1 Gõꞌdá nĩngá sĩ rî, Póõlõ yî drí ngãzó nĩlí Sílã bê kôrô jạ̃rı̣́bạ̃ zı̣̃lı̣́ ĩyî Ãmbĩpólã gõꞌdá Ãpõlõníyã bê rî ꞌbá yî ꞌásĩ, gõꞌdá gólĩyî drí cãzó jạ̃rı̣́bạ̃ zı̣̃lı̣́ Tẽsãlõníkã rî ꞌálâ. Gõꞌdá jó õjílã Yúdạ̃ yí kâ drí rĩzó tã Ôvârí kâ ârílí ꞌá lâ rî bê rĩꞌá tólâ. 2 Ĩtí rî, Póõlõ yî drí nĩzó tólâ nĩꞌá fĩlí õjílã Yúdạ̃ yí kâ rî ꞌbá yî lãfálé, õzõ gólĩyî drí rĩꞌá ꞌẽlâ rî kâtí. Kậyı̣̂ rãtáã kâ gólĩyî drí ꞌẽlé tólâ ândâlâ nâ nã sĩ rî, gólĩyî drí nĩzó tólâ úlı̣́ Ôvârí kâ îgĩlí trá ꞌdíyî pã ꞌbá tãsĩ rî ꞌbá yî ngĩlí õjílã tólâ nã ꞌbá yí bê. 3 Úlı̣́ rî ꞌdĩ ꞌbá yî sĩ rî, Póõlõ âꞌdâ tã trá kĩ, îcâ trá ꞌdíyî pã ꞌbá gólâ Ôvârí drí âjólé ãngó nõ ꞌá rî drí lâŋõ ûsúlı̣́, tãlâ gólâ õdrã ró, gõꞌdá õlîdrî ró kpá õdrã ꞌásĩ. Nĩngá sĩ, gólâ drí tã âtázó kpá kĩ, “Yésũ rî gólâ má drí tã lâ âtálé ãnî drí ꞌdĩ gólâ rĩꞌá ꞌdíyî pã ꞌbá gólâ Ôvârí drí tã lâ ꞌbãlé âjólé rî ĩꞌdî.” 4 Gõꞌdá õjílã Yúdạ̃ yí kâ ꞌdĩ ꞌbá yî ũrûkậ lâ yî drí úlı̣́ Póõlõ kâ ꞌdĩ ꞌbá yî tã-drı̣̃ lâ lẽzó. Gõꞌdá gólĩyî drí rû êꞌbézó Póõlõ yí bê kpãkã ãlô âꞌdólé õjílã Yésũ kâ ró. Õjílã Gı̣̃rı̣́kı̣̃ kâ ũrûkậ ꞌbá yî rĩ ꞌbá Ôvârí rî ı̣̂njı̣̃lı̣́ rî drí kpá ĩyî lôfízó gólĩyî lãfálé, ꞌdó õkó gólĩyî dũû ãmbâ-ãmbâ ró rî ꞌbá yí bê.

5 Gõꞌdá nĩngá sĩ, tã rî ꞌdĩ drí âgízó õjílã Yúdạ̃ yí kâ ũrûkậ ꞌbá yî lı̣̃fı̣́, tãlâ õjílã dũû trá rĩꞌá rû êꞌbéꞌá Póõlõ yí bê. Ĩtí rî, õjílã Yúdạ̃ yí kâ ꞌdĩ ꞌbá yî drí ngãzó rĩꞌá tã âsé ꞌbá ũrûkậ ꞌbá yî rĩ ꞌbá ĩyíkâ kó kárá võ ngá lậzı̣̂ kâ ꞌásĩ tãkó ngá ꞌẽ ãkó rî yî ậzı̣́lı̣́ gólĩyî ꞌbãlé âꞌdólé ạ̃wạ̃ ró Póõlõ yí bê. Nĩngá sĩ, tã âsé ꞌbá ꞌdĩ ꞌbá yî drí rû êꞌbézó õjílã Yúdạ̃ yí kâ ꞌdĩ ꞌbá yí bê âꞌdólé õꞌbí ạ̃wạ̃ kâ rî ró, nĩꞌá ôtré bê kôrô jạ̃rı̣́bạ̃ ꞌásĩ. Gõꞌdá gólĩyî drí nĩzó ꞌdẽlé Yásõnã drí ꞌbã ꞌálâ ạ̃wạ̃ bê. Gólĩyî fî nĩꞌá Póõlõ yî lôndãlé rũlı̣́, ãꞌdô ró bê ódrí tã gólĩyíkâ kĩzó. 6 Gõꞌdá nĩngá rî, gólĩyî ûsú Póõlõ yî kô. Gbõ gólĩyî drí Yásõnã rî rũzó ĩꞌdî õjílã ũrûkậ ꞌbá yî tã lẽ ꞌbá trá Yésũ ꞌá rî ꞌbá yí bê gõꞌdá gólĩyî trõlé âjílí tã kĩ ꞌbá gólĩyíkâ rî ꞌbá yî ândrá. Gõꞌdá gólĩyî drí ngãzó ôtrélé tı̣̂-võ âŋõ-âŋõ bê tã kĩ ꞌbá ꞌdĩ ꞌbá yî ândrá kĩ nĩ rî, “Õjílã gólĩyî rĩ ꞌbá õjílã îkpókpólõlé võ ꞌásĩ ndrĩ rî ꞌbá yî ânĩ ĩyî kpá trá nõngá. 7 Gólĩyî rî tã gólĩyî tã ꞌbãꞌbã kúmú ãmbâ-ãmbâ Rómã kâ rî ꞌbá yî drí ꞌbãlé trá ꞌẽlé kô rî ꞌbá yî ꞌẽlé. Mĩ ndrê drẽ, gólĩyî kĩ nĩ rî, õjílã ãzâ ãâꞌdô bê rĩꞌá kúmú ạ́ngı̣́ ꞌî kúmú Rómã kâ rî võ lâ ꞌá, õjílã ꞌdî ãâꞌdô íyíkâ rĩꞌá zı̣̃lâ Yésũ rî ĩꞌdî. Gõꞌdá Yásõnã rî gógó nõ ndrê gólĩyî vó trá ũmú ró yí drí ꞌbã ꞌálâ.”

8 Nĩngá sĩ rî, tã kĩ ꞌbá ꞌdĩ ꞌbá yî gõꞌdá õꞌbí ꞌdĩ ꞌbá yí bê drí ngãzó ĩyî ꞌdó ạ̃wạ̃ ró tãlâ úlı̣́ ꞌdĩ ꞌbá yî tãsĩ. 9 Ĩtí rî, gólĩyî drí Yásõnã rî ꞌbãzó ậdı̣̂ fẽlé, ãꞌdô ró bê gólĩyî âyézó. Gõꞌdá gólĩyî kĩ, Póõlõ yî õꞌê gõꞌdá lâŋõ ãzâ óꞌdí kô. ꞌDĩî vósĩ, gólĩyî drí drı̣́ yĩzó Yásõnã yî rú sĩ.

10 Gõꞌdá câ trá võ drí ậnı̣́rı̣̃ sĩ ꞌdî, tã lẽ ꞌbá Yésũ ꞌá rî ꞌbá yî drí ngãzó Póõlõ yî jõlé Sílã bê nĩlí jạ̃rı̣́bạ̃ gólâ Bẽríyã rî ꞌálâ. Gõꞌdá Bẽríyã ꞌá tólâ rî, Póõlõ yî drí ngãzó nĩlí jó õjílã Yúdạ̃ yí kâ drí rĩzó tã Ôvârí kâ ârílí ꞌá lâ rî ꞌálâ tã Yésũ kâ âtálé gólĩyî drí. 11 Gõꞌdá õjílã Yúdạ̃ yí kâ rî ꞌdĩ ꞌbá yî drí úlı̣́ Póõlõ kâ ârízó dódó. Gãá ĩyî tã âtî-âtî Póõlõ yí kâ ꞌdĩ õzõ õjílã Yúdạ̃ yí kâ ũrûkậ ꞌbá yî gólĩyî Tẽsãlõníkã ꞌálâ rî ꞌbá yî drí gãrẽ lâ tí kôꞌdáwá. ꞌDĩî võ lâ ꞌá rî, gólĩyî lẽ trá rõô tã rî ꞌdĩ ârílí Póõlõ yî tı̣́ sĩ. Kậyı̣̂ vósĩ cé, gólĩyî rî trá tã îgĩ-îgĩ Ôvârí kâ zı̣̃lı̣́. Ĩtí rî, drílĩyî ndrẽzó lâ kĩ, úlı̣́ tã îgĩ-îgĩ Ôvârí kâ ꞌá ꞌdĩ ꞌbá yî ꞌbê drı̣̃ trá úlı̣́ gólĩyî Póõlõ yí kâ Sílã bê rĩꞌá âtálâ rî bê. 12 Gõꞌdá ndrê ĩyî bê tã îmbâ ꞌdĩ mbı̣̂ rî, õjílã Yúdạ̃ yí kâ dũû tólâ rî ꞌbá yî drí tã lẽzó Yésũ ꞌá, gõꞌdá kpá ãgô Gı̣̃rı̣́kı̣̃ kâ ũrûkậ ꞌbá yî gõꞌdá õkó ãmbâ-ãmbâ Gı̣̃rı̣́kı̣̃ kâ rî ꞌbá yí bê drí kpá tã lẽzó Yésũ ꞌá.

13 Gõꞌdá nĩngá sĩ, õjílã Yúdạ̃ yí kâ Tẽsãlõníkã ꞌálâ gólĩyî tã ꞌbã ꞌbá Póõlõ yî rú rî ârî ĩyî bê kĩ Póõlõ kpá trá rĩꞌá úlı̣́ Ôvârí kâ pẽꞌá Bẽríyã ꞌálâ rî, gólĩyî drí ngãzó nĩꞌá cãlé tólâ õjílã êꞌbélé tı̣́lı̣́lı̣́ ró, tãlâ gólĩyî õngâ ró bê ạ̃wạ̃ ró Póõlõ yí bê. 14-15 Bê trá ĩtí rî, ꞌwãâ tã lẽ ꞌbá Yésũ ꞌá rî ꞌbá yî drí Póõlõ rî jãzó vólé jạ̃rı̣́bạ̃ ꞌásĩ tã lẽ ꞌbá ũrûkậ ꞌbá yí bê. Gõꞌdá Sílã yî Tĩmátĩyã bê rî ĩyíkâ ãkpãkãꞌdã Bẽríyã ꞌá tólâ. Gõꞌdá nĩngá sĩ, tã lẽ ꞌbá Bẽríyã kâ gólĩyî Póõlõ rî âjí ꞌbá rî ꞌbá yî drí ngãzó nĩlí lı̣̃mvû ândrê tı̣́ ꞌálâ. Gõꞌdá drílĩyî gólâ rî âjízó kõlóngbõ sĩ ậcı̣́ ạ́ngı̣́ gólâkâ ꞌdĩ ꞌá bũúũ jạ̃rı̣́bạ̃ zı̣̃lı̣́ Átẽnã rî ꞌálâ. ꞌDĩî vósĩ, Póõlõ drí õjílã ꞌdî ꞌbá yî jõzó gõlé vólé tã ꞌbãlé Sílã yî drí Tĩmátĩyã bê ânĩlí ꞌwãâ yí ngálâ Átẽnã ꞌálâ.

16 Gõꞌdá Póõlõ drẽ bê rĩꞌá Átẽnã ꞌálâ Sílã yî tẽꞌá Tĩmátĩyã bê rî, gólâ drí ôvârí ãbãrãdãgõ líndrí ndrẽzó dũû jạ̃rı̣́bạ̃ ꞌdî ꞌá. Tã ꞌdî drí gólâ rî ꞌbãzó âꞌdólé tã ı̣̂sũ ró rõô. 17 Tã rî ꞌdĩ tãsĩ rî, gólâ rî trá kárá nĩlí jó õjílã Yúdạ̃ yí kâ drí rĩzó tã Ôvârí kâ ârílí ꞌá lâ rî ꞌálâ, rĩꞌá tã âtálé Yésũ rî tãsĩ gólĩyí bê gõꞌdá kpá õjílã lídí gólĩyî Ôvârí rî îrátã ꞌbá ró tólâ nã ꞌbá yí bê. Kậyı̣̂ vósĩ cé, gólâ rî kpá nĩlí võ ngá lậzı̣̂ kâ ꞌálâ tã Yésũ kâ ngĩlí gólĩyî ânĩ ꞌbá tólâ nã ꞌbá yí bê, 18 gõꞌdá kpá lı̣̃fı̣́ îcí ꞌbá gólĩyî zı̣̃lı̣́ Ẽpĩkórĩyã* 17.18 Ẽpĩkórĩyã yî Õjílã ꞌdî ꞌbá yî lı̣̃fı̣́ îcí ꞌbá gólĩyî rĩ ꞌbá ngá ĩyî ꞌbã ꞌbá âꞌdólé ãyĩkõ ró rî lôndãlé rî yî ĩꞌdî. Gólĩyî lẽé tã-drı̣̃ kĩꞌá nĩ rî, Ôvârí ãâꞌdô bê rĩꞌá rî kô. gõꞌdá kpá ũrûkậ ꞌbá yî zı̣̃lı̣́ Sĩtówã* 17.18 Sĩtówã yî Gólĩyî ĩyíkâ ĩꞌdî lı̣̃fı̣́ îcí ꞌbá gólĩyî tã ı̣̂sũ bê kĩ, lạ́tı̣̂ tã pạ̃tı̣́ı̣̃ ûsû kâ ãâꞌdô tã ı̣̂sũ õjílã kâ ĩꞌdî. Tã ı̣̂sũ gólĩyíkâ ꞌá rî, ngá ndrĩ ãngó nõ ꞌá rî ãâꞌdô rĩꞌá ĩyî ôvârí ꞌî. Gólĩyî gã ngá ãyĩkõ kâ trá dó tãlâ mbârâkã sõlé ĩyî nyãányâ ꞌá. rî yí bê. Tãlâ tã ngĩngĩ rî ꞌdĩ ꞌbá yî tãsĩ rî, õjílã ũrûkậ ꞌbá yî kĩ, “Tí ãgô rî nõ cê rû nõ ꞌẽꞌá ãꞌdô tã pẽlé ĩꞌdî úlı̣́ fạ́rạ́ngạ́ngạ́ íyíkâ nõ ꞌbá yí bê nõ yã?” Gõꞌdá ũrûkậ ꞌbá yî kĩ ĩyíkâ, “Ngãlẽ ngãtá gólâ rî tã pẽlé ôvârí ãbãrãdãgõ ãzâ ꞌbá yî tãsĩ yã?” Gólĩyî âtâ tã trá ĩtí lâ ꞌdĩ kâtí, tãlâ Póõlõ rî trá tã pẽlé Yésũ rî tãsĩ gõꞌdá kpá gólâ rî lîdrî-lîdrî õdrã ꞌásĩ rî tãsĩ.

19 Ĩtí rî, gólĩyî drí gólâ rî ậzı̣́zó ânĩlí tã pẽlé tã îmbá ꞌbá gólĩyíkâ zı̣̃lı̣́ Ãrĩyópãgõ rî ꞌbá yî drí,* 17.19 Ãrĩyópãgõ Únı̣́ gólâ rĩzó tã îmbá ꞌbá ꞌdĩ ꞌbá yî îmbálâ drı̣̃ lâ ꞌdĩ, úzı̣̂ rú lâ kpá Ãrĩyópãgõ. gõꞌdá gólĩyî kĩ mãnísĩ rî, “Mã lẽ tã îmbâ-îmbâ óꞌdí áníkâ ꞌdĩ ârílí. 20 Tã ũrûkậ ní drí âtálé rî ꞌbá yî, mã ârí kó kô sı̣́sı̣́ lâ sĩ. Ãmâ rĩꞌá lârõ-lârõ ró drí lâ sĩ. Nĩngá sĩ rî, mã lẽ ĩtõ lâ yî nı̣̃lı̣́.” 21 Gólĩyî âtâ tã ꞌdî ĩtí, tãlâ õjílã Átẽnã kâ gõꞌdá õjílã ndrĩ ꞌbạ̃drı̣̃ ãzâ ꞌbá yî ꞌásĩ rî ꞌbá yí bê tólâ rî ꞌbá yî lẽ ĩyî ãmbá lâ tã gólâ rĩzó rĩꞌá tã âtálé gõꞌdá kpá tã ârílí tã óꞌdí tãsĩ rî ĩꞌdî tákányĩ.

22-23 Nĩngá sĩ, Póõlõ drí ngãzó âdrélé õjílã rû êꞌbé ꞌbá ꞌdĩ ꞌbá yî ândrá gõꞌdá tã âtálé gólĩyî drí ndrĩ kĩ, “Ãnî õjílã Átẽnã kâ, má kpã jạ̃rı̣́bạ̃ ꞌálé ãníkâ rî trá ndrĩ, gõꞌdá má ndrê ôvârí líndrí dũû ãníkâ rî ꞌbá yî trá. Tãlâ tã ꞌdî tãsĩ rî, má nı̣̃ trá kĩ, ãnî rĩꞌá õjílã gólĩyî ôvârí ãníkâ ꞌdĩ ꞌbá yî ı̣̂njı̣̃ ꞌbá rõô rî yî ĩꞌdî. Gõꞌdá kpá má ndrê võ gólâ kõrõnyã lı̣̃ kâ ôvârí ãzâ drí rî trá tã îgĩ-îgĩ nô ꞌbá yí bê drı̣̃ lâ ꞌá,

24 “Ôvârí rî ꞌdĩ rĩꞌá Ôvârí pạ̃tı̣́ı̣̃ ꞌî. Gólâ ꞌbã ꞌbũû nĩ ı̣̃nyạ́kú drı̣̃ bê gõꞌdá ngá ndrĩ ꞌá lâ rî ꞌbá yí bê, gõꞌdá gólâ ĩꞌdî rĩꞌá kúmú ꞌî, drı̣́-ãcê bê ngá lédrẽ-lédrẽ ꞌá lâ rî ꞌbá yî drı̣̃ı̣̂ ndrĩ. Bê trá ĩtí rî, gólâ rí jó gólĩyî õjílã drí ꞌdı̣̃lı̣́ nĩ Ôvârí drí rî ꞌá kô. 25 Gólâ ꞌbã õjílã nĩ kõrõnyã bê ndrĩ rĩlí lédrẽ-lédrẽ ró gõꞌdá gólâ âfẽ ngá-tı̣̂ cé tı̣̂tı̣̂ gólĩyî drí âꞌdózó ĩzã lâ bê rî kpá nĩ gólĩyî drí. Nĩngá sĩ, gólâ rĩꞌá ĩzã ãkó õjílã mvá drí ngá ãzãkã fẽzó ngãtá ꞌẽzó yí drí íyî pãlé. 26 Ạ̃kû ró rî, gólâ ꞌbã ãgô ãzâ Ádãmã trá âꞌdólé ạ́ꞌbı̣́yạ́ õjílã mvá kâ ró ndrĩ. Gõꞌdá tólâ sĩ rî, gólâ drí õjílã ꞌbãzó nĩlí nĩꞌá rĩlí võ ꞌásĩ ndrĩ ãngó drı̣̃ı̣̂ sĩ. Gõꞌdá drẽ sı̣́sı̣́ gólâ ꞌbãá õjílã drẽ kpá kôꞌdáwá rî, gólâ nı̣̃ võ gólĩyî õjílã rî ꞌdĩ ꞌbá yî drí ꞌẽzó rĩlí rî ꞌbá yî trá ãlô-ãlô, gõꞌdá gólâ nı̣̃ kậyı̣̂ gólĩyî drí ꞌẽꞌá ꞌẽlâ ı̣̃nyạ́kú drı̣̃ı̣̂ rî ꞌbá yî kpá trá ndrĩ. 27 Gólâ ꞌê tã ꞌdî ĩtí, tãlâ ꞌdĩî õzõ ngãtá õjílã ãzâ ꞌbá yî õlôndã ĩyî yî rî, gólĩyî ạ̃ậnjû ró võ bê dîrî gõꞌdá ạ̃dũkũ lâ ró rî, gólĩyî ãâcâ ró ngũ yí rú. Nĩ ndrê drẽ, gólâ bê rĩꞌá ãnyî ãmâ lạ̃gạ́tı̣́ ãlô-ãlô. 28 Rĩꞌá õzõ õjílã ãníkâ ãzâ drí âtálé trá rî kâtí kĩ, ‘Gólâ ĩꞌdî ãmâ ꞌbã ꞌbá âꞌdólé lédrẽ-lédrẽ ró gõꞌdá rĩlí zãâ ạ̃tı̣́lı̣́ ạ̃tı̣́lı̣́ ró lậmúlı̣́ ãngó nõ drı̣̃ı̣̂ sĩ.’ Gõꞌdá kpá rĩꞌá õzõ úlı̣́ lôngó ngõ ꞌbá ãníkâ ãzâ ꞌbá yí kâ rî ꞌbá yí kâtí kĩ, ‘Ãmâ ndrĩ rĩꞌá ꞌdĩyímvá gólâkâ ĩꞌdî.’

29 “Ĩtí rî, õzõ ãmâ ãꞌdô fí ꞌdĩyímvá Ôvârí kâ ĩꞌdî rî, âꞌdó kô rĩꞌá ãmâ drí tãndí ró ãmâ drí tã ı̣̂sũzó kĩ nĩ rî, gólâ rĩꞌá ngá ãzákôlâ gólâ õjílã tã nı̣̃ ꞌbá ró rî drí dı̣̃lı̣́ nĩ ậdı̣̂ ꞌásĩ ngãtá pãlé fê ꞌásĩ rî ĩꞌdî kô. ꞌDĩî cé rĩꞌá tã nı̣̃ ãkõ ꞌî. 30 Gõꞌdá Ôvârí ndrê võ trá tậyı̣̂ kậyı̣̂ gólĩyî sı̣́sı̣́ drẽ õjílã drí íyî nı̣̃zó kôꞌdáwá rî ꞌbá yî drı̣̃ı̣̂ sĩ. Gõꞌdá ngbãângbânõ rî, gólâ ꞌbã tã trá õjílã drí ndrĩ võ ꞌásĩ ãkí ãkó drı̣̃ âdĩlí tã õnjí ĩyíkâ rî ꞌbá yî ꞌásĩ âꞌdólé cé íyî ı̣̂njı̣̃lı̣́ ĩꞌdî, tãlâ yí õzó lâŋõ fẽê kô gólĩyî drí. 31 Nĩ ârî drẽ, gólâ ꞌbã kậyı̣̂ íyíkâ trá tã õjílã ndrĩ ãngó nõ kâ nõ ꞌbá yí kâ kĩzó mbı̣̂mbı̣̂. Kậyı̣̂ rî ꞌdĩ sĩ, gólâ âꞌdô õjílã gólâ drí njĩlí trá âꞌdólé tã kĩ ꞌbá ró ꞌdĩ ꞌbãꞌá tã õjílã kâ kĩlí. Gõꞌdá gólâ âꞌdâ õjílã rî ꞌdĩ trá õjílã drí ãkí ãkó tã kĩ ꞌbá gólĩyíkâ ró, õjílã rî ꞌdĩ ꞌẽꞌẽ lâ sĩ lîdrílí õdrã ꞌásĩ.”

32 Ĩtí, õjílã rû êꞌbé ꞌbá ꞌdĩ ârílí ĩyî bê úlı̣́ Póõlõ kâ õjílã lîdrî-lîdrî kâ õdrã ꞌásĩ ꞌdî rî, gólĩyî ũrûkậ ꞌbá yî drí gólâ rî gũzó. Gõꞌdá ãzâ ꞌbá yî kĩ, “Mã lẽ nî tã âꞌdálé rõô ãmâ drí tã ꞌdî tãsĩ kậyı̣̂ ãzâ sĩ.” 33 Gõꞌdá tólâ sĩ, Póõlõ drí ngãzó nĩlí vólé rû êꞌbê võ ꞌdî ꞌásĩ. 34 Gõꞌdá õjílã ũrûkậ ꞌbá yî drí ĩyî lôfízó gólâ bê, gõꞌdá tã lẽzó Yésũ ꞌá. Ãlô õjílã rî ꞌdĩ ꞌbá yî ꞌásĩ rî ãzâ rú lâ úzı̣̂ Dĩyõnósĩyã, gólâ tã îmbá ꞌbá Ãrĩyópãgõ kâ ĩꞌdî. Gólĩyî õkó zı̣̃lı̣́ Dãmãrí rî ꞌbá yí bê gõꞌdá kpá õjílã ãzâ ꞌbá yí bê.