4
Ŋgaŋgaa kii wi wu tɛ̀ tumi ŋgɔ
(Maacho 13:1-9; Luk 8:4-8)
Jiso tɛ̀ tuu bɛchi tiifi bɛniiŋ li libɛ-ɛ lichiŋ, ɛ kintutu ki bɛniiŋ lɛ tɛ̀ banchɛ fe weseeŋ. Se dza lɛ shee nuuŋ lɛ ŋgo-o, kintutu kilu lemi li ŋgemɛ yi dzɔɔ li, lɛ bukaka. Tɛ̀ tiifi be biee ŋge nuuŋ lɛ ŋgaŋgaa li. Dza wa ŋgaŋgaa chimu li bee le, “Yikɛ yɛɛŋ nɛ woo, wi tɛ̀ la le gɛɛŋ tuŋ ŋgɔ. Le ni tumi, yimi weyɛ lɛ dze, muniiŋ bɛ mu chɔchɛ mu ji. Yimi weyɛ fɛ kintsii ki ta-a, fɛ nshɛ nuuŋ yɛ fe ŋge kɛ. Yi biee yi bo kifɛ nshɛ tɛ̀ nuuŋ yɛ fe bujɔŋ kɛ. Le wiiŋ bɛchi mbanu, wu sooŋ ŋgɔ yilu yi wɔɔbɛ, kifɛ yi tɛ̀ mɛɛŋ ki lii kɛ gɛɛŋ le yi seri kɛ. Ŋgɔ yimi weyɛ li bifafu-u. Bifafu bilu ko bi baanyɛ ŋgɔ yilu yi se ba ŋ'wonu muntaaŋ nsiŋ. Ŋgɔ yimi weyɛ nuuŋ li nshɛ yi dzeeŋ li, yi bo, yi ko, yi woŋ, yaa si bɛ tɛ̀ tuŋ, lii yi yimi woŋ muntaaŋ mbaanshɛɛ, yi yimi sháŋ mbaambusɔɔ, yimi sháŋ gwii.” Le Jiso wa lɛ biee mɛɛshi le, “Wi wu kɛmi bintooŋ mwɛ woo.”
Fiee fi tɛ̀ fɛ Jiso se yeti nuuŋ lɛ ŋgaŋgaa li
(Maacho 13:10-17; Luk 8:9-10)
10 Jiso tɛ̀ nuuŋ wuu mbiiŋ, bɛniiŋ bamu bɛ bee be tɛ̀ nuuŋ mɔɔ bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u bɛ yoofi ntsɔ bɛfɛ baa tɛ̀ bii li wuu kii ŋgaŋgaa chilu. 11 Tuu li bee le, “Ɛ li be-eŋ bɛ Nyɔ doonchɛ yɛ biee bi li bumfɔŋ bwee li bi nuuŋ lɛ munyiikɔɔ li. Se nuuŋ le, li bɛniiŋ bamu-u fiee fichu fiɛɛ nuuŋ lɛ ŋgaŋgaa li, 12 ke be se ni be bichi, be tɛ ŋɛŋ kɛ, be ni be yiki, be tɛ woo kɛ. Bee nuuŋ yɛ lɛ kɛ dɛɛŋ be fiiki shéŋ yibe, Nyɔ feeki bibifi bi bee.”
Fiee fi ŋgaŋgaa chi Jiso tɛ̀ wa chini doonchi
(Maacho 13:18-23; Luk 8:11-15)
13 Jiso dza bii li bɛniiŋ bɛ tɛ̀ nuuŋ bɛ wu baa laa, “Fi nuuŋ le nɛ mɛɛŋ ki kɛɛ kɛ fiee fi ŋgaŋgaa chini tiiti kɛ ni? Ɛ nɛ mɛɛŋ ki kɛɛ kɛ chini kɛ, nɛ gii nɛ geeŋ nɛ se kɛɛ ŋgaŋgaa yimi? 14 Ŋgɔ yi wi wulu tɛ̀ tumi yɛ ɛ jɛ yi Nyɔ. 15 Ŋgɔ yi tɛ̀ weyɛ lɛ dze yɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛ wuki jɛ yi Nyɔ, Sataŋ se bɛ mfwaa mumkpaŋ buu jɛ yilu li shéŋ yibe. 16 Ŋgɔ yi tɛ̀ weyɛ fɛ kintsii ki ta-a yɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛ wuki jɛ yi Nyɔ, be fi yi mfwaa mumkpaŋ bɛ kinɛɛtinɛ, 17 se nuuŋ le, yi tɛ̀ seri le yi gɛɛŋ li shéŋ yibee kɛ. Ɛ yi ŋɔɔnɛ niiŋ kwaa, ɛ ŋgɛ bɛ, kɛ ɛ bɛniiŋ biindi bikaa lɛ be jiŋ kii jɛ yilu, be chee bikaa lijiŋ mfwaa mumkpaŋ. 18 Ŋgɔ yi tɛ̀ weyɛ li bifafu-u yɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛ wuki jɛ yi Nyɔ, 19 bɛmbeechɛ kii biee bi li nshɛ yini-i, bɛ kiŋkɔŋgisɛ ki bunɔŋa-a mɔɔ biee bimu bɛ bi taashɛ bi baanyɛ jɛ yilu yi la li yee li. 20 Ŋgɔ yi tɛ̀ weyɛ li nshɛ yi dzeeŋ li yɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛ wuki jɛ yi Nyɔ, be fi yi, be feti si yi wɛki be giiŋgi limfwe limfwe, nɛɛ si ŋgɔ, yi ti wundi muntaaŋ sháŋ mbaanshɛɛ, yimi sháŋ mbaambusɔɔ, yimi sháŋ gwii.”
Kii lambo
(Luk 8:16-18)
21 Jiso dza bii laa, “Wi ti lii bɛ lambo li yih kuuki bɛ ŋkaa, kɛ gɛɛ lintakwiiŋ ni? Ti lii nɛɛ tɔmi nuuŋ nɛɛ li fiee fi bɛ ti tɔɔmi lambo lu ni? 22 Nɛ ni nɛ kii le fiee fichu fi nuuŋ lɛ munyiikɔɔ li fiɛɛ ɛ bɛ tɛ̀ nyikɛ le bɛ naa bɛ yiiŋgi fi, fi nuuŋ lɛjiŋ lɛjiŋ fichu bɛ gii naa bɛ fɛ fi bo fɛ waaŋ. 23 Wi wu kɛmi bintooŋ, mwɛ woo.” 24 Jiso tuu tee le, “Ɛ nɛ yiki jɛ yi Nyɔ nɛ yiki bujɔŋ, nɛ kɛɛ le dze yi wi yiki le ɛ yi yi Nyɔ gii naa yi fichɛ le se yi nyɛ li mwɛ, yi gii naa yi nyɛ yaa bu yawu. 25 Wi wu kɛmi fiee bɛ gii naa bɛ tondɛ. Wi wu kɛmi yɛ fiee kɛ, mɔɔ nuuŋ fi niiŋ fi kɛmi bɛ gii naa bɛ fi bu fiɛ li wu-u.”
Ŋgaŋgaa kii ŋgɔ si yi ti kuu
26 Jiso tuu tee le, “Bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ nuuŋ si ŋgɔ yi wi tuŋ liwɛ. 27 Ɛ nuuŋ butuu liiti, ɛ bu woo dza we. Ŋgɔ yilu se yi maŋ yi kuu, tɛ kɛɛ mɔɔ laa yi kuu niŋ le kɛ, 28 nuuŋ nshɛ yi feti yi se kuu. Ɛ yi kuu lɔɔ, yi dza yi tɔɔŋ, yi boo yi fɛ bikiiŋ, yi toŋ sháŋ. 29 Ɛ yi ta, dzɔ finyɔɔ lɛ liwɛ, kifɛ mfi wu ŋ'wechɛ kɔchɔɔ.”
Ŋgaŋgaa kii ŋwaani ŋgɔ yi fintaaŋ fimu
(Maacho 13:31-32,34; Luk 13:18-19)
30 Jiso tuu dza tee le, “Tɛɛbeŋ nuuŋ tɛ maa bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ bɛ la? Tɛ nuuŋ tɛ maa bu bɛ ŋgaŋgaa chi la? 31 Bu bwɛɛ si ŋwaani ŋgɔ yi fintaaŋ fimu,*Fintaaŋ fini nuuŋ lɛ jɛ́ yi bala le, “mustard”. yi sendɛ yi yaa ŋgɔ́ chichi yi laaŋkwiiŋ. Ɛ wi tuŋ liwɛ, 32 yi ko, yi yaa biti bichu bi bɛ ti tumi liwɛ, yi nyɛ yɛ́ŋɛ yi nyɔŋa, yi fɛ kiyuundɛ ki muniiŋ mu jiindi liwe nuuŋ mu gwanyɛ yíh li kiyuundɛ ki yɛ́ŋɛ yilu-u.”
33 Ɛ lɛ si Jiso tɛ̀ gii fenjisi jɛ yi Nyɔ li bɛniiŋ li lɛ ŋgaŋgaa li si yini, si nuuŋ be woo. 34 Tɛ̀ gii tiiti yɛ fiee li bee fuki lɛ ŋgaŋgaa li nsiŋ kɛ. Se nuuŋ le, ɛ nuuŋ bee bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u be be, se mɛɛshi naanyɛ ŋgaŋgaa yilu chichi li bee.
Jiso waŋ mfiee
(Maacho 8:23-27; Luk 8:22-25)
35 Jiso tɛ̀ gii tiifi bɛniiŋ booyaa, le ni nuuŋ lɛ fɛmfo-o, tee li bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u le, “Tɛɛbeŋ tɛ lenchi libɛ tɛ gɛɛŋ luwiŋ lɔɔ.” 36 Be shɛ kintutu ki bɛniiŋ lɛ ki tɛ̀ nuuŋ fe, be lɛ lɛ ŋgo-o wu Jiso tɛ nuuŋ le wɛɛ, bee be se lenchi, bɛŋgo bamu biki be. 37 Si be tɛ̀ leenchi lɛ, kiŋkuŋku ki tɛɛmi bɛchi ki nduŋgi bɛ dzɔɔ, dzɔɔ lɛ lɛ ŋgo-o yi wɛki le yi yisɛ le. 38 Jiso tɛ̀ nuuŋ lɛ kinyi ki ŋgo-o liiti, ɛ wu gɛɛ kikoo kee li fiee fi miɔɔfi-i liwe. Be gɛɛŋ be kaŋgisi wu be tiiti le, “Wi wu ntiifɛ, kwe wɛki yɛ le yi dzɔɔ bee ni ɔ tɛ boo kɛ ni?” 39 Jiso kaaŋgi, waŋ kiŋkuŋku kilu, tee li dzɔɔ li le, “Chikɛ nshiiŋ.” Kiŋkuŋku kilu biee ki chikɛ, bintsii se dɛŋ ni nshiiŋŋ. 40 Bii li bɔɔŋ bee bɛ kintutu laa, “Nɛ chɛndi la? Nɛ mɛɛŋ ki gɛɛ kɛ shéŋ li mi-i kɛ ni?” 41 Be kɛmɛ chɛnɛ, se be yeti bebe laa, “Wuni wi nuuŋ niŋ, wu kiŋkuŋku mɔɔ dzɔɔ wuki li wuu?”

*4:31 Fintaaŋ fini nuuŋ lɛ jɛ́ yi bala le, “mustard”.