23
Jisasɨ dɨ mɨŋalɨvavɨla Pailatɨ dɨ pɨŋ via uavɨmi.
(Matiu 27.1-2 mu Matiu 27.11-14 mu Makɨ 15.1-5 mu Jon 18.28-38)
La Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali agɨlaŋ iaha Jisasɨ dɨ mɨŋalɨvavɨla Pailatɨ dɨ pɨŋ via uavɨmi. Via 23.2 Mt 17.27, Lu 20.25, Jo 19.12, HJL 17.6-7 uavɨla hɨdɨlɨ maha ciaŋ abavɨmi. Alaŋ hulaŋ nagadɨ igɨlalu uavɨmi. Nɨbu hulaŋ iamɨgali aludɨ hɨji mɨŋaihuihu lɨlalɨ uavɨmi. Lom haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agasaŋ anɨm hɨlɨcɨ igu igu saŋ abamɨgɨlɨlalɨ uavɨmi. Lɨdɨŋ nameŋ abɨlalɨ uavɨmi. Asɨ iadɨ lɨbɨmɨŋavɨla hulaŋ iamɨgali ahɨliahuiahu saŋ abɨci vemin aba abɨlalɨ uavɨmi. Viaŋ nukeŋ manɨgali aba abɨlalɨ uavɨmi. Lɨhavɨci 23.3 Mt 27.11, 1 Ti 6.13 Pailatɨ cɨhu Jisasɨ dɨ abitɨhami. Nama Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali uami. Lɨci abami. Nama nukeŋ ci abɨnaŋ uami. Lɨci 23.4 1 Pi 2.22 cɨhu Pailatɨ agaŋ Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agɨladɨdaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨdaŋ abami. Viaŋ hulaŋ nagadɨ hugɨ ma sɨbaŋ igin uami. Lɨci cɨhu nudɨ vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ abavɨmi. Nɨbu hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abɨdaci Judia fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ iahaiaha nusaŋ pam uavɨlalɨ uavɨmi. Nɨbu Galili fɨli tɨbɨ hɨnia hɨdɨlɨ maha ciaŋ sulalɨ uavɨmi. Sulasula veve neŋ ci iahi uavɨmi.
Jisasɨ dɨ mɨŋalɨvavɨla Helotɨ dɨ pɨŋ via uavɨmi.
Lɨhavɨci Pailatɨ igahɨlavɨla nulɨdɨ abitɨhami. Hulaŋ nagaŋ Galili fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ akua uami. Lɨci 23.7 Lu 3.1 abavɨci igahɨlavɨla hɨji lamami. Nɨbu fɨli tɨbɨ Helotɨ migɨlɨlalɨ heŋ hɨsɨŋ uami. Lavɨla abɨci Helotɨ dɨ pɨŋ via uavɨmi. Helotɨ Jelusalem haiabɨla hɨnidaci Pailatɨ agaŋ nulɨdɨ abɨci Jisasɨ dɨ via Helotɨ dɨ pɨŋ uavɨmi.
Vaka 23.8 Mt 14.1, Mk 6.14, Lu 9.7-9 Helotɨ agaŋ Jisasɨ dɨ ciaŋ hɨjɨ agadɨ igahɨlahɨla mu sihɨ mu sihɨ abalamɨdaci igɨben aba lɨhadami. Hameŋ sadaŋ Jisasɨ dɨ vavehavɨci igavɨla hɨjɨŋalami. Lavɨla Jisasɨ mu sihɨ mu sihɨ abalamɨdaci igɨben aba cɨhu tɨbɨ cɨhu tɨbɨ abitɨhami. Abitɨhɨdaci Jisasɨ nudɨ ciaŋ ma lalahuhehuhe abami. 10 Lɨci Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agɨlaŋ hula Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ lamalubilubi hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ hula nudɨ lɨbɨmɨgumɨgu ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ abavɨmi. 11 Lɨhavɨdaci 23.11 Ais 53.3 Helotɨ agaŋ nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ hula hɨnihɨni nudɨ ciaŋ sɨbɨlɨ aba aba abacuvavɨmi. Lavɨla hadi hɨlahɨla huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla Jisasɨ dɨ hadipɨlɨ hɨvɨ ahualavɨmi. Ahualavɨci Helotɨ abɨci Pailatɨ dɨ pɨŋ via uavɨmi. 12 Vaka 23.12 HJL 4.27 Helotɨ hula Pailatɨ hula ahica huaci ma hɨniavɨhadami. Jisasɨ dɨ via uavɨmi heŋ ala Helotɨ hula Pailatɨ hula nagɨli lɨbavɨmi.
Pailatɨ agaŋ kɨlɨ cɨkaŋ hɨlihua lamalama agadɨ hɨvɨ Jisasɨ dɨ lama henaŋ hɨvɨ ifavɨci uci hɨmahɨma saŋ abami.
(Matiu 27.15-26 mu Makɨ 15.6-15 mu Jon 18.39–19.16)
13 Lavɨla Pailatɨ agaŋ Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agɨlasadaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali agɨlasadaŋ ciaŋ abɨci umi. Hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ avi ciaŋ abɨci umi. Lɨci ve mɨgudɨbavɨmi. 14 Mɨgudɨba hɨniavɨdaci nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ hulaŋ nagadɨ iadɨ pɨŋ vavevɨla nameŋ abiemɨlaŋ uami. Nɨbu hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hɨji mɨŋaihuihu lɨlalɨ aba abiemɨlaŋ uami. Aba aba lagulama hɨnidalaŋ viaŋ nudɨ abitɨhiemin uami. Ci igɨlaŋ uami. Namɨlaŋ nudɨ lɨbɨmɨgumɨgu abiemɨlaŋ agadɨ ala viaŋ nudɨ hugɨ ma sɨbaŋ igin uami. 15 Helotɨ avi hameŋ ala li uami. Lavɨla nudɨ cɨhu iadɨ pɨŋ abɨci ve uami. Ci igɨlaŋ uami. Hulaŋ nagaŋ akuaba lusɨŋ sɨbɨlɨ ma vilɨ uami. Lɨci nusaŋ alaŋ nudɨ ifɨhɨmɨbalu uami. 16-17 Hameŋ 23.16-17 Mt 27.15, Jo 18.39 sadaŋ viaŋ abɨlɨŋ havɨ vɨgɨlavɨla valavɨci um uami.* 23.16-17 Hulaŋ hɨji hutesɨ hutesɨ daŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ nameŋ abavɨlalɨ. Lukɨ nɨbu nukeŋ ciaŋ limu hɨhɨle agɨladɨ avi lɨbami uavɨlalɨ. Nɨbɨlaŋ nameŋ lɨhavɨhadami aba abami uavɨlalɨ. Mɨhiŋ hekɨlɨ hɨvɨ hulaŋ iamɨgali abavɨdaci lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ hɨniavɨhadami agɨladɨ hulaŋ mu agadɨ valavɨdaci nulɨdɨ pɨŋ uavɨhadami aba abami uavɨlalɨ.
18 Hameŋ abɨci ala hulaŋ iamɨgali hudɨmɨda agɨlaŋ ula ula abavɨmi. Jisasɨ dɨ ifɨhɨmɨha uavɨmi. Balabasɨ dɨ valɨnaŋ aludɨ pɨŋ vem uavɨmi. 19 Balabasɨ agaŋ haiabɨla hekɨlɨ heŋ sagaŋ mɨŋaiahavɨla hulaŋ mu agadɨ ifɨhɨmami. Lɨci nusaŋ ala lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ nudɨ lamavɨmi. 20 Pailatɨ agaŋ Jisasɨ dɨ valɨci uu saŋ abami. 21 Abɨci ala nɨbɨlaŋ ula ula abavɨmi. Kɨlɨ cɨkaŋ hɨlihua lamalama agadɨ hɨvɨ nudɨ lama henaŋ hɨvɨ ifɨlaŋ uci hɨmam uavɨmi. Kɨlɨ cɨkaŋ hɨlihua lamalama agadɨ hɨvɨ nudɨ lama henaŋ hɨvɨ ifɨlaŋ uci hɨmam uavɨmi. 22 Lɨhavɨci cɨhu sijaŋ abami. Nudɨ akɨ saŋ ifɨhɨmɨbalu uami. Hulaŋ nagaŋ nɨbu akɨ lusɨŋ sɨbɨlɨ vilɨ uami. Viaŋ nudɨ akuaba hugɨ ma sɨbaŋ igin uami. Lɨci alaŋ nudɨ ifɨhɨmɨbalu uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ abɨlɨŋ havɨ vɨgɨlavɨla valavɨci ubali uami. 23 Lɨci vɨdɨvɨdɨŋ ula ula abavɨmi. Kɨlɨ cɨkaŋ hɨlihua lamalama agadɨ hɨvɨ nudɨ lama henaŋ hɨvɨ ifɨlaŋ uci hɨmam uavɨmi. Lɨhavɨdaci nulɨdɨ uliŋ uliŋ agɨlaŋ Pailatɨ dɨ ciaŋ agadɨ mɨŋaihuihu lɨhavɨmi. 24 Lɨhavɨci Pailatɨ nulɨdɨ hɨji laci lubiahɨlami. 25 Lubiahɨlavɨla hulaŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ hɨnimi agadɨ valɨci umi. Vaka nɨbu ala haiabɨla hekɨlɨ heŋ sagaŋ mɨŋaiahavɨla hulaŋ mu agadɨ ifɨhɨmami. Lɨci lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ nudɨ lamavɨci hɨnimi. Nudɨ valɨci udaci sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨladɨ abɨci Jisasɨ dɨ via uavɨmi.
Kɨlɨ cɨkaŋ hɨlihua lamalama agadɨ hɨvɨ Jisasɨ dɨ lama henaŋ hɨvɨ ifavɨci uci mɨŋaiaha lalɨlamavɨmi.
(Matiu 27.32-44 mu Makɨ 15.21-32 mu Jon 19.17-27)
26 Sagaŋ 23.26 Mt 27.32, Mk 15.21 hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ Jisasɨ dɨ via uavɨdaci hulaŋ mu Saimon Sailini haiabɨla hɨsɨŋ agaŋ Jelusalem haiabɨla ivo ivo saŋ vemi. Ve nulɨdɨ likilamɨben aba lɨci mɨŋalɨvavɨmi. Mɨŋalɨvavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨlihua lamavɨla Jisasɨ dɨ lama henaŋ hɨvɨ ifɨci uu hɨsɨŋ agadɨ nusaŋ iguavɨci havavɨla Jisasɨ dɨ sɨvɨ umi. 27 Havavɨla udaci hulaŋ iamɨgali akape agɨlaŋ avi Jisasɨ dɨ sɨvɨ uavɨmi. Iamɨgali limu hɨhɨle agɨladɨ mavɨn lɨdaci ilɨha ilɨha nudɨ sɨvɨ uavɨmi. 28 Uavɨdaci Jisasɨ limu cimɨla iga nulɨdɨ abami. Jelusalem haiabɨla hɨsɨŋ iamɨgali namɨlaŋ iasaŋ ilɨhɨmɨlaŋ uami. Nalusaŋ nukeŋ sadaŋ naludɨ ninanadi agɨlasadaŋ ilɨhɨhalaŋ uami. 29 Ci 23.29 Mt 24.19, Lu 21.22-23 igɨlaŋ uami. Mufɨli abavɨbali uami. Iamɨgali mɨnibɨlɨ agɨlaŋ hula uajɨ agɨlaŋ hula hɨjɨŋalavɨbali aba abavɨbali uami. Ninanadi amaŋ ma lɨbɨmaŋ agɨlaŋ avi hɨjɨŋalavɨbali aba abavɨbali uami. 30 Lavɨla 23.30 Ais 2.19, Hos 10.8, CHL 6.16 hɨmavɨhevɨhe saŋ igahɨlahɨla abavɨbali uami. Halu hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlaŋ mɨgamɨga aludɨ hafilɨbavɨdaci hɨmavɨhemɨli aba abavɨbali uami. Halu sudɨme sudɨme agɨlaŋ aludɨ lalɨguavɨdaci hɨmavɨhemɨli aba abavɨbali uami. 31 Lavɨla 23.31 Jer 25.29, Ese 20.47, 1 Pi 4.17 cɨhu hɨve lama abami. Kɨlɨ avɨli daŋ agadɨ hameŋ ci lɨhavi uami. Kɨlɨ hɨmukɨmu agadɨ akɨ lɨhavɨbali uami.
32 Jisasɨ dɨ via uavɨmi hadɨhu hulaŋ sɨbɨlɨ ahica agɨladɨ avi via uavɨmi. Nulɨdɨ ifɨhɨmɨbalu aba via uavɨmi. 33 Via 23.33 Mt 27.33, Mk 15.22, Jo 19.17-18 uavɨla fipɨ mu heŋ iahuavɨmi. Fipɨ agadɨ ibi Hali henaŋ fipɨ uavɨhadami. Iahuavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨlihua lamalama agadɨ hɨvɨ Jisasɨ dɨ lama henaŋ hɨvɨ ifavɨci uci mɨŋaiaha lalɨlamavɨmi. Lusɨŋ sɨbɨlɨ hɨsɨŋ hulaŋ ahica agɨladɨ avi vivi kɨlɨ cɨkaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨlihua lamalama agɨladɨ hɨvɨ lamalama henaŋ hɨvɨ ifavɨci udaci mɨŋaiahaiaha lalɨlamavɨmi. Mu agadɨ Jisasɨ dɨ human sɨmi kɨlikɨli heŋ mɨŋaiaha lalɨlamavɨmi. Mu agadɨ human sakalɨ kɨlikɨli heŋ mɨŋaiaha lalɨlamavɨmi. 34  *Lɨhavɨci 23.34 Sng 22.18, Ais 53.12, Mt 5.44, HJL 3.17, 7.60 Jisasɨ abami. Iavaŋ uami. Hulaŋ nagɨlaŋ iadɨ sɨbɨlɨ lamavi uami. Agadɨ ala nɨbɨlaŋ iadɨ sɨbɨlɨ lamavi agadɨ hɨdɨlɨ ma igavɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ nama nulɨdɨ hugɨ agɨladɨ hivɨha uami.* 23.34 Ciaŋ lidɨ ahica agɨladɨ alɨhaŋ hɨnidi agaŋ Asɨ dɨ manasɨŋ hekɨlɨ vaka sɨbaŋ hɨsɨŋ agɨladɨ hɨvɨ hɨhɨle hɨniadami. Hɨhɨle ma hɨniadami. Lɨci sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ Jisasɨ dɨ hadi hɨlahɨla hutesɨ hutesɨ agɨladɨ labɨla vibalu aba kɨlɨ hɨlɨcɨ salaŋ iahuavɨmi.
35 Hulaŋ 23.35 Sng 22.7, Mt 27.39-40, Mk 15.29 iamɨgali agɨlaŋ nudɨ iga iga hɨniavɨdaci manɨgali agɨlaŋ Jisasɨ dɨ abacuvavɨmi. Nɨbu hulaŋ iamɨgali ahɨliahulalɨ uavɨmi. Asɨ agaŋ nudɨ lɨbɨmɨŋavɨla hulaŋ iamɨgali ahɨliahuiahu saŋ abɨci vemi lɨci nudɨ nukeŋ ahɨliahuavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨlihua lamalama agadɨ vala mɨgam uavɨmi. 36 Lɨhavɨci 23.36 Sng 69.21 sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ abacuvacuva ciaŋ aba aba mikɨ uavɨmi. Uavɨla lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ hitaŋ daŋ agadɨ igubalu aba lɨhavɨmi. 37 Lavɨla Jisasɨ dɨ abacuvacuva abavɨmi. Nama Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali lɨci nama nadɨ nukeŋ ahɨliahuavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨlihua lamalama agadɨ vala mɨgɨha uavɨmi. 38 Ciaŋ mu kɨlɨ cɨkaŋ hɨvɨ lɨbavɨmi agadɨ viavɨla iahua kɨlɨ fɨdɨm Jisasɨ hali lamɨci iahumi heŋ lama ifavɨci umi. Ciaŋ lɨbavɨmi agaŋ nameŋ abami. Nɨbu Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali uami.
39 Lusɨŋ sɨbɨlɨ hɨsɨŋ hulaŋ ahica kɨlɨ cɨkaŋ hɨlihuhu lamalama agɨladɨ hɨvɨ lamalama henaŋ hɨvɨ ifavɨci udaci mɨŋaiahaiaha lalɨlamavɨmi agɨladɨ mu agaŋ Jisasɨ dɨ abacuvami. Asɨ nadɨ lɨbɨmɨŋavɨla hulaŋ iamɨgali ahɨliahuiahu saŋ abɨci vemanaŋ lɨci uami. Nadɨ nukeŋ ahɨliahuavɨla mɨguha uami. Mɨguavɨla aludɨ avi ahɨliahuha uami. 40 Lɨci hulaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ hɨsɨŋ mu agaŋ nudɨ abacabɨlami. Nama avi ci hɨmɨbanaŋ uami. Nama Asɨ saŋ ma lɨdɨnaŋ uami. 41 Aludɨ ifɨhɨmavɨbali agaŋ nɨbu ciaŋ apalɨ uami. Alaŋ ahica aludɨ nukeŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ agɨlasaŋ hɨmɨbalu uami. Hulaŋ nagaŋ nɨbu lusɨŋ sɨbɨlɨ apalɨ sɨbaŋ uami. 42 Lavɨla 23.42 Mt 16.27-28 abami. Jisasɨ uami. Mufɨli nama manɨgali hɨniavɨla iasaŋ igahɨlɨha uami. 43 Lɨci Jisasɨ nudɨ abami. Viaŋ nadɨ amɨŋ abadin uami. Iabi nama viaŋ hula Asɨ dɨ haiabɨla hɨnibalu uami.
Jisasɨ hɨmami.
(Matiu 27.45-56 mu Makɨ 15.33-41 mu Jon 19.28-30)
44-45 Lɨci 23.44-45 CV 26.31-33, 36.35, Amo 8.9 uaiaŋ agaŋ huva hɨnidaci fɨli tɨbɨ sɨkasɨkan hɨfɨlɨ mɨgavɨla hɨnimi. Hɨfɨlɨ mɨga hɨnia via ua hɨfɨlɨdaŋ uaiadi hɨvɨ cɨhu uaiaŋ hɨlami.* 23.44-45 Hɨfɨlɨdaŋ uaiadi ha 3 kilokɨ. Hɨfɨlɨ mɨgavɨla hɨnidaci havɨlɨ mila hekɨlɨ agaŋ Asɨ dɨ aŋam ulaŋ hekɨlɨ agadɨ muji sɨbaŋ heŋ hɨsihala hɨniadami agaŋ cɨkɨlami. Cɨkɨlavɨla ahica cɨkaŋ hɨnimi. 46 Lɨdaci 23.46 Sng 31.5, HJL 7.59 Jisasɨ agaŋ vɨdɨvɨdɨŋ ulavɨla abami. Iavaŋ uami. Viaŋ iadɨ amɨŋ agadɨ nadɨ human hɨvɨ lamin uami. Hameŋ abavɨla hɨmami. 47 Hameŋ abavɨla hɨmɨci sagaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ akuaba akuaba iahavɨmi agɨladɨ igavɨla Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahavɨla abami. Amɨŋ ala uami. Hulaŋ nagaŋ Asɨ dɨ ciaŋ sɨhɨvia lubiahɨlɨlalɨ uami. 48 Lɨci 23.48 Lu 18.13 hulaŋ iamɨgali akape vehavɨmi agɨlaŋ akuaba akuaba iahavɨmi agɨladɨ igavɨla mavɨn mɨŋamɨŋa ilɨha ilɨha cɨhu uavɨmi. 49 Jisasɨ 23.49 Sng 38.11, Lu 8.2-3 dɨ nagɨlihalinu huaci huaci agɨlaŋ hula iamɨgali nɨbu hula Galili fɨli tɨbɨ heŋ hɨdahɨda vehavɨmi agɨlaŋ hula vevɨla ataŋ lagulamavɨla Jisasɨ dɨ akuaba akuaba lɨhavɨmi agɨladɨ iga iga hɨniavɨmi.
Jisasɨ dɨ valɨ agadɨ lɨba haca hɨvɨ via ivoua lamavɨmi.
(Matiu 27.57-61 mu Makɨ 15.42-47 mu Jon 19.38-42)
50-51 Isɨlaelɨ 23.50-51 Lu 2.25, 2.38 hɨdɨlɨ limu hɨhɨle agɨlaŋ Alimatea haiabɨla hɨniavɨhadami. Hulaŋ mu Josepɨ Alimatea haiabɨla hɨsɨŋ agaŋ vevɨla Jelusalem haiabɨla hɨnimi. Nɨbu hulaŋ cihu tɨbaŋ daŋ huaci sɨbaŋ hɨniadami. Nɨbu Asɨ dɨ ciaŋ sɨhɨvia lubiahɨladami. Hulaŋ cihu tɨbaŋ daŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ Jisasɨ dɨ ifɨhɨmuhɨmu saŋ hɨji lamavɨmi. Agadɨ ala Josepɨ nɨbɨlaŋ hula hɨji pam ma lamami. Nɨbu Asɨ hulaŋ iamɨgali likɨlɨci nudɨ lɨhu hɨvɨ hɨniavɨbali agasaŋ migɨladami. 52 Nɨbu Pailatɨ dɨ pɨŋ uavɨla Jisasɨ dɨ valɨ agadɨ vivi saŋ abitɨhami. 53 Abitɨhɨci alia uami. Lɨci vevɨla Jisasɨ dɨ valɨ agadɨ via mɨŋamɨga lamavɨla havɨlɨ mila hɨvɨ hahami. Haha via uavɨla lɨba haca hɨvɨ via ivoua mɨŋamɨga lamami. Lɨba agadɨ mava ivouavɨci hameŋ hɨniadami. Vaka hulaŋ valɨ mu heŋ ma lamavɨhadami. 54 Sɨmɨŋ isabɨlaŋ sɨhuva sɨhuva mɨhiŋ hɨvɨ nudɨ mavavɨmi. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ alusɨsɨ mɨhiŋ mikɨ lɨdaci sɨmɨŋ isabɨlaŋ sɨhuvavɨmi.
55 Iamɨgali 23.55 Lu 23.49 Galili fɨli tɨbɨ heŋ Jisasɨ hula hɨdavɨhadami agɨlaŋ Josepɨ dɨ sɨvɨ uavɨla lɨba haca agadɨ igavɨmi. Josepɨ agaŋ Jisasɨ dɨ valɨ agadɨ via ua vameŋ lamɨbali aba iga iga saŋ uavɨmi. 56 Ua 23.56 CV 20.8-11, Lo 5.14 igavɨla cɨhu uleŋ vehavɨmi. Vevɨla cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨdaŋ sɨdaŋ avɨli hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨdaŋ sɨhuvavɨmi. Sɨhuvavɨla Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lubiahɨlavɨla alusɨsɨ mɨhiŋ hɨvɨ alusavɨmi.

23:2 23.2 Mt 17.27, Lu 20.25, Jo 19.12, HJL 17.6-7

23:3 23.3 Mt 27.11, 1 Ti 6.13

23:4 23.4 1 Pi 2.22

23:7 23.7 Lu 3.1

23:8 23.8 Mt 14.1, Mk 6.14, Lu 9.7-9

23:11 23.11 Ais 53.3

23:12 23.12 HJL 4.27

23:16-17 23.16-17 Mt 27.15, Jo 18.39

*23:16-17 23.16-17 Hulaŋ hɨji hutesɨ hutesɨ daŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ nameŋ abavɨlalɨ. Lukɨ nɨbu nukeŋ ciaŋ limu hɨhɨle agɨladɨ avi lɨbami uavɨlalɨ. Nɨbɨlaŋ nameŋ lɨhavɨhadami aba abami uavɨlalɨ. Mɨhiŋ hekɨlɨ hɨvɨ hulaŋ iamɨgali abavɨdaci lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ hɨniavɨhadami agɨladɨ hulaŋ mu agadɨ valavɨdaci nulɨdɨ pɨŋ uavɨhadami aba abami uavɨlalɨ.

23:26 23.26 Mt 27.32, Mk 15.21

23:29 23.29 Mt 24.19, Lu 21.22-23

23:30 23.30 Ais 2.19, Hos 10.8, CHL 6.16

23:31 23.31 Jer 25.29, Ese 20.47, 1 Pi 4.17

23:33 23.33 Mt 27.33, Mk 15.22, Jo 19.17-18

23:34 23.34 Sng 22.18, Ais 53.12, Mt 5.44, HJL 3.17, 7.60

*23:34 23.34 Ciaŋ lidɨ ahica agɨladɨ alɨhaŋ hɨnidi agaŋ Asɨ dɨ manasɨŋ hekɨlɨ vaka sɨbaŋ hɨsɨŋ agɨladɨ hɨvɨ hɨhɨle hɨniadami. Hɨhɨle ma hɨniadami.

23:35 23.35 Sng 22.7, Mt 27.39-40, Mk 15.29

23:36 23.36 Sng 69.21

23:42 23.42 Mt 16.27-28

23:44-45 23.44-45 CV 26.31-33, 36.35, Amo 8.9

*23:44-45 23.44-45 Hɨfɨlɨdaŋ uaiadi ha 3 kilokɨ.

23:46 23.46 Sng 31.5, HJL 7.59

23:48 23.48 Lu 18.13

23:49 23.49 Sng 38.11, Lu 8.2-3

23:50-51 23.50-51 Lu 2.25, 2.38

23:55 23.55 Lu 23.49

23:56 23.56 CV 20.8-11, Lo 5.14