Balua ya Pauli kwa
Vaefeso
Ulongolelu
Balua ya Vaefeso yayandikwi lukumbi lumonga pamonga na balua ya Vakolosai mu mwaka 60 peamali kuvelekewa Yesu Kilisitu. Myandika ajimanyisi mwene ngati mtumi Pauli (musula ya 1:1).
Vasomi vamahele viyidakila kuvya Pauli ayandiki balua ya Vaefeso, pamonga kuvya balua yeniyo yivi lepi na jambusa ya Pauli ngati chayivi balua yeavayandikili Vakolosai.
Ndava yeniyi, yihotoleka aganili yitindilayi mumisambi yamahele ya vakumusadika Kilisitu yayivili pamulima wenuwo. Mewa, Pauli ikokosa kuvya avili muchifungu lukumbi peayandiki balua yeniyo (musula za 3:1, 4:1, na 6:20). Tukiko peahambayi kuvagendelela msambi wa vavakumsadika Kilisitu weuvi ku Vaefeso ndi Pauli akampela balua yeniyo avagegelayi msambi wenuwo (musula ya 6:21-22).
Efeso wavili mulima uvaha na pandu pavaha pa kuvikila mashonga ya ku Lumi mu Asia yidebe. Efeso wavili maelufu kwa Nyumba ya Chapanga lelavikiwi kwa chapanga mdala wa Chiyunani mweakemiwi Altemi Matendu (musula ya 19:23-31). Msambi wa vandu vevakumsadika Kilisitu va ku Efeso wavili na tumbula yeyavi na makakala nambu mwanakandahi lajikosiwi, Ugubukulo (musula ya 2:1-7).
Pauli idandaula muupinga wa kutumbula mubalua yeniyi Chapanga cheavagwili vandu na kuvagombola kuhuma mukumbudila kwavi Chapanga mu njila ya Yesu Kilisitu.
Akuwanangisa msambi wa vamsadika Kilisitu na higa, na Kilisitu ngati mutu waki, mewawa akuliwanangisa Msambi wa vandu vevakumsadika Kilisitu na lijengu, na Kilisitu ngati liganga la mkingisu amala liganga la pamuhana la lijengu lenilo. Muupinga wa pili wa chitabu chenichi, Pauli ijova kulangisa cheyiganikiwa kutama wumi wa Chikilisitu.
Gegavi
Pauli akujimanyisa na kuvajambusa (musula ya 1:1-2).
Kavili idandaula uhusiano wa msambi wa vandu vevakumsadika Kilisitu (musula za 1:3-3:21).
Kangi Pauli iyandika kulangisa namuna cheyikuvagana Vakilisitu kutama (musula za 4:1-6; 20).
Pauli ijova malovi ga kumalakisila (musula ya 6:21-24).
1
1 Nene Pauli, mtumi wa Kilisitu Yesu kwa maganu ga Chapanga.
Nikuvayandikila nyenye vandu va Chapanga va ku Efeso, mwemwisadika kuwungana na Kilisitu.
2 Tikuvaganila uteke na ubwina kuhuma kwa Chapanga Dadi witu na Bambu witu Yesu Kilisitu.
Mota mukuwungana na Yesu
3 Chapanga alumbiwa na Dadi wa Bambu witu Yesu Kilisitu! Muni, mweatipelili mota ndalindali za chimpungu kuhuma kunani kwa Chapanga mu njila ya Mpungu Msopi. 4 Hati kwakona kuwumbwa mulima, Chapanga atihagwili tete tivya vandu vaki mukuwungana na Kilisitu muni tivya vamsopi na changali kubuda.
Ndava ya uganu waki. 5 Chapanga amali kutihagula muni tivya tavana vaki mu njila ya Yesu Kilisitu, ndi cheganili na kugana kwaki mwene. 6 Hinu, timulumba Chapanga ndava ya ubwina waki ukulu, ndava atipeli Mwana waki mweamuganili! 7 Mukuwungana na Kilisitu ndi tigombolewi kwa ngasi yaki na tilekekiswi kumbudila Chapanga. Ndi chauvi ukulu wa ubwina wa Chapanga, 8 weatipeli tete kwa chipimu chivaha neju muluhala lwaki lwoha na umanya. 9 Chapanga ahengili chila cheaganili kukita. Na atigubukulili mpangu waki wa mfiyu, weamwili kuutimilisa mu njila ya Mwana waki Yesu Kilisitu. 10 Mpangu wenuwo ndi ngaatimalisi mulukumbi chakaka ndi viumbi vyoha kuvileta pamonga, kila chindu chechivii kunani kwa Chapanga na pamulima, muulongosi wa Kilisitu.
11 Chapanga ahengili kila chindu kulandana na maganu gaki. Mwene atihagwili mu njila ya kuwungana na Kilisitu. Muni tivya vandu vaki, lijambu leahamwili kutumbula kulikita. 12 Hinu, ndi tete vetilongolili kumsadika Kilisitu yikutigana kuulumba ukulu wa Chapanga!
13 Mewa na nyenye mwemuyuwini ujumbi wa chakaka ndi Lilovi la Bwina lelileta usangula winu. Mwamsadiki Kilisitu, na Chapanga avikili, ulangisu weulangisa kuvya nyenye ndi vaki, kwa kuvapela Mpungu Msopi mweavalagazili. 14 Mpungu msopi mwenuyo ndi ulangisu wa kulangisa kuvya chakaka yati tipokela. Lijambu lenilo likutilangisa kuvya yati akutigombola tavoha vetivii vaki. Tiulumba ukulu waki.
Pauli akumuyupa Chapanga
15 Ndava yeniyo, kutumbula panakayuwini ndava ya sadika yinu kwa Bambu Yesu, na uganu winu kwa vandu va Chapanga, 16 katu nilekili lepi kumsengusa Chapanga ndava yinu. Nikuvaluwula penikumuyupa Chapanga. 17 Niyendelela kumuyupa Chapanga muni Chapanga wa Bambu witu Yesu Kilisitu, Dadi wa ukulu, avapela Mpungu waki wa luhala na kuvagubukulila muuhotala kuumanya. 18 Nikumuyupa Chapanga ayigubukula mitima yinu yihotola kulola lumuli lwaki, muni muhotola kumanya huvalila yila yeavakemelili na ukulu uvaha na njombi zeavavikili vandu vaki. 19 Na kumanya namuna makakala chegihenga lihengu mugati yitu tete vetisadiki chegavili gavaha. Uhotola wenuo uhenga lihengu mugati yitu, ndi makakala gavaha neju, 20 geamyukisi nagu Kilisitu kuhuma kwavevafwili, akamtamika muchiwoko chaki cha kulyelela kunani kwa Chapanga. 21 Hinu, kwenuko, Kilisitu ndi chilongosi mkulu wa vachilongosi voha va kunani kwa Chapanga, na uhotola woha na makakala na vankosi voha na vachilongosi. Kila liina leliluwuliwa pamulima uwu, nambu mewa pamulima weubwela. 22 Chapanga amupeli Kilisitu kulongosa vindu vyoha na akamvika kuvya mutu wa msambi wa vandu vevakumsadika Kilisitu muni avya mkulu wa vindu vyoha. 23 Vandu vevakumsadika Kilisitu ndi higa ya Kilisitu, na utimilifu waki ndi mwene mweitimilisa vindu vyoha kila pandu.