25
Ŋgaŋgaa kii bɛsɔɔŋ bɛ bukɛɛŋ lɛ bamu yoofi
1 “Bɛ nuuŋ bɛ maa bumfɔŋ bu liboo bɛ bɛsɔɔŋ bɛ bukɛɛŋ lɛ bamu yoofi bɛ tɛ̀ dzɔ bɛlambo bɛ bee, le be gɛɛŋ be taaŋ nyuŋ wutso be chinɛ wu. 2 Bɛtiinu tɛ̀ nuuŋ bibere, bɛtiinu nuuŋ bɛ bufii lɛ. 3 Fi se ka le bɛ tɛ̀ nuuŋ bibere baa tɛ̀ dzɔ bɛlambo bɛ bee ndzɔtsu mɛɛŋ mamu siŋ, 4 bɛ bufii lɛ baa se dzɔ bɛlambo bɛ bee mɔɔ sho yi mɛɛŋ mamu lu lichiŋ. 5 Le be gɛɛŋ be ni be tɛŋgi nyuŋ wutso wulu, le ni chiiti yi li mbɛɛ, chilefɛ dza chi kɔɔ be, be bɛchi nlefu. 6 Le bo butuu kintikinti, be dza be woo si wi wuuyi le, ‘Yiyi-i yiyi-i yiyi-i, bichɛ yɛɛŋ nɛ ŋɛŋ, nyuŋ wutso wulu fɛsɔɔ looo! Bo yɛɛŋ nɛ bɛ nɛ fi wu looo’ 7 Bɛsɔɔŋ bɛ bukɛɛŋ lɛ baa bɛchu dza we be yɛɛki bɛlambo bɛ bee. 8 Bɛsɔɔŋ bɛ bukɛɛŋ lɛ bɛ tɛ̀ nuuŋ bibere baa se tee li bɛ bufii lɛ baa le, ‘Nyɛ yɛɛŋ bee fɛ mɛɛŋ mɛnɛ. Bɛlambo bɛsɛŋ shiiti baa.’ 9 Bɛ bufii lɛ baa se tuu le, ‘Wohoo, me nuuŋ tɛ kɔchɛ li tɛɛbeŋ bɛchu kɛ. Gɛnɛ yɛɛŋ nuuŋ fɛ bɛ kabini, nɛ go mɛnɛ.’ 10 Si be tɛ̀ gɛɛŋ le be go lɛ, nyuŋ wutso wulu shɛ fɛsi. Bɛ tɛ̀ nachɛ yi kituŋ be tɛŋgi baa, biee be gɛɛŋ be lɛ bɛ wu li yih yi tsɔnɔ chi bugoo lɛ, bɛ bɛŋɛ kigoo. 11 Lɛjiŋ lɛlu, bɛsɔɔŋ bɛ bukɛɛŋ lɛ bamu bɛ tɛ̀ gɛɛŋ le be go mɛɛŋ baa fɛsi, be leŋ mfweeŋ be tiiti le, ‘Te Kikoo, te kikoo, gwiyɛ kigoo tɛ lɛ.’ 12 Se tuu li bee le, ‘Chɛɛŋ chɛɛŋ ŋkii yɛ beŋ kɛ.’ 13 Fi se fiɛɛ le, nɛ nachɛ yi, nɛ ni nɛ tɛŋgi, kifɛ nɛ kii yɛ jobɛ mɔɔ mfi wulu kɛ.
Ŋgaŋgaa kii bɔɔŋ bɛ nimɛ-ɛ bɛtɛɛtu
(Luk 19:11-27)
14 Mfi wulu gii ni nuuŋ si wumu wu tɛ̀ wɛki le gɛɛŋ ndɛndɛ, teeŋ bɔɔŋ bee bɛ nimɛ nyɛ kwa we li tsáŋ yi bee. 15 Tɛ̀ nyɛ ŋwani wu nimɛ wumu bɛbabi bɛ kwaa bɛtiinu, nyɛ wumu bɛbabi bɛfɛ, nyɛ wumu babi wu kwa mumkpaŋ. Tɛ̀ nyɛɛ lɛ biki si buŋga bu wi nuuŋ. Si tɛ̀ nyɛ lɛ, la ndɛndɛ we. 16 Ŋwaŋ wu nimɛ wu tɛ̀ fi bɛbabi bɛ kwaa bɛtiinu wɛ, tɛ̀ gɛɛŋ mfwaa mumkpaŋ fɛ waŋ lu, ji mbeŋ le bɛbabi bɛtiinu. 17 Wu tɛ̀ fi bɛbabi bɛfɛ wɛ, tɛ̀ fɛ waŋ lu, ji mbeŋ bɛbabi bɛfɛ le lɛwe. 18 Se nuuŋ le, ŋwaŋ wu nimɛ wu tɛ̀ fi babi wu kwa mumkpaŋ wɛ, tɛ̀ gɛɛŋ fiee chiŋ kitoo nyikɛ kwa wu te kikoo wɛɛ le lɛnti.
19 Si te kikoo wu bɔɔŋ bɛ nimɛ wulu tɛ̀ la ndɛndɛ wɛ lɛ, tɛ̀ gɛɛŋ tsiiŋ le ŋge. Le kaari bɛ, teeŋ bɔɔŋ bee bɛ nimɛ, le be bɛ, be bee nachɛ biee. 20 Ŋwaŋ wu nimɛ wu tɛ̀ fi bɛbabi bɛ kwaa bɛtiinu wɛ bɛ kituŋ bɛ bɛbabi yoofi, tee le, ‘Te Kikoo, ɔ tuu ɔ nyɛ mi bɛbabi bɛ kwaa bɛtiinu, bichɛ ɔ ŋɛŋ ntuu nshɛ mi mfɛ waŋ lu, mi ŋkɛmɛ bɛbabi bamu bitiinu le lɛwe.’ 21 Te Kikoo we tee li wuu le, ‘Kiyɔɔni kinɔŋa. Ɛ wɛ ŋwaŋ wu nimɛ wu dzeeŋ mɔɔ wu chɛɛŋ! Ɔ tuu ɔ shɛ ɔ nuuŋ tsaaŋ lɛ mbichɛ lɛ fiee fi ntɛŋ bujɔŋ. Bɛdɛɛni, ŋgii ŋgɛɛ wɛ dɛɛni ɔ ni ɔ bichi tɛ lɛ fi nɔŋa-a. Bɛ ɔ woo bujɔŋ bɛ te kikoo wa.’ 22 Ŋwaŋ wu nimɛ wu kwa we tɛ̀ nuuŋ bɛbabi bɛfɛ wɛ tɛ lɛ, tee le, ‘Te Kikoo, ɔ tɛ̀ nyɛ mi bɛbabi bɛ kwaa bɛfɛ. Bichɛ ɔ ŋɛŋ, ntuu nshɛ mi fɛ waŋ lu, mi ŋkɛmɛ bɛbabi bamu bɛ kwa bɛfɛ le lɛwe.’ 23 Te Kikoo we tee li wuu le, ‘Kiyɔɔni kinɔŋa. Ɛ wɛ ŋwaŋ wu nimɛ wu dzeeŋ mɔɔ wu chɛɛŋ! Ɔ tuu ɔ shɛ ɔ nuuŋ tsaaŋ lɛ mbichɛ lɛ fiee fintɛ-ɛŋ bujɔŋ. Bɛdɛɛni, ŋgii ŋgɛɛ wɛ dɛɛni ɔ ni ɔ bichi tɛ lɛ fi nɔŋa-a. Bɛ ɔ woo bujɔŋ bɛ te kikoo wa.’ 24 Le ŋwaŋ wu nimɛ wumu wu tɛ̀ nyɛ babi wu kwa mumkpaŋ wɛ bɛ lɛ, tee le, ‘Te Kikoo, ŋkii le ɔ nuuŋ wi wu tɛɛmi lɛ dzaa. Ɔ ti wechi fɛ ɔ mɛɛŋ ki tɔyɛ kɛ, ɔ se banchi giiŋ yɔɔ ti mɛɛŋ ki tuŋ kɛ. 25 Bɛdɛɛni ntɛ̀ chɛndi ŋgɛɛŋ nyikɛ kwa wa fɛtoo. Bichɛ ɔ ŋɛŋ, wuuŋ kwa wa, kɔ.’ 26 Te Kikoo we tuu li wuu le, ‘Ɛ wɛ ŋwaŋ wu nimɛ wu bifi, ɔ wɛ kiniŋgɛ! Ɔ ti kii le nti ŋ'wechi mɛɛŋ ki ntɔyɛ kɛ, mbaanchi giiŋ mɛɛŋ ki tuŋ kɛ. 27 Si ɔ tuuɔ kii lɛ, tuu nuuŋ ɔ kiri kwa wɛŋ li yih yi bɛ kichi kwa lu, le ke mfi wu mi ŋkaari mfi kwa wɛŋ bɛ mbeŋ le lɛwe.’ 28 Si tɛ̀ tee lɛ, tee le be fi babi wu kwa wulu li wuu, be nyɛ li wi wu kɛmi bɛbabi bɛ kwa yoofi wɛ-ɛ. 29 Le be kɛɛ le wi wu kɛmi, bɛ gii bɛ naa bɛ tondɛ wu kɛmɛ ŋge. Se nuuŋ le wi wu kɛmi yɛ kɛ, mɔɔ nuuŋ fi niiŋ fi kɛmi bɛ gii bɛ fi li wuu. 30 Si tɛ̀ tee lɛ, tee le, ‘Lɔmɛ yɛɛŋ kibere ki ŋwaŋ wu nimɛ-ɛ kini li kijibɛ lɛkuuŋ, fɛ gii ni dii jii ŋgesi.’
Ntiifɛ kii nsa wu fɛ kimɛrisɛ
31 Gii ni nuuŋ mfi wu Ŋwanɛwi kaarisi bɛɛ li bunɔŋa bwee li, ni bɛɛ bɛ bɛnchindaa bɛ Nyɔ-ɔ bɛchu, gii shee li kabara we wu bunɔŋa. 32 Bitoŋ bichu bi li kikoo ki nshɛ gii bi leŋ wu limfwe, se gatɛ be li bintutu bifɛ si wi wu ŋkiichɛ ti gatini nshɔ́ɔŋ buu li bí linti lɛ. 33 Gii gɛɛ nshɔ́ɔŋ lɛ kibɛnɛ ki kigɔŋɛ-ɛ, se gɛɛ bí lɛ kibɛnɛ ki kimɛsɛ-ɛ. 34 Wu wu Mfɔŋ gii tee li bɛ nuuŋ lɛ kibɛnɛ kee ki kigɔŋɛ-ɛ le, ‘Bɛniiŋ bɛ Taa tiiŋ mwɛ li bee, bɛ yɛɛŋ nɛ kɛmɛ bintsii lɛ bumfɔŋ bu bɛ nachɛ li be-eŋ mbɛɛchɛ si bɛ tɛ̀ tɔŋ nshɛ, 35 kifɛ dzeeŋ tɛ̀ wuu mi, nɛ nyɛ mi biee bijɛ. Ndɔɔŋ tɛ̀ wondɛ mi, nɛ nyɛ mi fiee ŋ'woŋ. Ntɛ̀ nuuŋ kilɔ, nɛ fi mi. 36 Ntɛ̀ nuuŋ bwiŋ kilɛrɛ, nɛ lii mi ndu. Ntɛ̀ ŋgendi nɛ bɛ nɛ yɛsi mi. Ntɛ̀ nuuŋ li yih yi ncha-a, nɛ bɛ nɛ yɛsi mi.’ 37 Gii ke wu tee lɛ, bɛniiŋ bɛ tsaaŋ baa se tuu be bii li wuu laa, ‘Taa, ɛ mfi wu la wu tɛ tɛ̀ ŋɛŋ wɛ dzeeŋ wuu wɛ, tɛ̀ nyɛ wɛ biee bijɛ, bɛ mfi wu la wu ndɔɔŋ tɛ̀ wondɛ wɛ tɛ nyɛ wɛ fiee ɔ woŋ? 38 Ɛ mfi wu la wu tɛ tɛ̀ ŋɛŋ wɛ ɔ nuuŋ kilɔ, tɛ fi wɛ, bɛ mfi wu la wɔɔ tɛ̀ nuuŋ bwiŋ kilɛrɛ, tɛ lii wɛ ndu? 39 Ɛ mfi wu la wu tɛ tɛ ŋɛŋ wɛ ɔ gendi ɔ nuuŋ tɛ li yih yi ncha-a, tɛ se bɛ tɛ yɛsi wɛ?’ 40 Mfɔŋ se tuu li bee le, ‘Ntee beŋ chɛɛŋ le, si nɛ tɛ̀ feti biee bini, li wi wu ŋkwɛŋ li bɛŋwaanɛŋ bani-i, nɛ tɛ̀ feti nuuŋ li mi-i.’ 41 Bɛdɛɛni, gii tuu tee li bɛ nuuŋ lɛ kibɛnɛ kee ki kimɛsɛ baa le, ‘Beŋ bɛ kinlɔɔ lɛ bani, dza yɛɛŋ mi limfwe, nɛ gɛɛŋ nɛ lɛ li ŋgɛ wu kimakɛ-ɛ wu bɛ tɛ̀ nachɛ li kiŋkundi bɛ bɛnchindaa bee li, 42 kifɛ dzeeŋ tɛ̀ wuu mi, nɛ ti mɛɛŋ ki nyɛ kɛ mi fiee fijɛ kɛ. Ndɔɔŋ tɛ̀ wondɛ mi, nɛ faaŋ nyɛ mi fiee fi ŋ'wonɛ. 43 Ntɛ̀ nuuŋ kilɔ, nɛ tɛ̀ mɛɛŋ ki fii mi kɛ. Ntɛ̀ nuuŋ bwiŋ kilɛrɛ, nɛ tɛ̀ mɛɛŋ ki lii kɛ mi ndu li bwiŋ kɛ. Ntɛ̀ ŋgendi, ntuu nuuŋ li yih yi ncha-a, nɛ ti mɛɛŋ ki bɛ kɛ le nɛ yɛsi mi kɛ.’ 44 Be se tuu be bii li wuu laa, ‘Taa, ɛ mfi wu la wu tɛ tɛ̀ ŋɛŋ wɛ dzeeŋ wuu wɛ, kɛ ndɔɔŋ wondini wɛ, ɔ nuuŋ kilɔ, kɛ bwiŋ kilɛrɛ, ɔ gendi, bɛ li yih yi ncha-a, tɛ se mɛɛŋ ki fi kɛ wɛ kɛ?’ 45 Se tuu li bee le, ‘Ntee beŋ chɛɛŋ le, si nɛ ti mɛɛŋ ki fɛ kɛ biee bini li wi wu ŋkwɛ-ɛŋ li bɛŋwaanɛŋ bani ni kɛ, kɛ ɛ li mi li nɛ ti mɛɛŋ ki fɛɛ kɛ.’ 46 Beeyɛ bɛniiŋ gii be gɛɛŋ be lɛ li ŋgɛ wu kimakɛ-ɛ. Se bɛ nuuŋ tsaaŋ baa gɛɛŋ be lɛ fibee nuuŋ li ntsɛ wu shaaŋ wu nuuŋ tɛ ma kɛ.”