12
Ŋgaŋgaa kii bɛniiŋ bɛ wi tɛ̀ gɛɛ li wɛ
(Maacho 21:33-46; Luk 20:9-19)
1 Jiso se dza bɛchi yeti li bee lɛ ŋgaŋgaa li le, “Wi wumu tɛ̀ niŋ wɛ wu muntaaŋ mu bɛ feti mbiiŋ lu, toŋ mbaŋ kɛnɛ, se chiŋ kisɔ ki bɛ gii bɛ ni bɛ seendi muntaaŋ mulu le mbiiŋ buti, gwaŋ kikɔ li wi wu kiichi wɛ wulu, gɛɛ bɛniiŋ li wɛ wulu-u, se dza gɛɛŋ li kitoŋ kimu-u. 2 Le mfi wu bɛ ti kee mu bɛ wu kɔchɛ, toŋ ŋwani wu nimɛ wumu lɛ bɛniiŋ bɛ tɛ̀ gɛɛ wɛ li bee baa le be nyɛ wu mwee muntaaŋ le be bɛ mu. 3 Le gɛɛŋ, be tuu be kɔɔ wu be too wu, be kooŋ bɛ wu, to lijiŋ bɔ kilɛrɛ. 4 Wi wu wɛ wulu se tuu ka toŋ ŋwani wu nimɛ wumu, le gɛɛŋ, be ka be too wu be tɔ wu kikoo, be chɔɔri wu. 5 Se tuu ka toŋ wumu, be wo wu buwo. Se tuu nɛɛ toŋ bamu ŋge mumkpaŋ mumkpaŋ, be too bamu, be woyɛ bamu. 6 Toŋ nsiiŋ bɛ shɛ nuuŋ ŋwaŋ mumkpaŋ, wuni se nuuŋ ŋwani nuuŋ shéŋ yee tɛ̀ mɛɛshi toŋ wu lɛ bee, beechi le be gii be gɛɛŋ be guuŋ kwiiŋ li ŋwani wulu-u. 7 Le gɛɛŋ, bɛniiŋ bɛlu tuu be tee li yi yi bee le, ‘Wuni wɛ kinjila ki wi wu wɛ wuni-i, bɛ yɛɛŋ tɛ wo wu, bishɛyɛ bilu se ni bi nuuŋ bisɛŋ.’ 8 Be se kɔɔ wu, be wo wu, be buu wu be lɔŋ wu lɛ mba-aŋ lɛkuuŋ.” 9 Le Jiso tee lɛ, se bii laa, “Fiee fi wi wu wɛ wuni nuuŋ fɛ, nuuŋ la? Gii bɛ lɛɛshɛ bɛ bɛniiŋ balu bu lɛɛshɛ, gɛɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛ detɛ li wɛ wulu-u. 10 Nɛ mɛɛŋ baa ki teeŋ kɛ kintsii kini lɛ Kiŋwaati ki Nyɔ-ɔ ni? Bɛ tsɛɛ le,
‘Tɛtɛ chi bɛniiŋ bɛ ŋgwanu tɛ̀ faaŋ,
tɛ̀ tuu chi dza chi to tɛtɛ chi boo chi yi-i.
11 Fini nuuŋ mfɛru wu Taa,
bɛniiŋ se bichi be tii wa.’ ”
12 Bɛniiŋ baa woo ŋgaŋgaa chini, be se kɛɛ le Jiso waɔ nuuŋ li bee. Be se wɛki le be kɔɔ wu, be chɛndi nuuŋ kintutu ki bɛniiŋ lɛ ki tɛ̀ nuuŋ fe. Be se chinɛ li wuu, be dza be giiŋgi.
Bɛ terɛ Jiso kii kiŋwaati ki sofɛ
(Maacho 22:15-22; Luk 20:20-26)
13 Bikoo bi kwɛɛŋ lɛ dza bi toŋ Bɛfarasii mɔɔ bɛniiŋ bamu bɛ kintutu ki Mfɔŋ Hɛrɔ le be gɛɛŋ be terɛ Jiso be kɔɔ wu li n'yɔru we-e. 14 Be bɛ be tee li Jiso-o le, “Wi wu ntiifɛ, tɛ ti kii le ɔ shiiŋ ɔ tiiti nuuŋ chɛɛŋ, kifɛ ɔ chɛndi yɛ wi lii kɛ, mɔɔ mwɛ nuuŋ noo le. Ɔ tiifi chɛɛŋ lɛ dze yi Nyɔ-ɔ. Tee bee laa nchi beenchi le bɛ ni bɛ suuti kiŋwaati li Kaisa wu nuuŋ Mfɔŋ wu nyɔŋa wu Lom, mɔɔ wu mɛɛŋ ki beŋ kɛ le? 15 Tɛ ni tɛ suuti, mɔɔ tɛ soo kɛ le?” Jiso kɛɛ fiee fi be gii be kanyi bɛ fi, tuu li bee le, “Nɛ teeki mi kii la? Bɛ yɛɛŋ bɛ lisi chi kwa-a ŋɛŋ.” 16 Be se bɛ bɛ chi, fi, bii laa, “Kikoo kini bɛ bukooŋ buni nuuŋ bu noo lɛ?” Be tuu le, “Ɛ ki Kaisa, bukooŋ se nuuŋ nɛɛ bwee.” 17 Jiso se tee li bee le, “Nɛ nyɛɛ fiee fi nuuŋ fi Kaisa li wuu, nɛ nyɛɛ fi Nyɔ li Nyɔ-ɔ.” Le be woo lɛ, yi kwi be.
Bɛ terɛ Jiso kii ntaashɛ wu kwɛɛŋ
bee nyuŋ mfi wu be bo li kwe-e
bee nyuŋ mfi wu be bo li kwe-e
(Maacho 22:23-33; Luk 20:27-40)
18 Bɛsadusii bamu tɛ̀ dza be bɛ le be bii fiee li Jiso-o. Bɛsadusii tɛ̀ nuuŋ bɛniiŋ bɛ tɛ̀ kweŋgi le nuuŋ bɛniiŋ tɛ̀ bo li kwe-e kɛ. 19 Le be bɛ lɛ, be tee le, “Wi wu ntiifɛ, Mɔɔsɛ tɛ̀ tsɛɛ li bee li lɛ bɛnchi-i le,
‘Ɛ ŋwaani wi kwi wu shɛ kwɛɛŋ ŋwaŋ nsiŋ,
kɛ wi wulu kɛmi le dzɔɔ kwɛɛ ŋku wulu
bee wu biɛ bɔɔŋ li bukooŋ bu ŋku ŋwaani-i.’
20 Bɛdɛɛni, wi wumu tɛ̀ kɛmi bɔɔŋ bɛ buniŋ mfomɛnyaaŋ, wu kaaŋ tɛ̀ dzɔ kwɛɛŋ, kwi bee wu mbiɛ ŋwaŋ nsiŋ. 21 Wu biki se dzɔ tɛ̀ kwɛɛŋ wulu, kwi tɛ̀ ŋwaŋ nsiŋ. Fi ka nɛɛ tɛ lɛ bɛ wu biki li wuu wɛ. 22 Be bɛchu dzɔ wu, wi se tɛ̀ mɛɛŋ ki nuuŋ kɛ li bɛniiŋ bɛ mfomɛnyaaŋ bɛlu-u lɛnti wu tɛ̀ biɛ ŋwaŋ bɛ kwɛɛŋ wulu kɛ. Lɛjiŋ lɛlu kwɛɛŋ wulu tɛ̀ kwi tɛ. 23 Si bɛniiŋ bɛ mfomɛnyaaŋ bani tɛ̀ dzɔ kwɛɛŋ wulu be bɛchu lɛ, gii ni nuuŋ mfi wu bɛniiŋ buti li kwe-e, kwɛɛŋ wulu se nuuŋ kwɛɛ noo?” 24 Jiso tee li bee le, “Nɛ kii baa fiee fi feti nɛ se tɛndi dzé ni? Fi fiɛɛ lɛ kifɛ nɛ kii yɛ fiee fi bɛ tsɛɛ lɛ Kiŋwaati ki Nyɔ-ɔ kɛ, nɛ kii yɛ tɛ mɔɔ buŋga bu Nyɔ-ɔ kɛ. 25 Fiee fi nuuŋ lu fiɛɛ le mfi wu bɛniiŋ buti li kwe-e, buniŋ bee bukɛɛŋ mɛɛŋ yɛ le be ni be feti bugoo kɛ, bɛniiŋ mɛɛŋ yɛ be tuu be ni be nyɛɛ bɔɔŋ li bugoo li kɛ. Be gii naa be ni be nuuŋ nɛɛ si bɛnchindaa bɛ Nyɔ-ɔ liboo. 26 Kii fiee fi mbochu li kwe-e, nɛ mɛɛŋ baa ki teeŋ kɛ kintsii lɛ Kiŋwaati ki Mɔɔsɛ-ɛ kii kiti ki tɛ̀ duti Nyɔ yeti li Mɔɔsɛ yi tiiti le,
‘Ɛ mi Nyɔ yi Abrahaŋ bɛ Nyɔ yi Adzi mɔɔ Nyɔ yi Yakɔ ni?’*Abrahaŋ, Adzi bɛ Yakɔ tɛ̀ nuuŋ nuuŋ bɛte taa bɛ Bɛjuu lɛ
27 Fi nuuŋ le Nyɔ nuuŋ yɛ Nyɔ yi biŋkwi kɛ, yi nuuŋ nuuŋ Nyɔ yi bɛniiŋ bɛ yoŋ. Nɛ chaŋ baa biee ŋge.”
Nchi wu yɛki bɛnchi bɛchu
(Maacho 22:34-40; Luk 10:25-28)
28 Wi wumu wu tɛ̀ tiifi bɛnchi bɛ Nyɔ-ɔ bɛ, woo si Jiso bee bɛniiŋ baa tɛchini biee, tuu ŋɛŋ si wu tuu fiee fi be bii li wuu lɛ dze yi dzeeŋ li, bii tɛ li Jiso laa, “Nchi wu yɛki bɛnchi bɛchu nuuŋ wu la?” 29 Jiso tuu li wuu le, “Nchi wu yɛki bɛnchi bɛchu nuuŋ wuni wu tiiti le,
‘Hooo bɛniiŋ bɛ Isɛlɛɛ woo yɛɛŋ,
Taa Nyɔ, wu Nyɔ yisɛŋ,
Taa Nyɔ wulu nuuŋ nɛɛ mumkpaŋ.
30 Ɔ kɔŋgisi Taa wu Nyɔ ya bɛ shéŋ ya chi,
ɔ nyɛɛ kikoo ko li yi-i kichu,
ɔ gɛɛ bufii bwo li yi-i buchu,
ɔ nindi li yi-i bɛ buŋga bwo buchu.’
31 Nchi wu biki li wuni se nuuŋ le,
‘Ɔ kɔŋgisi ŋwaana siɔ kɔŋgisi yi ya.’
Nchi wumu nuuŋ yɛ lu wu yɛki bani kɛ.” 32 Wi wu tɛ̀ tiifi bɛnchi bɛ Nyɔ-ɔ wɛ se tee li Jiso-o le, “Wi wu Ntiifɛ, ɔ tuuɔ nɛɛ bujɔŋ. Ɔ tiitɔɔ nuuŋ chɛɛŋ le Nyɔ nuuŋ nɛɛ mumkpaŋ yimi nuuŋ yɛ lu fuki yi nsiŋ kɛ. 33 Ŋkɔŋgisɛ yi bɛ shéŋ chi, ŋgɛwu bufii li yi-i buchu, nimu li yi-i bɛ buŋga buchu bɛ ŋkɔŋgisɛ ŋwaana siɔ kɔŋgisi yi ya, tuuɔ wu yaa mɔɔ mfɛru muntofi bɛ nyáŋ yi tɔnyɛ mɔɔ bɛntaanchɛ bamu.” 34 Le Jiso tuu ŋɛŋ si wu tuu si wi bufii, se tuu tee li wuu le, “Ɔ nuuŋ yɛ mfiiŋ li nlɛ li bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ kɛ.” Lɛjiŋ lɛlu, wi se tɛ̀ mɛɛŋ ki tuu kɛ le mɔŋ mbɛ le bii fiee li wuu kɛ.
Kinsofu ki Nyɔ tɛ̀ kaachɛ nuuŋ ŋwanɛ noo
(Maacho 22:41-46; Luk 20:41-44)
35 Jiso bɛ tiifi bɛniiŋ li yih yi muntofi-i, dza bii li bee laa, “Bɛniiŋ bɛ tiifi bɛnchi geeŋ be se tiiti le Kinsofu ki Nyɔ tɛ̀ kaachɛ nuuŋ ŋwanɛ Mfɔŋ Daafi? 36 Nuuŋ ɛ Fiana yi Waaŋ tɛ̀ saa yi fɛ se Mfɔŋ Daafi wuni kweeŋ kii Kinsofu kilu tiiti le,
‘Taa Nyɔ tɛ̀ tee li Taa li le
shee lɛ kibɛnɛ kee ki kigɔŋɛ-ɛ,
nsiiŋ fɛ yi giiki bɛniiŋ bee bɛ mbani-i
wu tɔmi bikaa biee li bee’.
37 Ɛ Daafi kibɛɛ teenyi wu le Taa we, fi geeŋ se tuu ni nuuŋ ŋwani?” Si Jiso tɛ̀ tiiti biee bini lɛ, kintutu ki bɛniiŋ lɛ ŋge ki tɛ̀ nuuŋ fe tɛ̀ wuki kinɛɛtinɛ wuu be.
Jiso tɔchɛ biŋge bi bɛniiŋ bɛ tiifi bɛnchi bɛ Nyɔ-ɔ
(Maacho 23:1-36; Luk 20:45-47)
38 Le tuu ni tiifi bɛniiŋ dza tee li bee le, “Dzɔɔ yɛɛŋ mfi, bɛ bɛniiŋ bɛ tiifi bɛnchi bɛ Nyɔ-ɔ. Be ti kɔŋgisi nchuminɛ ndú yi nyɔŋa yi nyɔŋa be deŋgi li bintsii bi bɛ kabini biee li le bɛniiŋ ni be yɛɛshi be bɛ kin'yokisɛ. 39 Fɛ be gɛɛŋ li yih yi nlɛkɛ li Nyɔ-ɔ, kɛ fɛ tsɔnɔ-ɔ, be tsaa nɛɛ nuuŋ bintindu bi nɔŋa bi nɔŋa, be se shee li bi-i liwe. 40 Ɛ nɛɛ be bɛ tusi bukɛɛŋ bɛɛŋku-u lijiŋ, be yɛŋgi be fii biee bi bee, be tuu be feti nlɛkɛ li Nyɔ-ɔ wu deendi le be ni be doonchi yi. Ŋwaani bani bɛniiŋ, wu be wu ŋgɛ gii naa bee ŋge.”
Nya yi kwɛɛ ŋku
(Luk 21:1-4)
41 Jiso dza gɛɛŋ lɛ shee limfwe li fiŋko fi nya-a fi li yih yi muntofi-i, se bichi si bɛniiŋ bɛɛ be giki kwa lɛ fiŋko filu-u. Bɛniiŋ bɛ kwaa se tɛ̀ bɛɛ ŋge be giki kwa le ŋgɔɔkwe-e wu. 42 Kwɛɛŋku wumu se dza bɛ, nuuŋ wi wu kifoo, gɛɛ munini le mumfɛɛŋ mu feti lisi chi kwa-a chi mumkpaŋ, wu mɛɛŋ ki bo kɛ fiee kɛ. 43 Jiso se teeŋ bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u tee li bee le, “Ntee li be-eŋ chɛɛŋ le kwɛɛ ŋku wuni wu nuuŋ wi wu kifoo, nyɛɔ wu yaa bɛniiŋ bɛchu bɛ gɛɛ fiee lɛ fiŋko fi li yih yi muntofi fini. 44 Bɛniiŋ bɛchu bɛ be be nyɛɛ, be be bɛɛ nuuŋ bɛ tsuu yi kwa wu be wu yisɛ wu shooshi. Se nuuŋ le, bee bɛ bɛ kifoo kee kichu wu nyɛ fiee fichu fi be kɛmi, nuuŋ fi fi bee nuuŋ le ni tsiiŋ li fi-i.”