6
Tã Pạ̃rúsı̣̃ yî drí ngãzó õmbã bê tãlâ Yésũ drí lãꞌbí kậyı̣̂ rãtáã kâ rî kâ ı̣̂njı̣̃zó kô rî tãsĩ
(Mãtáyõ 12.1-14; Márãkõ 2.23–3.6)
Kậyı̣̂ rãtáã kâ sĩ, Yésũ yî rĩꞌá lậvũꞌá pávó kôrô ạ́mvú ạ̃drúgú lı̣̂njı̣́ ꞌbá trá rî kâ ꞌásĩ lãjóꞌbá íyíkâ rî ꞌbá yí bê. Gõꞌdá lãjóꞌbá gólâkâ ꞌdĩ ꞌbá yî drí ạ̃drúgú ôsĩzó nyãlé lõfó drí sĩ. Gõꞌdá lãjóꞌbá ꞌdĩ ꞌbá yî ꞌê bê ĩtí rî, Pạ̃rúsı̣̃ ãzâ ꞌbá yî ngâ trá õmbã ró. Pạ̃rúsı̣̃ ꞌdĩ ꞌbá yî drí tã âtázó Yésũ drí kĩ nĩ rî, “Tãlâ ãꞌdô ꞌî lãjóꞌbá áníkâ ꞌdĩ ꞌbá yî drí ạ̃drúgú ôsĩzó kậyı̣̂ rãtáã kâ nõ sĩ yã? Rĩꞌá tã õnjí ꞌî lôsĩ ꞌẽzó ĩtí kậyı̣̂ rãtáã kâ sĩ.”
Yésũ drí tã âtázó Pạ̃rúsı̣̃ ꞌdĩ ꞌbá yî drí kĩ nĩ rî, “Nĩ zı̣́ tã ãmâ ạ́ꞌbı̣́yạ́ kúmú ạ́ngı̣́ Dạ̃wúdı̣̃ rî tãsĩ rî trá búkũ Ôvârí kâ ꞌá yã?* 6.3 Ní zı̣̂ íꞌdígówá nõ 1 Sãmõwélẽ 11 ꞌá. Gólĩyî ạ̃jú ꞌbũ ꞌbá íyíkâ rî ꞌbá yí bê rĩꞌá lõfó ró. Gólĩyî fî ĩyî trá jó Ôvârí kâ ꞌálâ ãmbãtã fẽlé trá ngá fẽfẽ ró Ôvârí drí rî nyãlé. Nĩ nı̣̃ trá tãndí ró kĩꞌá nĩ rî, cé drı̣̃-ꞌbá lãꞌbí ꞌẽ kâ rî ꞌbá yî áâyê ĩꞌdî ngá nyãnyã rî ꞌdĩ nyãlé. Gõꞌdá áâtá kô kĩ nĩ rî, gólĩyî lãꞌbí îzã ꞌbá ꞌî tã gólĩyî drí ꞌẽlé trá ꞌdĩ tãsĩ, tãlâ lõfó mbârâkã lậvũ kôrô tã lãꞌbí ꞌdã ꞌbá kâ rî drı̣̃ı̣̂ sĩ. Mâ gólâ âjólé ûrú lésĩ rî rĩꞌá drı̣́-ãcê bê kậyı̣̂ gólâ ꞌbãlé rãtáã ꞌẽzó ꞌdĩ drı̣̃lı̣́.”
Kậyı̣̂ ãzâ sĩ, kpá kậyı̣̂ rãtáã kâ ꞌî, Yésũ drí fĩzó jó tã Ôvârí kâ ârî kâ ãzâ ꞌá õjílã lı̣̃fı̣́ îcílí. Ãgô ãzâ rĩꞌá tólâ, drı̣́-ágó lâ lîsî trá, êjẽé rû kô, rî trá kõgõꞌdõ ĩtí. Pạ̃rúsı̣̃ yî lãꞌbí îmbá ꞌbá ãzâ ꞌbá yí bê rĩꞌá ĩyî võ ꞌdî ꞌá tólâ, rĩꞌá ĩyî Yésũ rî lôtíꞌá ngãtá gólâ ãâꞌdô ꞌbô tã îzãꞌá kậyı̣̂ rãtáã ꞌẽzó ꞌdĩ ꞌá ãgô ꞌdĩ êdézó yã rî, yĩ õfẽ ró mõndrã lâ bê, úũrû ró gólâ, rî ĩyî trá cé gólâ rî ndrẽlé ĩꞌdî lôsĩ ꞌdî ꞌẽrẽ ꞌá kậyı̣̂ rãtáã kâ ꞌdĩ sĩ. Gõꞌdá Yésũ nı̣̃ bê tã ı̣̂sũ-ı̣̂sũ gólĩyíkâ ꞌdĩ trá rî, gólĩyî lẽé ĩyî trá íyî fũlı̣́ vólé, tãlâ gólâ lẽé tã ãmbá gólĩyíkâ rĩꞌá ꞌbãlâ ꞌdĩ ꞌbá yî kô. Yésũ drí gõzó tã âtálé ãgô drı̣́ bê lĩsí ró ꞌdĩ drí kĩ nĩ rî, “Ní ngâ ûrû, ní ânĩ ró má ngáá nõlé, Pạ̃rúsı̣̃ ꞌdĩ ꞌbá yî lãꞌbí îmbá ꞌbá ꞌdĩ ꞌbá yí bê õndrê ró ĩyî bê tã má drí ꞌẽꞌá ꞌẽlâ rî.” Ãgô ꞌdĩ drí ngãzó ûrû ânĩlí gólâ ngálâ.
Gólâ drí tã âtázó Pạ̃rúsı̣̃ yî drí lãꞌbí îmbá ꞌbá ꞌdĩ ꞌbá yí bê kĩ nĩ rî, “Tã ꞌbãꞌbã ãmákâ ꞌá rî, îcâ trá ãmâ drí õjílã pãzó kậyı̣̂ rãtáã ꞌẽzó rî ꞌá ngãtá kô yã? Má âꞌdô õjílã ãlô rî pãꞌá cú ngãtá má ãâyê gólâ õrî ró bê ĩzã ꞌẽlé yã?” 10 Gólâ drí rĩzó Pạ̃rúsı̣̃ yî tẽlé tã-drı̣̃ ĩyíkâ ꞌdĩ jãlé rî, kó õjílã ãlô ãzâ âtá úlı̣́ kô. Gólâ drí gõzó tã âtálé ãgô ꞌdĩ drí kĩ nĩ rî, “Ní êjẽ ánî drı̣́ mbı̣̂mbı̣̂.” Ãgô ꞌdĩ drí úlı̣́ gólâkâ ꞌdĩ ârízó íyî drı̣́ êjẽzó. Gõꞌdá ãgô ꞌdĩ drí íyî drı̣́ ꞌbãzó tãndí ró mbı̣̂mbı̣̂ mẽné-ménê. 11 Gõꞌdá Pạ̃rúsı̣̃ yî lãꞌbí îmbá ꞌbá ꞌdĩ ꞌbá yí bê trá ꞌdó õmbã ró, rĩꞌá lı̣̃fı̣́ ı̣̂njı̣́ꞌá, sı̣́-gílí nyãꞌá, rî ĩyî trá tã âtálé ĩyî võ ꞌásĩ kĩ, yĩ âꞌdô gólâ rî ꞌẽꞌá ángô tí ró yã ĩyî drí fũzó lâ vólé rî.
Tã Yésũ drí õjílã ãzâ ꞌbá yî zĩzó mûdrı̣́-drı̣̃-lâ-ngâ-rı̣̃
lãjóꞌbá íyíkâ ró rî
(Mãtáyõ 10.1-4; Márãkõ 3.13-19)
12 Gõꞌdá ꞌdó kậyı̣̂ gólâ ꞌdĩ ꞌá rî, Yésũ âyê tã ârí ꞌbá íyíkâ trá ꞌdó vólé, drílâ mbãzó únı̣́ drı̣̃ ꞌálâ élêwálâ, gólâ rî trá tólâ ngạ́cı̣̂ gı̣̃rı̣̃ cé rãtáã ꞌẽlé ĩꞌdî. 13 Gõꞌdá võ ậwúlı̣́ bê rî, drílâ âgõzó únı̣́ drı̣̃ lésĩ tã ârí ꞌbá íyíkâ rî ꞌbá yî ậzı̣́lı̣́ yí ngálâ. Gõꞌdá drílâ tã ârí ꞌbá íyíkâ ꞌdĩ ꞌbá yî êꞌbézó ꞌdó võ ãlô ꞌá, tã âtázó drílĩyî, drílâ gõzó zĩlâ ꞌálâ ꞌásĩ cé mûdrı̣́-drı̣̃-lâ-ngâ-rı̣̃ rĩlí yí bê lãjóꞌbá íyíkâ ró tã yí drí rĩꞌá îmbálâ rî ꞌbá yî ı̣̂lı̣́lı̣́. 14-16 Gõꞌdá rú lâ ĩyî ĩꞌdî nõ,
Sĩmónã rĩꞌá zı̣̃lâ Pétẽrõ rî,
Ãndĩríyã, Sĩmónã rî ậdrúpı̣̃ ró rî,
Yãkóbã yî ậdrúpı̣̃ lâ
Yõwánĩ bê.
Fílĩpõ,
Bãtõlõméyõ,* 6.14-16 Bãtõlõméyõ Bãtõlõméyõ rî rú ãzâ Nãtãnélẽ.
Mãtáyõ,
Tómã,
Yãkóbã Ãlõpáyã rî mvá ĩꞌdî,
Sĩmónã gólâ fĩ ꞌbá õmã ꞌá õmbã ꞌẽlé ꞌbạ̃drı̣̃ tãsĩ rî ĩꞌdî,
Yúdạ̃ Yãkóbã ãzâ rî mvá lâ ró rî,* 6.14-16 Yúdạ̃ Yúdạ̃ ꞌdĩ rĩꞌá zı̣̃lâ kpá Tãdéyõ rî ĩꞌdî.
Yúdạ̃ Ĩsĩkãrĩyótã gólâ ꞌẽ ꞌbá Yésũ rî gĩlí fũlı̣́ rî.
Tã Yésũ drí pẽlé õjílã drí únı̣́ zẽ ꞌálâ rî
(Mãtáyõ 5–7)
17 Yésũ yî lãjóꞌbá íyíkâ rî ꞌbá yí bê, ârî ĩyî trá vũdrı̣́ únı̣́ ãpírĩ lésĩ, zãâ âcâ ĩyî trá ı̣̃nyạ́kú drı̣̃ı̣̂ võ sãlãrã sãlãrã rî ꞌá, võ gólâ õjílã drí rĩzó rû êꞌbélé võ ãmbá nõ ꞌbá yî ꞌásĩ ndrĩ tã îmbâ-îmbâ gólâkâ ârílí rî ꞌá, võ jẽjẽ ꞌásĩ, Yẽrõsãlémã lésĩ, Tírã lésĩ, gõꞌdá kpá Sĩdónã lésĩ. 18 Võ ꞌdî ꞌá rî, õjílã ãzâ ꞌbá yî ngá lãzé bê rî ânĩ ĩyî trá gólâ ngálâ, gólâ ẽêdê ró ĩyî. Gõꞌdá kpá ãzâ ꞌbá yî Sãtánã drí ômbélé trá rî ânĩ ĩyî trá, gólâ ẽêdê ró ĩyî. 19 Õjílã ndrĩ ûjũ ĩyî trá ꞌẽꞌá drı̣́ dõlé Yésũ rú kĩ nĩ rî, Yésũ õdõ drı̣́ gbõ ꞌwãâ õjílã nô ꞌbá yî rú, kôrô drílĩyî rû êdézó. Gólâ rî mbârâkã câ trá õjílã ꞌdî ꞌbá yî rú, drílĩyî ꞌbãzó tãndí ró ꞌdĩ.
20 Gõꞌdá nĩngá sĩ rî, gólâ ndrê tã ârí ꞌbá íyíkâ rî yî lı̣̃fı̣́ lâ trá, drílâ rĩzó tã âtálé gólĩyî drí kĩ nĩ rî, “Ãnî tã ârí ꞌbá ámákâ rî yî,
õzõ ãnî ãꞌdô mbârâkã ãkó ngá ãkó lé ꞌbá ró rî, tã ãníkâ âꞌdô sũꞌá Ôvârí rú. Ĩtí rî, nĩ âꞌdô rĩꞌá gólâ bê ûrú ꞌálâ.
21 Õzõ ãnî ãꞌdô ngá lôvó bê dũû rî, cé Ôvârí ĩꞌdî ngá lôvó ãníkâ ꞌdĩ ndrẽlé. Gólâ âꞌdô ngá ãnî drí âꞌdózó lôvó lâ bê ꞌdĩ fẽꞌá ãnî drí.
Õzõ nĩ õrî ãwó ngõlé nõ tãlâ tã ꞌẽꞌẽ õnjí ãníkâ îzã tã tãndí ãnî lãfálé Ôvârí bê rî ꞌá rî trá rî drí rî, tã ãníkâ âꞌdô sũꞌá Ôvârí rú. Ãyĩkõ âꞌdô ãnî cĩꞌá, õzõ Ôvârí õtírĩ tã õnjí ãníkâ trõô vólé rî.
22-23 Õzõ õjílã ãzâ ꞌbá yî õcâ ĩyî lãfálé câ ãnî rú sĩ, rĩzó ãnî lôꞌdálé kpá ꞌdásí ꞌẽlé ãnî rú, tãlâ ãnî ãꞌdô tã ârí ꞌbá ámákâ ĩꞌdî rî, nĩ ı̣̂sũ tã kô.
Tã ı̣̂sũ-ı̣̂sũ võ ꞌá rî, nĩ ꞌbã tã ậꞌdı̣̂-ậꞌdı̣̂ ĩꞌdî ãyĩkõ sĩ ãnî pı̣̃pı̣̂sı̣́lı̣́ ꞌá, ãnî rĩꞌá cú tã tãndí bê, tãlâ nĩ âꞌdô drı̣́-ꞌâ ạ́ngı̣́ ûsúꞌá ûrú ꞌálâ Ôvârí ngálâ.
Ạ̃kû rî, tã ậngũ ꞌbá Ôvârí kâ rî ꞌbá yî, ạ́ꞌbı̣́yạ́ õjílã ꞌdî ꞌbá yí kâ rî îzã kpá gólĩyî rú.
Ãnî pı̣̃pı̣̂sı̣́lı̣́ ı̣̃ı̣̂dû ı̣̂dû Ôvârí rî rõlé õzõ tã ậngũ ꞌbá nã ꞌbá yî tí.
24 “Ngbãângbânõ rî, gólĩyî tíbê ꞌbã ꞌbá tã ârí ꞌbá ámákâ ró kô rî, tã gólĩyíkâ rî ĩyíkâ kpá ngĩî.
Ĩzã kõkõ âꞌdô âcáꞌá gólĩyî rĩ ꞌbá ãngó nõ ꞌá rî ngá-tı̣̂ dũû rî ꞌbá yí bê rî ꞌbá yî drı̣̃ı̣̂,
tãlâ gólĩyî êꞌbê ngá-tı̣̂ trá dũû lậpı̣́ ꞌbá ró gólĩyî nyãányâ drí.
25 Ĩzã kõkõ âꞌdô âcáꞌá gólĩyî ꞌbã ꞌbá ãrõ-ãrõ bê rî ꞌbá yî drı̣̃ı̣̂,
gólĩyî trá cé ngá bê ãngó ꞌá nõngá, gõꞌdá gólĩyî ngá ãzâ ãkó Ôvârí ngálâ.
Ĩzã kõkõ âꞌdô âcáꞌá gólĩyî tíbê âꞌdó ꞌbá cé ãyĩkõ bê ãngó nõ ꞌá rî ꞌbá yî drı̣̃ı̣̂, tãlâ gólĩyî lẽé tã ámákâ kô.
26 Ĩzã kõkõ âꞌdô âcáꞌá gólĩyî tíbê lẽ ꞌbá ĩyíkâ cé õjílã drí ĩyî lûyı̣́lı̣́ ĩꞌdî rî drı̣̃ı̣̂,
gólĩyî rĩꞌá õzõ tã ậngũ ꞌbá õnjí gólĩyî ãnî ạ́ꞌbı̣́yạ́ yî drí lûyı̣́lı̣́ rî ꞌbá yí kâtí.”
Tã ãmâ drí lârâkô ãmâ átá Ôvârí kâ trõzó rî
27 “Ãnî tã ârí ꞌbá ámákâ rî, nĩ ârî drẽ, nĩ lẽ õjílã gólĩyî rĩ ꞌbá ãnî îzãlé rî ꞌbá yî. Nĩ ꞌê tã tãndí gólĩyî drí.
28 “Õzõ gólĩyî ãâꞌdô rĩꞌá ãnî trĩꞌá rî, nĩ ꞌê rãtáã Ôvârí õfẽ ró tã tãndí gólĩyî drí. 29-30 Õzõ õjílã ãzâ ũsı̣̃ ãnî ékpẽ ngãtá ꞌbô ãnî úlũgbúrũ ngã ꞌbô ãnî gạ̃gạ̃lı̣́-fã yã rî, nĩ sı̣̃ gólâkâ kô, nĩ âyê gólâ ũsı̣̃ ró ãnî kpá óꞌdí. Õzõ ũgú ũûgũ ítá ãníkâ ãlô rî, nĩ êdrẽ gólâ kô. Õzõ õjílã ãzâ ũzı̣̂ ngá ní tı̣̂ sĩ rî, nĩ lôgâ kô, nĩ fẽ drílâ. Õzõ óõlôgõ kô rî, nĩ îjî kô. 31 Tã gólâ ní drí lẽlé kĩꞌá nĩ, ĩyî ãzí-ãzí yî õꞌê ĩyî ĩꞌdî ãnî drí rî, nĩ ꞌê kpá ĩꞌdî gólĩyî drí.
32 “Îcá kô õzõ nĩ õlẽ cé ãnî rû-lẽ-ãzí yî ĩꞌdî. Âꞌdô ꞌbãꞌá kpá ĩtí õjílã gólĩyî Ôvârí rõ ꞌbá kô rî yî drí. Ôvârí lẽ ãnî drí õjílã lẽlé ndrĩ ãnî ạ̃jú-ꞌbá-ãzí yí bê ndrĩ. ꞌDĩî rî, tã gólĩyî má drí ꞌẽꞌá âꞌdálâ ãnî drí rî, ĩꞌdî nĩ ꞌê kpá gólĩyî rĩ ꞌbá ãnî îkpókpólõlé rî yî drí. 33 Tã õnjí ꞌbá ꞌê ĩyíkâ tã tãndí ĩꞌdî õjílã drí, tãlâ gólĩyî lẽ ĩyíkâ kpá ólôgõ ró tã tãndí ĩyíkâ ꞌdĩ võ lâ ĩyî drí. Gõꞌdá ãnî, nĩ ꞌê kpá tã tãndí ĩꞌdî õjílã gólĩyî îcá ꞌbá tã tãndí võ lôgõlé ãnî drí kô rî yî drí. 34 Tã õnjí ꞌbá yî fẽ ĩyíkâ lãfâ cé õjílã gólâ îcá ꞌbá võ lâ lôgõlé ĩyî drí rî ꞌbá yî drí. Gõꞌdá Ôvârí kĩ, nĩ fẽ ngá kpá õjílã gólâ îcá ꞌbá ngá ãníkâ ꞌdĩ võ lâ lôgõlé kô rî yî drí. 35-36 Nĩ ꞌê tã tãndí kpá õjílã drí ndrĩ. Õzõ nĩ õꞌê trá ĩtí rî, õjílã ãâꞌdô kĩꞌá nĩ rî, ãnî âꞌdô õzõ ãnî átá Ôvârí kâtí, ãnî rú âꞌdô lı̣̂kúꞌá. Ãnî átá Ôvârí rî sı̣́ rĩꞌá ĩvĩ õjílã drí ndrĩ, gólâ rî õjílã âyélé tã õnjí ĩyíkâ ꞌásĩ. Nĩ trõ lârâkô ãnî átá Ôvârí kâ ĩꞌdî.
37 “Nĩ ꞌê ꞌdásí tã kĩzó ányâ ró õjílã ãzí rú kô, Ôvârí õzó kpá ꞌẽlâ ãnî drí. Nĩ âyê tã õnjí ãnî ãzí-ãzí yî drí ꞌẽlé ãnî drí rî, Ôvârí õgõ ró tã õnjí ãníkâ rî âyélé. 38 Nĩ fẽ ngá ãnî ãzí-ãzí yî drí nyãlé lı̣̃fı̣́ âmbé ãkó, tãlâ Ôvârí âꞌdô kpá võ lâ lôgõꞌá ãnî drí lı̣̃fı̣́ âmbé ãkó lậvũlı̣́ gạ̃rạ̃.”
Tã lı̣̃fı̣́ îcí ꞌbá tãndí ró rî kâ ârízó rî tãsĩ
39 “Lı̣̃fı̣́ ãkó lé ꞌbá sê lı̣̃fı̣́ ãkó lé ꞌbá kpá bê yã? ꞌÉꞌẽ gólĩyî kpạ̃rạ̃tı̣́ âꞌdô ĩyî ꞌdẽꞌá ꞌbú ꞌá. Nĩ ꞌdê kô lı̣̃fı̣́ îcí ꞌbá õnjí vó, gólâ rĩꞌá õzõ lı̣̃fı̣́ ãkó lé ꞌbá kâtí. 40 Õzõ ãnî ífífí ãꞌdô trá lı̣̃fı̣́ îcí ꞌbá ró rî, nĩ nı̣̃ tãndí ró kĩ nĩ rî, ꞌdĩyímvá ãnî drí rĩꞌá lı̣̃fı̣́ lâ yî îcílí rî âꞌdô ĩyî ãnî lârâkô trõꞌá ĩꞌdî. Lı̣̃fı̣́ îmbá ꞌbá õnjí âꞌdô ꞌdĩyímvá ĩyíkâ îmbáꞌá kpá õnjí tẽtẽ ĩtí. 41-42 Õzõ nĩ õlẽ kô ꞌdásí ꞌẽlé ãzí-ãzí rú rî, nĩ âtâ tã ãzí-ãzí drí kĩꞌá nĩ rî, gólĩyî âꞌdô õnjí rî kô. Nĩ õꞌê trá ĩtí rî, ãnî cú tı̣̂ ãcê bê. Tõtõ ãnî drí ạ̃ꞌdı̣́-drı̣̃ ꞌá rî, nĩ kũ zãlô, nĩ gõ ró tõtõ ãnî ãzí-ãzí yí kâ rî tã lâ âtálé. Nĩ ndrê tã ꞌẽꞌẽ ãníkâ rî zãlô, nĩ gõ ró ãnî ãzí-ãzí yí kâ rî tã lâ âtálé.”
43 Yésũ âtâ úlı̣́ mãnĩgõ ãzâ kpá trá kĩ nĩ rî, “Fê tãndí ꞌwá lõꞌwâ õnjí kô. 44 Gõꞌdá mã nı̣̃ fê lârâkô tãndí ró rî lõꞌwâ lâ sĩ, õzõ nĩ õndrê lõꞌwâ lâ trá rî, nĩ kĩ nĩ rî, nõô rî fê ꞌdĩ ĩꞌdî. Tã âꞌdâ-âꞌdâ lâ rĩꞌá nõtí, ãꞌdî ôkî íyíkâ kạ̃nı̣́kı̣̃ lõꞌwâ ólófí fê drı̣̃ı̣̂ sĩ rî nĩ yã? 45 Úlı̣́ mãnĩgõ ámákâ nõ rî tã ífí lâ rĩꞌá nõtí, õjílã tãndí rî kpá té tã tãndí ꞌẽlé ĩꞌdî, gõꞌdá rî kpá úlı̣́ tãndí âtálé ĩꞌdî yí sı̣́lı̣́ sĩ. Õjílã õnjí rî íyíkâ kpá té tã âfõ ꞌbá ndrĩ gólâ ꞌásĩ õnjí tẽtẽ ró rî ꞌẽlé ĩꞌdî. 46 Ãnî ãzâ ꞌbá yî, nĩ rî kárá ámâ zı̣̃lı̣́ kúmú kúmú, gõꞌdá nĩ ró tã ámákâ kô. 47-48 Õjílã gólâ úlı̣́ ámákâ rõ ꞌbá rî rĩꞌá õzõ ãgô ãzâ gólâ ꞌbú ꞌdı̣̃ ꞌbá kạ̃ạ́lũ jó íyíkâ ꞌdı̣̃zó gá lũtú drı̣̃ı̣̂ ı̣̃nyạ́kú tãndí ꞌá rî kâtí. Tãlâ gbõ lé ôzê ũꞌdı̣̂ trá kạ̃gũmạ́ạ̃ bê rõô rî, gõꞌdá lı̣̃mvû drí tı̣̃zó rõô rî, jó ꞌdĩ îcá kô ꞌdẽlé vũdrı̣́, tãlâ úꞌdı̣̂ trá gá lũtú drı̣̃ı̣̂ ı̣̃nyạ́kú tãndí ꞌá. 49 Gõꞌdá õjílã gólâ úlı̣́ ámákâ ârí ꞌbá cú ĩtí rõ ꞌbá lâ kô rî rĩꞌá õzõ ãgô ãzâ gólâ jó íyíkâ ꞌdı̣̃ ꞌbá võ ãlólẽ ꞌá rî kâtí. Ĩtí rî, gõꞌdá õzõ ôzê ũꞌdı̣̂ trá kạ̃gũmạ́ạ̃ bê rõô rî, gõꞌdá lı̣̃mvû drí tı̣̃zó rõô rî, jó ꞌdĩ âꞌdô ꞌẽꞌá ꞌdẽlé, drílâ rû îzãzó.”

*6:3 6.3 Ní zı̣̂ íꞌdígówá nõ 1 Sãmõwélẽ 11 ꞌá.

*6:14-16 6.14-16 Bãtõlõméyõ Bãtõlõméyõ rî rú ãzâ Nãtãnélẽ.

*6:14-16 6.14-16 Yúdạ̃ Yúdạ̃ ꞌdĩ rĩꞌá zı̣̃lâ kpá Tãdéyõ rî ĩꞌdî.