Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Naⱨum 1

Naⱨum

Hudaning Ninǝwǝning ⱨalakiti toƣruluⱪ pǝrmani

1 Ninǝwǝ xǝⱨiri toƣrisida yüklǝngǝn wǝⱨiy — Əlkoxluⱪ Naⱨum kɵrgǝn alamǝt kɵrünüx hatirilǝngǝn kitab.□

2 Pǝrwǝrdigar otluⱪ muⱨǝbbǝtlik, intiⱪam alƣuqi bir Hudadur;

Bǝrⱨǝⱪ, Pǝrwǝrdigar bir intiⱪam alƣuqi,

Dǝrƣǝzǝp Igisidur;

Pǝrwǝrdigar yawliridin intiⱪam alidu,

Düxmǝnliri üqün adawǝt saⱪlaydu.■

3 Pǝrwǝrdigar asanliⱪqǝ aqqiⱪlanmaydu,

Küq-ⱪudrǝttǝ uluƣdur,

Gunaⱨi barni ⱨeq aⱪlimaydu;

Pǝrwǝrdigar — Uning yoli ⱪara ⱪuyunda wǝ borandidur,

Bulutlar Uning ayaƣliri purⱪiratⱪan qang-tozangdur.

4 U dengizƣa tǝnbiⱨ berip uni ⱪuruⱪ ⱪilidu,

Barliⱪ dǝryalarni ⱪurutiwetidu;

Baxan ⱪaƣjirap ketidu,

Karmǝlmu ⱨǝm xundaⱪ bolidu;

Liwandiki gül-giyaⱨmu ⱪaƣjiraydu.□

5 Taƣlar uning aldida titrǝp ketidu,

Dɵnglǝr erip ketidu,

Yǝr yüzi Uning ⱨuzuri aldiƣa kɵtürülidu,

Jaⱨan ⱨǝm uningda barliⱪ yaxawatⱪanlarmu xundaⱪ bolidu.■

6 Kim Uning ƣǝzipi aldida tik turalisun?

Kim Uning aqqiⱪining dǝⱨxitidǝ ⱪǝddini kerip turalisun?

Uning dǝrƣǝzipi ottǝk tɵkülidu,

Uning aldida taxlar yerilidu.

7 Pǝrwǝrdigar meⱨribandur, külpǝtlik kündǝ baxpanaⱨdur;

Ɵzigǝ tayanƣanlarni U bilidu.■

8 Biraⱪ exip taxⱪan kǝlkün bilǝn xu yǝrni pütünlǝy tügǝxtüridu,

Ⱪarangƣuluⱪ uning düxmǝnlirini ⱪoƣlaydu.□

9 Silǝr Pǝrwǝrdigar bilǝn ⱪarxilixip nemǝ oylawatisilǝr?

U ixliringlarni pütünlǝy tügǝxtüridu;

Yamanliⱪ silǝrdin ikkinqi ⱪetim qiⱪmaydu.□

10 Ular ⱪamƣaⱪtǝk bir-birigǝ qirmixiwalƣan bolsimu,

Ɵz ⱨaraⱪliridin süzmǝ bolup kǝtkǝn bolsimu,

Ular ⱪuruⱪ pahaldǝk pütünlǝy yǝp ketilidu.□

11 Sǝndin Pǝrwǝrdigarƣa rǝzillik oyliƣuqi qiⱪⱪanidi,

U Iblisning bir nǝsiⱨǝtqisidur. □

12 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —

«Ularning tǝyyarliⱪliri toluⱪ, sani zor kɵp bolsimu,

Ular ohxaxla üzüp taxlinidu,

Xundaⱪla kǝlmǝskǝ ketidu;

Mǝn sanga azar ⱪilƣinim bilǝn, i hǝlⱪim,

Ⱪaytidin sanga azar ⱪilmaymǝn. □

13 Ⱨazir Mǝn uning boyunturuⱪini boynungdin sundurup eliwatimǝn,

Wǝ asarǝtliringni bɵsüp taxlaymǝn.

14 Pǝrwǝrdigar sǝn toƣruluⱪ pǝrman qüxürgǝnki,

Sening naming ⱪaytidin terilmǝydu;

Butungning ɵyidin Mǝn oyma ⱨǝykǝl, ⱪuyma ⱨǝykǝlni yoⱪitimǝn;

Mǝn ⱪǝbrǝngni tǝyyarlawatimǝn,

Qünki sǝn pǝsǝndidursǝn.□

15 Mana taƣlar üstidǝ, hux hǝwǝrni elip kǝlgüqining ayaƣliriƣa,

Aram-hatirjǝmlikni jakarliƣuqining ayaƣliriƣa ⱪara!

Ⱨeytliringni tǝbriklǝ, i Yǝⱨuda, iqkǝn ⱪǝsǝmliringni ada ⱪil;

Qünki u rǝzil bolƣuqi zeminingdin ikkinqi ɵtmǝydu;

U pütünlǝy üzüp taxlanƣan bolidu.□ ■

□1:1 «Yüklǝngǝn wǝⱨiy» — ibraniy tilida «Massa» (asasiy mǝnisi «yük») degǝn bir sɵz bilǝnla ipadilinip ⱨǝm «wǝⱨiy» ⱨǝm «pǝyƣǝmbǝrning zimmisigǝ yüklǝngǝn bir wǝzipǝ» degǝn ikki mǝnini ɵz iqigǝ alidu.

■1:2 Mis. 20:5

□1:4 «Barliⱪ dǝryalarni ⱪurutiwetidu; Baxan ⱪaƣjirap ketidu, Karmǝlmu ⱨǝm xundaⱪ bolidu; Liwandiki gül-giyaⱨmu ⱪaƣjiraydu» — Baxan wǝ Liwanda ⱨɵl-yeƣin kɵp, bǝk mol bolidu; ularning otlaⱪliri intayin munbǝt idi. Karmǝl bolsa Israilda ⱨɵl-yeƣin ǝng kɵp bolidiƣan jay; u «ⱪaƣjirap kǝtkǝn» bolsa, baxⱪa jaylar tehimu xundaⱪ bolatti.

■1:5 Mis. 19:18; Zǝb. 18:7-9; 29:4-6; 97:4, 5; 114:4.

■1:7 Yo. 3:16

□1:8 «Biraⱪ exip taxⱪan kǝlkün bilǝn xu yǝrni pütünlǝy tügǝxtüridu» — «exip taxⱪan kǝlkün» pǝyƣǝmbǝrlǝrning yazmilirida adǝttǝ kɵqmǝ mǝnidǝ ⱪollinilip «tajawuz ⱪilƣuqi ⱪorⱪunqluⱪ ⱪoxun»ni kɵrsitidu. Biraⱪ «Naⱨum» degǝn uxbu ⱪismida, u ⱨǝm ǝsli mǝnisidǝ (kǝlkün) bilǝn ⱪollinilƣan ⱨǝm «tajawuzqi ⱪoxun» degǝn kɵqmǝ mǝnidimu ⱪollinilƣan. Ninǝwǝ xǝⱨiri Tigris dǝryasining exip texixi ⱨǝm Babil ⱪoxuni tǝripidin yǝr bilǝn tǝng ⱪilinƣan. «Xu yǝr» bǝlkim Ninǝwǝ xǝⱨirini kɵrsitidu.

□1:9 «U ixliringlarni pütünlǝy tügǝxtüridu» — yaki «U Ɵzi ⱪilmaⱪqi bolƣinini bǝribir ada ⱪilidu». «Yamanliⱪ silǝrdin ikkinqi ⱪetim qiⱪmaydu» — kona zamanlardiki nurƣun «wǝyran ⱪilinƣan» xǝⱨǝrlǝr keyin ⱪayta ⱪurulƣan. Mǝsilǝn, Yerusalem xǝⱨiri az degǝndǝ bǝx ⱪetim ⱪaytidin ⱪurulƣan. Biraⱪ Ninǝwǝ xǝⱨiri ƣulitiwetilgǝndin keyin pütünlǝy yoⱪap kǝtti.

□1:10 «Ɵz ⱨaraⱪliridin süzmǝ bolup kǝtkǝn bolsimu,...» — pǝyƣǝmbǝr muxu yǝrdǝ, Ninǝwǝ xǝⱨiridiki ⱨǝmmǝ puⱪra mǝst bolƣan waⱪtida wǝyran ⱪilinidu, dǝp puritidu. «Ular ⱪuruⱪ pahaldǝk pütünlǝy yǝp ketilidu» — mǝnisi bǝlkim «kɵydürülidu». Baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimilǝr uqrixi mumkin.

□1:11 «U Iblisning bir nǝsiⱨǝtqisidur» — «Iblis» muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «Belial» deyilidu. Bu sɵz Tǝwratta adǝttǝ Xǝytanning ɵzini kɵrsitixi mumkin. Baxⱪa tǝrjimilǝrdǝ «rǝzil», «ǝrzimǝs» degǝn mǝnilǝrdǝ kelidu. Mumkinqiliki barki, bu «Iblisning nǝsiⱨǝtqisi» Sǝnnaheribni kɵrsitidu (Sǝnnaherib miladiyǝdin ilgiriki 702-yili Yǝⱨudaƣa ⱪattiⱪ ⱨujum ⱪilƣan. Uning mǝƣlubiyiti ⱨǝm ɵlümi Tǝwratta, «Yǝxaya» 36-38 bablarda hatirilǝngǝn). Undaⱪ bolƣanda, Naⱨum pǝyƣǝmbǝr ɵzining bu bexaritini mǝzkur kitabni rǝsmiy toplap pütküzüxtin 50 yil burun, yǝni yax waⱪtida hatiriligǝn bolidu.

□1:12 «Ularning tǝyyarliⱪliri toluⱪ, sani zor kɵp bolsimu,... » — «tǝyyarliⱪliri toluⱪ, sani zor kɵp» — bu Asuriyǝliklǝrning ɵzlirini tǝswirlǝxkǝ daim ixlitidiƣan ibarǝ. «Ular ohxaxla üzüp taxlinidu, xundaⱪla kǝlmǝskǝ ketidu» — ibaraniy tilida «kǝlmǝskǝ ketidu» degǝn bu sɵz bǝzidǝ «tamqilap-tamqilap yoⱪap ketidu» degǝnni bildüridu.

□1:14 «Pǝrwǝrdigar sǝn toƣruluⱪ pǝrman qüxürgǝnki, sening naming ⱪaytidin terilmǝydu; ...» — Huda muxu yǝrdǝ ⱪaytidin Asuriyǝ padixaⱨiƣa sɵz ⱪilidu. «Sening naming .. terilmǝydu» — bu bǝlkim ikki bisliⱪ sɵz. Birinqidin Asuriyǝ padixaⱨining ⱨeq nǝsli ⱪalmaydu; ikkinqidin, uni ǝslitidiƣan ⱨeq abidilǝr, hatirǝ taxlar ⱪalmaydu (Asuriyǝ padixaⱨliri ǝslidǝ qong-qong abidǝ taxliriƣa naⱨayiti amraⱪ idi). «Mǝn ⱪǝbrǝngni tǝyyarlawatimǝn» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Mǝn uni (yǝni padixaⱨning buthanisini) ⱪǝbrǝng ⱪilip bekitimǝn».

□1:15 «Mana taƣlar üstidǝ, hux hǝwǝrni elip kǝlgüqining ayaƣliriƣa, aram-hatirjǝmlikni jakarliƣuqining ayaƣliriƣa ⱪara!» — muxu hux hǝwǝrning mǝzmuni bǝlkim Ninǝwǝ xǝⱨiri wǝyran bolup, Hudaning hǝlⱪigǝ hatirjǝm künlǝr kǝldi, degǝnlik.

■1:15 Yǝx. 52:7; Rim. 10:15