9
Jesús cʉ̃ buerãre cʉ̃ ca tiicojo cojorique
(Mt 10.5-15; Mc 6.7-13)
Jesús cʉ̃ buerã, pʉa amo peti, dʉpore pʉaga penituaro ca niirãre neori, yeri tutuarique, doti majirique cʉ̃jare tiicojoupi, wãtĩa cʉ̃ja ca niiro cõrorena cõa wiene maji, diariquere ametʉene maji, cʉ̃ja ca tii majipere biro ĩigʉ. To biro tii, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca doti niiri tabe maquẽre wede, ca diarãre cʉ̃ja diarique ametʉene, cʉ̃jare tii dotigʉ tiicojoupi. O biro cʉ̃jare ĩiupi:
—Maa waarã mʉja ca cʉo waape ʉnora jee waaticãña: tuericagʉ ʉnora, wajopoa ʉnora, baarique ʉnora, wapa tiirica tiiri ʉnora, to biri juti mʉja ca wajoa jãñape ʉnorena, jee waaticãña. Noo mʉja ca eari wiira niicãña. Tii wiira nii, apero waarãpʉ ñucã tii wiire mʉja witirucu. Jĩcã macã macãrã ʉno mʉjare cʉ̃ja ca bootijata, tii macãre witi waarãra, tii macã maquẽ jita mʉja dʉporipʉre ca ea tuarijere paa bate cũu, waacoarãja, “Mʉjare jãa ca wederijere mʉja ca tʉorʉgatirije jʉori, mʉja yee wapa ñañaro mʉja tamʉorucu,” cʉ̃jare ĩi majiorã —cʉ̃jare ĩi cojoupi Jesús. To biri cʉ̃ja pea, macãri niipetirijepʉ waa, añurije quetire wede, ca diarique cʉtirãre cʉ̃ja diarique ametʉene, tii yujuupa.
Herodes cʉ̃ ca tʉgoeña amarique
(Mt 14.1-12; Mc 6.14-29)
Wiogʉ Herodes, Jesús cʉ̃ ca tii niirije niipetirijere queti tʉoupi. Teere tʉogʉ, do biro ĩi majitiupi: “Jĩcãrã Juan niiquĩricʉ cati tuajapi,” aperã pea: “Elías baua eagʉ biijapi,” ñucã aperã: “Tĩrʉmʉpʉ macãrã, Ʉmʉreco Pacʉ yee quetire wede jʉgueri maja niiquĩricarã mena macʉ̃ cati tuagʉ biijapi,” cʉ̃ja ca ĩiro macã. To biro cʉ̃ja ca ĩiro tʉori, o biro ĩiupi Herodes pea:
—Yʉra, Juan dʉpʉgare yʉ paa taa dotiwʉ doca. To docare, ¿ñiru peti cʉ̃ niigajati, to cõro paʉ cʉ̃ ca tii niirijere cʉ̃ja ca wederucurijere yʉ ca tʉogʉ pea? —ĩiupi. To biri Jesús're bʉaro cʉ̃re ĩarʉgarucumiupi Herodes.
Paʉ bojocare Jesús cʉ̃ ca baarique ecarique
(Mt 14.13-21; Mc 5.30-43; Jn 6.1-14)
10 Cʉ̃ buerã tua earã, cʉ̃ja ca tiiriquere wedeupa Jesús're. Cʉ̃ pea cʉ̃ja wadore jʉo cojo, Betsaida ca wãme cʉtiri macã pee cʉ̃jare jʉo waacoaupi. 11 Bojoca pea toopʉ cʉ̃ ca waariquere majiri, cʉ̃re nʉnʉcoaupa. Toopʉ cʉ̃ja ca ẽmʉ ea waaro, añuro cʉ̃jare boca, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca doti niiri tabe maquẽre cʉ̃jare wede, ca diarique cʉtirãre cʉ̃jare catio, cʉ̃jare tiiupi Jesús.
12 Ca naio waaro ĩarã, cʉ̃ buerã pʉa amo peti, dʉpore pʉaga penituaro ca niirã pea Jesús pʉto waa, o biro cʉ̃re ĩiupa:
—Bojocare “Waarãja,” cʉ̃jare ĩiña. Waa, pʉto jañuri ca niiri macãri pee cʉ̃ja ca cãnipa taberi, cʉ̃ja ca baapere, cʉ̃ja amarã waajato ĩigʉ. Ano mani ca niiri tabera ñee ʉno mani —cʉ̃re ĩiupa.
13 To biro cʉ̃ja ca ĩiro:
—Mʉjara cʉ̃jare baarique ecaya —cʉ̃jare boca ĩiupi Jesús.
Cʉ̃ja pea o biro cʉ̃re ĩiupa:
—Pan jĩcã amo cõro niirije, pʉarã wai, to cõroacãra jãa cʉo, ano ca niirã niipetirã cʉ̃ja ca baapere jãa ca wapa tiirã waatijata —ĩiupa Jesús're. 14 Ʉmʉa wadora jĩcã amo cõro mil peti niiupa. To cõro paʉ cʉ̃ja ca niiro ĩa pacagʉ:
—Cincuenta niirãri wado cʉ̃jare duwi dotiya —ĩiupi Jesús, cʉ̃ buerãre. 15 Cʉ̃ja pea cʉ̃ ca tii dotirore birora bojocare cʉ̃jare duwi dotiupa. 16 To biro cʉ̃ja ca tii yapanoro ĩa, jĩcã amo cõro ca niirije pan'gaarire, wai pʉarãre ami, ʉmʉreco tuti pee ĩa mʉeneri, “Ate jãare mʉ ca baarique tiicojorijere añurije jãare ĩa cõa peo bojaya” ĩi jãi yapano, teere pee bato, cʉ̃ buerãre tiicojoupi bojocare cʉ̃ja bato cojojato ĩigʉ. 17 Bojoca niipetirã pea teere baa yapi peticoaupa. Ca dʉjarije peera pʉa amo peti, dʉpore pʉaga penituaro niiri pijeeri peti jeeupa ñucã cʉ̃ buerã pea.
Pedro: “Cristo mʉ nii,” Jesús're cʉ̃ ca ĩirique
(Mt 16.13-19; Mc 8.27-29)
18 Jĩcã rʉmʉ, Jesús bojoricaro cʉ̃ ca juu bue niiro cʉ̃ buerã cãa cʉ̃ mena niiupa. Cʉ̃ pea o biro cʉ̃jare ĩi jãiñaupi:
—¿Bojoca, “Ñiru niimi,” yʉre cʉ̃ja ĩirucuti? —ĩiupi.
19 To biro cʉ̃ ca ĩi jãiñaro, o biro cʉ̃re ĩi yʉʉupa cʉ̃ja pea:
—Jĩcãrã, bojocare Uwo Coeri majʉ Juan niimi; aperã Elías niimi; ñucã aperã pea, “Tĩrʉmʉpʉ macʉ̃ Ʉmʉreco Pacʉ yee quetire wede jʉgueri maja ca niiquĩricarã mena macʉ̃ ca cati tuaricʉ niimi,” mʉre ĩima —cʉ̃re ĩiupa.
20 To biro cʉ̃ja ca ĩiro:
—Mʉja pea ¿“Ñiru niimi,” yʉre mʉja ĩiti? —cʉ̃jare ĩi jãiñaupi.
To biro cʉ̃ ca ĩi jãiñaro, Pedro pea:
—Mʉa, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tiicojoricʉ, Cristo mʉ nii —cʉ̃re ĩiupi Jesús're.
Cʉ̃ ca bii yaipere cʉ̃ ca wederique
(Mt 16.20-28; Mc 8.30—9.1)
21 Jesús pea:
—Atere jĩcʉ̃ peerena wedeti majuropeecãña —cʉ̃jare ĩiupi.
22 To biro ĩicã ñucã:
—Yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃a, paʉ ñañarije tamʉo, judíos're ca jʉo niirãre, paia ʉparãre, doti cũuriquere ca jʉo buerãre, ĩa juna eco, jĩa cõa eco, yʉ ca biipera niicãro bii. To biro cʉ̃ja ca tiimijata cãare, itia rʉmʉ jiro yʉ cati tuacoarucu ñucã —ĩi wedeupi Jesús, cʉ̃ buerãre.
23 Jiro niipetirãre o biro ĩiupi Jesús:
—Jĩcʉ̃, yʉ buegʉ ca niirʉgʉ ʉnoa, mʉ majurope mʉ ca tiirʉgarijere yerijãari, to cãnacã rʉmʉra yʉ yee jʉori ñañaro tamʉo pacagʉ, to birora tʉgoeña bayicõa niiña. 24 Cʉ̃ ca cati niirijere ca maigʉa, cʉ̃ ca catipere bʉatirucumi. Yʉ yee jʉori ñañaro ca tamʉo yaigʉa, ametʉarucumi. 25 ¿Bojocʉre ñee pee añurije to tiiti, ati yepa maquẽ apeye niipetirijepʉrena cʉocã pacagʉ, cʉ̃ majuropeera cʉ̃ ca cati niirijere cʉ̃ ca tii yaio nʉcõcãjata? 26 Jĩcʉ̃ yʉre ca tʉo nʉnʉjeegʉ nii pacagʉ, yʉ yee maquẽre, yʉ yee quetire, wederʉgatigʉ ca bobo nucũ yujugʉra, yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃ cãa, yʉ ca boe baterije, yʉ Pacʉ cʉ̃ ca boe baterije mena, ñucã Ʉmʉreco Pacʉ pʉto macãrã ca ñañarije manirã cʉ̃ja ca boe baterije mena, yʉ ca doori rʉmʉre yʉre ca tʉo nʉnʉjeegʉ cʉ̃ ca niirijere wederʉgʉ, yʉ bobo jañurucu. 27 Díámacʉ̃ mʉjare yʉ ĩi: Jĩcãrã ano ca niirã, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca doti niirijere ĩatirãra bii yaitirucuma —ĩi wedeupi.
Jesús cʉ̃ ca baurije ca wajoarique
(Mt 17.1-8; Mc 9.2-8)
28 Atere cʉ̃ ca ĩiricaro jiro, jĩcã amo peti, ape amore itiaga penituaro ca niiri rʉmʉri ca nii waaro, ʉ̃tãgʉpʉ juu buegʉ waagʉ, Pedro, Santiago, Juan jãare bapa cʉti waaupi Jesús. 29 Toopʉ cʉ̃ ca juu bue niirora, cʉ̃ diámacʉ̃ cʉ̃ ca bojoca baurije wajoacoaupe. Cʉ̃ jutiro cãa bʉaro boti ajiyaarito biicoaupe. 30 To biro cʉ̃ ca bii niiri tabera, ʉmʉa pʉarã baua ea nʉcã, Jesús mena wede peni niiupa. Cʉ̃ja pea Moisés, Elías niiupa. 31 Bʉaro ca ajiyaa boe baterije watoapʉ niicãri, ñañaro Jerusalén'pʉ Jesús cʉ̃ ca bii yaipere wede peni niiupa. 32 Pedro, to biri cʉ̃ mena macãrã pea bʉaro cʉ̃jare ca wʉgoa eyo pacaro, to birora ĩacã niima ĩirã, Jesús cʉ̃ ca boe baterijere, ñucã ʉmʉa pʉarã cʉ̃ mena ca niirãre ĩaupa. 33 Cʉ̃re cʉ̃ja ca camotati waarora, Pedro pea cʉ̃ ca ĩirijere “To biirije yʉ ĩicu” ĩiti pacagʉ, o biro ĩiupi Jesús're:
—Buegʉ, anopʉ mani ca niijata, añu majuropeecã. To biri itia wii, wii pĩiri mani tiico. Mʉ yaa wii jĩcã wii, ape wii Moisés yaa wii, Elías yaa wii, mani tiirucu —ĩiupi.
34 To biro cʉ̃ ca ĩi niirora, bueri bʉrʉa cʉ̃jare duwi ñaapea ea, paa ũmaa nʉcõcãupa. Bueri bʉrʉa watoapʉ niirã, bʉaro uwiupa. 35 To biro cʉ̃jare ca biiri tabera, bueri bʉrʉa watoapʉ wederique o biro ĩi cojoupa:
—Ani niimi yʉ Macʉ̃, yʉ ca beje amiricʉ. Cʉ̃re tʉoya —ĩi wedeoupa. 36 Tee wederiquere cʉ̃ja ca tʉoro jiro, Jesús jĩcʉ̃ra tua nʉcãcãupi. Cʉ̃ja pea atere cʉ̃ja wado majicã niiupa. Jĩcã cuu, to biro ca biirijere cʉ̃ja ca ĩariquere, jĩcʉ̃ ʉno peerena jĩcã wãme ʉnora wederucu tiitiupa.
Wãmʉ ca wãtĩ jãa ecoricʉre Jesús cʉ̃ ca catiorique
(Mt 17.14-21; Mc 9.14-29)
37 Ape rʉmʉ, ʉ̃tãgʉ jotoapʉ ca niiricarã cʉ̃ja ca duwi waaro, paʉ bojoca Jesús're bocarã waaupa. 38 Jĩcʉ̃ bojoca watoapʉ, Jesús're o biro ĩi cojoupi:
—Buegʉ, yʉ macʉ̃ jĩcʉ̃ra ca niigʉre, cʉ̃re ĩaña petopʉra. 39 Wãtĩ cʉ̃pʉre ñaajãa nʉcã eari, cʉ̃ ca acaro bui mecʉ̃ro tii, cʉ̃ ca dia ñaaro tii, ñucã cʉ̃ ʉjeropʉ jopo witi, cʉ̃ ca biro cʉ̃re tiimi. Ñañaro peti cʉ̃re tiicãmi. Cʉ̃re pitirʉgati majuropeecãmi. 40 Mʉ buerã cãare, “Wãtĩre cõa wiene bojaya,” cʉ̃jare yʉ ĩimijãwʉ. Cʉ̃re cõa wiene majitijãwa —cʉ̃re ĩiupi.
41 To biro cʉ̃ ca ĩiro, Jesús pea o biro ĩi yʉʉupi:
—¡Agó nija, díámacʉ̃ tʉoti, ca bojoca ñañarã peti nii, ca biirã! ¿No cõro yoaro mʉja mena nii, to biro mʉja ca bii niirijere nʉcã, yʉ bii niigʉti? Ano pee mʉ macʉ̃re ami dooya —ĩiupi.
42 Jesús pʉto cʉ̃ ca ea nʉnʉa waarora, wãtĩ pea ñucã yepapʉ cʉ̃re tii cõa cũu cojori, tutuaro cʉ̃ ca yugui mecʉ̃ro tiiupi. To biro cʉ̃ ca tii pacaro, Jesús pea wãtĩre tuti cõa wiene, cʉ̃re tii catio yapano, cʉ̃ pacʉre cʉ̃re tueneupi.
43 To ca niirã niipetirãpʉra Ʉmʉreco Pacʉ do biro ca tiiya manigʉ cʉ̃ ca niirijere ĩa ʉcʉa, do biro pee ĩiticãupa.
Cʉ̃ ca bii yaipere pʉati Jesús cʉ̃ ca wederique
(Mt 17.22-23; Mc 9.30-32)
Niipetirãpʉra Jesús to biro cʉ̃ ca tiirijere ĩa ʉcʉa, do biro pee ĩi majiti, cʉ̃ja ca bii ditoye, o biro ĩiupi Jesús cʉ̃ buerãre:
44 —Atere añuro tʉori, acoboticãña. Yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃re jĩa dotirã, aperãpʉre yʉre tiicojorucuma —ĩiupi.
45 Cʉ̃ja pea to biro cʉ̃ ca ĩirijere tʉo majitiupa, cʉ̃ja ca tʉo majitipere biro ĩiro, cʉ̃ja ca tʉo puoborijere tii acoboriquere biro cʉ̃jare ca niicãro macã. Ñucã apeyera “To biro mʉ ca ĩirijere jãare wede majioña,” Jesús're ĩi jãiñarʉgarã cãa, uwi jañuupa.
¿Ñiru pee cʉ̃ niiti, ca nii majuropeegʉ?
(Mt 18.1-5; Mc 9.33-37)
46 Ñucã Jesús buerã cʉ̃ja majurope:
—¿Niipe mani mena macʉ̃ ca nii majuropeegʉ cʉ̃ niigʉti? —ameri ĩi wede pai niiupa. 47 Jesús pea to biro cʉ̃ja ca ĩi tʉgoeña wede pai niirijere majiri, jĩcʉ̃ wimagʉre cʉ̃re ami, cʉ̃ pʉto nʉcõri, o biro cʉ̃jare ĩiupi:
48 —No ca boogʉ yʉ wãme mena ani wimagʉre ca ñeegʉa yʉrena ñeegʉ tiimi. Ñucã yʉre ca ñeegʉa, yʉre ca tiicojoricʉ cãare ñeegʉ tiimi. To biri mʉja niipetirã watoare, watoa macʉ̃re biro ca niigʉ pee, ca nii majuropeegʉ niimi —ĩiupi Jesús, cʉ̃ buerãre.
Manire ca junatigʉa, mani mena macʉ̃ niimi
(Mc 9.38-40)
49 Juan pea o biro ĩiupi:
—Buegʉ, jĩcʉ̃ mʉ wãme mena ĩicãri, ca wãtĩa cõa wiene niigʉre jãa ĩajãwʉ. Mani mena macʉ̃ méé cʉ̃ ca niiro macã, to biro cʉ̃ ca tiirijere, “To biro tiiticãña” cʉ̃re jãa ĩimijãwʉ —ĩiupi.
50 To biro cʉ̃ ca ĩiro, Jesús pea o biro cʉ̃re ĩi yʉʉupi:
—Cʉ̃re camotaaticãña. Manire ca junatigʉa, mani mena macʉ̃ niimi —cʉ̃re ĩiupi Jesús.
Santiagore, Juan're, Jesús cʉ̃ ca tutirique
51 Mee, Jesús ʉmʉreco tutipʉ cʉ̃ ca tua mʉa waapa tabe ea waaro ca biiro tʉgoeña tutuarique mena Jerusalén'pʉ waagʉ, waa jʉo waaupi. 52 To waa nʉnʉa waagʉ, cʉ̃ja jʉguero tiicojoupi queti wede jʉgueri majare. Cʉ̃ja pea Samaria yepa macã macãpʉ waaupa, cãnirica tabe ama yuerã waarã. 53 To biro cʉ̃ja ca biiro, samaritanos pea “Jerusalén'pʉ waari maja niima,” ĩi ĩa majiri, cʉ̃jare ñeerʉgatiupa. 54 To biro cʉ̃ja ca biirijere ĩari, Jesús buerã Juan, Santiago jãa, o biro ĩiupa Jesús're:
—Wiogʉ, ¿Elías cʉ̃ ca tiiquĩricarore biro ʉmʉreco tutipʉ maquẽ ca ʉ̃ʉrijere duwi doo dotiri, cʉ̃jare to ca joe batero jãa ca tiiro mʉ booti? —ĩiupa.
55 To biro cʉ̃ja ca ĩiro Jesús pea amojode nʉcãri, o biro cʉ̃jare ĩi tutiupi:
—Mʉja, wãtĩ cʉ̃ ca tʉgoeñari wãmerena ĩicãrã mʉja ca ĩirijere mʉja majiti. 56 Yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃a bojocare jĩagʉ doogʉ méé yʉ doowʉ. Cʉ̃jare ametʉenegʉ doogʉ pee yʉ doowʉ —cʉ̃jare ĩiupi Jesús. To biro cʉ̃jare ĩi, ape macã pee waacoaupa ñucã.
Jesús're ca nʉnʉrʉgamiricarã
(Mt 8.19-22)
57 Maapʉ cʉ̃ja ca waa nʉnʉa waaro, jĩcʉ̃ o biro ĩiupi Jesús're:
—Wiogʉ, noo mʉ ca waari taberi cõro mʉ mena yʉ waarucu —cʉ̃re ĩiupi.
58 To biro cʉ̃ ca ĩiro, o biro cʉ̃re ĩi yʉʉupi Jesús:
—Buu yairoa, cʉ̃ja cãniri operi cʉoma. Minia cãa, cʉ̃ja die batiri cʉoma. Yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃ pea cãnirica tabe ʉnora yʉ cʉoti —cʉ̃re ĩiupi.
59 Apĩ peera:
—Yʉ mena pee dooya* 9.59 Mt 8.22. —cʉ̃re ĩiupi Jesús.
To biro cʉ̃ ca ĩiro:
—Wiogʉ, yʉ pacʉre yʉ yaa jʉogʉ waarʉga ména —cʉ̃re ĩiupi.
60 To biro cʉ̃re cʉ̃ ca ĩiro, o biro cʉ̃re ĩi yʉʉupi Jesús:
—“Ca bii yairã majuropeera, ca bii yairãre cʉ̃ja yaajato” ĩicãña. Mʉ pea waari, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca dotiri tabe maquẽ quetire wede yujugʉja —cʉ̃re ĩiupi Jesús.
61 Apĩ o biro ĩiupi ñucã:
—Wiogʉ, mʉ mena yʉ waarʉga. Ména, yʉ yaa wii macãrãre yʉ waarique wui jʉogʉ waarʉga —ĩiupi.
62 To biro cʉ̃ ca ĩiro, o biro cʉ̃re ĩi yʉʉupi Jesús:
—Ca jee cũu nʉnʉa waagʉ nii pacagʉ, cʉ̃ jiro pee wado ca ĩa tuenecã niigʉa, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca dotiri tabe maquẽre ca tiipʉ ʉno méé niimi —cʉ̃re ĩiupi.

*9:59 9.59 Mt 8.22.