A Varumaraiang A Waambaar
Zin Pol Xa Waan
Sin Timoti
A Dor Vaamaravazang Pana A Waambaar Angkari
Timoti, naan ila bina laba Listraa. Damana a Grik ma naanaa zina a ravin Judaa ina xa inaxam paazaai wana Iesu. Amun sanon taan ina Pol xa waan farawuk pana fazeiang pana a Dorang Daxa, Timoti zaait ka waan. Araan Pol xa iziar Efesas pana a maariaas urul wana fazeiang pana Dorang Daxa, naan ma Timoti di giu iaa a vaamuzazang sin Nakmai. Pol xa rasin Timoti laaxur wana aubina di inaxam paazaai in Efesas kuna raamaai xaaulang pana naandi, ma lamur xa waan lamun bina rawarak. Naan ka waan ma xa vaabung baraaf malasing ma xa varaar a waambaar angkari.
Naan ka varaar xari: 1. A dorang pana a lan iwana raamaai xaaulang pana aubina di inaxam paazaai. 2. A dorang pana a lan iwana lotuiang. 3. A dorang iwana ruxolang amun maravas faagit. A maariaas iwana fararang ka malasing AD 64.
A baar 1 Timoti xa malasing kari:
(1) 1:1-2 A dor vaamaravazang
(2) 1:3-11 Timoti xana ruxol amun maravas faagit
(3) 1:12-17 Pol xa wisfarur Nakmai
(4) 1:18-20 Pol xa vamaravaas a vuvuna fararang sina xa waan sin Timoti
(5) 2:1-15 A lan iwana lotu
(6) 3:1-16 Amun paamua iwana lotu
(7) 4:1-16 Timoti xana xatkatong naan kuna xana balas a rapti vaamuzazang daxa
(8) 5:1-6:19 Amun faraviraaiang
(9) 6:20-21 A vaanongang iwana dorang
1
A Dor Vaamaravazang
1 Nia xari Pol, a aaposal zin Iesu Kaarisito, ina dia dit simbong faraxai wana ainaxam paazaaiang. Nandiaa Nakmai, a Baraai a Vaaroroiang sin dia, di kalin iaa nia wana a vaamuzazang kari.
2 Giu 16:1Nia ga varaar a waambaar angkari xa waan sin Timoti, naarugu vaaratunaan lamaskana ainaxam paazaaiang azaxai.
A daxaiang ma a varamaaluvang ma a luaai zin Nakmai Damana dia ma Iesu Kaarisito a Piran sin dia xa waan sunum.
A Dor Vaalagatang Pana Amun Maravas Faagit
3 Ga saxot guna iziar inaan Efesas, malasing ga ra vazei nua araan ga waan Maasedonia. Azanon aubina ininaan Efesas, dit firaai aubina wana amun faraviraaiang faagit, malasing ma ga saxot adu guna dador vaalagat sin naandi adu dina vaanong ka wana a matmalabuk angkanaan, 4 ma wana xuzang amun fingaaiang palaau ma wana amun faatizang ka varas mase wana amun kulmua zin naandi. Avuna amun saan angkanaan kat fabalos be amun inaxamang faagit ma xai ruxol amun faamuzazang sin Nakmai. Aubina di gigiu amun faamuzazang kanaan lamaskana ainaxam paazaaiang sin naandi. 5 Ma a vuvuna dorang dikdik angkanaan surugu adu, xuna varamaraatang a matmalabuk iwana sasaxotang azanon lawalau aubina ina di inaxam paazaai, ma a sasaxotang kanaan ka tukbilak lamaskana a maska xa ninis ma ainaxamang ka maravas ma xa daxa, ma ainaxam paazaaiang ka vaaratunaan. 6 Azanon aubina di inaxam taawuk faanong siaana amun saan angkanaan ma di fazei zoxo wana a dorang kawit a vuvuna. 7 Ma di saxot adu dina balas amun maravas iwana amun Lus sin Moses singsaxai naandi nanga xawit dit mazaam a dorang sin naandi ma xawit dit mazaam saait amun faraviraaiang sin naandi. Naandi nanga di dador dikdik adu di mazaam amun saan angkanaan, singsaxai xawit.
8 Dia di rexaazin adu amun Lus sin Moses ka daxa tamon di vaamuzas daxa wana. 9 Singsaxai dia di rexaas saait adu amun Lus sin Moses kawit aaxan naandi aubina di tak, singsaxai aaxan naandi aubina dit laxau amun lus ma aaxan naandi di iaatumbaai, ma aaxan naandi aubina di ilis a tora naandi zin Nakmai, ma aaxan aubina di gigiu amun matmalabuk taksaat ma aaxan naandi zaait kawit dit faranop pana Nakmai, ma aaxan naandi zaait di naxaam amun saan ila pira angkari be, ma aaxan naandi di zopsop famaat amun damana naandi ma amun naanaa zin naandi, ma aaxan naandi di zopsop famaat palau aubina, 10 ma aaxan naandi zaait di gigiu a matmalabuk iwana milivinang a ravin o a rapti rawarak, ma aaxan ubina dit falambaan faraxai xaarik pana azanon ubina, ma malasing kanaan saait pana a furavin, ma aaxan naandi zaait dit finau aubina xuna dina iaana kilaaiang palaau aaxan naandi, ma aaxan naandi zaait amun taktegit ma aaxan naandi di rategit la raan aikilizang ma aaxan naandi di gigiu amun saan angkanaan kawit nat faraxas pana amun faraviraaiang faaratunaan, 11 lalozang a Dorang Daxa. Nakmai xa lis la mirugu xuna xatkatongang. Ma a Dorang Daxa angkanaan ka dador wana marmari daxaiang sin Nakmai, naan iwana amun daxaiang.
Pol Xa Wisfaadaxa Wana Adi Daxaiang Sin Nakmai
12 Ga wisfaadaxa zin Iesu Kaarisito a Piran sin dia, naan ka ra lis a dikdikang surugu xuna giuang a vaamuzazang. Ga wisfaadaxa zaait sina wanaze naan ka raamin adu nia a rapti vaaratunaan sina ma xa kalin nia xuna vaamuzazang aaxana. 13 Giu 8:3, 9:4-5Naapalaau waamua ga ra piaat faraksaat naan, ma ga rat famazik aubina zina ma ga zopsop naandi, Nakmai xa vatangin a varamaaluvang sina wana nia. Avuna la raan angkanaan, nia xawit ga maravas pana aze razaan ka tak ma xawit nanga ga rauxin ainaxam paazaaiang pana Iesu. 14 Ma a Piran sin dia xa lis adi daxaiang sina zurugu ma xa lis saait a matmalabuk iwana ainaxam paazaaiang surugu ma a matmalabuk iwana sasaxotang azanon ina xa wat lamaskana Iesu Kaarisito.
15 A dorang ina xa vaaratunaan ma dia dina rudaxain bulin kari: Iesu Kaarisito xa kabal wat paanaburut la pira angkari xuna zaxot faulinang aubina di gigiu amun matmalabuk taksaat. Ma nia nanga amun matmalabuk surugu xa raksaat mase nanga wana zin naandi vaakdul. 16 Ma xa vuvuna be xanaan Nakmai xa vabalos adi varamaaluvang laba zina wana nia, ma Iesu Kaarisito xa zimbang daxa mase wana nia ga inaxam taawuk, fataling amun matmalabuk taksaat surugu, naapalaau nia a rapti ga raksaat mase wana naandi vaakdul. Malasing ma nia ga vatangin a lan aaxan naandi ina dina inaxam paazaai adu naandi dina rauxin a roro tapal. 17 A varanopang ma marmari daxaiang ka uzaa bulaai bulaai zin a Xalxaal Tapal ina xa iziar bulaai ma a marana dia xawit nat faraxas dina raamin naan, ma naan singbe Nakmai. Ka vaaratunaan.
18 Timoti, naarugu. Ga lis a dorang dikdik angkanaan sunum, kat faraxas pana a dorang profet ina xa balas paamua lalozang a vaamuzazang sunum ku Nakmai. Tamon guna valos, kana vadikdik nua xuna varopang pana varopang daxa. 19 Ma guna roting falagot ainaxam paazaaiang sunum ma ainaxamang sunum kana maravas ma xana daxa. Singsaxai azanon aubina di bain dina giu malasing kanaan malasing ma ainaxam paazaaiang sin naandi xa raksaat malasing be a sip ka ralaput farawuk la waata zaar. 20 Ma lawalau a naandi Aaimeniaas ma Aaleksenda. Ga lis pizin fanong nandiaa la mita Saatan, kuna dina rexaas iaa adu tuaa dina piaat faraksaat iaa Nakmai.