44
Hay Nummoltaan Apo Dios hinan iJudah an Immuy ad Egypt
Palpaliwan ya himmapit goh hi Apo Dios ay ha"in ta inalina nan pohdonan mipa'innilah nan i'ibba' an Hudyun ni'babluy ad Migdol, ya ad Tahpanhes, ya ad Memphis, ya nan wah nan bagtun ad Egypt. An inalinay, “Da'yu ya tinnigyuy inat'un nama"id Jerusalem ya an amin nan babluy ad Judah. At engganad ugwan ya napa"i ta ninganuy. Mu na'at hatu ti nunheglay nangipabungtanyun iJudah ay Ha"in an dumalat nan nundayawanyu ya nan nunggohobanyuh incense hinan mata'tan an dayawon di udum an babluy an agguyyu inilay aatda. Ya ta"on un nan o'ommod tu'u ya mi'id di iniladah aat daten mata'tan an madayaw. Ya wan gun'u hennag nan propetan baal'u ta gunda pinadanan nan iJudah ta idinongda nan impa'enghadan lumihog, mu agguyda indinong an nunggohob hi incense hinan bulul an dayawon di udum. At hiyanan la'tot mahkay ya impa'dam'un diday bungot'u ta ay gimmaban apuy, ya genhobnan amin nan babluy ad Judah an ta"on un ad Jerusalem an kapitulyuna. At hiyanan nun'apa"idad ugwan.”
Ya nan nidugah di abalinanan Dios an dayawon tu'un holag Israel ya inalina goh di, “Anaad ta un hihidya damdamay gunyu aton ad ugwan ta omod un dumalat hi a'ubahanyu ta mi'id ahan di ma'angang ay da'yu an ta"on un nan ungunga ya nan ung'ungungnga? Ya anaad ta pabungtona' goh ay da'yuh tud Egypt? Ti immali ayu, ya nun'amma ayuh pun'onnganyuh incense ta pundayawyuh nan bulul an dayawon nan i'Egypt, at mumbalin ayuh ma'ab'abatlan ya pangidut di tataguh udum an babluy! Undan inaliwanyu din nun'appuhin ina'inat din o'ommodyu, ya nan a'aliyu, ya nan a'ahawayu ta hiyanay nangiyunnudanyuh awadanyuh nan babluy ad Judah an umat hi ad Jerusalem? 10 Ya anakkayah an engganad ugwan ya hihidyan adia' ibilang ay da'yuh Dios! At dumalat nan pumpahiyaanyu ya agguyyu inunud din Uldin'un indat'un da'yu ya din o'ommodyu!
11 At hiyanan alyo' an nidugah di abalinanan Dios an dayawonyun holag Israel di, Umannung an ubaho' da'yun amin an iJudah! 12 Da'yun na'ang'angang an iJudah ya inluludyun immalih tud Egypt. At da'yun amin an waday abalinana unu nun'awotwot ya mun'a'atoy ayuh tud Egypt an dumalat di gubat ya batel. At mumbalin ayuh agaga"ihaw ya ababain hinan tataguh abablubabluy ta deldeloon da'yu, ya pumbalinon da'yuh pangidutda. 13 Hiya nongkay nan moltao' da'yun immalih tud Egypt ta mun'a'atoy ayun dumalat nan gubat, ya batel, ya dogoh an umat hidin nummolta' hidin i'ibbayun iJerusalem. 14 At da'yun immalih tud Egypt ya ta"on hi unyu ninomnom an umanamut hi ad Judah hi udum hi algaw mu un anggay ah tuttuluh mabalin hi lumayaw ta mumbangngadda.”
Hay Inat nan Tatagun Nangidinong an Mundayaw ay Apo Dios
15 Nan i'ibba' an Hudyun wad Egypt an nangngol hinan impa'innila' an inalin Apo Dios, ya nan nalpuh iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw, ya nan nalpuh appit hi agwan, ya an amin din linala'in nanginnila an nan a'ahawada ya munggohobdah incense hi pundayawdah nan bulul an dayawon di udum an babluy ya alyondan ha"in di, 16 “Adimi ahan pohdon an donglon nan hapihapitom an nalpun Apo Dios! 17 Ti da'mi ay damdama ya atonmin amin din inalimin atonmi ta gohbonmi nan incense ta pundayawmih nan bululmin Queen hi ad Abuniyan.* Bahaom nan footnote di Jer. 7:18 ta innilaom hi aat ten babain bulul. At ene'nongmin hiyay ma'inum ta umat hi inat din o'ommod tu'u, ya din a'ali tu'u, ya a'ap'apu tu'uh nan babluy ad Judah! Ti hidin gunda nangatan hi umat hina ya mahawal di ma'an, ya malenggop amin maphod di ma'ma'at. Hidin nun'alian da Manasseh (697-642 B.C.) ay Josiah (640-609 B.C.) ad Judah ya do'ol di amaphod den timpu. 18 Mu nete"ah din nangidinnganmin mange'nong hi incense ya nan ma'inum ta pundayawmih nan Queen hi ad Abuniyan ya nidugah di impalauhmin gubat ya batel.” Nuntutuyu nan tatagun Apo Dios hidin nun'alian Josiah, at indinongdan nundayaw hinan Queen hi ad Abuniyan an hi Ishtar. Mu hidin natayan Josiah hidin 609 B.C. ya pimmuhih den timpu ti waday gubat, ya nilayaw nan udumnan i'ibbadan Hudyu, ya numbuwitdan Hudyuh nan alid Egypt (II Ki. 23:33-35; 24:2, 10-16; 25:1-7). At ninomnom nan tatagu an hay nangidinngandan nundayaw ay Ishtar di dimmalat hinan do'ol an nappuhin na'at ay dida.
19 Ya inalin goh nan binabaiy, “Undan agguy inilan nan a'ahawami nan gunmi nange'nongan hi ma'inum hinan Queen hi ad Abuniyan ya nan nanghobanmih incense ta pundayawmin hiya? Ya inilada goh an gun ami nun'ammah tinapay an pen'olmih umat ay hiya.”
20 At inali' hinan na'amung di, 21 “Undan hay punnomnomanyu ya agguy inilan Apo Dios hanan ina'inatyun nundayaw hi bulul? Hiya ya i'innilana nongkay tuwalin hiyay ina'inat din o'ommod tu'u, ya a'ali tu'u, ya din a'ap'apu tu'uh nan babluy ad Judah an inyal'allanad Jerusalem. 22 At hiyanan hidin adi pa"edpol hi Apo Dios hi bungotnah nan nun'appuhin gunyu inat ya numbalinona nan babluy tu'uh mi'id di hulbina an mi'id di nunhituh dih engganad ugwan! 23 Ya na'at di umat hinan nidugah an dumalat nongkay hi nundayawanyuh nan bulul an din'ugyuh Apo Dios ti agguyyu inunud nan Uldina ya tudtuduna!”
24 Ya innayun'un inalin amin ay dida di, “Da'yun i'ibba' an iJudah an immalin ni'babluy hitud Egypt ya donglonyu goh heten hinapit Apo Dios. 25 Ti nan nidugah di abalinanan Dios an dayawon tu'un holag Israel ya inalinay, Da'yun numpunhimbaluy an iJudah ya inaliyuy adiyu idinong an munggohob hi incense ya mange'nong hi ma'inum hinan Queen hi ad Abuniyan ta pundayawyun hiya. At umat ay hina ya okod ayuh nan inaliyun atonyu ta hiyay inaynayunyu! 26 Mu Ha"in an Dios ya adi' iyabulut an da'yun Hudyun wah tud Egypt ya ngadanonyuy ngadan'uh un waday ihapatayuh atonyu! 27 Ti bo'on mahkay hay pangipapto"un da'yuy nomnomnomo' ti un hay pangubaha' ay da'yu! At da'yun udum ya matoy ayuh gubat, ya da'yun udum ya matoy ayun dumalat di hinaangyu ta engganah mun'atoy ayun amin. 28 At un tuttulun da'yuy mabalin an lumayaw ta mumbangngad hi ad Judah. At umat hituy ma'at ta innilaonyun iJudah an ni'babluy hitud Egypt an nan hinapit'u ya hiyay ipa'annung'u. 29 Ya hay pangimmatunanyun ma'at ay da'yu nan hinapit'un a'ubahanyuh tud Egypt 30 ya iyokod'u nan alih tun hi Hophra§ Hay nun'alianad Egypt ya hidin 589-570 B.C. hinan buhulna an namhod an mamatoy ay hiya.* Hi Ahmose an ni'papto' ay hiya ya nan baalnay namatoy ay hiya. At umat hi nangiyokoda' ay Zedekiah an alid Judah ay Nebuchadnezzar an alid Babylon. Ha"in an Dios di nangalin te.”

*44:17 Bahaom nan footnote di Jer. 7:18 ta innilaom hi aat ten babain bulul.

44:17 Hidin nun'alian da Manasseh (697-642 B.C.) ay Josiah (640-609 B.C.) ad Judah ya do'ol di amaphod den timpu.

44:18 Nuntutuyu nan tatagun Apo Dios hidin nun'alian Josiah, at indinongdan nundayaw hinan Queen hi ad Abuniyan an hi Ishtar. Mu hidin natayan Josiah hidin 609 B.C. ya pimmuhih den timpu ti waday gubat, ya nilayaw nan udumnan i'ibbadan Hudyu, ya numbuwitdan Hudyuh nan alid Egypt (II Ki. 23:33-35; 24:2, 10-16; 25:1-7). At ninomnom nan tatagu an hay nangidinngandan nundayaw ay Ishtar di dimmalat hinan do'ol an nappuhin na'at ay dida.

§44:30 Hay nun'alianad Egypt ya hidin 589-570 B.C.

*44:30 Hi Ahmose an ni'papto' ay hiya ya nan baalnay namatoy ay hiya.