Jeremiah
Hay Aat Ten Liblu
Hay Nangitudo' eten Liblu: hi Jeremiah.
Hay Nangitud'an Jeremiah eten Liblu: nan Hudyud Judah.
Hay Pohdon nan Ngadan ten Liblun Ibaga: hi Apo Dios di mangipa'wah.
Hay Gutud hi Nangitud'anan ten Liblu: hidin numbattanan di 621 B.C. hi engganah din 580 B.C.
Hay Teman ten Liblu: ma'ahhapul an muntutuyu nan Hudyud Judah ta adi ilayaw nan iBabylon dida.
Hay Outline ten Liblu: naligat di mun'outline eten liblu ti agguy napanuh nan nahayhaynod an na'at.
Hay intudun Jeremiah hidin amatagun nan ALIN HI JOSIAH (1:1—5:31)
Hay intudun Jeremiah hidin amatagun nan ALIN HI JEHOAHAZ (22:1-17)
Hay intudun Jeremiah hidin amatagun nan ALIN HI JEHOIAKIM (6:1—20:18; 22:18-23; 25:1—26:24; 35:1—36:32; 45:1—49:33)
Hay intudun Jeremiah hidin amatagun nan ALIN HI JEHOIACHIN (22:24—24:10)
Hay intudun Jeremiah hidin amatagun nan ALIN HI ZEDEKIAH (21:1-14; 27:1—34:22; 37:1—39:18; 49:34—52:34)
Hay intudun Jeremiah hidin amatagun nan GOBELNADOL AN HI GEDALIAH (40:1—41:15)
Hay intudun Jeremiah hidin amatagun JOHANAN (41:16—44:30).
1
Heten liblu ya hay nitudo' hitu ya nan hinapit ya ina'inat'un hi Jeremiah* Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di mangipa'wah, ya hiyay paddungnay teman ten liblu ti ipa'innilan Apo Dios hinan tatagud Judah an paddungnay ipa'wahna dida ta hay agahanda ya ad Babylon. an hina' Hilkiah Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di bumadang ay ha"in. an ohah nan papadih ad Anathoth Hay nalpuwan ten ngadan ya nan ohan bulul di iCanaan an Anath. Ya hay inadagwin ten babluy hinan kapitulyudad Judah an ad Jerusalem ya hi'itangan lemay kilomitluh appit di iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw. Ya hiyay babluy nan holag Levi an ta"on un wah nan babluy di holag Benjamin (Josh. 21:17-18). hinan babluy nan holag Benjamin. Ti hi Apo Dios ya himmapit ay ha"in hidin miyapulu ta tuluh tawon§ Unu 626 B.C. Hay gutud din nuntamuan Jeremiah ya hidin 626-585 B.C. hi nun'alian Josiah* Hay nun'alianad Judah ya hidin 640-609 B.C. Ya hiyay angunuh an maphod an ali an numpapto' ad Judah (II Ki. 22:1-23:30; II Chron. 34:1-35:27) ti nappuhin amin nan opat an a'alin nahayhaynod an nihukat ay hiyan nun'ali an da Jehoahaz, ya hi Jehoiakim, ya hi Jehoiachin, ya hi Zedekiah. an hina' Amon hi ad Judah. Ya umat goh an ha"in gun ni'hapitan Apo Dios hidin hi Jehoiakim Hay nun'alianad Judah ya hidin 609-598 B.C., ya nappuhi hiya an ali (II Ki. 23:36-24:7; II Chron. 36:5-8). an imbaluy Josiah di nun'alih ad Judah. At ninaynayun di gun'u pi'hapitan ay Hiya ta engganah din nangiyayandah nan iJerusalem hi udum an babluy hidin miyalemah bulan hinan miyapulu ta ohay tawon Unu Ab (July-August), 586 B.C. hi nun'alian Zedekiah§ Hay nun'alianad Judah ya hidin 597-586 B.C., ya hiyay nappuhi ya angunuh an alidah din nangilayawan din Alin hi Nebuchadnezzar ay dida ta nipiyuydad Babylon hidin 586 B.C. (II Ki. 24:18-25:26; II Chron. 36:11-21). an oha goh an imbaluy Josiah.
Hay Na'ayagan Jeremiah
Hay hinapit Apo Dios ay ha"in ya inalinay,
“Hidin agguy'u nunlumuwan ay he"a
ya pepento"u he"a tuwalih mumbalin hi propetan
munhulbih nan tataguh nan abablubabluy.”
Mu inali' ay Hiyay, “Apo Dios an na'abbagbagtu, undan nin abalina' an mangiyal'alu' ay He"a an ten unna' unga?”
Mu inalin Apo Dios di, “Bo'on hay a'ungam di pambalmu ta an amin nan pannaga' ay he"a ya mahapul an umuy'a ta umuymu ibaag an amin nan alyo' ay he"a. At adi'a tuma'ot ti wagwadaa' an manalimun ay he"a.” Hiyah ne hinapit Apo Dios.
Ya deneneh Apo Dios di timmid'u, ya inalinay, “Ha"in di okod an mangibagan he"ah nan hapitom. 10 At atom ti mete"ad ugwan an algaw ya idat'uy abalinam an humapit hinan abablubabluy ya ta"on hinan pumpapto'an nan a'ali. At hapitom di apa"ian nan pun'alian di udum ta umatdah nan nabu'nut an nitanom. Ya hapitom di pumhodan di pun'alian nan udum ta umatdah nan nitanom an linumhod di lamutda.”
11 Ya la'tot ya waday impattig Apo Dios ay ha"in, ya inalinay, “Hay tinnigmu, Jeremiah?”
Ya tembal'un inali' di, “Nan hapang di bungbungaan an almond.”
12 Ya inalin Apo Dios ay ha"in di, “Makulug nan inalim. Ya hay pohdon nen ipa'innila ya wagwadaa' an humalimun* Hiyah te ohan kalahin di hanul nan Hudyu an ta"on hi un adi umipakiki ti nan panapitdah nan hapit an nan hapang di bungbungaan an almond ya neheggon hinan hapitda an humalimun. ta way aton nan hinapit'un mipa'annung.” Heten bungbungaan an almond ya hay ipa'innilana ya hiyah ne hopap di bumungaanah nan tiyalgaw an hay pohdonah ipa'innila ya ag'aga ya mipa'annung nan impa'innilan Apo Dios hi ma'at hi udum di algaw.
13 Ya wada goh di impattig Apo Dios ay ha"in, ya inalinay, “Ad ugwan ya hay tinnigmu?”
Ya tembal'un inali' di, “Tinnig'uh appit hi iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw han nibobongat an ongol an palyu' an gun munluwag nan nittu. Ya nunteggeng an ay ihunay un mibu'yag Heten hapit ya umat hinan hapit an munluwag, at hiyah ne goh di ohah hanul di Hudyu. nan nittuh awadanmi.”
14 Ya inalina goh ay ha"in di, “Manu ay ya hay appit hi iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw§ Hay pohdonan hapiton ya nan titindalun di iBabylon. Ya ta"on hi un hay buhu'an di algaw di awadan nan babluy ad Babylon mu adi mabalin an mundapuhdan umuy ad Judah ti wah di nan ongol an mapulun an humawan, at immuydah appit hi iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw ya unda umuy ad Judah hi appit hi agwan hi un hagangon di buhu'an di algaw. di alpuwan nan pumatoy hinan tatagun ten babluy. 15 At donglonyu tun ibaga' an
adi madnoy ya ipa'ali' di titindalun malpuh appit hi iggid an ipangulun nan alida,
at diday mun'ap'apuh ad Jerusalem ya hinan udum an babluy ad Judah.
16 Ya ipa'innila' an hiyah ne pummolta' hinan do'ol an nun'appuhin ato'aton nan tatagu'
an namamah nan'ugandan Ha"in
ti immuyda nun'onong hi incense hinan bulul an inyammada.
17 At he"a, Jeremiah, ya makak'a ta umuymu ibagan amin din inali' ay he"ah nan tatagu! Ya adi'a tuma'ot ay dida ti tuma'ot'a ay at inyal'allanay ato' an mangipata'ot ay he"ah hinagang nan tatagu! 18 At dumalat nan abalina' an Dios ya mawaday tulidmun humapit ay dida ta umat'ah nan babluy an nahamad di allupna, unu nan gumo' an tu'ud, ya nan gambang an dedeng. At abalinam an mananggah nan tatagud Judah an ta"on un nan alih di, ya nan u'upihyalda, ya nan papadida. 19 Ya manu ti gun da'a igihu ay dida, mu adida pa"abak ay he"a ti ipapto"u he"a. Ha"in an Dios di nanapit ete.”

*1:1 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di mangipa'wah, ya hiyay paddungnay teman ten liblu ti ipa'innilan Apo Dios hinan tatagud Judah an paddungnay ipa'wahna dida ta hay agahanda ya ad Babylon.

1:1 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di bumadang ay ha"in.

1:1 Hay nalpuwan ten ngadan ya nan ohan bulul di iCanaan an Anath. Ya hay inadagwin ten babluy hinan kapitulyudad Judah an ad Jerusalem ya hi'itangan lemay kilomitluh appit di iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw. Ya hiyay babluy nan holag Levi an ta"on un wah nan babluy di holag Benjamin (Josh. 21:17-18).

§1:2 Unu 626 B.C. Hay gutud din nuntamuan Jeremiah ya hidin 626-585 B.C.

*1:2 Hay nun'alianad Judah ya hidin 640-609 B.C. Ya hiyay angunuh an maphod an ali an numpapto' ad Judah (II Ki. 22:1-23:30; II Chron. 34:1-35:27) ti nappuhin amin nan opat an a'alin nahayhaynod an nihukat ay hiyan nun'ali an da Jehoahaz, ya hi Jehoiakim, ya hi Jehoiachin, ya hi Zedekiah.

1:3 Hay nun'alianad Judah ya hidin 609-598 B.C., ya nappuhi hiya an ali (II Ki. 23:36-24:7; II Chron. 36:5-8).

1:3 Unu Ab (July-August), 586 B.C.

§1:3 Hay nun'alianad Judah ya hidin 597-586 B.C., ya hiyay nappuhi ya angunuh an alidah din nangilayawan din Alin hi Nebuchadnezzar ay dida ta nipiyuydad Babylon hidin 586 B.C. (II Ki. 24:18-25:26; II Chron. 36:11-21).

*1:12 Hiyah te ohan kalahin di hanul nan Hudyu an ta"on hi un adi umipakiki ti nan panapitdah nan hapit an nan hapang di bungbungaan an almond ya neheggon hinan hapitda an humalimun.

1:12 Heten bungbungaan an almond ya hay ipa'innilana ya hiyah ne hopap di bumungaanah nan tiyalgaw an hay pohdonah ipa'innila ya ag'aga ya mipa'annung nan impa'innilan Apo Dios hi ma'at hi udum di algaw.

1:13 Heten hapit ya umat hinan hapit an munluwag, at hiyah ne goh di ohah hanul di Hudyu.

§1:14 Hay pohdonan hapiton ya nan titindalun di iBabylon. Ya ta"on hi un hay buhu'an di algaw di awadan nan babluy ad Babylon mu adi mabalin an mundapuhdan umuy ad Judah ti wah di nan ongol an mapulun an humawan, at immuydah appit hi iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw ya unda umuy ad Judah hi appit hi agwan hi un hagangon di buhu'an di algaw.