៃ​កើត​នអា៖ «ជេង​ឞោក​ទាក នទ្រែល​មា​ងគ្លែៈ​ទុត​ទឹង​លែៈ​នតីល​នទើ» ឆ៝ម់បុត​អើម​ញចីស​មា​តី​អាបាៈ​នត៝ប​កើត​នៃ​តា​នតុក​អ្យា។”។ ពាង់​គុ​រេស​អាបៃ​អ្យា ពាង់​លែៈ​អើម​គុ​រេស ជេសរី​ពាង់​មរា​វាច់ ពាង់​ទុត​គែស​នាវ​ទើយ​មា​ទឹង​លែៈ​នតីល​នទើ។* ១:៨៖ អេឆា ៤៤:៦
យោហាន ​តឹម​មពើល​ឆៃ​ឞ្រាស​យេឆូ 
គ៝ប់​យោហាន ​ជេង​អ៝ស​នោ​ខាន់​អៃ​មៃ​តា​នាវ​ញឆីង​មា​ឞ្រាស​យេឆូ  គែស​ឞូ​ជាន​ជេរ​ជ៝ត់​កើត​ខាន់​អៃ​មៃ គែស​ដ៝ង់​កោរាញ​ឞ្រាស​ម៝ត់​អ្វាញ់​កើត​ខាន់​អៃ​មៃ នទ្រែល​មា​គែស​ញឆ្រោយ្ស​នឹង​តា​នាវ​ឞូ​ជាន​ជេរ​កើត​ខាន់​អៃ​មៃ​ដ៝ង់ យ៝រ​មា​ឞ៝ន់​គុ​នទ្រែល​ឞ្រាស​យេឆូ ។ គ៝ប់​អ្យា​ឞូ​ដាៈ​ទូ​គុ​តា​ទូ​គោល​ទាក​រាញា​ពាតមោស  យ៝រ​មា​គ៝ប់​មឞើស​ងក៝ច​នាវ​កោរាញ​ឞ្រាស នទ្រែល​មា​មឞើស​ងក៝ច​ឞ្រាស​យេឆូ ​ជេង​កោរាញ​គ៝ប់​នើម។ 10 តា​នារ​ពើស ១:១០៖ «តា​នារ​ពើស» មោ​លាស «តា​នារ​កោរាញ​យេឆូ »។ ឞ្រាស​ហ្វេង​អ្វែស​អ៝ន់​គ៝ប់​មោ​ហោម​អោស​កាស​គឹត​ឆាក់ ជេសរី​គ៝ប់​តាង់​នតែស​ឞ៝រ់​មឞូង​ឞើស​កើយ​គ៝ប់​រី ទុត​នតែស​ងាន់ តឹម​ឞាន​មា​នតែស​អោស​នុង* ១:១០៖ មក ១៦:២, ៦ 11 លាស​មា​គ៝ប់​កើត​នអា៖ “ម៝ស​នទើ​អី​មៃ​ឆៃ​អាបៃ​អ្យា អ៝ន់​មៃ​ញចីស​ទូ​មល៝ម់​ឆ៝ម់បុត ជេសរី​ញជ្វាល់​អ៝ន់​មា​ផូង​ញឆីង​ពើស​ប៝ន​តា​ឞ្រី​អាឆី ​អ្យា៖ ប៝ន​អេផេឆោ  ប៝ន​ឆាមីរនា  ប៝ន​ពើកាមុស  ប៝ន​ថៀថីរា  ប៝ន​ឆារដីស  ប៝ន​ផីលាដិលផៀ  នទ្រែល​មា​ប៝ន​លាវដីឆេ ”។
12 ជេសរី​គ៝ប់​ងគឹល​ជឹត​កើយ​គៃ​មា​ឆៃ​នើម​អី​ងើយ​មា​គ៝ប់​នៃ តា​នៃ​គ៝ប់​ឆៃ​ពើស​អឹ​ងគ៝ង់​អុញ​ឆាគេង​មាយ្ស។ 13 តា​ងក្លាង​ងគូល​ងគ៝ង់​ឆាគេង​អី​នៃ​គែស​ទូ​ហ្វេ​តឹម​ឞាន​មា​ក៝ន​ឞូនុយ្ស ញឆ៝ស​អាវ​ជ៝ង​រាជាយ​ត៝ត់​អា​មពាង​ជ៝ង់ ជេសរី​គែស​រាឆែ​មាយ្ស​ក៝ត់​តា​នតើស​រី​ជឹត។* ១:១៣៖ នតម ១៤:១៤; ដាន ៧:១៣ 14 ឆ៝ក់​តា​ឞោក​ពាង់​ងលាង​តឹម​ឞាន​មា​មលី អី​មាត់​ពាង់​តឹម​ឞាន​មា​មព្យាត់​អុញ‌* ១:១៤៖ នតម ២:១៨; ១៩:១២; ដាន ៧:៩ 15 ជ៝ង់​ពាង់​ច្រេក​ទុម​តឹម​ឞាន​មា​កោង​អី​ឞូ​គុច​តា​អុញ​ជេស​រី​ថ៝ នតែស​ងើយ​ពាង់​តឹម​ឞាន​មា​ងគោរ​ហ៝ច​ទាក​ក្វ៝ង់‌* ១:១៥៖ អេឆេ ១:២៤ 16 តី​ឞើស​មា​ពាង់​រី​ញអោត​ពើស​អឹ​មាញ់ ជេសរី​មឞូង​ពាង់​គែស​ដាវ​មាត់​ឞារ​មព្លោញ​ងាន់ អី​មុស​មាត់​ពាង់​អាង​ច្រាត​តឹម​ឞាន​មា​នារ​ងក្លាង​ឞោក។* ១:១៦៖ នតម ២:១២, ១៦; ១៩:១៥, ២១; ហេឞ ៤:១២ 17 ត៝ត់​គ៝ប់​ឆៃ​ពាង់ គ៝ប់​ខឹត​យើស​រ៝​ចោត​តា​នែស​កេង​ជ៝ង់​ពាង់​រី។ យើន​មា​ពាង់​តេៈ​តី​ឞើស​មា​ឞើស​លើ​គ៝ប់ នហ៝​មា​លាស៖ “លើយ​ក្លាច​អោស គ៝ប់​អ្យា​អី​ឞោក​ទាក​ល៝រ​ឞូ នទ្រែល​មា​ងគ្លែៈ​ទុត​មា​ទឹង​លែៈ​នទើ។* ១:១៧៖ នតម ១:៨; អេឆា ៤៤:៦; ដាន ៨:១៨ 18  គ៝ប់​អ្យា​អី​នើម​រេស​នឹង គ៝ប់​នើស​តាៈ​ខឹត ល៝ង់​អាបៃ​អ្យា​គ៝ប់​គែស​នាវ​រេស​បាបើ​នហ៝​រ៝។ ឞូនុយ្ស​អី​លែៈ​ខឹត​ទុត​តា​គ៝ប់​នើម គ៝ប់​ឞែ​គែស​នាវ​ទើយ​អ៝ន់​ឞូ​ទ៝ក់​រេស​ទូ​លោស​ឞើស​នតុក​មោច។* ១:១៨៖ ១កោ ១៥:២៥-២៦, ៥៥ 19 លាស​នទ្រី​អ៝ន់​មៃ​ញចីស​ហ៝ម់​ទឹង​លែៈ​នទើ​អី​មៃ​លែៈ​ឆៃ​នៃ នទើ​អី​គែស​អាបៃ​អ្យា នទ្រែល​មា​នទើ​អី​គែស​ជឹត​នាប់​តៃ។ 20 មាញ់​ពើស​អឹ​អី​មៃ​ឆៃ​គ៝ប់​ញអោត​តា​តី​ឞើស​មា​គ៝ប់​អ្យា នទ្រែល​មា​ងគ៝ង់​ឆាគេង​មាយ្ស​ពើស​អឹ​អី​អ្យា នាវ​ខ្លៃ​នទើ​អី​នៃ​អា​ល៝រ​នើស​ហោម​នទ៝ប់​មពោន អាបៃ​អ្យា​គ៝ប់​មឞើស​មា​មៃ៖ មាញ់​ពើស​អឹ​អី​នៃ ជេង​ពើស​អឹ​តោង​ពារ់​មា​ញជ្រាង់​ផូង​ញឆីង​តា​ពើស​នតុក​ប៝ន​អី​នៃ​ដ៝ង់ ជេសរី​ងគ៝ង់​ឆាគេង​ពើស​អឹ​អី​នៃ ជេង​ផូង​ញឆីង​តា​ពើស​នតុក​ប៝ន​អី​នៃ​ដ៝ង់”។

*1:1 ១:១៖ «ឞូនុយ្ស​ឆើម​កើល​ជាន​ការ​មា» មោ​លាស «ទឹក»។ តា​ត្រ៝ង​ឞើស​ទ៝ង់​អ្យា​គែស​កើត​នៃ​ដ៝ង់។

*1:1 ១:១-៣៖ នតម ២២:៦-៧

1:4 ១:៤៖ តា​នាវ​ងើយ​គ្រែក  ងើយ​មា​«ពើស​ហ្វេង» យើន​មា​មោ​អោស​ទី​ហ្វេង​ឞូនុយ្ស។ គែស​អ៝ក់​ឞូនុយ្ស​អី​គឹត​ឞ្លាវ​តា​នាវ​កោរាញ​ឞ្រាស​ងើយ​មឹន​លាស ងើយ​មា​ឞ្រាស​ហ្វេង​អ្វែស​អី​គែស​ង្វាយ​ទើម។ មរោ​ពើស​តា​នាវ​កោរាញ​ឞ្រាស​ងើយ​គែស​អ៝ក់​គែស​នាវ​ខ្លៃ​លាស​«លែៈ​រឹង»។ «ពើស​ហ្វេង»​គែស​ដ៝ង់​តា នតម ៣:១; ៤:៥; ៥:៦។ គែស​ដ៝ង់​តា​ឆ៝ម់បុត​ឆាការី​ងើយ​មា​ងគ៝ង់​អុញ​ឆាគេង​អី​គែស​ពើស​អឹ​អុញ​ឆាគេង ជេង​រូប​មា​ពើស​ហ្វេង​ដ៝ង់​(ឆាក ៤:២, ១០)។ គែស​ដ៝ង់​តា អេឆា ១១:២។

*1:4 ១:៤៖ នតម ៤:៨; ១១:១៧; ១៦:៥; នង ៣:១៤

1:5 ១:៥៖ «ពាង់​ជេង​នើម​ល៝រ​ឞូ​ទ៝ក់​រេស​ឞើស​ផូង​ខឹត» មោ​លាស «ពាង់​ជេង​ក៝ន​ឞោក​ទាក​ផូង​ខឹត»។

*1:5 ១:៥៖ កោល ១:១៨; ហេឞ ៩:១៤

§1:6 ១:៦, ៧៖ «អើ​អ៝ន់​គែស​កើត​នៃ​ងាន់​រ៝» មោ​លាស «អាមែន »។

*1:6 ១:៦៖ នតម ៥:១០; ១ពេ ២:៩

*1:7 ១:៧៖ «រ៝ៈ​នទ៝រ់​តុក» មោ​លាស «នអ៝ប់​មា​តុក»។

*1:7 ១:៧៖ ដាន ៧:១៣; ឆាក ១២:១០; មថ ២៤:៣០

1:8 ១:៨៖ តា​នាវ​ងើយ​គ្រែក ​«អាលផា »​ជេង​រាព្លៃ​រាឆ៝​ឞោក​ទាក ជេសរី​«អោមេកា »​ជេង​រាព្លៃ​រាឆ៝​ងគ្លែៈ​ទុត តឹម​ឞាន​មា​រាឆ៝​«ក» នអ៝ប់​មា​រាឆ៝​«អ្យ»​តា​នាវ​ងើយ​ឞូន៝ង ។ តា នតម ២១:៦ យោហាន ​នត៝ប​នាវ​ខ្លៃ​នាវ​នៃ​កើត​នអា៖ «ជេង​ឞោក​ទាក នទ្រែល​មា​ងគ្លែៈ​ទុត​ទឹង​លែៈ​នតីល​នទើ» ឆ៝ម់បុត​អើម​ញចីស​មា​តី​អាបាៈ​នត៝ប​កើត​នៃ​តា​នតុក​អ្យា។

*1:8 ១:៨៖ អេឆា ៤៤:៦

1:10 ១:១០៖ «តា​នារ​ពើស» មោ​លាស «តា​នារ​កោរាញ​យេឆូ »។

*1:10 ១:១០៖ មក ១៦:២, ៦

*1:13 ១:១៣៖ នតម ១៤:១៤; ដាន ៧:១៣

*1:14 ១:១៤៖ នតម ២:១៨; ១៩:១២; ដាន ៧:៩

*1:15 ១:១៥៖ អេឆេ ១:២៤

*1:16 ១:១៦៖ នតម ២:១២, ១៦; ១៩:១៥, ២១; ហេឞ ៤:១២

*1:17 ១:១៧៖ នតម ១:៨; អេឆា ៤៤:៦; ដាន ៨:១៨

*1:18 ១:១៨៖ ១កោ ១៥:២៥-២៦, ៥៥