10
Kii ŋkoŋu bɛ kwɛɛŋ
(Maacho 19:1-12; Luk 16:18)
Jiso se dza fe, gɛɛŋ kimbɛ ki Judiya-a, lenchi Dzɔɔ yi Joodaaŋ gɛɛŋ luwiŋ. Bintutu bi bɛniiŋ lɛ tuu bi banchi bi bɛɛ lɛ wuu, tiifi be nɛɛ si tɛ̀ shiiŋ tiifi. Bɛfarasii dza be bɛ le be mɔnchɛ wu, be bii li wuu laa, “Nchi beŋ le nuuŋ wi kooŋ bɛ kwɛsi ni?” Jiso kaari bii tɛ li bee laa, “Mɔɔsɛ tɛ̀ nyɛ nchi le nɛ ge la?” Be tuu le, “Mɔɔsɛ tɛ̀ gɛɛ le nuuŋ wi kooŋ bɛ kwɛsi. Ɛ kuŋgi lɔɔ, tsɛɛ kiŋwaati ki doonchi le wu kooŋɔ bɛ wu, nyɛ li wuu.” Jiso tuu li bee le, “Tɛ̀ nuuŋ kii bikoo binɛ bi tɛɛmɛ bi Mɔɔsɛ tɛ̀ tsɛɛ nchi wuni li be-eŋ. Se nuuŋ le, tɛ̀ nuuŋ fɛmbɛɛchɛ-ɛ mfi wu Nyɔ tɛ̀ tɔŋ biee, tɛ tɔŋ nuuŋ nyuŋ bee kwɛɛŋ. Si tɛ̀ tɔŋ lɛ, tee le, ‘Ɛ kii fini fi nyuŋ gii shɛ tee bee ni taashɛ bee kwɛsi, be bɛfɛ se to wi mumkpaŋ.’ Nɛɛlɛ, be mɛɛŋ yɛ bɛniiŋ bɛfɛ kɛ, be baa dɛɛni wi mumkpaŋ. Fi se nuuŋ le, fiee fi Nyɔ taashɛ, kiiŋ wi ni mɔŋ ŋgatinɛ kɛ.”
10 Le Jiso bee bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u gɛɛŋ be ni be nuuŋ li yih, be ka be bii li wuu kii fiee filu. 11 Tuu li bee le, “Mɔɔ nuuŋ noo wu kooŋ bɛ kwɛsi wu dzɔ wumu, kɛ wu fɛɔ bubiɛɛ li kwɛsi-i li ŋgimu bɛ kwɛɛŋ wumu-u. 12 Ɛ kwɛɛŋ bo li nyumi-i, wu gɛɛŋ wu giŋ bɛ nyuŋ wumu, kɛ wu fɛɔ bubiɛɛ li nyumi-i li ŋgimu bɛ nyuŋ wumu-u.”
Jiso tiiŋ mwɛ li bɔɔŋ bɛ bwi
(Maacho 19:13-15; Luk 18:15-17)
13 Bɛniiŋ tɛ̀ dza be bɛɛ bɛ bɔɔŋ lɛ Jiso-o le koŋ li bee, bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u wami be. 14 Le Jiso ŋɛŋ lɛ, shéŋ tɔŋ wu, tee li bee le, “Gɛɛ yɛɛŋ bɔɔŋ bɛ bwi ni be bɛɛ lɛ mi-i, nɛ baŋgɛ kɛ be kɛ, kifɛ bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ bwɛɛ nuuŋ li bɛniiŋ si bani-i. 15 Ntee beŋ chɛɛŋ le, ɛ wi mɛɛŋ ki fi kɛ bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ si ŋwaŋ wu bwi kɛ, mwɛ tɛ naa mɔɔ lɛ lɛ bumfɔŋ bulu-u kɛ”. 16 Si tɛ̀ tee lɛ, dzeti be kokini li guu, giki tsaŋ li bee, tiŋi mwɛ li bee.
Jiso bee wi wu kwa
(Maacho 19:16-30; Luk 18:18-30)
17 Jiso dza le giiŋgɔ, wi wumu letɛ bɛ toŋ núŋ wu lii bii li wuu laa, “Wi wu Ntiifɛ, wɛ wu wi wu dzeeŋ, fiee fi ŋkɛmi le mfɛ nse ŋkɛmɛ ntsɛ wu kimakɛ nuuŋ fi la?” 18 Jiso bii li wu laa, “Ɔ teenyi mi le wi wuu dzeeŋ kii la? Wi nuuŋ yɛ lu wu nuuŋ wi wu dzeeŋ kɛ. Ɛ nɛɛ Nyɔ kwaa yi nuuŋ wi wu dzeeŋ. 19 Mɔɔ ɔ kiiɔ bɛnchi bɛ nuuŋ le, ‘Kiiŋ ɔ ni wo wi kɛ, kiiŋ ɔ ni giiŋ bɛ kwɛɛ wi kɛ, kiiŋ ɔ ni yi biee kɛ, kiiŋ ɔ ni leŋ lɛ nsa wu binsɛɛ lɛ lɛjiŋ kɛ, kiiŋ ɔ ni fɛ kimfi kɛ, mɔɔ le ɔ ni ɔ guundi chaa bɛ na?’ ” 20 Wi wulu tuu li Jiso-o le, “Wi ntiifɛ, bɛnchi bani bɛchu ntɛ mbɛchi ŋkichi be mɛɛŋ sɔɔnɛwi.” 21 Jiso bichɛ wu ni fwiiŋ, kɔɔŋgi wu, tee li wuu le, “Fiee shɛ fiɛɛ fimumkpaŋ fi ɔ mɛɛŋɔ ɔ fɛ. Gɛnɛ ɔ kabɛ biee bi ɔ kɛmi bichu, ɔ gachɛ kwa wulu li bɛniiŋ bɛ kifoo lɛ, ɔ se kɛmɛ bulofu nuuŋ liboo. Ɔɔ fɛ lɛ, ɔ se bɛ ɔ ni ɔ biki mi.” 22 Le Jiso tee lɛ, wi wulu woo, soo bilii, fiiki yi yee dza giiŋgi nshiiŋ nshiiŋ, kifɛ tɛ̀ kɛmi kwa ŋge.
23 Jiso dza fiiki yi bichɛ bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u, tee li bee le, “Fi gii fi tɛmi ŋge le bɛniiŋ bɛ kwa lɛ li bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ.” 24 N'yɔru wulu fieeŋgi bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u. Jiso tuu tee li bee le, “Bɔɔŋ beŋ, fi tɛɛmi ŋge fɛ wi-i*Biŋwaati bi fichi bimu kɛmi fɛni le, “Li wi wu gɛɛ bufii li kwa…” le lɛ li bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ! 25 Fi fiɛɛ tsɛkɛ fɛ kikuŋ nuuŋ ki lɛ lɛ fiooŋ yi nsara-a yɛki fɛ wi wu kwa nuuŋ lɛ li bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ.” 26 Be woo lɛ fi se fieeŋgi be ŋge, be tuu be njanjɛ be tee le, “Ɛ fi nuuŋ lɛ, noo se naa bo lu?” 27 Jiso kaari bichɛ be, tee le, “Fini nuuŋ fi yaa wiwoŋ, se nuuŋ le fi tɛ̀ nyɛ tɛ yaa Nyɔ kɛ, kifɛ Nyɔ nuuŋ yi fɛ fiee fichu.” 28 Pita se dza tee li Jiso-o le, “Bichɛ ɔ ŋɛŋ, tɛ chinɛ baa biee bichu tɛ tuu tɛ biki wɛ.” 29 Jiso tuu li wuu le, “Ntee wɛ chɛɛŋ le, wi nuuŋ yɛ lu wu chinɛ yih ye, kɛ bɛŋwaani, kɛ dzɛ́mi yee, kɛ ni, kɛ tee, kɛ bɔɔŋ bee, kɛ yɛ́h yee, le wu chinɔɔ kii mi mɔɔ ntoŋ wu dzeeŋ wu kii Nyɔ, 30 wu nuuŋ tɛ nuuŋ le kɛmɛ yih mɔɔ bɛŋwaani, mɔɔ dzɛmi, mɔɔ bɛni, mɔɔ bɔɔŋ, mɔɔ yɛ́h li ntsɛ wu dɛɛni foo ŋkɛmɛ kiŋga gwii siŋ kɛ. Bɛniiŋ gii be tuu be ni be biindi tɛ bikaa lɛ wuu jiŋ, ke tuu nuuŋ li mfi wu ntsɛ wu bɛɛ li, nɛ kɛmɛ ntsɛ wu kimakɛ. 31 Se nuuŋ le, bɛniiŋ ŋge bɛ nuuŋ limfwe dɛɛni gii be nuuŋ lɛjiŋ, bɛ ŋge bɛ nuuŋ lɛjiŋ dɛɛni to limfwe.”
Jiso tuu tee kiŋga kitɛɛtɛ kii kwe ye
(Maacho 20:17-19; Luk 18:31-34)
32 Jiso bee bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u dza be dzɔ dze, be yɛki Jɛrosalɛŋ tuuti mbaaŋ. Bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u tɛti maa. Bɛniiŋ bɛ tɛ̀ biki wu, tɛ̀ kɛmi chɛnɛ. Jiso tuu dzɔ bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u bɛ yoofi ntsɔ bɛfɛ baa bee be cheekiyi se tuu tiiti be fiee fi gii fi ka bɛ wu. 33 Tee li bee le, “Yikɛ yɛɛŋ nɛ woo, tɛ yɛki baa tɛ giiŋgi Jɛrosalɛŋ bɛ giiŋgi baa bɛ nyɛ Ŋwanɛwi li tsaŋ yi bɛte muntofi bɛ nɔŋa bɛ nɔŋa mɔɔ bɛniiŋ bɛ tiifi bɛnchi bɛ Nyɔ-ɔ, be saa wu be sondɛ le be wo wu, be nyɛ wu li tsaŋ yi bito-oŋ, 34 be ni be choosi wu, be kwiyi wu bɛ budii, be ni be tuki wu, be se wo wu, ke bo jo taa, bo li kwe-e.”
Jeeŋ bee Jɔɔŋ lɛkɛ bintindu bi nɔŋa bi nɔŋa li Jiso-o
(Maacho 20:20-28)
35 Jeeŋ bee Jɔɔŋ bɛ tɛ̀ nuuŋ bɔɔŋ bɛ Dzɛbɛdii dza be kiŋgi be bɛ Jiso limfwe be tee li wuu le, “Wi wu Ntiifɛ, fiee fiɛɛ lu fi tɛ wɛki le ɔ fɛ li bee li.” 36 Jiso bii li bee laa, “Nɛ wɛki le mfɛ la li be-eŋ?” 37 Be tuu le, “Tɛ wɛki baa le ke mfi wuɔ shee li kabara wu bunɔŋa bwo-o, tɛ shee li bintindu-u bi nɔŋa bi nɔŋa, wi wumu lɛ kibɛnɛ ko ki kigɔŋɛ-ɛ, wumu lɛ kibɛnɛ ki kimɛsɛ-ɛ.” 38 Se nuuŋ le, Jiso tɛ̀ tuu li bee le, “Nɛ kii yɛ fiee fi nɛ biiti kɛ. Nuuŋ nɛ woŋ fika fi ŋgɛ-ɛ fi ŋgii ŋ'woŋ, kɛ nɛ lɛ li ŋwaani ŋgɛ wu nyɔŋa wu ŋgii nlɛ wuni ni?” 39 Be tuu li wuu le, “Tɛ nuuŋ tɛ fɛ.” Jiso tee li bee le, “Nuuŋ nɛ woŋ fika fi ŋgɛ-ɛ fi ŋgii ŋ'woŋ, kɛ nɛ lɛ tɛ ŋwaani ŋgɛ wu nyɔŋa wu ŋgii lɛ lu wuni. 40 Se nuuŋ le li nshewu lɛ kibɛnɛ keŋ ki kigɔŋɛ-ɛ kɛ lɛ ki kimɛsɛ-ɛ nuuŋ yɛ kintsii keŋ le nyɛ li wi-i kɛ. Bintsii bilu biɛɛ li bɛniiŋ bɛ bɛ nachɛ li bee.” 41 Le kiŋkɛ ki bɔɔŋ bɛ kintutu-u bɛ Jiso bɛ yoofi baa tuu be woo kii fiee filu shéŋ tɔŋ be bɛ Jeeŋ bee Jɔɔŋ. 42 Jiso se teeŋ be bɛchu be bɛ, tee li bee le, “Mɔɔ nɛ kii baa le bɛniiŋ bɛ sɛki tɛɛŋ yimi ti shiiti li bɛniiŋ bɛbee bɛ bito-oŋ, bɛniiŋ bɛ nɔŋa bɛ nɔŋa bɛbee doonchi buŋga lɛ bee lɛwe ni? 43 Fiɛɛ kɛmi yɛ le fi ni fi nuuŋ li be-eŋ linti kɛ. Wi wu wɛki le ni nuuŋ wi wu nyɔŋa lɛ be-eŋ lɛnti kɛmi le ni nuuŋ wi nindi li be-eŋ bu nimu. 44 Wi wu wɛki le ni nuuŋ wi wu limfwe li be-eŋ linti, kɛ kɛmɔɔ le ni nuuŋ mfwa wu wi kwikwi. 45 Nɛ kɛɛ le Ŋwanɛwi ti mɛɛŋ ki bɛ kɛ le bɛniiŋ ni be nindi li wuu kɛ. Tɛ̀ bɛ nuuŋ le niŋ li bɛniiŋ li, nyɛ ntsɛ we soo bɛniiŋ ŋge li tsaŋ yi kwe-e.”
Jiso gwiyɛ lii yi Batimayu wu tɛ̀ nyɛɛ
(Maacho 20:29-34; Luk 18:35-43)
46 Be dɛndɛ be bɛ be bo li kitoŋ ki Jɛriko-o. Le Jiso ni tuu dzɛti fe, bee bɔɔŋ bee bɛ kintutu mɔɔ kintutu ki bɛniiŋ lɛ ki nɔŋa, be ŋɛŋ kinyɛɛ kimu ɛ ki shee li ŋgemɛ yi dze-e ki lɛki biee bukooŋ le Batimayu, ŋwanɛ Timayu. 47 Le woo le ɛ Jiso wu Nasarɛ, bɛchi dzɛŋgi le, “Jiso, Ŋwanɛ kini ki Mfɔŋ Daafi, kɔɔ nshiiŋ bɛ mi.” 48 Bɛniiŋ ŋge dza be bɛchi be wami wu, be tiiti le makɛ. Se nuuŋ le, tɛ̀ tuu mɛɛshi dzaaŋ le, “Ŋwanɛ kini ki Mfɔŋ Daafi, kɔɔ nshiiŋ bɛ mi.” 49 Jiso leŋ, tee le be teeŋ wu. Be se teeŋ kinyɛɛ kilu be tee le, “Kɛmɛ shéŋ, dza we, teenyɔɔ wɛ.” 50 Kinyɛɛ kilu lɔŋ ndu ye fɛkwiiŋ, ki jiŋ liwe ki gɛɛŋ fɛ Jiso-o. 51 Jiso bii li ki-i laa, “Ɔ wɛki le mfɛ la li wɛ?” Se kinyɛɛ kilu tuu le, “Wi Ntiifɛ, ŋ'wɛkɔɔ le ŋɛŋ biee.” 52 Jiso se tee li ki-i le, “Ɔ giiŋgi fio. Shéŋ yi ɔ gɛɛ li mi-i fɛ yɛɛ ɔ tɛmi.” Mfwaa mumkpaŋ, lii yi ki woo, ki tuu ki ŋɛŋ biee, ki dza ki biki Jiso fɛ tɛ̀ giiŋgi.

*10:24 Biŋwaati bi fichi bimu kɛmi fɛni le, “Li wi wu gɛɛ bufii li kwa…”