37
Hay Nihukatan Zedekiah an Nun'alid Judah
Palpaliwan ya hi Zedekiah an hina' Josiah di numbalinon Nebuchadnezzar hi alid Judah ta nihukat ay Jehoiachin an hina' Jehoiakim.* Na'at hidin 597 B.C. Hay nun'alian Jehoiachin ad Judah ya hidin December, 598-March 16, 597 B.C. (II Ki. 24:8-17; 25:27-29; II Chron. 36:9-10), ya hay nun'alian Zedekiah ya hidin 597-586 B.C. (II Ki. 24:18-25:26; II Chron. 36:11-21). Mu ta"on damdamah un hiya, ya nan u'upihyalna, ya nan tatagud Judah ya agguyda inunud din impa'innila' ay didan hinapit Apo Dios ay ha"in.
Mu waday nannagan nan Alin hi Zedekiah ay da Jehukal an hina' Shelemiah ya nan padi an hi Zephaniah an hina' Maaseiah ta immalidan ni'hapit ay ha"in. An inaliday, “Jeremiah, mumpahmo"a ni' ay Apo Dios an dayawon tu'u ta badangan ditu'u!”
Ya heden timpu ya agguya' ni' nibalud, at mabalin an malgom di umaya'. Nibalud hi Jeremiah hi duway tawon (588-586 B.C.). Ya wan nan titindalud Babylon ya wah didan mangubat hinan iJerusalem. Mu hidin dengngoldan na'uyda nan tindalud Egypt Nan Alin hi Pharaoh Hophra (Jer. 44:30). an mangubat ay dida at tinaynandad Jerusalem.§ Na'at hidin 588 B.C.
Palpaliwan goh ya himmapit hi Apo Dios ay ha"in. An inalinay, “Ipa'innilam hinan alid Judah an nannag hi mummahmah hi ma'at ta alyom di, Nan immalin tindalud Egypt* Manu ay immuy nan titindalun nan Alin hi Pharaoh Hophra an nangubat hinan titindalun Nebuchadnezzar ti numpabaddang nan Alin hi Zedekiah ay hiya. an bumadang ay he"a ya mumbangngaddah babluyda. At nan iBabylon ya umalida goh ta engganah hogponda nan babluyyu ya genhobda. At Ha"in an Dios ya alyo' ay da'yu ta adiyu e'ehdol hi un mi'id mahkay nan iBabylon ti makulug an mabanangngadda. 10 Ya ta"on hi un mahlina ya inabakyun amin nan titindalud Babylon mu itulid damdaman nan nun'ahugatan an bumangon ta gohbondah ten babluy!”
11 At unat goh tinaynan nan iBabylon ad Jerusalem an dumalat nan dengngoldan umalian nan titindalud Egypt 12 ya nakaka' hi ad Jerusalem ta umuy'u tigon nan lutan banoh'uh nan babluy di holag Benjamin. 13 Mu hidin dimmatonga' hinan ma'alih Pantaw di Allup nan Holag Benjamin ya impadinonga' hinan ap'apun di guwalyah di an hi Irijah an hina' Shelemiah an ap'apun Hananiah. Ya inalinay, “Nen unmu nin padahon an lumayaw ta umuy'a middum hinan iBabylon!” Hay intugun Jeremiah hinan iJudah ya ta humukudah nan iBabylon (Jer. 21:9; 38:2). Ya immannung an do'ol di iJudah an himmukun dida (Jer. 38:19; 39:9; 52:15), at hanay ninomnom Irijah.
14 Ya tembal'un inali' di, “Agguy ahan immannung henen inalim ti mi'id di ninomnom'uh umat hina!” Mu adi donglon Irijah an unna' at goh tiniliw, ya inyuya' hinan u'upihyal di ali. 15 Ya ma'abbungotdan ha"in, ya inalidah nan titindalu ta punhaplata'. Ya unna' ibalud hinan numbalinondan baludan an abung nan muntudtudo' Bahaom nan footnote di Jer. 36:12 ta innilaom di oha goh an kulugondah nan tamuna. an hi Jonathan. 16 At hinan munhehellong an ay bitu an wah nan hiluk den abung§ Hay aat ten bitu ya ongol an pangittuwan hi danum. di nangibaludandan ha"in hi nabayag.
17 Palpaliwan ya impa'ayaga' hinan Alin hi Zedekiah hinan palasyuna, mu inli"udna, at mi'id di udum hi nanginnila. Ya inalinay, “Dan way impa'innilan Apo Dios?”
Ya inali' di, “Wada an awniat miyuy'ah nan alid Babylon.”
18 Ya innayun'un hinanhanan ay hiyan inali' di, “Hay dumalat ahan hi nangibaludam ay ha"in? Undan way numbahola' ay he"a, unu nan u'upihyalmu, unu nan tatagu? 19 Ya undan hay na'at hinan mumpunlayah an propetam an mangalih adi gubaton nan alid Babylon tun babluy ad Jerusalem? Dan imbaludmu dida? 20 Donglona' ahan, Apu Ali, ta adia' ipabangngad hinan nibaluda' an abung nan muntudtudo' an hi Jonathan! Ti atom ay at hidiy ataya'!”
21 At inalin nan Alin hi Zedekiah ta hinan ihinan di mungguwalyah abung di aliy ibaluda'. Ya inalina goh an abigabigat ya midatana' hi tinapay ta engganah un mapuh di mihaang hidid Jerusalem.

*37:1 Na'at hidin 597 B.C. Hay nun'alian Jehoiachin ad Judah ya hidin December, 598-March 16, 597 B.C. (II Ki. 24:8-17; 25:27-29; II Chron. 36:9-10), ya hay nun'alian Zedekiah ya hidin 597-586 B.C. (II Ki. 24:18-25:26; II Chron. 36:11-21).

37:4 Nibalud hi Jeremiah hi duway tawon (588-586 B.C.).

37:5 Nan Alin hi Pharaoh Hophra (Jer. 44:30).

§37:5 Na'at hidin 588 B.C.

*37:7 Manu ay immuy nan titindalun nan Alin hi Pharaoh Hophra an nangubat hinan titindalun Nebuchadnezzar ti numpabaddang nan Alin hi Zedekiah ay hiya.

37:13 Hay intugun Jeremiah hinan iJudah ya ta humukudah nan iBabylon (Jer. 21:9; 38:2). Ya immannung an do'ol di iJudah an himmukun dida (Jer. 38:19; 39:9; 52:15), at hanay ninomnom Irijah.

37:15 Bahaom nan footnote di Jer. 36:12 ta innilaom di oha goh an kulugondah nan tamuna.

§37:16 Hay aat ten bitu ya ongol an pangittuwan hi danum.