22
Judas tɛ̀ beŋ le kabɛ Jiso
(Maacho 26:1-5,14-16; Mak 14:1-2,10-11)
1 Mfi tɛ̀ bɛɛ tsɛkɛtsɛkɛ li tsɔnɔ chi Kibele ki bɛ mɛɛŋ ki gɛɛ kɛ kishee le kɛ, chi bɛ teenyi le tsɔnɔ chi N'yafuwee. 2 Bɛte muntofi bɛ nɔŋa bɛ bɛniiŋ bɛ tɛ̀ tiifi bɛnchi bɛ Nyɔ-ɔ, tɛ̀ wɛki dzé yibe gii be wo Jiso le lɛ munyiikɔɔ li, kifɛ be tɛ̀ chɛndi bɛniiŋ.
3 Sataŋ se lɛ li shéŋ yi Judas, wu bɛ tɛ̀ teenyi le Iskaliyɔ, wu tɛ̀ nuuŋ wi wu li kintutu ki bɔɔŋ bɛ Jiso bɛ yoofi ntsɔ bɛfɛ baa. 4 Se dza gɛɛŋ fɛ bɛte muntofi bɛnɔŋa mɔɔ bɛte bikoo bi nchi bi tɛ̀ kiichi yih yi muntofi. Bee be se tuu be nachɛ si gii kabɛ Jiso li bee. 5 Be tɛ̀ woo bujɔŋ bɛ wu, be se nachɛ le be gii be sooŋ wu kwa. 6 Tɛ̀ beŋ, se gɛɛŋ bɛchi wɛki dzé yi gii nyɛ Jiso li tsaŋ yi bee mfi wu kintutu ki bɛniiŋ lɛ nuuŋ yɛ fe kɛ.
Nachɛ kii tsɔnɔ chi N'yafuwee
(Maacho 26:17-25; Mak 14:12-21)
7 Jobɛ chi tsɔnɔ chi Kibele ki bɛ mɛɛŋ ki gɛɛ kɛ kishee le kɛ, chi bɛ ti sɛɛti ŋwaanɛ kiŋkɔ li tsɔnɔ chi N'yafuwee chini tɛ̀ bɛ chi kɔchɛ. 8 Jiso se biee toŋ Pita bee Jɔɔŋ tee le, “Gɛnɛ yɛɛŋ nɛ nachɛ biee bi tɛ gii tɛ ji tsɔnɔ chini lu.” 9 Be bii li wu laa, “Ɔ wɛki le tɛ gɛɛŋ tɛ nachɛ nuuŋ fɛŋ?”
10 Tuu le, “Woo yɛɛŋ, mfi wu nɛ giiŋgi nɛ lii li kito-oŋ, nɛ gii nɛ ŋɛŋ wumu ɛ wu too dzɔɔ lɛ tɛnɛ-ɛ, nɛ biee wu li yih yi gii gɛɛŋ lɛ lu-u. 11 Nɛ biee nɛ tee li te yih wulu le, Wi wu ntiifɛ biitɔɔ laa lo-oŋ wu bɛniiŋ bɛ ndɛndɛ wu bee bɔɔŋ bee bɛ kintutu gii be ji Tsɔnɔ chi N'yafuwee lu nuuŋ fɛŋ le? 12 Gii doonchɛ beŋ loŋ wu nyɔŋa lɛ yih yi lɛwe-e ɛ bɛ bɔsɛyi bɛ nachɛ, nɛ se nachɛ biee bijɛ bilu lu.” 13 Be tɛ̀ gɛɛŋ be ŋɛŋ biee nɛɛ yɛɛŋ si Jiso tɛ̀ tee be. Be se biee be nachɛ biee bijɛ bi Tsɔnɔ chi N'yafuwee lu.
Jiso bee bɔɔŋ bee ji ntɛh wu Nyɔ
(Maacho 26:26-30; Mak 14:22-26)
14 Le mfi bɛ kɔchɛ, Jiso bee bɔɔŋ bee bɛ ntoŋ bɛ be shee be jii biee. 15 Dza tee li bee le, “Ntuu ŋkɔŋgisi ŋge le nji Tsɔnɔ chi N'yafuwee chini bɛ beŋ nse ŋɛŋ ŋgɛ wu bɛɛ. 16 Nɛ kɛɛ le, mɛɛŋ yɛ nji Tsɔnɔ chini kɛ nsiiŋ fi bɛ fi kɔchɛ mfi wu Nyɔ gii yi ni yi sɛki bumfɔŋ bwee.”
17 Dzɔ fika, nyɛ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ tee le, “Kɔ yɛɛŋ nɛ woŋ beŋ bɛchu nɛ tasɛ. 18 Ntee beŋ le, mbɛɛchɛ li dɛɛni ŋgɛnu limfwe, mɛɛŋ yɛ ntuu ŋ'woŋ mbiiŋ mɛ gwɛɛŋ wu kiti ki lɛɛndi-i mani kɛ, nsiiŋ gɛɛŋ bo mfi wu bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ naa bu bɛ.”
19 Dzɔ kibele, nyɛ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ, booyɛ nyɛ li bee tee le, “Yiiŋ yi yɛŋ yi mi nyɛ kii beŋ. Nɛ feti yɛɛŋ ni, nɛ se ni nɛ kiimi mi.” 20 Se nuuŋ le, si be tɛ̀ mɛɛshi njɛ, dzɔ fika kweeŋ le, “Fika fini nuuŋ leh wu fwɛŋ wu Nyɔ ji bɛ ŋgɔŋ meŋ mɛ bo kii beŋ. 21 Se nuuŋ le, yikɛ yɛɛŋ nɛ woo! Wi wu gii kabɛ mi njiiɔ biee fɛni tɛɛ wu! 22 Nɛ kɛɛ le, Ŋwanɛwi gii gɛɛŋ nɛɛ si Nyɔ tɛ̀ nachɛ. Se nuuŋ le, ŋgɛ wu nyɔŋa wɛ wu wi wu kabɛ wu.” 23 Be se bɛchi be biiti li yi yi bee laa, wi wu nuuŋ fɛ ŋwaani fini fiee lɛ bee lɛnti nuuŋ noo le?
Ntiifɛ wu Jiso kii bitɛchinɛ bi wi wu yɛki wumu-u
24 Be tɛ̀ dza be bɛchi bitɛchinɛ li yi yi bee laa, ɛ noo wu nuuŋ wi wu nyɔŋa lɛ bee lɛnti le? 25 Jiso se tee li bee le, “Bɛmfɔŋ bɛ laaŋkwiiŋ kɛmi buŋga lɛ bɛniiŋ bɛ bee lɛwe, bɛniiŋ bɛ sɛki kwɛɛŋ se tiiti le bɛ ni bɛ teenyi be le bintɔɔŋ bi bɛniiŋ lɛ. 26 Se nuuŋ le, nuuŋ fi tɛ nuuŋ lɛ bɛ beŋ kɛ. Wi wu nyɔŋa lɛ be-eŋ lɛnti ni dzeti le ɛ wu ŋwaŋ wu bwi, wi wu nuuŋ kikoo ni nuuŋ si wi wu nindi li beŋ bɛchu-u. 27 Wi wu nyɔŋa nuuŋ wu la, ɛ wi wu yemi jii biee mɔɔ, wi wu deeki le? Ɛ nɛɛ wi wu yemi jii biee ni? Se nuuŋ le, mi wɛ lɛ be-eŋ lɛnti si wi wu nindi li be-eŋ.
28 Si nshiiŋ ŋiŋgi bumfa mfi kwi ni, ɛ nɛɛ beŋ bani bɛ ti nuuŋ bɛ mi. 29 Fi fiɛɛ le, nɛɛ si Baa wɛŋ nyɛ mi bumfɔŋ le ni nsɛki, mi nyɛɔ tɛ bumfɔŋ li be-eŋ le nɛ ni nɛ sɛki. 30 Mi nyɛɔ le ke nɛ ni nɛ jii, nɛ wundi biee kintsii kimumkpaŋ lɛ ntɔ wɛŋ, nɛ se shee li bɛkabara, nɛ ni nɛ sɛki Bini bi Isɛlɛɛ bi yoofi ntsɔ bifɛ.”
Jiso tee le Pita gii faaŋ wu
(Maacho 26:31-35; Mak 14:27-31; Jɔɔŋ 13:35-38)
31 Jiso dza teeŋ Pita le, “Simu, Simu, bichɛ ɔ ŋɛŋ, Sataŋ fiɔ buŋga buchɛkinɛ beŋ bɛchu le buu bamu nɛɛ si wi ti fɛɛti giiŋ buu mumfɛɛ lɛ. 32 Se nuuŋ le, nlɛkɔɔ Nyɔ li wɛɛ le, kiiŋ shéŋ ya ni bo li mi-i kɛ; Mfi wɔɔ kaari ɔ teeŋ bufii bwo, ɔ nyɛ buŋga li bɛŋwaana-a.”
33 Pita tee le, “Taa, ɛ fi nuuŋ le ŋgɛɛŋ ncha kɛ le ŋkwi, kɛ mi wɛ nɛɛ tɛɛ wɛ.”
34 Jiso tee li wuu le, “Pita, woo ntee wɛ, Nyinɛshee gii ke yi teŋgi bɛŋ, nuuŋ ɔɔ faaŋ mi kiŋga kitɛɛtɛ le ɔ kii yɛ mi kɛ.”
Jiso tifi bɔɔŋ bee bɛ kintutu si nuuŋ be nachɛ shéŋ yi be
35 Jiso dza bii li bee laa, “Nɛ kiimi mfi wu ntɛ̀ ntoŋ beŋ babi wu kwa nsiŋ, bɛbabi bɛ bikpɔ nsiŋ, si nɛ tɛ deŋgi lɛ, nɛ tɛ foo fiee ni?” Be tuu le, “Wohoo, tɛ tɛ̀ fuki yɛ fiee kɛ.” 36 Se tee li bee le, “Li dɛɛni, ɛ wi kɛmi babi wu kwa, kɛ babi, mwɛ dzɔ. Ɛ wi kɛmi yɛ nyɔ yi dziŋ kɛ, mwɛ kabɛ ndu ye go nyɔ. 37 Ntiitɔɔ fini ni kifɛ fiee fi bɛ tɛ̀ tsɛɛ lɛ Kiŋwaati ki Nyɔ-ɔ le,
‘Bɛ tɛ̀ fa wu bɛ bɛniiŋ bɛ bifi’,
fi kɛmi le fi ka bɛ mi dɛɛni. Nɛ kɛɛ le biee bi bɛ tɛ̀ tsɛɛ kii mi, bi bɛɛ biɛɛ bi kɔchɛ bichu.” 38 Be biee be dzakɛ be tee le, “Taa bichɛ ɔ ŋɛŋ, tɛ̀ kɛmi baa nyɔ́ yi dziŋ fiɛtu.” Tuu le, “Gɛɛ yɛŋ lɛ.”
Jiso lɛkɛ li Nyɔ-ɔ li ŋkumɛ wu Biti bi Oli-if
(Maacho 26:36-46; Mak 14:32-42)
39 Jiso dza bo li kitoŋ kilu bee bɔɔŋ bee bɛ kintutu be bɛchi be yɛki li ŋkumɛ wu Biti bi Oli-if, nɛɛ si tɛ̀ shiiŋ feti. 40 Le be yɛɛ be bo fɛ be tɛ̀ giiŋgi, tee li bee le, “Nɛ lɛki yɛɛŋ li Nyɔ-ɔ le kiiŋ mɔnchɛ ni bɛ lɛ be-eŋ, yaa beŋ kɛ.”
41 Si tɛ̀ tee lɛ, tuu kiiŋgi gɛɛŋ bo nɛɛ si nuuŋ wi lɔŋ tɛtɛ chi gɛɛŋ chi bo lɛ, se toŋ núŋ fɛkwiiŋ lɛki li Nyɔ-ɔ le, 42 “Baa wɛŋ, ɔɔ kɔŋgisi lɔ, ɔ tsaaki fika fi ŋgɛ fini li mi-i. Se nuuŋ le, fɛrɛ nɛɛ si ɔ kɔŋgisi, ɔ fɛ kɛ si ŋkɔŋgisi kɛ.” [ 43 Le lɛkɛ lɛ, nchindaa wu Nyɔ shee liboo bɛ li wuu, nyɛ wu buŋga. 44 Jiso tɛ̀ nuuŋ, ɛ shéŋ yee tɛ̀ bee ŋge. Tɛ tuu lɛki li Nyɔ-ɔ bɛ buŋga, liŋgisi, kiyubɛ kee sɛyi fɛkwiiŋ si bitetee bi ŋgɔ-ɔŋ.]*Biŋwaati bi fichi bimu lɛ jɛ yi bɛ tɛ saa bɛ tsɛɛ kiŋwaati ki Nyɔ le kɛmiyɛ biŋga bi 43-44 kɛ.
45 Le lɛkɛ li Nyɔ-ɔ mɛɛshi, to lijiŋ fɛ bɔɔŋ bee bɛ kintutu, ŋɛŋ si nshiiŋ fɛ be fiɔɔŋ be liiti. 46 Se bii li bee laa, “Nɛ tuu liiti lɔɔ ni? Dzatsɛ yɛɛŋ we nɛ lɛkɛ li Nyɔ-ɔ kii mɔnchɛ ni bɛ lɛ be-eŋ, yaa beŋ.”
Bɛniiŋ bɛ kwɛɛŋ lɛ kɔɔ Jiso
(Maacho 26:47-56; Mak 14:43-50; Jɔɔŋ 18:3-11)
47 Nɛɛ si tɛ̀ mɛɛŋ yeti lɛ, kintutu ki bɛniiŋ lɛ busɛ ɛ tɛ̀ nuuŋ Judas wu wi kintutu ki bɔɔŋ bɛ Jiso bɛ yoofi ntsɔ bɛfɛ baa wu tɛ̀ tuuti mbaaŋ. Gɛɛŋ li Jiso lichiŋ le kokɛ wu. 48 Se nuuŋ le, Jiso bii li Judas laa, “Ɔ wɛki le ɔ kokɛ Ŋwanɛwi, le ɔ doonchɛ le bɛ kɔɔ wu ni?” 49 Bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u bɛ tɛ nuuŋ li wuu lichiŋ ŋɛŋ fiee fi tɛ̀ kɛti, be tuu be bii laa, “Taa, tɛ wachɛ bɛniiŋ bani ni?” 50 Wumu lɛ bee lɛnti, kɛri kintooŋ ki kigɔŋɛ ki mfwa wu kikoo ki bɛte muntofi. 51 Jiso waŋ le, “Kiiŋ wi ni tuu mɔŋ kɛ,” biee koŋ li kintooŋ ki wi wulu ki biee ki kobɛ.
52 Bɛniiŋ bɛ tɛ̀ bɛɛ le be kɔɔ Jiso tɛ̀ nuuŋ bɛte muntofi bɛ nɔŋa bɛ nɔŋa, bɛ bikoo bi bɛniiŋ nchi bɛ tɛ̀ kiichi yih yi muntofi mɔɔ bɛniiŋ bɛ sɛki kwɛɛŋ. Bii li bee laa, “Nɛ bɛ le nɛ kɔɔ mi nɛ bɛɛ bɛ nyɔ́ mɔɔ bimboki kɛɛ nɛ bɛɛ le nɛ kɔɔ nuuŋ wih ni? 53 Ntuu nuuŋ tɛɛbeŋ li jo li jo fɛ yih yi muntofi nɛ tɛ koŋ li mi-i kɛ kii la? Se nuuŋ le, wuuŋ mfi wu nuuŋ nɛ fɛ fiee fimu, mfi wu buŋga bu kijibɛ-ɛ.”
Pita faaŋ Jiso
(Maacho 26:57-58,69-75; Mak 14:53-54,66-72; Jɔɔŋ 18:12-18,25-27)
54 Bɛniiŋ bɛlu biee be kɔɔ Jiso be giiŋgi bɛ wu fɛ la wu kikoo ki te muntofi-i, Pita se biki lɛjiŋ mfiiŋ. 55 Be gɛɛŋ be kukɛ wi la kintikinti be shee be wɔɔnsi. Pita se bɛ shee tɛ bee be. 56 Si wi tɛ̀ duti lɛ, ŋwaŋ wu nimɛ wu kwɛɛŋ wumu wu tɛ̀ nindi fɛ la wulu-u dza ŋɛŋ Pita ɛ wu shee. Bichɛ wu li lii bujɔŋ tee le, “Wi wuni bee nuuŋ tɛ bee wi wulu.” 57 Pita biee faaŋ tee le, “Kwɛɛŋ wuni, ŋkii yɛ wi wulu kɛ.” 58 Le mfi tuu kiiŋgi niiŋ, wi wumu tuu ŋɛŋ wu, tuu tee le, “Ɔ nuuŋ tɛ wumu li kintutu ki bee.” Se nuuŋ le Pita tee le, “Nyuŋ, nuuŋ yɛ wi wu be kɛ.”
59 Le mfi tuu gɛɛŋ bo si ntaŋ mumkpaŋ lɛ, wi wumu tuu sɔnɛ le, “Chɛɛŋ, chɛɛŋ wi wuni bee nuuŋ bee wu, kifɛ nuuŋ tɛ wi wu Galilii.” 60 Pita tuu faaŋ tee le, “Nyuŋ wuni, ŋkii yɛ fiee fiɔɔ tiiti kɛ.” Si tɛ̀ mɛɛŋ yeti lɛ, mfwaa mumkpaŋ nyinɛshee biee yi tɔɔŋ. 61 Le Taa fiiki yi, lii yee bikɛ bɛ yi Pita. Pita kimi n'yɔru wu Taa bee yɔ li wuu le, “Fɛ nyinɛshee gii yi tɔɔŋ bɛŋ, nuuŋ ɔɔ faaŋ mi kiŋga kitɛɛtɛ le ɔ kii yɛ mi kɛ.” 62 Dza fe bo lɛkuuŋ, de kwe ŋge.
Bɛ tɛ̀ yɛndi bɛ tuki Jiso
(Maacho 26:67-68; Mak 14:65)
63 Bɛniiŋ bɛ tɛ̀ kɛmi li Jiso-o se bɛchi be yɛndi, be tuki wu, 64 Be kaŋ wu ndu li bushi, be tee li wuu le, “Dɛɛni doonchɛ kintomfɔŋ ki Nyɔ-ɔ ko. Ɔ tee wi wu sooŋ wɛ.” 65 Be tuu be tsuki wu bɛ ntsooŋ ŋge be bifisi wu.
Bɛ saa nsa wu Jiso
(Maacho 26:59-66; Mak 14:55-64; Jɔɔŋ 18:19-24)
66 Le butuu woo, bɛniiŋ bɛ sɛki kwɛɛŋ bɛ bɛte muntofi bɛ nɔŋa bɛ nɔŋa, mɔɔ bɛniiŋ bɛ tiifi bɛnchi bɛ Nyɔ-ɔ banchɛ yi bɛchu. Si be tɛ̀ banchɛ lɛ, be biee be dzɔ Jiso be gɛɛŋ bɛ wu fɛ be tɛ̀ shiiŋ be sɛki bɛnsa fe. 67 Le be gɛɛŋ bɛ wu lɛ, be tee li wuu le, “Ɔɔ nuuŋ Kinsofu ki Nyɔ tɛ̀ kaachɛ kɛɛ, ɔ tee bee.” Tuu li bee le, “Ɛ mi ntee beŋ, nɛ tɛ beŋ kɛ. 68 Ɛ mi mbii fiee li be-eŋ, nɛ tɛ tuu kɛ. 69 Se nuuŋ le, mbɛɛchɛ li dɛɛni Ŋwanɛwi gii shee lɛ kibɛnɛ ki kigɔŋɛ ki Nyɔ yi buŋga-a.” 70 Be dzakɛ be bɛchu be bii laa, “Ɛ wɛ wu nuuŋ Ŋwanɛ Nyɔ ni?” Tuu li bee le, “Fi fiɛɛ si nɛ tee lɛ.” 71 Be se tee le, “Tɛ tuu tɛ geendi wumu le bɛ tee bee la. Tɛ woo baa fiee fi wu kweeŋ kituŋ bɛ kimfimɛ kee.”
*22:44 Biŋwaati bi fichi bimu lɛ jɛ yi bɛ tɛ saa bɛ tsɛɛ kiŋwaati ki Nyɔ le kɛmiyɛ biŋga bi 43-44 kɛ.