THE GOSPEL ACCORDING TO
LUKE
1
Nṉee łą́ą́go nohwitahyú hago ánágot’įįłíí dałiké’go yek’eda’ishchįįgo, Nṉee da’iłtsé godezt’i’gé’ biṉááł ánágot’įįłíí, Jesus biyati’ yaa nadaagolṉi’íí nohwił nadaagosṉi’híí k’ehgo yek’eda’ishchįį; Áík’ehgo Theóphilus, ízisgo áńt’éhi, shíí ałdó’ da’iłtsé godezt’i’gé’ hago ánágot’įįłíí bígosiłsįįdgo dałiké’ ánágot’įįłíí bee nich’į’ k’e’eshchįį hasht’į́į́, Hago ánágot’įįłíí nił na’gosṉi’ n’íí da’aṉiigo bígonłsį́įhíí bighą nich’į’ bek’e’eshchii.
Hérod Judéa yánant’aaná’ nṉee, Zakarías holzéhi, okąąh yedaabik’ehi Abía hat’i’íí itah nlįį lę́’e: áń bi’aad, Elísabeth holzéhi, Aaron hat’i’i nlįį. Zakarías ła’íí bi’aad biłgo Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee dánłt’éégo ádaat’ee, Bik’ehgo’ihi’ṉań ngon’ááníí ła’íí biyati’íí nzhǫǫgo yikísk’eh hi’ash lę́’e. Bichągháshé doo hwaa da, Elísabeth doo iłchiih dahíí bighą; sáan ła’íí hastiin daasilįį’. Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee Zakarías okąąh yebik’ehgo baa gonyááná’, Nṉee okąąh yedaabik’ehi dahgos’aaníí k’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań daach’okąąh goz’ąą yuṉe’ dilidgo łikągolchinihíí yidiłtłi’go habi’doltįį lę́’e. 10 Łikągolchinihíí diltłi’go biká’ ngonyaaná’ nṉee łą́ą́go dadáńyú dała’adzaago da’okąąh lę́’e. 11 Ákóṉe’ łikągolchinihíí biká’ dahsi’ąągo yidiłtłi’íí dihe’nazhiṉéégo Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’gé’hi bił ch’í’ṉah adzaa. 12 Zakarías yiłtsąągo yik’e tsídolyizgo biłgoyéé’go gozlįį. 13 Áíná’ Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á gáyiłṉii, Doo nénldzid da, Zakarías: Bik’ehgo’ihi’ṉań ni’okąąhíí yidezts’ąą; ni’aad Elísabeth bizhaazhé ishkiini ná yiłchii, áí mé’ihíí bizhi’ John bá áńle’. 14 Baa nił gozhǫ́ǫ́ doleeł, dázhǫ́ nił gozhǫ́ǫ́ doleeł; nṉee łą́ą́go mé’ goleehíí yaa bił daagozhǫ́ǫ́ doleeł. 15 Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee ízisgo at’éé doleeł, wine dagohíí iłnágodiłhisíí doo yidląą da doleeł; t’ah bimaa bibishch’id yiyi’ sitįįgé’ godezt’i’go Holy Spirit bee baa godet’ąą doleeł. 16 Díí mé’ goleehíí nṉee Israel hat’i’íí łą́ą́go beBik’ehń, Bik’ehgo’ihi’ṉań daayokąąhń, yich’į’ nnáhiikáhgo áidoliił. 17 Elías biyi’siziiníí ła’íí binawodíí k’ehgo beBik’ehń yádn dahdidogaał doleeł, nṉee bichągháshé nłt’éégo yaa tsínádaadikeesgo áidoliił, ła’íí hayíí doo ídaayésts’ąą dahíí nṉee nłt’éégo ádaat’eehíí bigoyą’ yídaayésts’ąągo áidoliił; beBik’ehń yaa higháhíí nṉee bijíí yuṉe’ bá iłch’į’gole’go áidoliił. 18 Zakarías Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á gáyiłṉii, Hago at’éégo shiye’ goleehíí bígonsį doleeł, shíí hastiin silįįná’ shi’aadń ałdó’ są́ silįį? 19 Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á bich’į’ hananádzii, gáṉíígo, Shíí Gábriel honszee, Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee sizį́į́; shíí nich’į’ hasdziihgo díí nłt’éégo ágoṉe’íí baa nił nagoshṉi’go shi’dol’aad. 20 Doo yáńłti’ da nleeh, díí ágoṉe’ dishṉiihíí begolzaahíí bijįį zhą́ hanáńdziih, doo shondląą dahíí bighą, ágoṉe’ dishṉiihíí da’aṉii begolṉe’hi at’éé. 21 Nṉee dała’at’éé n’íí Zakarías ch’éh yiba’ naháztąą, hat’íí bighą doo hwaa ch’ínádáh da daanzigo. 22 Ch’ínádzaaná’ doo hago’at’éégo nṉee yich’į’ hadzii da: áík’ehgo hat’íhíta bich’į’ ch’í’ṉah adzaa shį daanzį; t’ah doo yałti’ dago daazhógo na’ígizh lę́’e. 23 Áígee binasdziidíí ąął áyíílaaná’ bigowąyú onádzaa. 24 Áí bikédé’go bi’aad Elísabeth hiltsąą silįįná’ yaa ch’anant’į’go ashdla’i dahitąą, gáṉíígo, 25 Nṉee bich’į’ siste’ n’íí shich’ą́’zhį’go shá áile’híí bighą sheBik’ehń shaa ch’ozbaago díí k’ehgo shá ágólaa. 26 Isdzán holtsaanihíí gostáń behitąągo Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á, Gábriel holzéhi, yaaká’gé’ kįh gozṉil Názareth golzeezhį’ yíł’aad, áí kįh gozṉilíí Gálileehíí biyi’, 27 Áígee it’eedń k’ad nṉee, Joseph holzéhi, baa hiiłtíni yich’į’ oyáá lę́’e, áí nṉeehń David hat’i’i nlįį; it’eedń Mary holzee. 28 Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’gé’hi Mary yaa nyáágo gáyiłṉii, Nił gozhǫ́ǫ́ le’, Bik’ehgo’ihi’ṉań dázhǫ́ naa ch’oba’go nohweBik’ehń nił nlįį: dázhǫ́ niyaa gozhǫ́ǫ́ doleełgo isdzáné bitahgé’ haniłtį́į́. 29 Áń yo’į́į́go ábiłṉiihíí bighą tsídolyiz, yaa tsídiskeezgo hat’ííshą’ ṉiigo aṉíí nzį lę́’e. 30 Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á gábiłṉii, Doo nénłdzid da, Mary: Bik’ehgo’ihi’ṉań naa ch’oba’go haniłtį́į́. 31 Isąą, hinłtsą́ą́ nleehgo ishkiiníí hinłchii, áń Jesus golzeego áńlííł. 32 Ízisgo at’éé doleeł, Da’tiséyé At’éhi biYe’ holzee doo; áń David yá niltįįgo godoleeł, Bik’ehgo’ihi’ṉań nohweBik’ehń David yánant’aa lę́’e n’íí yánant’aago ábile’: 33 Jacob hat’i’i daanliiníí dahazhį’ yánant’aa doleeł; nant’aago doo bee nnágódáh da. 34 Mary Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á gáyiłṉii, Hago’at’éégo díí, shiką’ doo hwaa daná’? 35 Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á gábiłṉii, Holy Spirit niká’zhį’ at’éé doleeł, Da’tiséyú At’éhi binawodíí niká’zhį’ áiléh: áík’ehgo ni’imé’ goleehíí dázhǫ́ dilzini doleeł, Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ holzee doo. 36 Elísabeth, nik’íí, doo iłchíhi da daałch’iṉii n’íí, są́ silįį ndi ałdó’ hiltsąą, gostáń bedahitąą, bi’imé’ ishkiin doleeł. 37 Bik’ehgo’ihi’ṉań doo hat’íí ch’éh áil’įį da. 38 Mary gáṉíí, Shíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bíyéé nshłįį; ha’aa dishṉii, da’ánṉiihíí bikísk’ehyú áshidolííł. Áígé’ Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á bich’ą́’ onádzaa. 39 Áígé’ Mary dahałeego aṉahyú beezhį’yú kįh gozṉilyú Judahíí biyi’ oyáá lę́’e; 40 Ákú Zakarías bigową yuṉe’ ha’ayáágo Elísabeth yich’į’ hadzii. 41 Elísabeth Mary biyati’ yidezts’ąągo biyi’ mé’ dehes’naa lę́’e; ła’íí Elísabeth Holy Spirit bee baa godet’ąą lę́’e: 42 Áń nawode hadzii ląą gáṉíígo, Isdzáné bitahgé’ niyaa gozhǫ́ǫ́ doleeł, mé’ nibishch’id biyi’ sitiiníí ałdó’ biyaa gozhǫ́ǫ́ doleeł. 43 Hago’at’éégo lą́hi sheBik’ehń bimaa shaa ch’oba’go shaa nyáá? 44 Niyati’íí disets’ąąná’ mé’ bił gozhǫ́ǫ́go shiyi’ dehes’naa ląą. 45 Isdzán osdląądíí biyaa gozhǫ́ǫ́: Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’gé’híí binkááyú ábiłṉiihíí da’aṉii begolṉe’híí bighą. 46 Mary gáṉíí, Shijíí dawa bee sheBik’ehń ízisgo at’ééhíí baa nagoshṉi’, 47 Shiyi’siziiníí Bik’ehgo’ihi’ṉań Hasdáshíłtííníí yaa bił gozhǫ́ǫ́. 48 Shíí binal’a’á nshłíni doo hat’íí be’ánsht’ee da ndi nłt’éégo shaa tsínádeskeez: kogé’ godezt’i’go nṉee daałinolt’įįłíí dawa, isdzán biyaa gozhóni daashiłṉii doleeł. 49 Dázhǫ́ k’a’at’éhi dázhǫ́ nłt’ééhíí áshíílaa; áń bizhi’íí dilzįh. 50 Iłké’ nánot’įįłíí dahadń Bik’ehgo’ihi’ṉań bił diyinihíí baa ch’oba’ doleeł. 51 Binawod ch’í’ṉah áyíílaa: bijíí yuṉe’ dázhǫ́ ádaadilkąhíí yił nadaagodesgeed, 52 Nṉee hayíí ízisgo ádaat’ee n’íí hayaa ánáyiidlaaná’ doo ízisgo ádaat’ee da n’íí hadag ánáyiidlaa. 53 Hayíí dáshiṉá’ nakai n’íí dawahá nłt’ééhíí yá ná’nné’ ni’; áíná’ ízis da’it’iinihíí dádilkǫǫgo onáyis’a’ lę́’e. 54 Bána’iziidíí, Israel holzéhi, bich’ozṉi’, biłgoch’oba’íí yee yénálṉiihgo; 55 Dahazhį’ Abraham ła’íí bich’ą́’gé’ hadaałinolchiiłííbił goch’oba’, daanohwitaa n’íí ágáyiłṉii n’íí k’ehgo, ṉii, Mary. 56 Mary Elísabeth yił sikeego taagi dahitąą lę́’e, áígé’ bigowąyú onádzaa. 57 Elísabeth iłchiigee ngonyaa lę́’e; áígee ishkiin yizhchįį. 58 Hago’at’éégo Elísabeth Bik’ehgo’ihi’ṉań baa ch’ozbaadíí, ba’ashhahgé’ daagolííníí ła’íí daabik’ííhíí yaa t’ídaanzįgo bił daagozhǫ́ǫ́ lę́’e. 59 Mé’ tsebíí beyiskąągo circumcise alṉéhgo baa ch’ikai; Zakarías holzee doleeł, bitaa bizhi’híí k’ehgo, daach’iṉii. 60 Áíná’ mé’ bimaahíí, Dah; John bizhi’ hileeh, ṉii. 61 Nik’íí doo ła’ ágágolzee da, daabiłch’iṉii. 62 Áík’ehgo mé’íí bitaahíí bich’į’ na’ída’ch’igizhgo, Díí mé’íí hat’íí holzee doo? daabiłch’iṉii. 63 Áík’ehgo Zakarías biká’ k’e’elchiihíí hát’į́į́go na’ígizh, áígé’, Díí mé’íí John holzee doo, ṉiigo biká’ k’e’eshchįį. Áí bighą nṉeehíí bił díyadaagot’ee lę́’e. 64 Áígé’ dahį́ko Zakarías hanádziigo, Bik’ehgo’ihi’ṉań ya’ahénzį lę́’e. 65 Áígé’ ba’ashhahgé’ daagolííníí tsídaadesyiz: díí ágodzaahíí ni’ Judéa biyi’ dahyisk’idyú daagoch’ilííníí dawa bitahyú didesdlaad. 66 Hayíí áí ch’iṉii daidezts’aaníí bijíí yuyaa nazné’go, Díí mé’íí hagoshą’ at’éé hileehi! daaṉii. Áígé’ Bik’ehgo’ihi’ṉań yił nlįį lę́’e. 67 Zakarías, mé’ bitaahíí, Holy Spirit yábiyiłti’go Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yałti’, gáṉíígo, 68 Bik’ehgo’ihi’ṉań Israel hat’i’i beBik’ehń ba’ahégosį; nṉee bíyééhíí yaa nyáágo hanáyíṉilhíí bighą, 69 Bána’iziidíí, David holzéhi, bich’ą́’gé’ hadaałinolchiiłíí bitahgé’ dázhǫ́ nalwodi hasdánohwiṉiił doleełíí nohwá hayiłtį́į́; 70 Ni’gosdzáń alzaagé’ yúshdé’ godezt’i’go Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú nada’iziidi daadilzini yinkááyú nohwich’į’ hadziigo gánohwiłnṉiid: 71 Nohwik’edaanṉiihíí ła’íí hayíí bił daanlchǫ’íí dawa nohwidás sizįį doleeł; 72 Daanohwitaa n’íí áyiłṉii n’íí k’ehgo nohwaa daach’oba’, ła’íí áí biłgo godiyįhgo łángot’ąą n’íí yénálṉiih, 73 Bik’ehgo’ihi’ṉań bitł’a dahdidilṉiigo díí k’ehgo nohwá ngon’ą́ą́, 74 Nohwíí hayíí nohwik’edaanṉiihíí nohwidás sizįįgo, doo nídaahiildzidgo da Bik’ehgo’ihi’ṉań bá nada’iidziid doo, 75 Dáhandaahinṉa’zhį’ daagodinlzįgo ła’íí nłt’éégo binadzahgee ádaant’eego. 76 Ni, mé’íí, Da’tiséyú At’éhi binkááyú na’iziidíí honlzee doo: ni nohweBik’ehń bádnyú iłch’į’goléhgo dahnṉáh; 77 Nṉee Bik’ehgo’ihi’ṉań bíyééhíí hago’at’éégo binchǫ’íí bá da’ízlį́į́ ánánlṉe’go hasdaakáh doleełgo yídaagołsįįhgo ánle’, 78 Bik’ehgo’ihi’ṉań daahohiikąąhń nohwaa ch’oba’íí binkááyú; da’áń bik’ehgo yaaká’gé’ idindláádíí nohwaa nyáá, 79 Hayíí chagołheełyú naháztaaníí da’itsaah yédaaldzidíí bá idindláádgo ágole’, ła’íí iłch’į’gont’éégo yikísk’eh hiikaahgo áile’, ṉii lę́’e, Zakarías. 80 Mé’ nchaa silįįgo biyi’siziiníí dázhǫ́ nalwod silįį, Israel hat’i’i bich’į’ ch’í’ṉah ádilṉe’íí bijįįzhį’ da’izlįįyú naghaa lę́’e.