Mark
Tur Gewasin Kikirum
Roube’aten Ana Tur
Mark ana busuruf Tur Gewasin kirum eo i “Nati Jesu Keriso i Tur Gewasin naatu i God Natun.” Jesu ana itinin bobotait i sinaf ana orot naatu ana fair auman. I ana fair i bai’obaiyenamaim hi’itin, demon hai fair bisnowaten naatu sabuw hai kakafih nonotawiyen. Jesu taiyuwin isan eo, i Orot Natun, i na ana yawas sabuw baitih bowabow kakafihine koubunih tit isan.
Mark ana turamaim Jesu isan bidudur i mutufor eo idudur, anababatun tafafar ef gewasinamaim bat sinaf, abistan Jesu sisinaf gagaminaka isan eo baise men i ana tur naatu ana bai’obaiyen. Iti ufunamaim John Baptist naatu Jesu ana bapataito naatu ana routobon isah butubunen eo, imaibo mataik rabon Jesu ana baiyawasen naatu ana bai’obaibiyen botaiten i dudur. Jesu ana bai’ufnunenayah imaibo hamen hamen hina hisu’ub gewas, baise sabuw iyab Jesu isan kouh hibitin anababatun ana rakit himatar.
Tur gewasin yomanih rou’ab, ina’inan iti na’atube imaim rufut, ebi’obaiyit i orot ta kirum men iti buk Mark kikirum i kirumimih.
Fef wanawanan tur iti na’atube hi’asgidigid.
Tur Gewasin ana busurufin (1.1-13)
Jesu ana bowabow Galilee wanawanan (1.14–9.50)
Galilee ine tit in Jerusalem rur (10.1-52)
Jesu ana mafufun fur Jerusalem sisibin naatu wanawananamaim ma’am (11.1–15.47)
Jesu ana misir maiye (16.1-8)
Regah Jesu ana bairerereb naatu au mar yey (16.9-20)
1
John Baptist Ef Yabuna
(Matthew 3.1-12; Luke 3.1-18; John 1.19-28)
Iti i Tur Gewasin ana busurufin i Jesu Keriso God Natun isan.
Mal 3.1Ana tur i dinab orot Isaiah kikirum imaim busuruf eo.
“ ‘Ayu boro au tur abarayan o namaim aniyun nan,
i boro o a ef nayabuna.’ Isa 40.3Orot ta fanan arar yanamaim eafa’af,
‘Regah ana ef kwanayabuna
ana ef kwanimutufur imaim naremor!’ ”
Act 13.24; 19.4John arar yanane tit na dogor baikitabir bapataito bain, saise God bowabow kakafih notawiyen isan binan. Judea bar merar tutufin etei naatu Jerusalem sabuw tutufin etei hitit hin biyan hitit. Hai kakafih hi’e’en naatu Jordan harewamaim bapataito itih. 2Ki 1.8; Mat 11.8John ana faifuw i camel bunibunin sakir iyoun, naatu ana kikir i bobaituw ta kanabin e’afuw naiwan kik, ana bay i sisik naatu kutor tafu. Act 13.25Ana tur i iti binan, “Orot ta ayu ufu’umaim enan ana fair i ra’at ayu natabiru, an ana sumasum ayu men karam boro ana kwafure anarufam. Ayu i harewamaim bapataito abit, baise i boro Anun Kakafiyinamaim bapataito nit.”
John, Jesu Bapataito Itin
(Matthew 3.13–4.11; Luke 3.21-22; 4.1-13)
Nati ana veya’amaim tafaram gagamin Galilee wanawanan bar merar Nazarethane Jesu na Jordan harewamaim John bapataito itin. 10 Jesu harewane yey ana maramaim, mar botawiy, Anun Kakafiyin mamu imak na’atube re na tafan yey itin. 11  Psa 2.7; Isa 42.1; Mat 12.18; Mak 9.7Naatu maramaim orot fanan tit eo, “O i ayu Natu, ayu Natu au yabow, o isa ayu abiyasisir.”
12 Mar ta’imonamo Anun Kakafiyin iunawiy arar yan tit. 13  Psa 91.11-13Veya 40 na’atube imaim ma, Satan routobon itin. Sigarafor yumatah ta ta wanawanahimaim, naatu tounamatar nati’imaim i hina hitatafafar.
Jesu Siy Bowayah Kwafe’en Eafih
14  Mak 6.17John dibur hiyayari’iy ufunamaim Jesu na Galilee tit, naatu God ana tur gewasin binan eo, 15  Mat 3.2“Veya anababatun i na tit, God ana aiwob i na iyubin, bowabow kakafin kwasisinaf i kwanihamiyen kwanamatabir tur gewasin kwanitumitum!”
16 Naatu Jesu harew Galilee kukuf dones yan remor inan, siy bowayah orot rou’ab itih, Simon Peter tain Andrew hairi buwatamaim siy hibowabow. 17 Jesu iuwih eo, “Kwai’ufnunu bairi tan ayu boro ani’obaiyi sabuw kwanabow.” 18 Mar ta’imonamo hai buwat hihamiyen naatu hi’ufunun bairi hin.
19 In kikiminamo orot rou’ab itih, James tain John hairi, orot Zebedee natunatun, hai wa wanawanan hima hai buwat hiyayabuna. 20 Jesu e’afa’af ana veya hairi matah kabiy himisir tamah Zebedee ana bowabow sabuw bairi wa afe’en hihamiyih hima, i Jesu hi’ufunun bairi hin.
Orot Wagabur Koun Hiyen Ma’am
21 Jesu ana bai’ufununayah bairi hina tafaram Capernaum hitit, naatu Baiyarir ana veya na Kou’ay Bar run naatu busuruf i’obaiyih eo. 22  Mat 7.28-29Sabuw hinonowar hifofofor men kafaita. Anayabin bai’obaiyen bitih ana itinin i roubabaruwen ana fairamaim bi’obaiyih, men Ofafar bai’obaiyenayah na’atube’emih. 23 Men yok afiy kakafin* katokato’iy, afiy katokato’iy teten 26, 27 auman ema’am orot iwanasum ma’am na Kou’ay Bar run ikirir eo, 24  Mak 5.7“Jesu Nazareth mowan, aki biyai’imaim o abisa sinafumih kukokok? O kukokok aki inagurusi’imih? Ayu aso’ob o i yait, O i God ana Orot Kakafiyin!”
25 Jesu afiy kakafin kwarar iu, “Awa efot orot biyanamaim kutit!” 26  Mak 9.26Afiy kakafin orot iyuwiyuw naatu fanan auman bihir tit.
27 Sabuw etei hifofofor men kafaita naatu taiyuwih hibabatiyih hio, “Iti anayabin i abisa? Bai’obaiyen boubun roubabaruwen ana fair auman, anayabin afiy kakafih eo biyunih i fanan tebaib!” 28  Mat 4.24Naatu Jesu ana tur saisewat tasasar tit tafaram Galilee ana uman men sanet hima’am eretei tur hinowar.
29 Kou’ay Bar hibihamiy ufunamaim James, John hairi mutufor hin Simon Andrew hairi hai bar hitit. 30 Simon rawan babin sawow biyan fora’ab inu’in Jesu na titit ana veya ana tur hi’owen, 31 Naatu na biyan tit uman bai ibais misir, nati’imaim sawow ihamiy busuruf bow. bay eafusar itab hi’aa
Jesu Sabuw Moumurih Iyawasih
32 Nati rabirab veya re’er auman sabuw sawusawuwih naatu afa demon hitarsumih hima’am hibuwih hina Jesu isan. 33 Sabuw nati bar merar hima’am etei hiru’ay nati bar nanamaim, 34  Mak 3.10-12Jesu sawow yumatah ta ta hibow hinan etei iyawasih naatu demon moumurih nunih hitit, men ibasit boro demon tihamiyih tur hitao, anayabin i hiso’ob i yait.
35  Mat 14.23; Mak 6.46Mar tomih ana gugumin iu’ufiy auman Jesu misir bar ihamiy tit remor in bar merar gagamin natabir na efan noutanubinamaim tit imaim ma yoyoban. 36 Baise Simon ana ofonah bairi hitit hinuwih hin. 37 Naatu hititita’urih ana veya hi’u, “Sabuw o tenunuwihi.”
38 Baise Jesu iyafutih eo, “It tanan bar merar afa iti bar merar gagamin sisibinamaim auman isah anabinan, anayabin nati isan ayu ana.” 39  Mat 4.23; 9.35Imih Galilee wanawanan etei remor hai Kou’ay Baremaim binan naatu demon kakafih nunih hitit.
Orot Kokom Ani’anin
40 Orot biyan kokom ani’anin na Jesu nanamaim tit sun yowen baibaisin isan ifefeyan eo, “Inakokok na’at basit iniwa’an anigewasin.”
41 Jesu dogoron wanawanan yababan awan karatan uman ru’atayan naatu biyan butubun eo, “Ayu akokok. Kwigewasin!” 42 Mar ta’imonamo orot biyan kokom hihururuwih hire naatu igewasin.
43 Baise Jesu ana baimatnuwen tur fokarinaka orot iu naatu biyafar eo, 44  Lev 14.1-32“Inanowar men yait ta ana tur ina’owen, baise mutufor inan firis biyan inatit o biya nanutitiy, naatu Moses eo na’atube sibor inayai, saise orot babin matahimaim hinaso’ob o igewasin.” 45 Baise orot tit in busuruf tur bosemor tafaram etei bai. I ana turamaim Jesu men karam boro bebeyan tan bar merar tarun, imih i efan noutanubinamaim ma, baise sabuw efan ta ta i boro’ika hina biyan hititit.

1.2: Mal 3.1

1.3: Isa 40.3

1.4: Act 13.24; 19.4

1.6: 2Ki 1.8; Mat 11.8

1.7: Act 13.25

1.11: Psa 2.7; Isa 42.1; Mat 12.18; Mak 9.7

1.13: Psa 91.11-13

1.14: Mak 6.17

1.15: Mat 3.2

1.22: Mat 7.28-29

*1.23: katokato’iy, afiy katokato’iy teten 26, 27 auman ema’am

1.24: Mak 5.7

1.26: Mak 9.26

1.28: Mat 4.24

1.31: bay eafusar itab hi’aa

1.34: Mak 3.10-12

1.35: Mat 14.23; Mak 6.46

1.39: Mat 4.23; 9.35

1.44: Lev 14.1-32