2
Asɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ciaŋ hɨvɨ lamɨbali uami.
Namɨlaŋ 2.1 Mt 7.1-2, Lu 6.37, Jo 8.7-9, Lom 1.20 hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨladɨ ciaŋ hɨvɨ lamalama lɨbɨmɨgumɨgu abɨmɨlaŋ uami. Nulɨdɨ lɨbɨmɨgumɨgu aba aba namɨlaŋ nukeŋ saŋ nameŋ abɨmɨlaŋ uami. Alaŋ hugɨ apalɨ aba abɨmɨlaŋ uami. Hulaŋ mu akuaba akuaba lɨlalɨ agasaŋ lɨbɨmɨgumɨgu abɨlalaŋ uami. Agadɨ ala namɨlaŋ avi akuaba akuaba nɨbu lɨlalɨ hameŋ ala lɨlalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ nudɨ lɨbɨmɨgumɨgu aba aba naludɨ nukeŋ avi lɨbɨmɨgumɨgu abɨlalaŋ uami. Alaŋ igɨlalu uami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ vihavɨdaci Asɨ agaŋ hɨbɨŋ nulɨsaŋ vɨhɨlɨ igulalɨ uami. Asɨ agaŋ ciaŋ amɨŋ agadɨ lubiahɨlahɨla hameŋ lɨlalɨ uami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vihavɨdaci nulɨdɨ lusɨŋ hameŋ agɨlasaŋ ciaŋ hɨvɨ lamalama lɨbɨmɨgumɨgu abɨlalaŋ uami. Agadɨ ala namɨlaŋ nukeŋ avi hameŋ ala lɨlalaŋ uami. Namɨlaŋ hɨji nameŋ igahɨlɨmɨlaŋ uami. Asɨ agaŋ aludɨ ciaŋ hɨvɨ ma lamɨbali aba abɨmɨlaŋ uami. Akuaba 2.4 Ais 30.18, Lom 3.25-26, Ef 1.7, 2.8-9, 2 Pi 3.9, 3.15 akuaba lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ vilalaŋ uami. Agadɨ ala Asɨ agaŋ naludɨ sɨbɨlɨ lamalama saŋ akuaba akuaba lɨhalɨha ma lɨlalɨ uami. Nɨbu naludɨ huaci lamalama saŋ lɨlalɨ uami. Asɨ nalusaŋ mavɨn hɨnihɨni nameŋ abɨlalɨ uami. Namɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ valɨhalaŋ aba abɨlalɨ uami. Nɨbu hameŋ abɨdaci ala namɨlaŋ nudɨ valɨlalaŋ uami. Naludɨ hɨji humɨgaŋ agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vivi saŋ vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ hɨniavɨdaci namɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ ma valɨlalaŋ uami. Lɨdɨŋ akuaba akuaba lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ agɨladɨ mɨgudɨbɨlalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ Asɨ agaŋ naludɨ sɨhɨvia sɨbaŋ igatɨbɨtɨbɨ ciaŋ hɨvɨ lamɨbali uami. Hadɨhu nudɨ igɨvɨ agaŋ haiabɨla iahɨci namɨlaŋ vɨhɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ igɨbalaŋ uami. Hulaŋ 2.6 Sng 62.12, Snd 24.12, Mt 16.27, Jo 5.29, 1 Ko 3.8, 2 Ko 5.9-10, CHL 22.12 iamɨgali lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ vihavɨlalɨ agɨlasaŋ hɨbɨŋ vɨhɨlɨ hameŋ ala igubali uami. Hulaŋ iamɨgali sibɨla huaci huaci vihavɨlalɨ agɨlasaŋ hɨbɨŋ akuaba akuaba huaci huaci hameŋ ala igubali uami. Hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle sibɨla huaci vivi vɨdɨvɨdɨŋ lagulamavɨlalɨ agɨlaŋ hɨji nameŋ lamavɨlalɨ uami. Alaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lagulamɨdamɨli Asɨ aludɨ ibi mɨŋaiahɨdaci ibi hekɨlɨ daŋ hɨnibalu aba abavɨlalɨ uami. La nudɨ haiabɨla uavɨla nɨbu hula huaci hameŋ laci hameŋ laci hɨnibalu aba abavɨlalɨ uami. Huaci hameŋ laci hameŋ laci hɨnihɨni agaŋ ma sɨvɨlɨbali aba abavɨlalɨ uami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hɨji hameŋ lamavɨdaci Asɨ agaŋ lɨdaci huaci hameŋ laci hameŋ laci hɨniavɨbali uami. Hulaŋ 2.8 Lom 1.18, 2 Te 1.8 limu hɨhɨle agɨlaŋ nulɨdɨ nukeŋ ibi mɨŋaiahaiaha ciaŋ amɨŋ agadɨ valavɨlalɨ uami. Lɨdɨŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ agɨladɨ vihavɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ Asɨ dɨ igɨvɨ hekɨlɨ agaŋ nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamɨbali uami. Isɨlaelɨ 2.9 Amo 3.2, Lu 12.47-48, Lom 1.16, 1 Pi 4.17 hɨdɨlɨ hulaŋ iamɨgali lusɨŋ sɨbɨlɨ vihavɨlalɨ agɨlaŋ mɨse avɨha avɨha iga iga vɨhɨlɨ hekɨlɨ igavɨbali uami. Hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ mu mu lusɨŋ sɨbɨlɨ vihavɨlalɨ agɨlaŋ avi sɨvɨ avɨha avɨha iga iga vɨhɨlɨ hekɨlɨ igavɨbali uami. 10 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ iamɨgali sibɨla huaci huaci vihavɨlalɨ agɨlaŋ mɨse Asɨ dɨ haiabɨla uavɨbali uami. Uavɨci Asɨ nulɨdɨ ibi mɨŋaiahɨdaci ibi hekɨlɨ daŋ hɨniavɨdaci nulɨdɨ humɨgaŋ agɨlaŋ simɨ hɨniavɨbali uami. Hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ mu mu sibɨla huaci huaci vihavɨlalɨ agɨlaŋ Asɨ dɨ haiabɨla heŋ sɨvɨ uavɨbali uami. Uavɨci Asɨ nulɨdɨ ibi avi mɨŋaiahɨdaci ibi hekɨlɨ daŋ hɨniavɨdaci nulɨdɨ humɨgaŋ agɨlaŋ simɨ hɨniavɨbali uami. 11 Asɨ 2.11 Lo 10.17, 2 Sto 19.7, Jop 34.19, HJL 10.34, Ga 2.6, Ef 6.9, Kl 3.25, 1 Pi 1.17 agaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨlasaŋ ma igahɨlɨlalɨ uami. Nɨbu igɨdaci hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨlaŋ hɨdɨlɨ pabiŋ me laci hɨniavɨlalɨ uami.
12 Hulaŋ iamɨgali ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ lɨhu hɨvɨ ma hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ uami. Nɨbɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vihavɨdaci Asɨ agaŋ nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamɨbali uami. Hulaŋ iamɨgali ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ lɨhu hɨvɨ hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ uami. Nɨbɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vihavɨdaci Asɨ agaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agasaŋ ala igahɨlahɨla nulɨdɨ ciaŋ hɨvɨ lamɨbali uami. 13 Asɨ 2.13 Mt 7.21, Je 1.22-25, 1 Jo 3.7 agaŋ hulaŋ iamɨgali ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ igahɨlahɨla ma lubiahɨlavɨlalɨ agɨladɨ nameŋ abɨlalɨ uami. Namɨlaŋ hulaŋ iamɨgali sɨbɨlɨ aba abɨlalɨ uami. Hulaŋ iamɨgali ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ sɨhɨvia lubiahɨlavɨlalɨ agɨladɨ pam nameŋ abɨlalɨ uami. Namɨlaŋ hulaŋ iamɨgali huaci aba abɨlalɨ uami. 14 Hɨdɨlɨ 2.14 HJL 10.35 mu mu agɨlaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ lɨhu hɨvɨ ma hɨniavɨlalɨ uami. Agadɨ ala nulɨdɨ hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami hameŋ me agadɨ lubiahɨlahɨla sibɨla huaci huaci vihavɨlalɨ uami. Ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ me agaŋ nulɨdɨ hɨji humɨgaŋ hɨvɨ hɨnilalɨ uami. 15 Hameŋ 2.15-16 Mt 25.31, HJL 10.42, 2 Ti 4.1, 4.8 lɨhavɨdaci ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Asɨ nulɨdɨ hɨji humɨgaŋ hɨvɨ lamɨci hɨniadami agaŋ cɨhu haiabɨla iahɨlalɨ uami. Haiabɨla iahɨdaci nɨbɨlaŋ akuaba akuaba lɨhavɨdaci nulɨdɨ hɨji humɨgaŋ agɨlaŋ abavɨlalɨ uami. Ha huaci aba abavɨlalɨ uami. Ha sɨbɨlɨ aba abavɨlalɨ uami. 16 Ciaŋ hɨvɨ lamɨbali agadɨ mɨhiŋ agaŋ iahɨci mɨhiŋ heŋ ala Asɨ agaŋ akuaba akuaba sɨvɨla sɨvɨla hɨniavɨlalɨ agɨladɨ haiabɨla iaha lamalɨhɨlɨbali uami. Asɨ dɨ ciaŋ nameŋ agadɨ sulɨlan uami. Hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ciaŋ hɨvɨ lamɨbali aba abɨlan uami. Asɨ agaŋ ciaŋ hɨvɨ lamalama sibɨla agadɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ dɨ human hɨvɨ ci lamami aba abɨlan uami.
Ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agaŋ aludɨ ahɨliahubali uavɨhadami.
17 Isɨlaelɨ 2.17 Ais 45.25, Jo 8.33, 2 Ko 11.22 hɨdɨlɨ namɨlaŋ hɨji nameŋ lamɨlalaŋ uami. Alaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ aba abɨlalaŋ uami. Ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agaŋ aludɨ ahɨliahubali aba abɨlalaŋ uami. Lɨdɨŋ namɨlaŋ naludɨ nukeŋ ibi mɨŋaiahaiaha nameŋ abɨlalaŋ uami. Alaŋ Asɨ dɨ hulaŋ iamɨgali hɨnidalu aba abɨlalaŋ uami. 18 Alaŋ Asɨ dɨ hɨji agadɨ igɨlalu aba abɨlalaŋ uami. Alaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ avi igɨlalu aba abɨlalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ alaŋ akuaba akuaba iga iga huaci abɨbalu aba abɨlalaŋ uami. Nagaŋ huaci sɨbaŋ aba abɨbalu aba abɨlalaŋ uami. Nagaŋ sɨbɨlɨ aba abɨbalu aba abɨlalaŋ uami. 19-20 Namɨlaŋ 2.19-20 Mt 15.14, 23.16-19, Lu 18.9, Jo 9.34, 9.40, Lom 6.17 hɨji nameŋ lamɨlalaŋ uami. Alaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ viavɨla hɨji huaci daŋ hɨnilalu aba abɨlalaŋ uami. Ciaŋ amɨŋ daŋ hɨnilalu aba abɨlalaŋ uami. Lɨdɨŋ hulaŋ lamɨgaŋ sɨbɨlɨ me agɨlasaŋ hɨbɨ abalamɨlalu aba abɨlalaŋ uami. Alaŋ hulaŋ hɨfɨlɨ me hɨvɨ hɨniavɨlalɨ agɨlasaŋ nulɨdɨ abɨlu me hɨnilalu aba abɨlalaŋ uami. Hulaŋ hɨji hutesɨ apalɨ agɨladɨ lamalubilalu aba abɨlalaŋ uami. Hulemɨlɨ cɨki cɨki me agɨladɨ manasɨŋ sihɨ hɨsɨŋ hɨnilalu aba abɨlalaŋ uami. 21 Namɨlaŋ 2.21 Sng 50.16-21, Mt 23.3-4 hulaŋ iamɨgali agɨladɨ lamalubilalaŋ uami. Agadɨ ala namɨlaŋ nukeŋ ciaŋ nulɨdɨ lamalubilubi abɨlalaŋ agɨladɨ ma lubiahɨlɨlalaŋ uami. Namɨlaŋ akuaba akuaba sɨgɨlɨ vimɨlaŋ aba abɨlalaŋ uami. Agadɨ ala namɨlaŋ nukeŋ sɨgɨlɨ vilalaŋ uami. 22 Hulaŋ iamɨgali daŋ namɨlaŋ abinadinalu agɨladɨ valavala uu iamɨgali mu mu agɨladɨ sɨgɨlɨ vimɨlaŋ aba abɨlalaŋ uami. Iamɨgali hulaŋ daŋ namɨlaŋ muŋanadinalu agɨladɨ valavala uu hulaŋ mu mu agɨladɨ sɨgɨlɨ vimɨlaŋ aba abɨlalaŋ uami. Agadɨ ala namɨlaŋ nukeŋ avi hameŋ lɨlalaŋ uami. Namɨlaŋ hɨdɨlɨ mu mu agɨlaŋ akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ sɨbɨlɨ igɨlalaŋ uami. Agadɨ ala namɨlaŋ nulɨdɨ mugɨluŋ ulaŋ agɨladɨ hɨvɨ uu nulɨdɨ akuaba akuaba agɨladɨ sɨgɨlɨ vilalaŋ uami. 23 Namɨlaŋ naludɨ nukeŋ ibi mɨŋaiahaiaha abɨlalaŋ uami. Alaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ igɨlalu aba abɨlalaŋ uami. Agadɨ ala namɨlaŋ nukeŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ ma lubiahɨlɨlalaŋ uami. Hameŋ lɨdɨŋ Asɨ dɨ ibi agadɨ sɨbɨlɨ lamɨlalaŋ uami. 24 Asɨ 2.24 Ais 52.5, Ese 36.20-23 dɨ manasɨŋ hekɨlɨ agaŋ hameŋ agasaŋ ala nameŋ abami uami. Naludɨ hugɨ agɨlasaŋ ala hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ mu mu agɨlaŋ Asɨ dɨ abacuvacuva nudɨ ibi ma mɨŋaiahavɨlalɨ aba abami uami.
Polɨ agaŋ hadi sɨbɨlɨ ihalahalaha agasaŋ abami.
25 Isɨlaelɨ 2.25 Jer 4.3-4, 9.25, Ga 5.3 hɨdɨlɨ aludɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahalaha agaŋ nɨbu huaci uami. Namɨlaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ lubiahɨlɨdalaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agaŋ naludɨ ahɨliahubali uami. Naludɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahavɨci ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lulavɨla uami. Ha hadi sɨbɨlɨ ma ihalahavɨci hɨnihɨni me hɨnibalaŋ uami. 26 Hulaŋ 2.26 Ga 5.6 mu nudɨ hadi sɨbɨlɨ ma ihalahavɨmi agaŋ nɨbu ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ sɨhɨvia lubiahɨlɨlalɨ uami. Lubiahɨlɨdaci Asɨ agaŋ nudɨ iga iga nameŋ abɨbali uami. Nudɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahavɨci hɨnihɨni me hɨnilalɨ aba abɨbali uami. 27 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ namɨlaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ lubiahɨlɨlalaŋ uami. Lɨdɨŋ naludɨ nukeŋ hadi sɨbɨlɨ ihalahɨlalaŋ uami. Agadɨ ala namɨlaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ sɨkasɨkan ma lubiahɨlɨlalaŋ uami. Hulaŋ hadi sɨbɨlɨ ma ihalahavɨlalɨ limu hɨhɨle agɨlaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ sɨhɨvia sɨbaŋ lubiahɨlavɨlalɨ uami. Nɨbɨlaŋ naludɨ lɨbɨmɨgumɨgu abavɨbali uami. Namɨlaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ ma lubiahɨlɨlalaŋ aba abavɨbali uami. 28 Asɨ 2.28 Jo 7.24, 8.39, Lom 9.6-7 agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ limu hɨhɨle agɨladɨ iga iga abɨlalɨ uami. Nɨbɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ amɨŋ amɨŋ hɨma aba abɨlalɨ uami. Hulaŋ mu hadi sɨbɨlɨ ihalahalɨ agadɨ avi igavɨla abɨmɨlaŋ uami. Nɨbu Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ amɨŋ aba abɨmɨlaŋ uami. 29 Isɨlaelɨ 2.29 Lo 30.6, 1 Ko 4.5, 2 Ko 10.18, Kl 2.11, 1 Pi 3.4 hɨdɨlɨ namɨlaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ hɨji humɨgaŋ hɨvɨ lubiahɨlavɨla uami. Ha namɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ amɨŋ amɨŋ hɨnibalaŋ uami. Asɨ naludɨ igɨdaci naludɨ hɨji humɨgaŋ agɨlaŋ hadi sɨbɨlɨ ihalahavɨci hɨnihɨni me hɨniavɨbali uami. Hulaŋ mu ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Mosesɨ lɨbami agadɨ laci lubiahɨlɨlalɨ agaŋ nɨbu Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ amɨŋ ma hɨnibali uami. Agadɨ ala Asɨ dɨ Amɨŋ agaŋ hulaŋ mu agadɨ hɨvɨ hɨnidaci nɨbu Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ amɨŋ hɨnibali uami. Hulaŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ nudɨ ibi ma mɨŋaiahavɨbali uami. Agadɨ ala Asɨ agaŋ nudɨ ibi mɨŋaiahɨbali uami.

2:1 2.1 Mt 7.1-2, Lu 6.37, Jo 8.7-9, Lom 1.20

2:4 2.4 Ais 30.18, Lom 3.25-26, Ef 1.7, 2.8-9, 2 Pi 3.9, 3.15

2:6 2.6 Sng 62.12, Snd 24.12, Mt 16.27, Jo 5.29, 1 Ko 3.8, 2 Ko 5.9-10, CHL 22.12

2:8 2.8 Lom 1.18, 2 Te 1.8

2:9 2.9 Amo 3.2, Lu 12.47-48, Lom 1.16, 1 Pi 4.17

2:11 2.11 Lo 10.17, 2 Sto 19.7, Jop 34.19, HJL 10.34, Ga 2.6, Ef 6.9, Kl 3.25, 1 Pi 1.17

2:13 2.13 Mt 7.21, Je 1.22-25, 1 Jo 3.7

2:14 2.14 HJL 10.35

2:15 2.15-16 Mt 25.31, HJL 10.42, 2 Ti 4.1, 4.8

2:17 2.17 Ais 45.25, Jo 8.33, 2 Ko 11.22

2:19-20 2.19-20 Mt 15.14, 23.16-19, Lu 18.9, Jo 9.34, 9.40, Lom 6.17

2:21 2.21 Sng 50.16-21, Mt 23.3-4

2:24 2.24 Ais 52.5, Ese 36.20-23

2:25 2.25 Jer 4.3-4, 9.25, Ga 5.3

2:26 2.26 Ga 5.6

2:28 2.28 Jo 7.24, 8.39, Lom 9.6-7

2:29 2.29 Lo 30.6, 1 Ko 4.5, 2 Ko 10.18, Kl 2.11, 1 Pi 3.4