41
Josepɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agadɨ sulami.
1-2 Hualɨ ahica uci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ anisɨhu hɨvɨ Nailɨ avɨli caba heŋ lagulama hɨnihɨni igami. Igɨdaci sabaŋ bulɨmakau huaci huaci sɨbaŋ hadipɨlɨ daŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ avɨli hɨvɨ hɨnia iahavɨmi. Iahavɨla avɨli agadɨ mikɨ heŋ humɨsɨ navɨmi. Lɨhavɨdaci cɨhu igɨci sabaŋ bulɨmakau human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ avɨli hɨvɨ hɨnia iahavɨmi. Sabaŋ bulɨmakau agɨlaŋ hadi valavɨla henaŋ henaŋ la sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniavɨmi. Nɨbɨlaŋ iahavɨla avɨli caba heŋ sabaŋ bulɨmakau limu hɨhɨle huaci huaci agɨladɨ mikɨ lagulamavɨmi. Lavɨla sabaŋ bulɨmakau henaŋ henaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ sabaŋ bulɨmakau hadipɨlɨ daŋ agɨladɨ iavaiava na fɨhalavɨmi. Manɨgali agaŋ anisɨhu agadɨ igavɨla iahami. La ani hɨsɨvavɨla cɨhu anisɨhu igɨdaci halɨha cahu uitɨ pɨlɨ pabiŋ heŋ cɨhu cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ iahavɨmi. Halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma agɨlaŋ iaha hekɨlɨ lavɨla hɨlɨcɨ akape daŋ hɨniavɨmi. Lɨhavɨdaci cɨhu halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ pɨlɨ mu hɨvɨ iahavɨmi. Iahavɨci huŋe avɨŋ daŋ me agaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨnia vevɨla hɨlahɨmɨci halɨha cahu uitɨ agɨladɨ hɨlɨcɨ agɨlaŋ kusɨ kusɨ lɨdɨŋ sudɨme cɨki cɨki sɨbaŋ hɨniavɨmi. La halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma hɨlɨcɨ sudɨme cɨki cɨki daŋ agɨlaŋ halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma hekɨlɨ hekɨlɨ hɨlɨcɨ akape daŋ agɨladɨ na fɨhalavɨmi. Lɨhavɨci manɨgali agaŋ iahavɨla abami. O anisɨhu igin uami. La 41.8 Dan 2.2 cimɨdaŋ hɨji cuvɨlɨŋ cuvɨlɨŋ igahɨlami. Lavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hau hubɨla hubɨla hɨsɨŋ agɨlasadaŋ hulaŋ hɨji hutesɨ daŋ agɨlasadaŋ ciaŋ iguci uci nɨbɨlaŋ ahuata hameŋ vehavɨmi. Vehavɨci nudɨ anisɨhu ahica agɨladɨ nulɨsaŋ sulami. Lɨci hulaŋ agɨlaŋ avi nudɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agɨladɨ ma igavɨmi sadaŋ ciaŋ ma abavɨmi.
Lɨhavɨci hulaŋ manɨgali saŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ iguadami agaŋ manɨgali agadɨ abami. Viaŋ hulaŋ mu dɨ ciaŋ agadɨ vave nadɨ ma abacin agasaŋ hugɨ daŋ hɨnidin uami. 10 Manɨgali uami. Vaka nama nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlasaŋ igɨvɨ hɨniahanaŋ uami. Lavɨla abɨnaŋ iadɨdaŋ hulaŋ nadɨ maci hɨlanana hɨsɨŋ fipɨ migɨlɨlalɨ agadɨdaŋ via uavalɨ uami. Via uavɨla sagaŋ hali hɨsɨŋ nadɨ ulaŋ migɨlɨlalɨ agadɨ ulaŋ heŋ aludɨ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ lamavalɨ uami. 11 La hɨfɨlɨ pabiŋ hɨvɨ laci viaŋ anisɨhu igɨdalɨŋ nɨbu avi anisɨhu igalɨ uami. Aludɨ anisɨhu agɨlaŋ nɨbɨlaŋ hɨdɨlɨ daŋ hɨniavalɨ uami. 12 Hulaŋ mɨnibɨlɨ mu Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agaŋ nɨbu alaŋ hula hɨnilɨ uami. Nɨbu sagaŋ hali hɨsɨŋ nadɨ ulaŋ migɨlɨlalɨ agadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ uami. Alaŋ anisɨhu igahɨlu agadɨ nudɨ hɨvɨ sulahɨlu uami. Sulɨmɨli nɨbu aludɨ anisɨhu hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨlasaŋ aludɨ abalɨ uami. 13 Lɨci akuaba akuaba nɨbu abalɨ agɨlaŋ hameŋ laci lɨhavalɨ uami. Viaŋ iadɨ sibɨla uvɨsɨjiŋ cɨhu vicin uami. Hulaŋ nadɨ maci hɨlanana hɨsɨŋ fipɨ migɨlɨlalɨ agadɨ sugɨtaŋ ihalahavɨla hɨda hɨvɨ lagɨlamavalɨ uami.
14 Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla Josepɨ dɨ lɨhalɨha vavevave saŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ agɨladɨ abɨci lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ uavɨmi. Uavɨla Josepɨ dɨ vavehavɨmi. Vavehavɨci Josepɨ agaŋ alɨmɨnɨ ihalahavɨla hadi hɨlahɨla hɨhi lamɨci heŋ manɨgali agadɨ pɨŋ via ivouavɨmi. 15 Ivouavɨci manɨgali agaŋ Josepɨ dɨ abami. Viaŋ anisɨhu igiemin agadɨ hulaŋ mu iadɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agasaŋ ma abɨmaŋ uami. Hulaŋ mu iadɨ nameŋ abi uami. Nama huaci anisɨhu hɨdɨlɨ agasaŋ abɨbanaŋ aba abi uami. 16 Lɨci 41.16 Dan 2.30 Josepɨ abami. Viaŋ nukeŋ hɨma uami. Asɨ laci nadɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agadɨ sɨhɨvia sulɨci igahɨlavɨla huaci hɨnibanaŋ uami. 17-18 Lɨci manɨgali agaŋ abami. Viaŋ anisɨhu nameŋ agadɨ igiemin uami. Viaŋ Nailɨ avɨli caba lagulama igɨdalɨŋ sabaŋ bulɨmakau huaci huaci sɨbaŋ hadipɨlɨ daŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ avɨli hɨvɨ hɨniavɨla iahaviemi uami. Iahavɨla avɨli agadɨ mikɨ heŋ humɨsɨ naviemi uami. 19 Nana hɨniavɨdaci cɨhu sabaŋ bulɨmakau human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ hadi valavɨla henaŋ henaŋ la sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniavalɨ agɨlaŋ sɨvɨ iahaviemi uami. Viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ sabaŋ bulɨmakau henaŋ henaŋ hameŋ agɨladɨ ma igɨlan uami. 20 Lavɨla sabaŋ bulɨmakau henaŋ henaŋ agɨlaŋ sabaŋ bulɨmakau hadipɨlɨ daŋ hali iahaviemi agɨladɨ iavaiava na fɨhalaviemi uami. 21 Naviemi agadɨ ala cɨhu ma nana me hɨniaviemi uami. Henaŋ henaŋ hɨniavɨdaci igiemin hameŋ laci ala sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniaviemi uami. Anisɨhu hameŋ agadɨ igavɨla iahiemin uami. 22 La cɨhu ani hɨsɨvavɨla anisɨhu mu igiemin uami. Igɨdalɨŋ halɨha cahu uitɨ pɨlɨ pabiŋ heŋ cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ iahaviemi uami. Nɨbɨlaŋ hekɨlɨ lavɨla hɨlɨcɨ akape lamavɨci igiemin uami. 23 La cɨhu halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ pɨlɨ mu hɨvɨ iahavɨdaci igiemin uami. Igɨdalɨŋ huŋe avɨŋ daŋ me agaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨnia veci halɨha cahu uitɨ agɨladɨ hɨlɨcɨ agɨlaŋ kusɨ kusɨ lɨdɨŋ sudɨme cɨki cɨki sɨbaŋ hɨniaviemi uami. 24 La halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma kusɨ kusɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ huaci huaci hɨlɨcɨ akape daŋ agɨladɨ na fɨhalaviemi uami. Lɨhavɨci iahavɨla iadɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agɨladɨ abavɨci igɨben aba hau hubɨla hubɨla hɨsɨŋ agɨladɨ abɨlɨŋ vehaviemi uami. Vevɨla iadɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agɨladɨ ma igaviemi sadaŋ ciaŋ ma abɨmaŋ uami.
25 Lɨci Josepɨ agaŋ manɨgali agadɨ abami. Nadɨ anisɨhu agɨladɨ ciaŋ hɨdɨlɨ nɨbu pabiŋ laci uami. Asɨ akuaba akuaba lɨben aba hɨji lamiemi agadɨ nadɨ haiabɨla iaha abalamiemi uami. 26 Sabaŋ bulɨmakau huaci huaci human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ha hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ uami. Halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma huaci huaci human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ han avi hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ uami. Nulɨdɨ hɨdɨlɨ pabiŋ laci uami. 27 Sabaŋ bulɨmakau henaŋ henaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ sɨvɨ iahaviemi ha hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ uami. Halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ pɨlɨ mu hɨvɨ iahavɨci huŋe avɨŋ daŋ me agaŋ vevɨla hɨlahɨmɨci sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ lavɨla hɨlɨcɨ ma lamaviemi han avi hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ uami. Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ hɨnidaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ubali uami. 28 Ha nadɨ ci abin uami. Asɨ akuaba akuaba lɨben aba hɨji lamiemi agadɨ nadɨ abalamiemi uami. 29 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ sɨmɨŋ akape daŋ hɨniavɨdaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ubali uami. 30-31 Lɨci cɨhu humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ iahɨdaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ubali uami. Lɨdaci humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ agaŋ iahavɨla fɨli tɨbɨ nagadɨ sɨbɨlɨ lamɨci nɨbɨlaŋ sɨmɨŋ isabɨlaŋ apalɨ hɨniavɨbali agasaŋ pam igahɨlavɨbali uami. Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ ma iahɨmaŋ lɨdaci sɨmɨŋ akape daŋ hɨniavɨbali agasaŋ ma igahɨlavɨbali uami. 32 Asɨ agaŋ akuaba akuaba agɨladɨ amɨŋ ci sɨbaŋ lɨben aba hɨji lamalɨ uami. Hameŋ sadaŋ akuaba akuaba lɨben aba li agɨladɨ anisɨhu ahica ahica agɨladɨ hɨvɨ nadɨ abalamiemi uami. 33 Hulaŋ mu hɨji hutesɨ daŋ hɨji huaci daŋ agadɨ suhɨla igavɨla lɨbɨmɨŋɨnaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ sibɨla akuaba akuaba agɨladɨ migɨlam uami. 34 Migɨlɨdaci huban limu hɨhɨle avi lɨbɨmɨŋɨnaŋ manɨgali hɨji hutesɨ daŋ lɨbɨmɨŋɨbanaŋ agadɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨlavɨm uami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hualabɨla sɨmɨŋ akape daŋ hɨniavɨdaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ubali uami. Hualɨ hameŋ udaci sɨmɨŋ vivi human limu fɨhala mɨguŋ lamavɨm uami. Lamavɨci hɨniavɨdaci labɨla labɨla pabiŋ mɨguŋ huban saŋ iguavɨm uami. 35 Hualɨ huaci huaci heŋ huban agɨlaŋ sɨmɨŋ agɨladɨ mɨgudɨbavɨm uami. Nɨbɨlaŋ nadɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni sibɨla vivi halɨha cahu uitɨ akuaba akuaba agɨladɨ sɨmɨŋ mɨgudɨbalɨba ulaŋ nulɨdɨ haiabɨla hɨtɨŋ hɨtɨŋ heŋ mɨgudɨbavɨm uami. 36 Lɨhavɨci humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ iahɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ huban sɨmɨŋ mɨgudɨbavɨbali heŋ sɨmɨŋ vihavɨbali uami. Hameŋ lɨnaŋ humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ agaŋ iahɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ ma haba hɨma fɨhalavɨbali uami.
Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Josepɨ dɨ lɨbɨmɨŋami.
37 Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula Josepɨ dɨ ciaŋ igahɨlavɨla abavɨmi. Ha huaci uavɨmi. 38 La Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ abami. Asɨ dɨ Amɨŋ agaŋ hulaŋ nagaŋ hula hɨnilalɨ uami. Sibɨla nagadɨ vivi hɨsɨŋ hulaŋ mu ma hɨni uami. 39 Hameŋ abavɨla Josepɨ dɨ abami. Asɨ nukeŋ akuaba akuaba iahavɨbali agasaŋ nadɨ ci abalami uami. Aludɨ hulaŋ mu hɨji hutesɨ daŋ hɨji huaci daŋ nama me agaŋ ma hɨni uami. 40 Viaŋ 41.40 Sng 105.21-22, HJL 7.10 lɨlɨŋ nama manɨgali hɨnihɨni iadɨ fɨli tɨbɨ migɨlɨdanaŋ iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ nadɨ ciaŋ lubiahɨlavɨbali uami. Agadɨ ala viaŋ manɨgali hekɨlɨ sadaŋ naludɨ sɨkasɨkan lalɨgua hɨniben uami. 41 Viaŋ nadɨ lɨbɨmɨŋɨlɨŋ manɨgali hɨnihɨni Isipɨ fɨli tɨbɨ nagadɨ sɨkasɨkan migɨlɨbanaŋ uami. 42 La 41.42 Dan 5.29 human cɨjɨŋ hɨsɨŋ hajɨŋ nudɨ nukeŋ ibi daŋ nudɨ human cɨjɨŋ hɨvɨ hɨnimi agadɨ mɨŋahubɨlavɨla Josepɨ dɨ human cɨjɨŋ hɨvɨ lamami. Lamavɨla abɨci hadi hɨlahɨla mila mu huaci sɨbaŋ agadɨ via Josepɨ dɨ hɨvɨ lamavɨmi. Lɨhavɨci manɨgali agaŋ sugɨtaŋ hɨsɨŋ hajɨŋ lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨmi agadɨ viavɨla Josepɨ dɨ sugɨtaŋ hɨvɨ manilamami. 43 Manilamavɨla hulaŋ mu manɨgali agadɨ lɨhu hɨvɨ hɨniadami agadɨ sabaŋ osɨ magɨla magɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ Josepɨ saŋ valɨci viavɨla hɨdami. Lɨdaci sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ fɨli hɨvɨ hali uu abavɨmi. Manɨgali saŋ huacɨhalaŋ uavɨmi. Manɨgali agaŋ hameŋ lɨci Josepɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ sɨkasɨkan migɨladami. 44 Migɨlɨdaci manɨgali agaŋ Josepɨ dɨ abami. Viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ mu agaŋ akuaba akuaba lɨben aba nudɨ nukeŋ hɨji ma lubiahɨlɨbali uami. Ve nadɨ abɨci alia aba abɨnaŋ heŋ akuaba akuaba lɨbali uami. 45 La Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Josepɨ dɨ ibi mu lamavɨla abami. Nadɨ ibi Safenatɨpanea uami. Lavɨla cɨhu nusaŋ iamɨgali igumi. Iamɨgali agadɨ ibi Asenatɨ. Nɨbu Potifela dɨ nadi. Potifela agaŋ On haiabɨla hɨnihɨni mugɨluŋ saŋ sagalɨ iguadami. Lɨdaci Josepɨ agaŋ ibi daŋ hɨnihɨni Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ migɨladami.
46 Josepɨ numɨgaŋ nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 30 umi. Lɨci heŋ hɨdɨlɨ maha Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ migɨlami. La nɨbu manɨgali agadɨ valavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ sɨkasɨkan hɨdami. 47 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ sɨmɨŋ akape hulihuli vivi navɨdaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ umi. 48 Lɨhavɨdaci Josepɨ agaŋ migɨlɨdaci huban agɨlaŋ sɨmɨŋ akape mɨgudɨbavɨhadami. Sɨmɨŋ mɨgudɨbalɨba hɨsɨŋ ulaŋ nulɨdɨ haiabɨla hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨmi heŋ mɨgudɨbavɨhadami. 49 Halɨha cahu uitɨ akuaba akuaba sɨmɨŋ mɨgudɨbalɨba hɨsɨŋ ulaŋ hɨvɨ mɨgudɨbavɨmi agɨlaŋ akape sɨbaŋ hɨniavɨmi. La hacɨŋ hɨlɨcɨ me hɨniavɨdaci Josepɨ agaŋ abɨci lugɨla lugɨla via uavɨci hɨma lɨci valavɨmi.
50 Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ agaŋ ma iahɨmaŋ lɨdaci Josepɨ abinu Asenatɨ agaŋ ninaŋ ahica huhɨlami. Asenatɨ nɨbu Potifela dɨ nadi. Potifela agaŋ On haiabɨla hɨnihɨni mugɨluŋ saŋ sagalɨ iguadami. 51 Lɨdaci Josepɨ agaŋ abami. Asɨ agaŋ iadɨ ahɨliahuci akuaba akuaba vɨhɨlɨ agɨlasaŋ ma igahɨlin uami. Iadɨ iavaŋ dɨ hɨdɨlɨ pam agɨlasaŋ avi ma igahɨlin uami. Nusaŋ igahɨlavɨla ninaŋ Cimegeŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Manase* 41.51 Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ma igahɨlin aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ Manase uavɨhadami. uami. 52 La cɨhu abami. Viaŋ haiabɨla neŋ hɨnihɨni vɨhɨlɨ igacin uami. Hameŋ sadaŋ Asɨ agaŋ ninaŋ Iagɨveŋ agadɨ igui uami. Nusaŋ igahɨlavɨla ninaŋ Iagɨveŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Efɨlaim* 41.52 Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ninaŋ igui aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ Efɨlaim uavɨhadami. uami.
53-54 Hualɨ 41.53-54 HJL 7.11 hulihuli vivi navɨdaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ umi. Uci ci lɨci cɨhu Josepɨ agaŋ humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ iahaiaha hɨnidaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ubali agasaŋ abami agaŋ heŋ ala hɨdɨlɨ maha iahami. Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ agaŋ fɨli tɨbɨ mu hɨvɨ mu hɨvɨ iahami. Iahɨci ala Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ sɨmɨŋ hanɨbuŋ hɨnimi. 55 Humɨgaŋ 41.55 Jo 2.5 ibɨlibɨliŋ agaŋ iaha hekɨlɨ lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ avi humɨgaŋ saŋ hɨmavɨmi. Lavɨla hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ alusaŋ sɨmɨŋ igubali aba manɨgali agadɨ abavɨmi. Lɨhavɨci nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ uavɨla Josepɨ dɨ abɨlaŋ nɨbu nukeŋ naludɨ abɨbali hameŋ laci ala lɨhalaŋ uami. 56 Lɨci humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ amɨŋ iahɨci Josepɨ agaŋ sɨmɨŋ ulaŋ agɨladɨ lavɨlɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ veve sɨmɨŋ lavavɨmi. 57 Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ agaŋ fɨli tɨbɨ sɨkasɨkan agɨladɨ hɨvɨ iahami. Iahɨci hulaŋ iamɨgali fɨli tɨbɨ mu hɨsɨŋ mu hɨsɨŋ agɨlaŋ avi Josepɨ dɨ pɨŋ veve sɨmɨŋ lavavɨmi.

41:8 41.8 Dan 2.2

41:16 41.16 Dan 2.30

41:40 41.40 Sng 105.21-22, HJL 7.10

41:42 41.42 Dan 5.29

*41:51 41.51 Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ma igahɨlin aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ Manase uavɨhadami.

*41:52 41.52 Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ninaŋ igui aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ Efɨlaim uavɨhadami.

41:53-54 41.53-54 HJL 7.11

41:55 41.55 Jo 2.5