28
Turning padishahini eyibleydighan bir bésharet
Perwerdigarning sözi manga kélip mundaq déyildi: —
I insan oghli, turning shahzadisige mundaq dégin: — Reb Perwerdigar mundaq deydu: —
«Séning özüngni chong tutup: «Men bir ilahturmen;
Men Xudaning textige, yeni déngiz-okyanlarning baghrida olturimen», dégensen;
(Biraq sen insan, Xuda emessen!)
Sen öz könglüngni Xudaning köngli dep oylap qalding. Yesh. 31:3
Mana, sen Daniyaldin danasen;
Héchqandaq sir sendin yoshurun emes; «Mana, sen Daniyaldin danasen» — shu waqitta Daniyal peyghember alliqachan Babil ordisida birnechche yil bash wezir bolghan.
Danaliqing we eqling bilen sen bayliqlargha ige boldung,
Altun-kümüshni xeziniliringge toplap qoydung;
Tijarette bolghan zor danaliqing bilen bayliqliringni awuttung;
Bayliqliring tüpeylidin özüngni chong tuttung: —
Shunga Reb Perwerdigar mundaq deydu: —
Sen öz könglüngni Xudaning köngli dep oylap ketkenlikingdin,
Emdi mana, Men yat ademler,
Yeni ellerning dehshitini üstüngge épkélimen;
Ular danaliqingning parlaqliqini yoqitishqa qilichlirini sughurup,
Shan-sheripingni bulghaydu; Yer. 6:23
Ular séni hanggha chüshüridu;
Shuning bilen sen déngiz-okyanlarning qoynida öltürülgenlerning ölümide ölisen.
Emdi séni öltürgüchining aldida: «Men Xuda» — demsen?
Biraq sen özüngni sanjip öltüridighanning qoli astida Tengri emes, insan bolup chiqisen.
10 Sen yat ademlerning qolida xetne qilinmighanlargha layiq bolghan ölüm bilen ölisen;
Chünki Men shundaq söz qilghan», — deydu Reb Perwerdigar. «Sen yat ademlerning qolida xetne qilinmighanlargha layiq bolghan ölüm bilen ölisen» — Turdikiler adette «xetne qilinmighan»lardindur. «Ezakiyal peyghember» dégen kitabta, «xetne qilinmighan pétida ölüsh» dégen söz «Xudadin ayrilghan pétida ölüsh» dégen menini bildüridu. «Qoshumche söz»imizde biz «xetne» dégen téma üstide toxtitilimiz.
 
Turning padishahi toghruluq bir mersiye
11 Perwerdigarning sözi manga kélip mundaq déyildi: —
12 I insan oghli, Turning padishahi toghruluq awazingni kötürüp bu mersiyeni aghzinggha élip uninggha mundaq dégin: —
Reb Perwerdigar mundaq deydu: —
«Sen, kamaletning jewhiri bolghan,
Danaliqqa tolghan, güzellikte kamaletke yetkeniding; «Sen, kamaletning jewhiri bolghan» — yaki «sen, kamaletning möhüri bolghan».   Ez. 27:3
13 Sen Érem baghchisi, yeni Xudaning baghchisida bolghansen;
Herbir qimmetlik tashlar, yeni qizil yaqut, sériq göher we almas, béril yaqut, aq héqiq, anartash, kök yaqut, zumret we kök qashtash sanga yögek bolghan;
Yaqut közliring we neqqashliring altun ichige yasalghan;
Sen yaritilghan kününgde ular teyyarlan’ghanidi.
14 Sen bolsang mesihlen’gen muhapizetchi kérub idingsen,
Chünki Men séni shundaq békitkenidim;
Sen Xudaning muqeddes téghida bolghansen;
Sen otluq tashlar arisida yüretting; «Sen bolsang Mesihlen’gen muhapizetchi kérub idingsen» — «kérub» toghruluq 9:3-ayettiki izahat, «Yar.» 3:24 we «Tebirler»nimu körüng. «Kérub»lar küchlük perishtilerdur.
«Mesihlinish» yaki «mesih qilinish» — Tewrattiki belgilimide, yéngi padishah, «bash kahin» hem bezi chaghlarda peyghemberlerni tiklesh üchün «mesih qilinish» murasimi ötküzületti. Murasimda béshigha puraqliq may quyulatti. Bu «mesihlesh» dep atalghan. Biraq mushu yerde bir kérub (perishte) «mesih qilin’ghan»; Xuda Özi uni alahide bir xizmet qilishqa teyyarlash üchün uni mesihligen bolsa kérek.
15 Sen yaritilghan kündin béri, sende qebihlik peyda bolghuche, yolliringda mukemmel bolup kelgeniding. «Sen yaritilghan kündin béri, sende qebihlik peyda bolghuche, yolliringda mukemmel bolup kelgeniding» — oqurmenler belkim hazir köriduki, Ezakiyal peyghember Tur padishahigha emes, belkim uning keynide turghan rohiy küchke söz qiliwatidu. Aldidiki 1-10-ayetler «Turning shahshzadisi» toghruluq idi; hazir téma «Turning padishahi»gha özgetilidu. Bizde héch guman yoqki, u Sheytan’gha gep qiliwatidu. Mushu yerde Sheytan toghruluq birnechche muhim xewerler bar: —
(1) u Xuda teripidin yaritilghan.
(2) uning Érem baghchisida alahide muhapizetchilik qilidighan xizmiti bar idi.
(3) u esli intayin chirayliq we küchlük kérub (perishte) idi.
(4) u Érem baghchisida bolghan waqitta Xudagha qarshi chiqqan.
(5) shu gunahi tüpeylidin u Xudaning huzuridin heydiwétilgen.
16 Qilghan sodiliringning köp bolghanliqidin sen zorluq-zumbuluq bilen tolup, gunah sadir qilghan;
Shunga Men séni Xudaning téghidin haram nerse dep tashliwetkenmen;
Men séni, i muhapizetchi kérub, otluq tashlar arisidin heydep yoqatqanmen;
17 Séning könglüng güzelliking bilen tekebburliship ketti;
Parlaqliqing tüpeylidin sen danaliqingni bulghighansen;
Men séni yerge tashliwettim;
Padishahlar séni körüp yétishi üchün Men séni ular aldida yatquzdum. «... Men séni yerge tashliwettim; padishahlar séni körüp yétishi üchün Men séni ular aldida turghuzdum» — mushu 17- we kéyinki ayetlerde, Ezakiyal hem Sheytan’gha hem Tur padishahi (Ittobal II)gha söz qilidu. Tur padishahi Sheytan’gha intayin oxshap ketken.
18 Séning qebihlikliringning köplüki tüpeylidin,
Qilghan sodangning adilsizliqi tüpeylidin,
Öz muqeddes jayliringni bulghighansen;
Men özüngdin bir otni chiqardim,
U séni köydürüp yewetti;
Shuning bilen sanga qarap turghanlarning hemmisining köz aldida,
Men séni yerde qalghan küllerge aylanduruwettim.
19 Séni tonughanlarning hemmisi sanga qarap sarasimide qalidu;
Sen özüng bir wehshet bolup qalding, emdi qaytidin bolmaysen».
 
Zidonni eyibleydighan bir bésharet
20 Perwerdigarning sözi manga kélip mundaq déyildi: —
21 I insan oghli, yüzüngni Zidon’gha qaritip uni eyiblep bésharet bérip mundaq dégin: — «Zidon» — Tur shehirining etrapida bolup, uninggha qarashliq rayon idi.
22 Reb Perwerdigar mundaq deydu: —
«Mana, Men sanga qarshi, i Zidon;
Özüm arangda ulughlinimen;
Men uning üstige höküm chiqirip jazalighinimda,
Özümni uningda pak-muqeddes ikenlimni körsetkinimde,
Ular Méning Perwerdigar ikenlikimni tonup yétidu.
23 Men ulargha wabani ewitip, reste-kochilirida qan aqquzimen;
Uninggha qarshi chiqqan qilichning her etrapida bolghanliqidin otturisida öltürülgenler yiqilidu;
Shuning bilen ular Méning Perwerdigar ikenlikimni tonup yétidu;
24 Ular yene Israil jemetini közge ilmighan etrapidikiler arisida,
Israil üchün ademni sanjighuchi jighan yaki derd-elemlik tiken bolmaydu;
Shuning bilen ular Méning Reb Perwerdigar ikenlikimni tonup yétidu».
25 Reb Perwerdigar mundaq deydu: «Men ular tarqitilghan eller arisidin Israil jemetini qaytidin yighqinimda, ularda ellerning köz aldida Özümning pak-muqeddes ikenlikimni körsetkinimde, emdi ular Men Öz qulum bolghan Yaqupqa teqdim qilghan, özining zéminida olturidu; 26 ular uningda tinch-amanliq ichide yashap, öylerni sélip üzümzarlarni tikidu; Men ularni közge ilmaydighan etrapidikilerning hemmisining üstige höküm chiqirip jazalighinimda, ular tinch-amanliq ichide turidu; shuning bilen ular Méning Perwerdigar, ularning Xudasi ikenlikimni bilip yétidu». Yer. 31:5
 
 

28:2 Yesh. 31:3

28:3 «Mana, sen Daniyaldin danasen» — shu waqitta Daniyal peyghember alliqachan Babil ordisida birnechche yil bash wezir bolghan.

28:7 Yer. 6:23

28:10 «Sen yat ademlerning qolida xetne qilinmighanlargha layiq bolghan ölüm bilen ölisen» — Turdikiler adette «xetne qilinmighan»lardindur. «Ezakiyal peyghember» dégen kitabta, «xetne qilinmighan pétida ölüsh» dégen söz «Xudadin ayrilghan pétida ölüsh» dégen menini bildüridu. «Qoshumche söz»imizde biz «xetne» dégen téma üstide toxtitilimiz.

28:12 «Sen, kamaletning jewhiri bolghan» — yaki «sen, kamaletning möhüri bolghan».

28:12 Ez. 27:3

28:14 «Sen bolsang Mesihlen’gen muhapizetchi kérub idingsen» — «kérub» toghruluq 9:3-ayettiki izahat, «Yar.» 3:24 we «Tebirler»nimu körüng. «Kérub»lar küchlük perishtilerdur. «Mesihlinish» yaki «mesih qilinish» — Tewrattiki belgilimide, yéngi padishah, «bash kahin» hem bezi chaghlarda peyghemberlerni tiklesh üchün «mesih qilinish» murasimi ötküzületti. Murasimda béshigha puraqliq may quyulatti. Bu «mesihlesh» dep atalghan. Biraq mushu yerde bir kérub (perishte) «mesih qilin’ghan»; Xuda Özi uni alahide bir xizmet qilishqa teyyarlash üchün uni mesihligen bolsa kérek.

28:15 «Sen yaritilghan kündin béri, sende qebihlik peyda bolghuche, yolliringda mukemmel bolup kelgeniding» — oqurmenler belkim hazir köriduki, Ezakiyal peyghember Tur padishahigha emes, belkim uning keynide turghan rohiy küchke söz qiliwatidu. Aldidiki 1-10-ayetler «Turning shahshzadisi» toghruluq idi; hazir téma «Turning padishahi»gha özgetilidu. Bizde héch guman yoqki, u Sheytan’gha gep qiliwatidu. Mushu yerde Sheytan toghruluq birnechche muhim xewerler bar: — (1) u Xuda teripidin yaritilghan. (2) uning Érem baghchisida alahide muhapizetchilik qilidighan xizmiti bar idi. (3) u esli intayin chirayliq we küchlük kérub (perishte) idi. (4) u Érem baghchisida bolghan waqitta Xudagha qarshi chiqqan. (5) shu gunahi tüpeylidin u Xudaning huzuridin heydiwétilgen.

28:17 «... Men séni yerge tashliwettim; padishahlar séni körüp yétishi üchün Men séni ular aldida turghuzdum» — mushu 17- we kéyinki ayetlerde, Ezakiyal hem Sheytan’gha hem Tur padishahi (Ittobal II)gha söz qilidu. Tur padishahi Sheytan’gha intayin oxshap ketken.

28:21 «Zidon» — Tur shehirining etrapida bolup, uninggha qarashliq rayon idi.

28:26 Yer. 31:5