11
Kii ŋgɛwu shéŋ li Nyɔ-ɔ
Ŋgɛwu shéŋ li Nyɔ-ɔ nuuŋ mbichɛ limfwe li fiee fi Nyɔ tɛ̀ kaachɛ wi lu, kii tɛ bujɔŋ le gii naa kɛmɛ fi, kii tɛ le fi fiɛɛ lu mɛɛŋ saa ki ŋɛŋ kɛ fi kɛ. Nyɔ tɛ̀ pia bɛniiŋ bɛ ŋkosi kifɛ be tɛ̀ gɛɛ shéŋ li yi-i. Ɛ shéŋ yi tɛ tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ yi tɛ̀ fɛ se tɛ kɛɛ bujɔŋ le Nyɔ tɛ̀ tɔŋ nshɛ yini nuuŋ bɛ jɛ ye, fi nuuŋ le biee bi tɛ ŋiŋgi bo li bi bɛ ti ŋiŋgi yɛ kɛ-ɛ.
Abɛ
Ɛ shéŋ yi Abɛ tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ yi tɛ̀ fɛ se fɛ fintofi fi shaaŋ yaa Keeŋ. Nyɔ se tuu yi dzɔ wu le wɛ wi wu tsaaŋ, se fi nya ye le doonchɛ le wɛ wi wu tsaaŋ. Abɛ tɛ̀ kwi, se nuuŋ le shéŋ yi tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ fɛ yɛɛ tɛ ba tɛ wuki si yeti li bee li mbɛ mbochu bɛŋ.
Ɛnɔs
Ɛ shéŋ yi Ɛnɔ tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ, Nyɔ se dzɔ wu yi yɛɛ bɛ wu liboo yoŋ kwe mɛɛŋ ki koŋ kɛ li wuu kɛ. Bɛ tɛ̀ dza bɛ to ŋɛnu wu nsiŋ, kifɛ Nyɔ tɛ̀ dzɔ wu liboo kituŋ. Fɛ Nyɔ tɛ̀ dzeti Ɛnɔ liboo tɛ̀ nuuŋ ɛ Kiŋwaati ki Nyɔ-ɔ tee le tɛ̀ shiiŋ feti Nyɔ wuki bujɔŋ. Nɛɛ lɛ ɛ wi nuuŋ lu fuki fɛ wu gɛɛ shéŋ li Nyɔ-ɔ siŋ, kɛ nuuŋ Nyɔ tɛ woo bujɔŋ bɛ wu kɛ, kifɛ ɛ wi wɛki le ni kiŋgisi bɛɛ li Nyɔ-ɔ lichiŋ, kɛ kɛmi le beŋ le Nyɔ yɛ lu, mɔɔ le yi suundi wi kwikwi wu gbɛŋgi wɛki wu.
Noaa
Ɛ shéŋ yi Noaa tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ, fɛ Nyɔ tɛ̀ wɛki le yi nyɛ wu ntifi kii fiee fi tɛ̀ nuuŋ le fi naa fi ka mɛɛŋ sa ki ŋɛŋ fi kɛ, tɛ̀ woo li Nyɔ-ɔ se fɛ yih yi dzɔɔ yi nyɔŋa le naa soo yi ye lu. Si tɛ̀ gɛɛ shéŋ lɛ tuu doonchɛ le bɛniiŋ bamu bɛ li nshɛ yini nuuŋ bɛ bifi lɛ Nyɔ lii. Ɛ wu, wu Nyɔ tɛ̀ nyɛ kintsii ki wi wu tsaaŋ lɛ li wuu, ki ti nyɛɛ li wi wu gɛɛ shéŋ li yi-i.
Abrahaŋ bee Saara
Ɛ shéŋ yi Abrahaŋ tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ, se woo Nyɔ li mfi wu yi tɛ̀ teeŋ wu le dza li kwɛɛŋ wube-e gɛɛŋ li wumu wu tɛ̀ nuuŋ le gii naa kɛmɛ si kwɛɛŋ wee. Si Abrahaŋ tɛ̀ woo lɛ se biee gɛɛŋ nɛɛ, tɛ̀ gii kii yɛ mɔɔ fɛ giiŋgi kɛ. Ɛ shéŋ yi tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ yilu yi tɛ̀ fɛ se gɛɛŋ tuu tsiiŋ li kwɛɛŋ wu Nyɔ tɛ̀ kaachɛ wu lu si kilɔ ki gɛɛŋ ki tsiiŋ nuuŋ li kwɛɛŋ wu bɛniiŋ bamu-u. Tɛ̀ gii nuuŋ le deŋgi tsiiŋ li bigɔɔnu-u bee Adzi mɔɔ Yakɔ bɛ Nyɔ tɛ̀ kaachɛ be bɛchu bɛ kwɛɛŋ wulu le wu gii naa wu nuuŋ wube. 10 Tɛ̀ tsiiŋ li bigɔɔnu-u lɛ kifɛ tɛ̀ bichi limfwe le gii naa lɛ li kitoŋ ki kɛmi kimfoo ki Nyɔ nachɛ si kitoŋ kilu gii ki nuuŋ, se gwaŋ.
11 Ɛ shéŋ yi Abrahaŋ tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ se kɛmɛ ŋwaŋ nuuŋ ɛ wu doŋ kituŋ Saara mɛɛŋ yɛ le biɛ kɛ. Fi tɛ̀ ka lɛ kifɛ Abrahaŋ tɛ̀ beŋ le. Nyɔ yi tɛ̀ kaachɛ wu ti lemi nɛɛ li jɛ ye-e.*Biŋwaati bi fichi bimu kɛmi tɛ fɛni le, “Ɛ shéŋ yi Saara tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ tɛ, yi tɛ̀ fɛ se kɛmɛ buŋga bu kɛmɛ fwe ɛ tɛ̀ doŋ kituŋ wu ka wi wu nuuŋ biɛ. Fi tɛ̀ ka lɛ kifɛ Saara tɛ̀ beŋ le…” 12 Se fi tuu fi nuuŋ le wi mumkpaŋ wu Abrahaŋ wu tɛ̀ nuuŋ ɛ tɛ̀ doŋ nɛɛ ŋge, nuuŋ lɛ kwe wa, kiŋgɔkɛ ki bɛniiŋ lɛ tɛ̀ dza ki bo li wuu ki yaŋ si muntsɔŋ mu liwe mɔɔ si mfwɛ mɛ li ŋgemɛ yi dzɔɔ yi nyɔŋa mɛ wi nyɛ tɛ̀ naa fa me kɛ.
13 Bɛniiŋ bani bɛchu tɛ̀ dɛndɛ be mɛɛŋ ki kɛmɛ kɛ fiee fi Nyɔ tɛ̀ kaachɛ filu kɛ, be tɛ̀ dɛndɛ lɛ be kwiyɛ ɛ be tɛ̀ gɛɛ nɛɛ shéŋ li Nyɔ-ɔ. Be tɛ̀ ŋɛŋ nɛɛ fi, fi mɛɛŋ fi bɛɛ mfiiŋ, be fi bɛ kinɛɛtinɛ, be yɔ bɛ bimfimu bi bee le, be kii baa le be baa nuuŋ bilɔ bɛ mfoŋ li nshɛ yini-i. 14 Ɛ bɛniiŋ yeti ni, kɛ fi doonchi fiɛɛ nɛɛ ŋge le be mɛɛŋ baa be wɛki kwɛɛŋ wu nuuŋ wube. 15 Ɛ be tɛ̀ tuu be seki kii kwɛɛŋ wu be tɛ̀ dza le, kɛ bee be kɛmɛ dze yi karisɛ nto le. 16 Si fi nuuŋ ni, be tɛ̀ wɛki tɛ nuuŋ kwɛɛŋ wu yɛki wɛɛ, wu nuuŋ kwɛɛŋ wu liboo. Nɛɛ lɛ Nyɔ nuuŋ yɛ bɛ buya mfi wu be teenyi yi le Nyɔ yibe kɛ, kifɛ yi nachɛ yɛ kitoŋ yi gɛɛ li bee.
17 Tɛ̀ nuuŋ shéŋ yi Abrahaŋ tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ yi tɛ̀ fɛ, le Nyɔ ni mendi wu, se beŋ le dzɔɔ ŋwani wu Adzi fɛ fintofi lu li Nyɔ-ɔ. Ɛ wu wu Abrahaŋ nuuŋ wu wu Nyɔ tɛ̀ kaachɛ le kiŋgɔkɛ ki wiwoŋ gii naa ki bo li wuu. Se beŋ nɛɛ le dzɔɔ ŋwani kwaa, le fɛ fintofi lu. 18 Ŋwani wuni nuuŋ wu Nyɔ tɛ̀ tiiti ŋkosi li Abraha-aŋ le,
“Ɛ li Adzi-i, li bɔɔŋ bɛ gii be gɛɛ bukooŋ bwo gii be bo.”
19 Abrahaŋ tɛ̀ kii nɛɛ le ɛ wi tuu kwi-i lɔ, kɛ Nyɔ nuuŋ nɛɛ yi kaari yi fɛ se to lu. Bɛdɛɛni lɛ dze yimi nuuŋ nɛɛ tɛ̀ dzɔɔ le Adzi tɛ̀ kwi se Nyɔ kaari yi nyɛ wu li Abrahaŋ mɛɛŋ yoŋ.
Adzi
20 Ɛ shéŋ yi Adzi tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ yi tɛ̀ fɛ se tsi Yakɔ bee Ɛsau yɔ li bee kii kimbɔnɛ ki gii ki naa ki bɛ lɛ bee.
Yakɔ
21 Ɛ shéŋ yi Yakɔ tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ yi tɛ̀ fɛ le tuu kwi-i lɔ, tsi bɔɔŋ bɛ Jɔsɛ wu ŋwani. Tɛ̀ gii tsiti lɛ ɛ wu guuŋ li kimbaaŋ li se nyɛɛ ŋguŋu li Nyɔ-ɔ.
Jɔsɛ
22 Tɛ̀ nuuŋ shéŋ yi Jɔsɛ tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ yi tɛ̀ fɛ le ni nuuŋ le gii kwi tuu tee chee ye doonchi le bɛniiŋ bɛ Isɛlɛɛ gii naa be shɛ be bo li kwɛɛŋ wu Iji-ip. Se tuu tee le ke be naa butɔɔ, be dzɔ biŋkomfu biee.
Te Mɔɔsɛ bee ni Mɔɔsɛ
23 Tɛ̀ nuuŋ shéŋ yi te Mɔɔsɛ bɛ ni tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ yi tɛ̀ fɛ se be nyikɛ Mɔɔsɛ kii tɛɛ kii bɛ ni wo wu, mfi wu be tɛ̀ biɛ wu. Be tɛ̀ nyiki lɛ kifɛ be tɛ̀ ŋɛŋ le tɛ̀ nuuŋ ŋwaŋ wu tɛ̀ nuuŋ bɛ buchuuŋ ŋge. Be ti mɛɛŋ ki chɛɛŋ kɛ bondinɛ nchi wu Mfɔŋ tɛ̀ buu kɛ.
Mɔɔsɛ
24 Tɛ̀ nuuŋ shéŋ yi Mɔɔsɛ tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ mfi wu tɛ̀ kuu yi tɛ̀ fɛ se faaŋ le kiiŋ bɛ ni bɛ teenyi wu le ŋwanɛ ŋwanɛ Fɛrɔ wu kwɛɛŋ kɛ. 25 Tɛ̀ tsaa fiee le ŋɛŋ nuuŋ ŋgɛ bɛ bɛniiŋ bɛ tɛ̀ nuuŋ bɛ Nyɔ-ɔ, yuti le ni wuki bujɔŋ bɛ biee bi bibifi bi gii bi ŋɔɔnɛ niiŋkwaa. 26 Tɛ̀ dzɔ le bɛ ŋwɛɛ bɛ wu kifɛ nuuŋ wi wu Kinsofu ki Nyɔ tɛ̀ kaachɛ, fiee yɛ kɛmi mbeŋ yɛki le kɛmɛ bulofu bu Ijip buchu. Tɛ̀ dzɔ lɛ kifɛ tɛ̀ bichi kinsomfu ki gii ki naa ki bɛ lɛ wuu. 27 Ɛ shéŋ yi tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ yi tɛ̀ fɛ se dza Ijip tɛ chɛɛŋ shéŋ yi tonyi Mfɔŋ le nuuŋ fɛ fiee fimu bɛ wu kɛ. Tɛ̀ kaŋ shéŋ dza tuu giiŋgi kifɛ tɛ̀ bichi fiee tɛ nuuŋ limfwe ŋiŋgi nuuŋ Nyɔ, yi bɛ tɛ̀ ŋiŋgi yɛ bɛ lii kɛ. 28 Ɛ shéŋ yi tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ se fɛ Tsɔnɔ chi N'yafuwee, fɛ bɛ dzɔ ŋgɔŋ bɛ fwa li laaŋ yi mfweeŋ li, le ke Nchindaa wu Kwe wu tɛ̀ woyi bɔɔŋ buniŋ bɛ ŋkosi li kini-i, tuu bɛɛ buti fɛ bigoo bi bɛniiŋ bɛ Isɛlɛɛ, yaa we ka.
Bɛniiŋ bɛ Isɛlɛɛ
29 Ɛ shéŋ yi bɛniiŋ bɛ Isɛlɛɛ tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ yi tɛ̀ fɛ be se gɛɛŋ be lenchi Dzɔɔ yi Nyɔŋa yi Yɛchi kwiiŋ kɛɛ be ka li nshɛ yi siiŋ li. Le bɛniiŋ bɛ Ijip tuu bɛɛ le be bo fɛ dzɔɔ yilu-u, le be mɔnchi nleenchɛ tɛ, yi fweeni be bɛchu yi gɛɛŋ bɛ be. 30 Ɛ shéŋ tɛ yi bɛniiŋ bɛlu tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ yi tɛ̀ fɛ be se gɛɛŋ be bo Jɛriko, be dɛndɛ be kɛnɛ kitoŋ kilu, le be kɛnɛ bo jo mfomɛnyaaŋ, Bimbe bi kitoŋ kilu se kensi bichu.
Lahab
31 Ɛ shéŋ yi Lahab wu tɛ̀ nuuŋ kinjikwiiŋ kimu tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ se ba ki kwi kɛ li kintutu ki bɛniiŋ bɛ bee bɛ kwɛɛŋ lɛ bɛ tɛ̀ tɛɛmi bikoo li Nyɔ-ɔ. Ti mɛɛŋ ki kwi kɛ kifɛ bɛniiŋ bɛ Isɛlɛɛ tɛ̀ toŋ bɛniiŋ le be bɛ be dɛndɛ be toŋkii li kwɛɛŋ wulu-u, se kwɛɛŋ wulu fi be li wuu yi.
Gidiɔŋ, Balak, Samsiŋ, Jɛfta, Daafi bɛ Samwɛ
mɔɔ bɛntomfɔŋ bɛ Nyɔ-ɔ bamu
32 Ɛ fi nuuŋ le ni mfɛɛ bɛniiŋ bɛ tɛ̀ gɛɛ shéŋ li Nyɔ-ɔ, nse naa mfa ŋgɛɛŋ mbo fɛŋ? Mfi nuuŋ yɛ lu wu nuuŋ mbɛchi naanyɛ biee bi bɛniiŋ si Gidiɔŋ, Balak, Samsiŋ, Jɛfta mɔɔ nuuŋ Daafi bee Samwɛ mɔɔ bɛntomfɔŋ bɛ Nyɔ-ɔ bamu kɛ. 33 Bɛniiŋ bani bɛchu nuuŋ bɛ tɛ̀ gɛɛ shéŋ li Nyɔ-ɔ. Bamu tɛ̀ sɔ bitoŋ li dzi-iŋ, bamu sɛki bumfɔŋ lɛ dze yi tsaaŋ li, bamu kɛmi biee bi Nyɔ tɛ̀ kaachɛ be lu, bamu kɛmi buŋga bu bɛŋɛ bimfimu bi bɛ buri kii be ni seŋgi be. 34 Bamu tɛ̀ kɛmi buŋga le be fɛ wi wu tɛ̀ duti wu tɛɛmi wu nyiŋ. Bamu kɛmi buŋga le be bo li tsaŋ yi bɛniiŋ bɛ tɛ̀ wɛki le be wachɛ be bɛ nyɔ́ yi dziŋ. Bamu bɛ tɛ̀ yeŋgi le be biɛŋgi bɔ be to bɛŋga. Bamu to bɛniiŋ bɛ dzi-iŋ bɛ tɛɛmi, Bamu kooŋ bɛ bɛniiŋ bɛ dzi-iŋ bɛ li bitoŋ bimu be kifi. 35 Bamu tɛ̀ nuuŋ bukɛɛŋ bɛ tɛ̀ gɛɛ tɛ̀ shéŋ li Nyɔ-ɔ. Nyɔ tɛ̀ fɛ bɛniiŋ bɛ bee bamu bɛ tɛ̀ saa be kwiyɛ kaari be bo li kwe-e be nuuŋ bee be. Bɛniiŋ bamu nuuŋ bɛ bɛ tɛ̀ keeti bɛ ŋwɛki bɛ be, be ti mɛɛŋ ki beechɛ kɛ mɔɔ le be chinɛ li bee kɛ, kifɛ be tɛ̀ ŋɛŋ le ɛ be kwi, be kaari be bo li kwe-e be kɛmɛ ntsɛ wu dzeeŋ yɛki wuni. 36 Bamu nuuŋ bɛ bɛ tɛ̀ yɛndi be, bɛ fiaamfi be bɛ muŋwaaŋ be kɛmi bibaa, bɛ kɛndi bamu bɛ bɛncha bɛ fɛti li yih yi ncha-a. 37 Bɛ tomi bamu bɛ ta se be kwiyi, bɛ bachi bamu bɛ nyɔ́ yi bɛ sɛɛti biti lu se be buti biŋkɛ bifɛ bifɛ, bɛ beemi bamu bɛ munyɔ mu dzi-iŋ be kwiyi. Bamu tɛ̀ deŋgi be lisi nuuŋ dzí yi nshɔ́ɔŋ bɛ yi bí. Be tɛ̀ nuuŋ bɛniiŋ bɛ kifoo lɛ, se bɛniiŋ nshɛshini bɛ be, be ŋwɛki bɛ be tɛ. 38 Be tɛ̀ deŋgi be tsiiŋ libuka mɔɔ li bɛŋkumɛ-ɛ bɛ lɛ ntuuŋ li mɔɔ lɛ bitoo li. Tɛ̀ nuuŋ bɛniiŋ bɛ kwɛɛŋ wuni tɛ̀ mɛɛŋ ki kɔchɛ kɛ wu be tsiiŋ lu kɛ.
39 Bɛniiŋ bani bɛchu nuuŋ be tɛ̀ gɛɛ shéŋ li Nyɔ-ɔ, se Nyɔ pia be ŋge. Se nuuŋ le wu be wumu ti mɛɛŋ mɔɔ ki kɛmɛ kɛ fiee fi Nyɔ tɛ̀ kaachɛ kɛ. 40 Be ti mɛɛŋ ki kɛmɛ kɛ kifɛ Nyɔ tɛ̀ kɛmi mbeechɛ wu dzeeŋ ŋge li beeyɛki wube, le ke naa nuuŋ mfi bɛ taashɛ bee bɛ be, be se ni be nuuŋ ɛ bɛ kɔchɛ tɛ lɛ Nyɔ lii be gɛɛŋ be mɛɛshi.

*11:11 Biŋwaati bi fichi bimu kɛmi tɛ fɛni le, “Ɛ shéŋ yi Saara tɛ̀ gɛɛ li Nyɔ-ɔ tɛ, yi tɛ̀ fɛ se kɛmɛ buŋga bu kɛmɛ fwe ɛ tɛ̀ doŋ kituŋ wu ka wi wu nuuŋ biɛ. Fi tɛ̀ ka lɛ kifɛ Saara tɛ̀ beŋ le…”