Sləni ghərahwə
Ka kwal Yesəw
Kwəma dza ghwəmməə gha sənataa dzəkən zliya na
Zliya nay, Ləwka tsasliti na. Aa tsasləhwə nahwəti zliya Yəwən kwəma wəzə naa dzəkən Yesəw Kəristəw. Dza na mbaꞌa vəlanaghə zliyahi va kaa ntsa dikə tsa, Tiyəwfiləsə, kə məndi kaa slən tsa ci. Ma kwəma tsasliti na mbə zliya nay, va nihwəti mbəzli favə na. Ma nihwəti shiy ghənghən ghənghən diɓa na, va mbəzli favəshi naw, ghəci dəꞌwə ghən tsa ci niy nashi na, sa niy nza na kwasəbə Pəl.
Mbaꞌa pə ghwəy nighə mbə vəh 1:8, ta kəsata kwəma dza ghwəy mbə, war nja kwəmaa niy gəzəkə Yesəw va ghala vəghwə tsaa niy kafə na ta dzay dzəmə ghwəmə. Ma kə niy ni kaa ka kwal ciy: «Ə na na nzanay, ta kwəmavə bərci dza ghwəy, sa ka Safə tsa Hyala ɗewɗew tsa səəkəy dzəkən ghwəy. Ma ghalaɓa na, nza ghwəy nzaa ka ndəgha fətiy dzəkənee, ka gəzə kwəmee kaa mbəzli. Sa ghwəy dzay, ka gha mbə Zherəwzalem, ka dzar tə hiɗi ka Zhəwde gwaꞌa gwaꞌa, lə tə hiɗi ka Samari, ka kərni tə pətsa kərkə hiɗi gwaꞌa» kə niy ni.
Avanay njasa nəwva kwəma mbə zliya na:
Vəh 1 paꞌ tə vəh 7 Sləni ɓanavə Yesəw va kaa ka kwal ci vay, a ghəshi manamti. Ghəshi niy nza naa ka ndəgha fəti ta kwəma Yesəw, lə ka gəzə nəwər tsa va mbə məlmə Zherəwzalem.
Vəh 8 paꞌ tə vəh 12 Tsəgha ghəshi gəzanshi nəwər tsa va kaa mbəzli tə hiɗi ka Zhəwde zhini mbaꞌa tə hiɗi ka Samari.
Vəh 13 paꞌ tə vəh 28 Mbaꞌa ghəshi tsəhəshi paꞌ tə pətsa kəray hiɗi lə gəzə nəwər tsa va kaa mbəzli.
Ma mbə zliya nay, a ghwəmmə kəsay, Hyala ghwənikə na Yesəw ntsa tivə na ta mbəli mbəzli, lə ta ghwənanshi kwal kaa hwəlfə mbəzli tə hiɗi ghənghən ghənghən ta nza ghəshi ka mbəzli nzə. Əy ma ki na, ɗaŋ na *ka Zhəwifəə ɗi kwəma vaw, ma kə ghəshi mbə zəzə kwəma shiy kwataka hwəlfə shi dza Hyalaa mbəlanti, kə ghəshi. Ma mbə zliya na kiy, a gəzammə Ləwka wəzə, ma Hyalay ka təra hwəlfə mbəzli na təra təra ta ɗishiw. Ya ntsa mbə hwəhwə tsa ka wa na war ɓanavə ma na nəfə tsa ci kaa Yesəwəy, ta kwəmavə piy dza na (vəh 10 mbaꞌa 11).
Ma ləy hwəm sa ghwənay Safə tsa Hyala Pəl ta wə tə hiɗi kərakə kərakə ni ghənghən ghənghən ta gəzə Yəwən kwəma wəzə naa dzəkən Yesəw kaa mbəzli ki na (13:1–21:16), dzəghwa nihwəti ka Zhəwifə ka ɓə nəfəə dzəkən Pəl, sa gəzanshi na nəwər tsa va kaa mbəzliy kamaa ka Zhəwifə. Mbaꞌa ghəshi kəsəvəə faghwa kwa fərshina mbaꞌa ghəshi ɓəghə paꞌ mbə məlmə Rəm, kaa mazə tsaa sləkə hiɗi ka Rəm gwanashi ta sla ngwəvəə dzəkən (21:17–28:31).
Mbaꞌa pə ghwəy ɗi favə kwəma mbə zliya na wəzəy, a pə ghwəy jangə pərɓa nəwər tsaa dzəkən ka Zhəwifə lə mbəzliy kamaa ka Zhəwifə mbaꞌa dzəkən Rəm, mbə zliyaa pərasli kwəmaa dzəkən slən tsa shiy.
1
Yesəw ɓananshi kwa kərni kwəma ci kaa *ka kwal ci, mbaꞌa dzay dzəmə ghwəmə
1:1 Lk 1:1-4A Tiyəwfiləsə,
Mbə kwa taŋa zliya tsasləghəŋee vay, dzəkən sləni ghərahwə Yesəw lə kwəma ɓənəhwə na kaa mbəzli tsasləghəŋee kwəma, njasa gha na sləni ci, 2-3  1:2-3 10:41; 13:31; 28:23; Lk 24:36-42, 46-51; 1Tim 3:16paꞌ fəca vici ɓəhwə Hyalaa dzəmə ghwəmə. Ghəci ghwəla ta dzay dzəmə ghwəmə ləy hwəm pəəsli tsaa pəəsliti məndi vay, aa niy zhakatiy mbə məti. Dza na mbaꞌa citəvay tə ghwəməy kaa ka kwal ci va tsəhavə na. Ɗaŋ səɗa ghəci citəvay ngəshi lə kwal ghənghən ghənghən, mbə vici faɗə mətsəkə, ta mbə ghəshiy sənay tə ghwəməy na, kə ghəshi. Ka gəzanshi lə bərci *Safə tsa Hyala ɗewɗew tsa njasa dza ghəshiy məni. Ka gəzanshi kwəmaa dzəkən njasa sləkə Hyala mbəzli. 1:4-5 Lk 3:16; 24:49; Zhŋ 14:16Dza na tə nahwəti vici sa jakəshi ghəshi lə ka kwal ci va na, mbaꞌa gəzanshi kwəma, ma kə na: «Əntaa ghwəy taa ɓarvaŋwəy mbə məlmə Zherəwzalem dzaŋwəy kərakə ma. Ndəghəvə tə ghwəy Safə tsa Hyala va niy gəzəkə Didi vəliŋwəy niy gəzaŋwəyee kwataŋa. Sa nzanay, lə yam niy mənipə Zhaŋ *batem, ma ləy hwəm jəwəy ta səəkə dza Safə tsa Hyala ɗewɗew tsaa dzəkən ghwəy» kə.
1:6 Lk 24:21Dzəghwa ka kwal Yesəw va tsəgha ki, ghəshi ɓasə ɓasə vəgha, tapə ta ɗəw kwəma və, ma kə ghəshi na: «A Ndə sləkəpə, ghala vəghwə tsa va dza ghaa zhananshi mazə kaa ka *Izərayel na?» kə ghəshi. 1:7 Mk 13:32Ma kə Yesəw ngəshi na: «Na na ghwəyəy, kwəma ghwəy mbə kwəma sənay vəghwə, ya vici tivə Didi njasa tarəvə na lə bərci ciw. 1:8Lk 24:47-48; ka ndəgha fəti dzəkənee: 1:21-22; 2:32; 3:15; 5:32; 10:39; Zhŋ 15:27Ə na na nzanay, ta kwəmavə bərci dza ghwəy, sa ka Safə tsa Hyala ɗewɗew tsa səəkəy dzəkən ghwəy. Ghalaɓa na, nza ghwəy nza ka ka ndəgha fətiy dzəkənee, ka gəzə kwəmee kaa mbəzli. Sa ghwəy dzay, ka gha mbə Zherəwzalem, ka dzar mbə Zhəwde gwaꞌa gwaꞌa, lə *Samari, ka kərni tə pətsa kərkə hiɗi gwaꞌa» kə.
1:9 Lk 24:51; Zhŋ 6:62; 1Pi 3:22Ma ləy hwəm sa gəzəkə na tsəgha na, mbaꞌa bərci Hyala kafay, ka dzəmə ghwəmə li. War ghəshi mbə nighə tsəgha na, dzəghwa timbətimbə mbaꞌa kəələhwə ghəci mbə dzəmə, kala zhini ghəshiy nay ghwəla. 10  1:10 Lk 24:4Ma sa nza ghəshi war mbə vərghə pətsaa dzəmə ghwəmə tsəgha ghəci mbə dzəməy, dza vətəghə zhər bakə tsahwəshi tiɓa lə kwəbeŋer tezlezl tezlezl ni kən ghən shi. 11  1:11 Lk 21:27; ShiZhŋ 1:7Ma kə zhər va ngəshi na: «A zhər ka Galile, wa nava garəŋwəy ghwəy, ka vərghə pətsaa dzəmə ghwəməa? Ma Yesəw tsa nay ghwəy va dzay dzəmə ghwəmə səvəri mbə jipə ghwəyəy, ta zhəghəva dza naa səəkə njasa nay ghwəy va ghəci mbə dzəmə ghwəmə» kə ghəshi.
Ti Matiyasə dzəghwa pətsa Zhəwdasə
12  1:12 Lk 24:52Dza *ka kwal Yesəw va ki, mbaꞌa ghəshi səkwashi mə kəlaŋ tsa ɓasəshi ghəshi va mə, ka dzashiy dzəmbə Zherəwzalem. Kəlaŋ *ꞌWəlivə, kə məndi slən tsa kəlaŋ tsa va. Ma kəlaŋ tsa va na, ndəkwə ghəci lə məlmə Zherəwzalem gar kiləwmetər kwətiŋ. 13  1:13 Lk 6:14-16Ma sa tsəhəshi ghəshi na, mbaꞌa ghəshi dzashiy dzəmə ciki tsa ngati məndi mə ghən tsahwəti, sa ka ghəshiy nza mbə ndimndim. Avanay slən tsa mbəzli va: Piyer ghəshi lə Zhaŋ, Zhakə, Andəre, Fəlipə, Təmasə, Bartelemi, Matiye, Zhakə tsa Alfe, Shimaŋw ndə pərslə ta hiɗi ci, mbaꞌa Zhəwdə zəghwə Zhakə. Ava tsəgha na ghəshi. 14  1:14 Lk 23:49Dza ghəshi gwanashi, mbaꞌa ghəshi sləkati miy tsa shi ka sa kwətiŋ tsa ta cəꞌwə Hyala, vici va vici va, jakə lə miꞌi mbə shi, mbaꞌa Marəy mbəghəy Yesəw, lə kar ngwarməhiy Yesəw gwaꞌa.
15 ꞌWakəvə Piyer fəca nahwəti vici mbə ɓasəva tsa shi va tsəgha, gar garəy mbə jipəjipə mbəzliy nəw Yesəw, mbəzli gar bələkwə, bakə mətsəkə ghən kən shi. Ma kə na: 16  1:16 Cem 41:10«A ngwarməhira mbə nəw Yesəw, kwəmaa niy gəzəkə *Safə tsa Hyala ghala kwataŋata lə miy tsa Davitəə dzəkən Zhəwdasə mbə Zliya Hyalay, aa təɓəə mənta kwa pətsa gəzəkə na. Ntsaa zhəghəy ka ndə pəmə mbəzliy kəsə Yesəw. 17 Ghəciy, ntsa mbə ghwəmmə niy nza na, lə na ci bəla mbə sləni ghəra ghwəmmə. 18  1:18-19 Mt 27:3-8Dzəghwa mbaꞌa kwəmavə gəna tə kwəma ci jikir na, mbaꞌa pahwə za ti. Ghavə tsəgha ki, ɓə ɓəti tərə, mbaꞌa hwər tsa ci pəsliy, ngwəy her tə ngwəla, mbaꞌa mətiy. 19 Ma kwəma va na, gwaꞌa gwaꞌa məndi sənata mbə Zherəwzalem. Paꞌ lə slənta ghəshi fanati kaa za va kwa kwəma shi “Hakeldama” kə məndi. Ɗi slən tsa va gəzəy: “Za miymiy” kə məndi» kə.
20  1:20 Cem 69:26; 109:8Zhini ma kə Piyer ɓa na: «Vanta kwəmaa tsaslita mbə *zliya kwa cəm tsa *Davitə nanzə ki, ma kəy:
Ghi tsa ciy, kwəfi kə taa nza.
Əntaa ndə ta nzəy kwa ya kwətiŋ ma, kə.
Zhini ma kə ɓa na:
Nza tsahwəti ndə ɓə pi sləni tsa ci, kə.
21-22  1:21-22 Lk 1:2; 3:21; 24:51Va tsəgha na ki, sənzənvay, a ndəə təɓə kwətiŋ dzəvəgha ghəy, ta ndəgha fətiy dzəkən zhakati tsa Yesəw mbə məti. Ma ntsa vay, ndə mbə mbəzliy niy nza vici va vici va kwasəbə ghəy ghala vəghwə tsaa niy nza Yesəw lə ghəy, ꞌwava na tə vici mananati Zhaŋ *batem, ka sar paꞌ fəca ɓarva na mbə jipə ghəy ta dzay dzəmə ghwəmə təɓə na» kə.
23 Sa favə mbəzli kwəma Piyer va tsəgha na, dza ghəshi təra ghəshi təravə mbəzli bakə mbə mbəzli va, kar *Zhezhefə tsa har məndiy Barsabasə, zhini ɓa na, Zhəsətəsə, kə məndi tsahwəti slən tsa ci, ghəshi lə Matiyasə. 24  1:24 Zhŋ 2:24-25Dza ghəshi ki, ka cəꞌwə Hyala, ma kə ghəshi na: «A Ntsaa sləkəŋəy, ntsaa sənay pətsa mbə nefer mbəzli gwaꞌa, citəŋəy tsa tivə gha ndə mbə mbəzli bakə ni ni, 25 a ghəci ɓə pətsa Zhəwdasə ta nza ghəci ka ndə kwal tsa gha, njana nzana mbaꞌa Zhəwdasə zlata sləni va ta dzay kwa tsa ci kwal» kə ghəshi.
26  1:26 Fir 16:33Dzəghwa ghəshi slaꞌ slaꞌ ghəshi slaslati dandərɗə ta mbəə tishi. Mbaꞌa dandərɗə tsa va tivə Matiyasə. Kə məndi ki, mbaꞌa məndi jakambə mbə ka kwal Yesəw va məŋ lə tan ni.

1:1 1:1 Lk 1:1-4

1:2-3 1:2-3 10:41; 13:31; 28:23; Lk 24:36-42, 46-51; 1Tim 3:16

1:4 1:4-5 Lk 3:16; 24:49; Zhŋ 14:16

1:6 1:6 Lk 24:21

1:7 1:7 Mk 13:32

1:8 1:8Lk 24:47-48; ka ndəgha fəti dzəkənee: 1:21-22; 2:32; 3:15; 5:32; 10:39; Zhŋ 15:27

1:9 1:9 Lk 24:51; Zhŋ 6:62; 1Pi 3:22

1:10 1:10 Lk 24:4

1:11 1:11 Lk 21:27; ShiZhŋ 1:7

1:12 1:12 Lk 24:52

1:13 1:13 Lk 6:14-16

1:14 1:14 Lk 23:49

1:16 1:16 Cem 41:10

1:18 1:18-19 Mt 27:3-8

1:20 1:20 Cem 69:26; 109:8

1:21-22 1:21-22 Lk 1:2; 3:21; 24:51

1:24 1:24 Zhŋ 2:24-25

1:26 1:26 Fir 16:33