27
Bɛ tuumi Pɔɔ Lom
1 Bɛ tɛ̀ nachɛ le tɛɛ Pɔɔ lɛ yih yi li dzɔɔ tɛ̀ gɛɛŋ Itali, se bɛ tuu bɛ nyɛ Pɔɔ bee bɛniiŋ bɛ ncha bamu li tsaŋ yi Julɔ wu tɛ̀ nuuŋ kikoo ki kintutu kimu ki bɛniiŋ bɛ nchi bɛ Mfɔŋ wu Lo-om. 2 Tɛɛ be lɛ lɛ yih yi li dzɔɔ yi dzɛti Adamitum yi tɛ̀ nuuŋ le yi gii yi ni yi giiŋgi yi geeyi li bintsii bi li ŋgemɛ yi dzɔɔ li, kimbɛ ki Eesha. Aristaku wi wu Tɛsalonya, kwɛɛŋ wu Masadonya tɛ̀ nuuŋ tɛ bɛ bee. Tɛɛ be se dza ŋgɛnu. 3 Butuu woo, tɛ̀ fɛsi Sidɔŋ, se Julɔ doonchɛ kiŋkɔŋgisɛ li Pɔɔ li, chinɛ wu le gɛɛŋ lɛ nsáŋ yee yi li kitoŋ li, le yi ni yi fii wu bɛ fiee fi wɛki. 4 Se tɛ kaari tɛ lɛ lɛ yih yi li dzɔɔ fe, tɛ dza ŋgɛnu, mbaandze tɛ̀ bɛ tusi bee lijiŋ, se tɛ wɛɛŋ dze yi kwɛɛŋ wu Saaplu wu dzɔɔ kintikinti, wu se baŋgi mfiee yilu. 5 Tɛ gɛɛŋ tɛ lenchi dzɔɔ yi nyɔŋa yi nuuŋ li kwɛɛŋ wu Silisha bɛ kwɛɛŋ wu Pamfila lichiŋ, se tɛ fɛsi li kitoŋ ki Mila-a, ki li kwɛɛŋ wu Lisa-a. 6 Se kikoo ki kintutu ki bɛniiŋ bɛ nchi-i kɛɛ ŋɛŋ yih yi li dzɔɔ fe yi tɛ̀ dza Alɛkɛsanda yi giiŋgi Itali, biee buu bee, gɛɛ lɛ yɛɛ li. 7 Tɛ dza fe, tɛ deŋgi wɛɛ li jo ŋge li, tɛ liiŋgi se tɛ fɛsi li kitoŋ ki Sinidu lichiŋ. Si mbaandze wɛ ti mɛɛŋ ki be-eŋ le tɛ gɛɛŋ limfwe tsaaŋ kɛ lɛ, tɛ se ya tɛ baanshi dze yi Klɛt kwɛɛŋ wu dzɔɔ kintikinti, wu baŋgi mbaandze wɛ, tɛ se ka Samoni kintsii ki tɛ tɛ̀ gɛɛŋ tɛ lɛ dzɔɔ yi li kwɛɛŋ wulu. 8 Se tɛ ba nɛɛ tɛ baanshi tɛ tuu li ŋgemɛ yi dzɔɔ li, tɛ tɛ̀ bɛ tɛ liiŋgi bu liiŋgisɛ se tɛ gɛɛŋ tɛ bo bintsii bi bɛ teenyi le Wooŋ wu Dzɔɔ yi Shiiŋ, ɛ wu tɛ̀ nuuŋ li kitoŋ ki Lasa lichiŋ.
9 Si tɛ tɛ̀ saa tɛ biifi mfi lɛ dze ŋge lɛ, Jobɛ chi Nɔŋa chi Mfekisɛ Bibifi tɛ̀ ka kituŋ, nuuŋ mfi wu mfiee yi tɛɛmi, Pɔɔ se nyɛ ntifi li bɛniiŋ bɛ li yih yi li dzɔɔ baa le, 10 “Bɛtaa, ŋiŋgɔɔ le mbɛɛchɛ fɛni ŋgɛnu limfwe, ndɛndɛ wu tɛɛbeŋ gii bee, kinla gii ki nuuŋ lu, ki nuuŋ tɛ nuuŋ nɛɛ ki biee bi lɛ yih yi li dzɔɔ li kwaa kɛ, bɛniiŋ gii be kwiyɛ nɛɛ tɛ.” 11 Se nuuŋ le, kikoo ki bɛniiŋ bɛ nchi tɛ̀ mɛɛŋ ki beŋ ntifi yi Pɔɔ kɛ, woo fiee nuuŋ li te kikoo wu yih yi li dzɔɔ bɛ te yih yi li dzɔɔ. 12 Si ŋgemɛ yi dzɔɔ yilu tɛ̀ mɛɛŋ ki dzɔɔŋ kɛ le be ni be nuuŋ fe li mfi wu mfiee yi tɛɛmi wɛɛ kɛ, bɛniiŋ ŋge se fɛfi le fi dzɔɔŋ le bɛ gɛɛŋ limfwe, bɛ mɔŋ laa nuuŋ bɛ fɛsi li ŋgemɛ yi dzɔɔ yi Fonik le, yi nuuŋ li kwɛɛŋ wu Klɛt wulu, le tɛ lɛ mfi wulu fe. Wooŋ wu dzɔɔ yilu tɛ bichi dze yi wewe wu tuu wu bichi tɛ dze yi kwiiŋkwiiŋ lɛ jobɛ sechi.
Kiŋkuŋku too yih yi li dzɔɔ
13 Mfiee yimi tɛ̀ dza yi yɛki dze litɛ ni wɛɛ, bɛniiŋ bɛ yih yi li dzɔɔ lɛ baa bɛɛchi be beechi le be kɛmɛ baa fiee fi be wɛki. Be se buu kifasɛ ki yih yi li dzɔɔ, be se ŋgiiŋgi li dzɔɔ, be tuu nɛɛ li ŋgemɛ li ŋgemɛ Klɛt wulu. 14 Kiŋkuŋku ki tɛɛmi ki bɛ teenyi le, “Ki kimbɛ ki kibɛnɛ ki kimɛsɛ lɛ jobɛ tɛti,” ki dza li kwɛɛŋ wulu, ki shee li dzɔɔ. 15 Si ki shee lɛ, ki ju yih yi li dzɔɔ se dze ti mɛɛŋ ki nuuŋ lu yi gɛnɛ li ki kɛ, be se chinɛ li yih yi li dzɔɔ yilu-u, kiŋkuŋku kilu too ki giiŋgi bɛ yi. 16 Tɛ ba tɛ giiŋgi lɛ, tɛ gɛɛŋ tɛ ka kwiiŋkwiiŋ li kwɛɛŋ wumu wu ŋkwɛŋ, dzɔɔ kintikinti wu bɛ teenyi le Kawda. Kwɛɛŋ wulu tɛ̀ baŋɛ bee mfiee yilu, tɛ se bɛchi tɛ gwenini le tɛ yɛɛki ŋgo lɛ yih yi li dzɔɔ li. 17 Le tɛ yɛki wu, tɛ kaŋ ŋgo wulu bɛ bɛkuu kii ni shaanshɛ, tɛ giiŋgi tɛ chɛndi le yih yi li dzɔɔ gii yi taa yi gɛɛŋ yi ju yi li kwɛɛŋ wu Saatis, li bikumu bi mfwɛɛ bi nuuŋ li dzɔɔ. Be se shiiki ndu yi mfiee, be chinɛ le yih yi li dzɔɔ li yi giiŋgi lɛ yi-i bɔ. 18 Si kiŋkuŋku kilu tɛ̀ tɛɛmi nɛɛ ki giiŋgi lɛ, le butuu woo, be se bɛchi be buushi biee lɛ yih yi li dzɔɔ li, be lendi li dzɔɔ. 19 Le butuu bo buwoo, se bɛniiŋ bɛ yih yi li dzɔɔ li baa buushɛ biee bi li yih yi li dzɔɔ li be lɔnyɛ li dzɔɔ lɛ be bɔ. 20 Jo tɛ̀ ka ŋge yi tɛ tɛ̀ mɛɛŋ ki ŋɛŋ jobɛ kɛ muntsɔŋ kɛ, kiŋkuŋku buki nɛɛ nuuŋ yɛ ki wɛɛ kɛ, se tɛ kɛɛ le fisɛŋ ma fiɛɛ le mbochu lu mɛɛŋ yɛ kɛ.
21 Si bɛniiŋ tɛ̀ tsi jo ŋge njɛ fiee siŋ lɛ, Pɔɔ dza kiiŋgi leŋ limfwe, tee le, “Bɛtaa, tuu nuuŋ le nɛ woo li mi le tɛ ba Klɛt, bee tɛ kɛmɛ-ɛ ŋgɛ wuni bɛ kinla kini ni kɛ. 22 Se nuuŋ le, nlɛkɔɔ le nɛ kɛmɛ shéŋ, kifɛ wi wumu li beŋ li nuuŋ tɛ la kɛ, ɛ nɛɛ yih yi li dzɔɔ kwaa yi gii yi la. 23 Ntiitɔɔ ni kifɛ Nyɔ yi kɛmi mi, yi nlɛki li yi, bee yi toŋ nchindaa we butuu bu bɛŋ wu bɛ wu leŋ li mi lichiŋ, 24 Wu tee li mi le, ‘Pɔɔ, kiiŋ ɔ ni chɛŋ kɛ. Ɔ kɛmi lɔɔ leŋ limfwe li Mfɔŋ wu Lom. Bichɛ ɔ ŋɛŋ, Nyɔ doonchɛ yɛ kiŋkɔŋgisɛ li wɛ kituŋ, yi fɛ le wumu li kintutu ki bɛniiŋ bɛ nɛɛ be nuuŋ lɛ yih yi li dzɔɔ li bani nuuŋ tɛ la kɛ.’ 25 Se nuuŋ le, bɛtaa, kanɛ yɛŋ shéŋ. Mi ŋgɛɛɔ shéŋ li Nyɔ-ɔ le fiee fi yi tee li mi gii fi ka nɛɛ si yi tee. 26 Si fi nuuŋ lɛ, yih yi li dzɔɔ kɛmi yɛ le ju yi li kwɛɛŋ wumu wu dzɔɔ kintikinti.”
27 Le bɛ bo jo yoofi ntsɔ naa, kiŋkuŋku mɛɛŋ nɛɛ ki nduŋgi bɛ bee li dzɔɔ yi nyɔŋa yi Adaya.*Biŋwaati bimu teenyi dzɔɔ yi nyɔŋa yini le Mɛditɛlinian. Le ni nuuŋ si butuu kintikinti lɛ, bɛniiŋ bɛ nindi lɛ yih yi li dzɔɔ li dza be beechɛ le semukɛ be buti baa li nshɛ lichiŋ. 28 Le be fichɛ dzɔɔ si yi sechi bɛ kuu wu be tɛ shiŋɛ fiee lu, be ŋɛŋ le yi yɛ bɛntaŋ mbaamfiɛɛ. Le be kiiŋgi limfwe niiŋ, be tuu be fichɛ, be ŋɛŋ le yi to yɛ kituŋ bɛntaŋ yoofi ntsɔ bɛtiinu. 29 Be se bɛchi be chɛndi le nuuŋ yih yi li dzɔɔ ju yi li bimba-aŋ, be se shiiki bifasu binɛɛ li dzɔɔ lɛjiŋ lɛ yih yi li dzɔɔ li, be se lɛki le butuu woo kwaa. 30 Bɛniiŋ bɛ nindi li yih yi li dzɔɔ li baa tɛ̀ dza be wɛki le be letɛ be bo lɛ yih yi li dzɔɔ li, be se shiiki ŋgo wɛ li dzɔɔ, be bɛchi be yɛŋgi le be wɛki baa le be shiiki bifasu limfwe li yih yi li dzɔɔ li, li dzɔɔ. 31 Pɔɔ se tee li kikoo ki bɛniiŋ bɛ nchi mɔɔ li bɛniiŋ bee li le, “Ɛ bɛniiŋ bani mɔŋ le be bo lɛ yih yi li dzɔɔ yini-i, kɛ mɔɔ nuuŋ wi mumkpaŋ li beŋ nuuŋ tɛ bo lu kɛ.” 32 Se bɛniiŋ bɛ nchi-i baa soomɛ bɛkuu bɛ be tɛ̀ sootɛ ŋgo baa, be se chinɛ le ni deŋgi li dzɔɔ li liwe giiŋgi.
33 Le butuu bɛchi ŋ'wofu, Pɔɔ lɛkɛ bɛniiŋ bɛchu le be ji biee, tee le, “Bɛŋ yaa jo yoofi ntsɔ naa yi nɛ baa li chɛnɛ, fiee mɛɛŋ ki lɛ-ɛ lɛ benɛ wa kɛ. 34 Nse nlɛkɔɔ le nɛ ji fiee, se yih yinɛ to beŋ fe. Nuuŋ yi mumkpaŋ tɛ̀ la li wi fa kɛ.” 35 Si wu tee lɛ, dzɔ kibele, nyɛ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ, bootɛ bɛchi jii lɛ bɛniiŋ bɛchu lii. 36 Be se kaŋ shéŋ be bɛchu be ji biee. 37 Bee bɛchu bɛ tɛ̀ nuuŋ lɛ yih yi li dzɔɔ li tɛ nuuŋ wi gii fɛɛ kitsɔ gwii mfomɛnyaaŋ ntsɔ busɔɔ (276). 38 Bɛniiŋ bɛchu tɛ ji biee be fukɛ, be se buu giiŋ yi tɛ̀ nuuŋ lɛ yih yi li dzɔɔ li, be lɔŋ li dzɔɔ le be fɛ le wu fuutɛ.
Yi yi li dzɔɔ shaanshɛ
39 Le butuu woo, lɛ bukaka yenɛ, bɛniiŋ bɛ nindi li yih yi li dzɔɔ li tɛ̀ kii yɛ kintsii kilu kɛ. Se nuuŋ le, be se ŋɛŋ kibwaŋ, ɛ ki gɛɛŋ nsiiŋ ki bo li mfwɛɛ, be ŋɛŋ le be mɔnchɛ yih yi li dzɔɔ le yi lɛ yi gɛɛŋ yi tsi li mfwɛɛ mɛlu li ŋgemɛ yi dzɔɔ li. 40 Be se soomɛ bifasu bi shee bi gɛɛŋ li dzɔɔ, be tuu be kaari be fanchɛ bɛkuu bɛ be tɛ̀ sooyɛ biti bi bɛ ti fiki yih yi li dzɔɔ lu, be yɛɛki tɛ ndu yi mfiee limfwe se mfiee lɛ le, yi tuu yi kiiŋgi yih yi li dzɔɔ yi gɛɛŋ lɛ kibwa-aŋ kilu. 41 Se nuuŋ le, le giiŋgɔ, ju yi li kikumɛ ki mfwɛɛ li dzɔɔ. Se kimbɛ ki yih yi li dzɔɔ ki limfwe lɛ ki findɛ limfwe ki ba ki tɛ̀ tuu le ki sɛɛsɛ kɛ. Se dzɔɔ juti kimbɛ ki lɛjiŋ ki shaanshi.
42 Bɛniiŋ bɛ nchi se dza be wɛki le be woyɛ bɛniiŋ bɛ ncha-a bɛchu le kiiŋ wumu li bee ni dza tandɛ dzɔɔ bo letɛ kɛ. 43 Se nuuŋ le, kikoo ki bɛniiŋ bɛ nchi tɛ̀ wɛki le ki soo Pɔɔ, se faaŋ le kiiŋ be ni fɛ lɛ kɛ, tee fiee le bɛniiŋ bɛ kii tandinɛ dzɔɔ saa be seri li dzɔɔ, be tandɛ be bo li bukaka kwɛ, 44 se kiŋkɛ ki bɛniiŋ lɛ ni ki biki li biŋkɛ bi bimbachɛ, kɛ li binshaanshɛ bi yih yi li dzɔɔ li. Bɛdɛɛni se tɛ dɛndɛ tɛ fɛsi li bukaka wi mɛɛŋ ki la kɛ.