5
'Ia Jisas 'A Ha'ausuriraaui Rongoiusuri
Na'i Hungahunga
(Luk 6:20-23)
'Oha 'ia Jisas 'a re'iai rago di'u adaaui sae nara hano suria, 'a hane ara'a na'i gere hungahunga ma heinagu auru. 'Iraaui rongoiusuri ana'i rau heinagu garigaria ma ha'ausuriraau o'ani,
“'Ia God 'ai ha'agorohiraaui nei ra 'u'uria suri'i mwani maho 'onaai sae na pohara.
'Iraau rai awa na'i bahainai heimarungi ana God na awa na'i aro.
'Ia God 'ai ha'agorohiraaui nei ra ahutotou.
'Ia God 'ai ha'a-aro'i ahudaa'i.
'Ia God 'ai ha'agorohiraaui nei ra awa manego.
Rai daa'i mwani mareho goro na duruduru 'inia God.
'Ia God 'ai ha'agorohiraaui nei nara huunai raba awa odo-odo na'i maana,
'inia 'ia God 'ai haua tanaraau i taha nara 'irisiasi.
'Ia God 'ai ha'agorohiraaui nei rau ahu ta'ahira i nei nara awa ha-ha'aroha'a,
'inia 'ia God 'ai ahu ta'ahiraau ro'u.
'Ia God 'ai ha'agorohiraaui nei na tahingadaa'i ra odo-odo,
'inia rai re'ia God.
'Ia God 'ai ha'agorohiraaui nei nara ha'a-hagugoniraau goro i noni.
'Ia God 'ai 'unuraau 'ini'i gare ana'i.
10 'Ia God 'ai ha'agorohiraaui nei ra nora ta'airaau 'iniai haua adaaui taha na 'irisia God.
'Iraau rai awa na'i bahainai heimarungi ana God na awa na'i aro.
11 “'Ia God 'ai ha'agorohi'amou na'i 'oha ra ha'atee ha'a-ta'ai'amou, mara nora ta'ai'amou mara 'unu'i mwane maho pwari'i 'ini'amou, suria 'i'amou ra'i rongoiusuri agu'i. 12 'Oha na o'asi, moi abui ahutotou, ma'ata moi wa'ewa'e, 'inia 'e heitahari na raha na 'ia God 'a ha'aagau mamasi'amou 'inia na'i aro. Mamoi abui kaku'aa do ra bwane nora ta'airaau o'asi'a ro'u i rarabea na'i 'ohabwani.”
Solt Mana Marewa
(Mak 9:50; Luk 14:34-35)
13 “'I'amou mou 'onaai solt tanaraaui inoni nai marewana. 'Onaa i solt 'agu bwa'i ngau asi'a'a, 'agu bwa'i here'a ro'u naraigui haua 'anai ha'a-asi'aa aho'i ro'u! 'A goro dorai rasaha'inia hura'a i 'omaa marai buu hunia.
14 “'I'amou mou 'onaai raita na bewaasiraaui inoni nai marewana na 'iraau hako i sae ra re'ia 'onaai 'omaa nara tau'arona na'i hunganai hungahunga. 15 Bwa'i sae nai suungiai raita maigui nugaa na'i bahainai rabo'o. 'Ai nugaa ma'ata na'i dora 'ana mai marewasiraau hakoi sae na'i raronai ruma. 16 'A o'asi ro'u, moi abui giru'i baaniraaui noni here goro namou haa'i. Ma'ata moi ha'ata'ini'i hura'a 'onaai marewa marai re'i'i marai ha'a-aneanea Amamoou ara'ai aro 'inia.”
Ringe Ana'ia Moses
17 “Moi abui 'adoma'inia do 'inau 'au boi 'anai ha'a-ai'a'i Ringe ana'ia Moses mana ha'ausuringa'i adaa'i Rarabea. 'Au boi 'anai ha'ato'o'i huunai 'ado'ado 'ada'i. 18 Aro mana ano 'ai anoro ma bwa'i ta gere dora na'i Ringe ana'ia Moses nai ai'aa. Mwane maho nara usu'i na'iei rai to'o hako. 19 'Onaa 'oi raesia ta gere dora na'i Ringe ana'ia Moses ma'oi ha'ausuriraau ro'u tara'i nei 'anai haua 'onaai haua amua, 'o bwa'i ororiu moe'a na'i hourana ni aro. Ma 'onaa 'oi ha'isuri'i hako ma'oi ha'ausuriraaui sae 'anai haua 'onaai haua amua, 'ia God 'ai ha'a-ororiu'o na'i hourana ni aro. 20 'Iraaui Farisei miraaui Ha'ausuri 'anai Ringe rau 'adoma'inia dorau odo-odo na'i maana God 'iniai suri'i adaa'i Ringe ana'ia Moses. Me 'onaa mou bwa'i odo-odo di'u baaniraau, mou bwa'i siri mwada'u na'i hourana ni aro.”
Ha'ausuringa'i 'Abaiai Taesu'a
21 Mia Jisas 'a o'ani ro'u, “'I'amou mou bwane 'iraraai Ringe ana Moses na o'ani, ‘Abui heingahu,*5:21 Eksodas 20:13; Diutronomi 5:17 'inia 'ia mo'o nai heingahu 'ai siri na'i hihiiri.’ 22 Ma'ata, 'inau wai 'unua tana'amou, 'iatei nai taesu'a 'ana ta sae 'ai siri na'i hihiiri. Ma 'onaa 'iatei nai 'unu bweu 'inia ta sae, rai waia na'i KansolKansol: Wanasia na'i Diksonari 'anai 'i'ia. Ma 'iatei nai 'unu bwau kuhi 'inia ta sae 'a ta'isada dorai gaasia siri na'i 'eu na'i dora ni rongomaata'i.
23 “Naasi 'onaa 'o waai bane amua 'anai nugaa na'i hunganai dorani ho'asi na'i Ruma Maea ana God ma'ogu aidangisia do'e sae na taesu'a mumua, 24 'oi nugaa ga'u i bane amua, ma'oi aho'i 'anai hagu aho'i beia mo'o na taesu'a mumua ma'oigui aho'i ro'u 'anai hauai bane amua tanaa God. 25 Ma 'onaa na sae na taesu'a mumua 'a raba wai'o na'i kooti, 'oi bonasia ha'a-arataraa raurau beia. 'A gasi taranga'ini'o tanaai sae hihiiri, mana sae hihiiri 'ai taranga'ini'o tanaai sae hehei'oi mai gaasi'o na'i rumaniho'o. 26 Wai 'unua ha'a-momori tana'o, 'oi awa 'isi tari 'oha 'oi horia hakoi siha ha'a narai 'unua tana'o do'oi horia.”
Ha'ausuringa'i 'Abaiai Ha'iwai
27 Mia Jisas 'a o'ani ro'u, “'I'amou mou bwane 'iraraa i Ringe ana Moses na o'ani, ‘'Oi abui taritari'a baaniai urao amua ma'ua mwane amua.’5:27 Eksodas 20:14; Diutronomi 5:18 28 Ma'ata 'inau wai 'unua tana'amou, 'iatei na re'iai urao ma 'adoma'i sisiwa 'inia, 'iia 'a bwane taritari'a beia na'i 'adoma'ina. 29 Naasi 'onaa na maa odomu nai haai maho na'o ora-ora'a 'inia, 'oi suki gaasia hura'a moi. 'A goro do'oi ha'a-ai'aa ta ta'i dorai abe moi, baaniai abemu hako nai siri na'i 'eu na'i dora ni rongomaata'i. 30 Ma 'onaa na rima odomu nai haai maho na'o ora-ora'a 'inia, 'oi horosia ma'oi gaasia. 'A goro do'oi ha'a-ai'aa ta ta'i dorai abe moi, baaniai abemu hako nai siri na'i 'eu na'i dora ni rongomaata'i.”
Ha'ausuringa'i 'Abaiai Haigaasi
(Matiu 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18)
31 Mia Jisas 'a o'ani ro'u, “'I'amou bwane 'iraraai Ringe ana Moses na o'ani, ‘'Iatei nai gaasiai urao ana 'ai haua moi ta usu-usu ni haigaasi tanaa ma nugasia'a.’§5:31 Diutronomi 24:1 32 Ma'ata 'inau wai 'unua tana'amou, 'oi abui gaasiai urao amua 'onaa na ai'a taritari'a baani'o. 'Onaa 'oi gaasia ma'ai waina ta saemwane he'ete'i, naia na gaasia amua nagu taritari'a 'inia beiai sae nagu waina ro'u. I sae nagu waina ro'u 'a taritari'a beiai urao anai sae he'ete'i.”
Ha'ausuringa'i 'Abaiai Herehere
'Anai Hauai Duruduru
33 Mia Jisas 'a o'ani ro'u, “'I'amou mou 'iraraa do ra ha'a-aburaaui wauwa agaa'i 'anai horosi'i duruduru narau haa'i tanaa Araha God narau tohe 'ini'i na'i atana 'anai haa'i. Ra 'unua tanaraau do 'oha rai duruduru, rai araisuri'i ma'ata!*5:33 Levitikas 19:12; Nambas 30:2; Diutronomi 23:21 34 Mawai 'unua tana'amou, 'oha moi hauai duruduru, moi abui tohe 'inia ta maho. Moi abui tohe 'iniai aro, 'inia naasi dora ni heimarungi ana God, 35 ma'ua tohe 'iniai marewana, 'inia marewana 'iia ana God, ma'ua tohe 'iniai Jerusalem 'inia naasi 'omaa ana God, i mwaeraha hauasa. 36 Abu tohe o'ani ro'u, ‘'Onaa wai horosiai duruduru agua, ni warihugu 'ai mamaahui.’ 'Inia i'oe ai'a to'o mena 'anai ha'amamahuia ma'ua ha'a-buruburu'aai warihumu. 37 Naasi 'onaa 'oi hauai duruduru, 'oi 'unua odo-odo moi 'io ma'ua bwa'i ma hako'a. 'Onaa 'oigui tohe 'inia ta maho ro'u, ma naasi neisi 'a boi'a baania Saetan.”
Ha'ausuringa'i 'Iniai Heisu'usu'u
'Iniai Ta'aa
38 Mia Jisas 'a o'ani ro'u, “'I'amou mou bwane 'iraraai Ringe ana Moses na o'ani, ‘'Iatei nai kaaniai maana ta sae, rai kaania ro'u i maana. Mia tei nai rubu husiai rihona ta sae, rai rubu husia ro'u i rihona.’5:38 Eksodas 21:24; Levitikas 24:20; Diutronomi 19:21 39 Ma'ata, 'inau wai 'unua tana'amou, moi abui heisu'usu'u 'iniai ta'aa. 'Onaa ta sae na hidariai baba odomu, 'oi rihota'i mai hida ro'u na'i nata baba. 40 'Onaa ta sae nai raba wai'o na'i kooti 'anai rahia i to'oni abe amua 'anai su'uai mareho na'o ha'atari'aa tanaa, 'oi haua ro'u wou tanaa i to'oni tewa amua. 41 'Onaa ta sae hehei'oi nai ha'a-'usu'usu'o 'anai suru'ia tanaa i anga ana suria ta ta'i kilomita, 'oi waia suria ta rua kilomita. 42 Na'i 'oha na sae ra ha'angoni mareho, 'oi hisu. 'Oha ra raba waia ga'u ta mareho amua suria moi ta gere madoraa, 'oi abui ruia.”
Ha'ausuringa'i 'Abaiai Heita'ahi
(Luk 6:27-28, 32-36)
43 Mia Jisas 'a o'ani ro'u, “'I'amou mou bwane 'iraraai Ringe ana Moses na o'ani, ‘Moi ta'ahirai sae amoo'i, mamoi 'utairaaui maerongamoo'i.’5:43 Levitikas 19:18 44 Ma'ata, 'inau wai 'unua tana'amou, moi ta'ahiraaui maerongamoo'i mamoi ha'arahesi taradaaui nei ra nora ta'ai'amou. 45 'Onaa moi haua o'asi, naasi 'a ha'ata'inia do 'i'amou ra'i gare ana'ia Amamoou ara'ai aro. 'Inia 'iia 'a hauai sina tanaraau hakoi sae goro mana sae ta'a'i, ma haa'i rangi tanaraau hakoi sae odo-odo mana sae ora-ora'a. 46 'A 'ua? 'Onaa mou ta'ahiraau moi nei ra ta'ahi'amou, mou 'adoma'inia do'ia God 'ai tahari'amou goro 'inia? Rei'uaa 'iraau sae ha-ha'atakisi namou wana bodio 'iniraausi, marau haa moi ro'u o'asi. 47 Ma 'onaa mou goro moi 'iniraaui nei ra goro 'ini'amou, naa 'i'amou mou ai'a he'ete'ita baania namoiwou ta sae. 'Inia 'iraaui sae ahurodo ra goro moi ro'u 'iniraaui nei ra goro 'iniraau. 48 Naasi 'i'amou moi goro tatarasi 'onaaia Amamoou na goro tatarasi.”

*5:21 5:21 Eksodas 20:13; Diutronomi 5:17

5:22 Kansol: Wanasia na'i Diksonari

5:27 5:27 Eksodas 20:14; Diutronomi 5:18

§5:31 5:31 Diutronomi 24:1

*5:33 5:33 Levitikas 19:12; Nambas 30:2; Diutronomi 23:21

5:38 5:38 Eksodas 21:24; Levitikas 24:20; Diutronomi 19:21

5:43 5:43 Levitikas 19:18