JON
gv Gamlv Milambv
Mintamchonam
Jon gv Gamlv milambv minam si Jisunyi turbwngla doonv Pwknvyarnv gv gamchar gubv kaatamdo, yvvdw “Nyi gubv rilinla okv ngonugv dooku lo dooming gvkunv.” Kitap si atuv minsudo, so Gamlv sam vkvlvgabv lvkpvnv sum puririnv vdwv Jisunyi milvvnam Ringnv gubv, Pwknvyarnv gv Kuunyilo gubv vla mvngjwng morung dukubv, okv vbv bunugv ninyia mvngjwng kolokv bunu turnama paadu kubv (20:31).
Jisunyi Pwknvyarnv gv turbwngnv gamchar v vla kaatamro kochingbv minchonam Gamlv lo Jisu mvpu nvbv okv milv jinam Ringnv ngv, Pwknvyarnv gv Kuunyilo ngv vla kaatam nvnv bv lamrwpadubv mvnam rinam a kaatam jito. Ho kochingbv lamrwpadubv mvnam rinam gv lvga nga minji kunamv. Atung gonv kitaplo ogubv Jisunyi nyi tunggonv vdwv jvjvbv mvngla okv ninyia reming gvnvgubv rikunamv, vbvrijvka nyi tunggonv ninyia rinyingla okv ninyia mvngjwng manam gv lvga nga lvkto. Mvrwmvpa 13-17 lo Jisunyi naatungdw ariumlo ninyia reming gvnv vdwam Jisu gv doobam namamla ninyia takki madvbv ninyigv minpvripv okv mintv hartv jinam a mego lvkpv.
Lvknya nvnv mvrwmvpa lo Jisunyi naatung laku kvba baakanam, ninyi daapo lo takkinam, okv turkurkunam, okv turkurro kochingbv ninyi riming gvnv vdwlo kaatam siku nama lvkpv.
Rimurnv nyimv nga goknam higu (8:1-11) sum mvrwku arwng lo vvpvdo, ogulvgavbolo lvkchonam kitap vdwlo sum naala naa nyatoku. Vbvrijvka atung gonvlo hum lvkta toku.
Kristo gvlokv turbwngnam singnam okv Jisu lamtv ngv, jvjv ngv okv turnam v vla naarwksinv vdwam jinyubv amin jinam gv lvga nga Jon pvbwng vrwng yabv mindu. Jon gv lvknam gaam sum makar dubv gaam akonv minchisinam a, lokia gwnggvsinggv nvnv yikungyira nga minvnvto, ho hv yalu lvga am miring nvbv Isi, Vtwng, loung, Svlar kaayanv okv ninyigv Svlar, okv Anggor miami okv ho gv apw asi vnam vdw si.
Arwng lokv darlinnam
Rirapminrap kunam(1:1-18)
Jon Baptist okv Jisu gv lvbwlaksu richonv (1:19-51)
Jisu nyi vdwlo ridungripa rikunam (2:1-12:50)
Rinya alu okv Jerusalem nvchilo (13:1-19:42)
Turkurkunam okv Ahtu gv kaatamsikunam (20:1-31)
Lvknya: Galili lo lvkin guda kaatamsikunam (21:1-25)
1
Turnam gv Gamchar
Nyiamooku a pwklin madvbv, Gamchargo doocho toku; Gamchar v Pwknvyarnv gv lvkobv dooto, okv Gamchar hv Pwknvyarnvnyi akinnv. Gamchar v doorap lokv Pwknvyarnv gv lvkobv dooto. Ninyigv lokv Pwknvyarnv ogumvnwngnga pwklin to; pwknamyarnam mvnwng lokv ako daka ninyia dooma mogvrila mvnam go kaama. Gamchar v turnam* Gamchar v turnam gv linkubv rito; Vmalo Ogugo mvpvkudw v turnammv Gamchar a lvkobv gv linkubv rito, okv so turnam si nyi mvnwngnga loung naalwk jitoku. Loung ngv kanv lo ungto, okv kanv ngv hum vdwloka mvngit nyuma toku.
Pwknvyarnv ninyigv gindungpingko nga vngmuto, ho nyi gv aminv Jon, hv nyi vdwa loung gv lvkwngbv minji tvbv aatoku, vkvlvgavbolo mvnwngngv doin a tvvgvrikula mvngjwng rungdukubv. Hv atubongv loung mato; hv loung gv lvkwngbv minpa tvvbv aatoku. So si jvjvbv alvyachoknv loung ngv—Loung ngv nyiamooku lo aatoku okv nyi mvnwnglo ungtoku.
10 Gamchar v nyiamooku lo dootoku, okv ninyigv lokv Pwknvyarnv ogumvnwngnga mvlin bvka, vbvrijvka nyia nyi vdwv ninyia kaachin matoku. 11 Hv atugv mooku lo aatoku, vbvritola ninyigv nyi vdwv ninyia naarwk sumato. 12 Megonv, ninyia naarwk sutoku, okv ninyia mvngjwng toku; vkvlvgabv hv bunua Pwknvyarnv gv kuu bv ridubv tolwk toku. 13 Hv manv, bunu tanyi anvabu gv kuu bvngchwng lokv Pwknvyarnv gv kuu bv rima; Pwknvyarnv atubongv bunugv abu bv rito. 14 Gamchar v nyi gobv rilin toku okv jvjv okv aya ngv yarbing nvgobv rila, ngonugv dookurikulo doomingriming gvto. Ngonu ninyigv yunglit nama kaatoku, ninyigv Abu gv Kuunyilo hotum gubvrila yunglit nvgobv paanam a.
15 Jon ninyigv lvkwngbv japjito. Hv kapla minto, “So si ngoogv minam v ngo vbv minto, ‘Hv ngoogv kochinglo aadu, vbvritola hv nga kaiyanv, ogulvgavbolo hv nga bvngma dwbv doolin chonv.’ ”
16 Hv aya gv yarbing kolokv hv ngonu mvnwngnga achialvbv ayato, ako jidv gv aolo ako jitamla bokta jidv toku. 17 Moses gv lokv Pwknvyarnv Pvbv nga jito, vbvritola jvjv okv aya ngv Jisu Kristo gvlokv aatoku. 18 Yvvka Pwknvyarnvnyi kaakw nvgo kaama. Kuunyilo mvngchik, Abu gvlo doonv, Pwknvyarnvnyi akin kunv, hv bunua Pwknvyarnvnyi chimu toku.
Jon baptist gv doin
(Mt 3:1-12; Mk 1:1-8; Lk 3:1-18)
19 Jerusalem gv Jius rigvdakgvnv vdwv nyibu vkvla okv Lebait mego vngmuto, Jonnyi “No yvvla?” vla tvvka modubv.
20 Jon mirwk siji makv vmato, vbvritola pvbwng vrwngbv minpok jitoku, svbv minto: “Ngo Kristo ma.”
21  Mt 3:1; Mk 1:4; Lk 3:1,2Bunu tvkato, “Vbvrikunamv no yvvla? No Elija re?”
“Ma, ngo ma,” Jon mirwkto.
Bunu tvvkato, “No Nyijwk vri?” NyijwkHo angv aalwk rungre vla Kristo gv aanamma minggo jinv gubv rire vla dvminkunamv
Hv mirwkto, “Ma”.
22 “Vbvrikunamv ngonua minjilabv no yvvla,” bunu minto. “Ngonu ngonua kanamnv vdwa vngkur dukula mirwk jireku.” “No atubongv ogu vla minsu dunv?”
23  Aij 40:3Jon Aijaya gv minam a mintaknvla mirwk sitoku:
“Chukrimooku lo nyi ako gokdungdo ho vlv angv ngo:
Ahtu gv lvgabv vngdubv lamtv nga sorchi dubv mvtoka!”
24 Gindungpingko vdwv, Parisis vdwgv vngmukunam vdwv, 25 vbvrikunamv gindungpingko vdwv’ parisis vdwgv vngmukunaamv, vbvrikunamvVmaloparisis vdwgv vngmu kunam vdwv bunnu Jonnyi tvvkato, “No Kristo mabolo vmalo Elija vmaloka Nyijwk ngvma bolo, no ogubv Baptisma jidunv?”
26 Jon mirwkto, “Ngo nonua isi lokv Baptisma jidunv, vbvritola nonugv pingkolo nonugv chimanam nyi go daklinre. 27 Hv ngoogv kochinglo aadungdu, vbvritola ngo ninyigv lvkiam gv oso haka taasok yadubvka riyin yama.”
28 So mvnwng si Betani lo ritoku Jordan svko gv doonyi chaalin kiambv, Jon gv baptisma jidung kolo.
Pwknvyarnv gv Svlarkuu
29 Alu loogu nvnga Jon Jisunyi ninyi gvlo aadu bv kaagv rikula minto, “Hvvnv Pwknvyarnv gv svlarkuu§ Svlarkuu: Krim nyi vdwv svlarkuu nga erin nvla rimur a mva sula svngnya toku ngv nyiamooku gv rimur a naa jikunv! 30 So siinv ngoogv minamv, ‘Nyi go ngo kochingbv aadungdu, vbvritola hv nga kaiyanv, ogulvgavbolo hv nga bvngma dwbv doolinchonv.’ 31 Ngo chimato hv yvvdw, vbvritola ngo Israel nyi vdwa ninyia chimu dubv vla isi lokv baptisma jila aapvnv.”
32 Okv Jon so gv gaam sum minji toku: “Ngo nyido ao tolokv Darwknv Dow v taakw jvbv ritola nw gvlo jarlwkla doodubv kaatoku. 33 Hvkunyi vla vjaklodvbv ngo chima toku, vbvritola Pwknvyarnv, yvvdw nga isi lokv baptisma jidubv aamunv, hv nga svbv minto, ‘No Dow a ila nyi ako gvlo doolwk dubv kaapare; ho nyi angv Darwknv Dow lokv baptisma jiji kunv.’ 34 Um ngo kaatoku,” Jon minto, “Okv ngo nonua minjidunv hv kunv Pwknvyarnv gv Kuunyilo ngv.”
Jisu gv Lvbwlaksubv richonv
35 Alu loogu nvnga Jon ninyigv Lwbwlaksu anyia lvkobv hoka lvkodv dakdvto, 36 Vdwlo hv Jisunyi hoka vngdubv kaapa tokudw hv minto, “Vnv Pwknvyarnv gv Svlarkuu ngv!”
37 Lwbwlaksu anyiv ninyia svbv mindubv tvvgvrikula Jisunyi lvkobv vngming gvtoku. 38 Jisu dakur toku, okv bunua ninyia vngming gvdubv kaato, okv tvvkato, “Nonu ogugola kaadung dunv?”
Bunu mirwkto, “Rabbi, no ogulo doodunv?” (Rabbi vnam si “Tamsarnv” vla minam v).
39 Hv mirwkto, “Aala kaatoka.” (Vbvrikunamv ho doonyiv tabv laku api baji toku.) Vkvlvgabv bunu ninyia vngming gvtoku okv ninyigv dooku a kaatoku, okv ho alu lo ninyia lvkobv doomwng gvtoku.
40 Bunugv lokv akonv Andriu, Saimon Pitar gv boru. 41 Vjakgobv ninyigv achi Saimonnyi kaapa toku okv ninyia minto, “Ngonu Messianyi paapvku.” (So gv minam si “Kristo”) 42 Vbvrikunamv hv Saimonnyi Jisu gvlo aagv toku. Jisu ninyia kaatoku okv minto, “No gv aminv Saimon Jon gv kuunyilo, vbvritola nam Kepas vla minreku.” (So minam si Pitar vla minam a akin v, “Vlwng lvngrak vnammv.”)
Jisu Pilip nyila Natanaelnyi goknam
43 Alu loogu nvnga Jisu Galili lo vngdubv mvngtoku. Hv Pilipnyi kaapato okv ninyia minto, “Ngoogv lvkobv vngming gvlaak!” 44 Pilip Betsaida lokv, Pitar gvla Andriu gv dooku banggu akin gvngv. 45 Pilip Natanael nyika kaapa toku okv ninyia minpa toku, “Ngonu Pvbv kitaplo Moses gv lvknam okv nyijwk vdwgv lvkpanam nyi anga paapvku. Hv Jisu Josep gv kuunyilo, Najareth lokv.”
46 “Najareth lokv alvnv yikungyira ngv linla dunvdw?” vla Natanael tvkato.
Pilip mirwkto, “Aato okv kaalak.”
47 Vdwlo Jisu Natanaelnyi ninyi gvlo aadukubv kaatokudw nyi ho gv lvgabv minto, “Siinv Israel nyi jvngv; ninyi gvlo mvvnamrunam go kaama!”
48 Natanael ninyia tvkato, “No nga oguaingbv chimpvnv?”
Jisu mirwkto, “Pilip gv nam gokma dwbv ngo nam koksitkokrik singnv kolv lo doodubv kaato.”
49 Natanael mirwk sitoku, “Tamsarnv,” “No kunyi Pwknvyarnv gv Kuunyilo ngv! No Israel gv Dvbv ngvku!”
50 Jisu minto, “Nam ngo koksitkokrik singnv kolv lo kaapvnv vnam lokv no nga mvngjwng mvngdunvre? No sumka kaiyanv awgo kaapare!” 51  Atk 28:12 Okv nw bunua minto, “Ngo nonua jvjv nvnga minjidunv: nonu nyidomooku agi hv kokok dubv okv Pwknvyarnv gv Gindungpingko ngv Nyia Kuunyilo gvlo ila chaala ridubv kaapare.”

*1:4 Gamchar v turnam gv linkubv rito; Vmalo Ogugo mvpvkudw v turnammv Gamchar a lvkobv

1:21 Mt 3:1; Mk 1:4; Lk 3:1,2

1:21 NyijwkHo angv aalwk rungre vla Kristo gv aanamma minggo jinv gubv rire vla dvminkunamv

1:23 Aij 40:3

1:25 gindungpingko vdwv’ parisis vdwgv vngmukunaamv, vbvrikunamvVmaloparisis vdwgv vngmu kunam vdwv bunnu

§1:29 Svlarkuu: Krim nyi vdwv svlarkuu nga erin nvla rimur a mva sula svngnya toku

1:51 Atk 28:12