Zliya Yǝwǝn kwǝma wǝzǝ naa dzǝkǝn Yesǝw Kǝristǝw Zhaŋ 1

Zliya Yəwən kwəma wəzə naa dzəkən

Yesəw Kəristəw njasa tsasliti

Zhaŋ

Kwəma dza ghwəmməə gha sənataa dzəkən zliya na

Zhaŋ zəghwə Zhebede tsasliti na zliya na. Ghəciy, ntsa ta səɗa Yesəw na. Ma kə mbəzliy, ghala vəghwə tsaa tsasli Zhaŋ zliya nay, ghəci haliy nza na. Piya ka taŋəti məsliɗə mətsəkə ləy hwəm ya tsa Yesəw tsasli na, kə ghəshi. Ma ɗi naa gəzəy, Matiye, Markə mbaꞌa Ləwkay, pərɓa ghəshi tsasliti na ni shi zliyahi kən Zhaŋ.

Mbə zliya nay, kar Zhaŋ gəzə kwəmaa dzəkən tsahwəti ntsa ta səɗa Yesəw va niy ɗi Yesəw tərəŋw tsa. Ma ɗi naa gəzəy, dzəkən ghən tsa ci ka naa gəzə.

Ma kwəma tsasli Zhaŋ zliya na tiy, ta kəəti mbəzli nza ghəshi mbə sənay Yesəw ka Zəghwə Hyala, lə ta mbə ghəshiy sənay diɓa ghəci na ndə mbəlipə, kə ghəshi. Ma ntsaa ɓanavə nəfə tsa ci kaa Yesəw tsa vay, ka dzaa zayəw, ta kwəmavə piy tsaa kəɗi ma dza na (vəh 20:31).

Mbaꞌa kə Zhaŋ tsasliti kwəma mənəhwə Yesəw maɗaŋa maɗaŋa nay, kar naa tsasliti kwəma ɓənipə Yesəw dzəkən maɗaŋa mənti na va. A ghwəmməə nighəvə ya tə sa ngaslay Yesəw va mbəzli bələkwə bələkwə cifə mətsəkə lə peŋ cifə. Ləy hwəməy, dza na ka ɓananshi kaa mbəzli, ma kə ngəshi na: «Yən na peŋ tsaa ɓə piy kaa mbəzli» kə (vəh 6). Dzəghwa na diɓay mbaꞌa zhinikəmə Lazar kwa kwəli, zhini na mbaꞌa ɓananavəshi kaa mbəzli, a ka na: «Yən na ntsaa zhini mbəzli səəmə kwa kwəli, zhini ka ɓanshi piy diɓa» kə (vəh 11). Ma kə Yesəw diɓa na: «Yən na waŋ pi tsa mbəzli tikə tə hiɗi» kə (vəh 8:12). «Yən na miy ciki» kə (vəh 10:9). «Yən na ndə mbəli shiy tsa kataŋ tsa» kə (vəh 10:11). «Yən na kwal tsa tiɗiɗ tsa, zhini mbaꞌa saa kwəma piy tsaa kəɗi ma» kə (vəh 14:6). Zhini «Yən dəŋw fə, ma dividivi ti na, ghwəy» kə (vəh 15:5).

Ma sa ka Yesəw ɓananshi shiy kaa mbəzli tsəgha ki na, mbə zləɓashi nihwəti mbəzliy nza, ma nihwəti na, kala zləɓashi ma.

Avanay njasa nəwva kwəma mbə zliya na:

Vəh 1 paꞌ tə vəh 12 Nəwər dzəkən nzəy tsa Yesəw Kəristəw kwa jipə mbəzli, lə njasa ɓananavə na shiy kaa mbəzli, ta mbə məndi sənay, nda a ndə na.

Vəh 13 paꞌ tə vəh 17 Nəwər dzəkən shiy ghənghən ghənghən, shi ɓananavə Yesəw Kəristəw kaa mbəzli ta səɗa ci, lə njasa ɗitishi na, mbaꞌa dzəkən cəꞌwə tsa cəꞌwəhwə na dəy.

Vəh 18 paꞌ tə vəh 21 Nəwər tsaa dzəkən məti Yesəw Kəristəw lə zhakati tsa ci mbə məti, lə njasa zhini naa təzliy kwa kwəma mbəzli ci.

Ntsa har məndiy «Kwəma gəzə Hyala» na Yesəw Kəristəw

1 Ghala kwataŋata,

Hyala ghwəla ta nga shi tə hiɗi lə shi mə ghwəmə gwaꞌay,

ntsa har məndiy «Kwəma gəzə Hyala» tiɓa.

«Kwəma gəzə Hyala» vay,

ghəshi niy nza na lə Hyala, niy təhəvərivashi ghəshiw.

«Kwəma gəzə Hyala» va na, Hyala va ghənzə.

2 Ma «Kwəma gəzə Hyala» va kiy,

ghəshi niy nza na lə Hyala ghala kwataŋata.

3 Ya wa shi ngati Hyala gwaꞌay, war lə Kwəma va ngatishi na.

Tsahwəti sə tiɓa ya kwətiŋ,

mbaꞌa mənəy kala lə Kwəma vaw.

4 «Kwəma gəzə Hyala» va kiy, səəkə mbə səəkə piy.

Dza piy tsa va, ka mbərə ka mənipə waŋ pi,

ta mbə mbəzli tə hiɗiy sənata kwəma kataŋ na.

5 Ma waŋ pi tsa va ki na,

ka mbərə, ka mənipə waŋ pi mbə kwəsli,

kala mbay kwəsliy shərkwamti ya jəw nzə.

6 Mbaꞌa Hyala ghwənikə tsahwəti ndə, Zhaŋ, kə məndi slən tsa ci, ta nza ghəciy ndə kwal tsa nzə. 7 Ghəci na ntsaa səəkəy ta cipə kwəma kən kwəma waŋ pi tsa va. Ma nza məndi favə kwəma kən, nza məndi mbəə zləɓavə gwanashi ki. 8 Ma na Zhaŋ naciy, ghəci na waŋ pi tsa vaw. A səəkəy na ta ndəgha fətiy dzəkən kwəma kən waŋ pi tsa va.

9 Ma ntsa nza slən tsa ci vaa «Kwəma gəzə Hyala» kiy,

ghəci naa mbərə waŋ pi tsa kataŋ kataŋ tsa.

Mbaꞌa səəkəy dzəti hiɗi tikə,

dzəghwa ka mbərə kaa nefer mbəzli gwaꞌa.

10 «Kwəma gəzə Hyala» vay,

tiɓa niy nza na tə hiɗi,

lə kwəma nzə va ngati Hyala shi ngati na tə hiɗi gwanashi.

Ma na ntsa tə hiɗi naci ki na, sənivə kwəma va naw.

11 Mbaꞌa «Kwəma gəzə Hyala» va səkwata

mbaꞌa nzəyta tə hiɗi nzə.

Ma dza mbəzli nzə na, kala zləɓati kaꞌwəvə ghəshi.

12 Ma nihwəti mbəzli na,

mbaꞌa ghəshi kaꞌwəvə, ka ɓanavə nefer shi.

Dzəghwa na kaa niy ɓanavə nefer shi va,

mbaꞌa ɓanavəshi bərci

ta mbə ghəshiy mənishi ka ndərazhi Hyala.

13 Nza tsa nza ghəshi va ka ndərazhi Hyala ɓa na, tə sa yakəshi məndi njasa ka məndi vaa yapə kwa hwər naw, tə sa ɗi ndə ngəri na ɓaw, əhəŋ, sa nzana, mbaꞌa Hyala ɓanavəshi piy tsa ꞌwarꞌwar tsa na.

14 Ma dza «Kwəma gəzə Hyala» va kiy,

mbaꞌa zhəghəta ka ndə, lə vəgha ti,

mbaꞌa səəkətaa nzəyta mbə ghwəmmə.

Mbaꞌa ghəy nay dikə tsa məni na,

ma dikə tsa nzə va na, nja dikə tsa ka Didi vaa

fanati kaa zəkwəti zəghwə ci ghəci kwətiŋəy və.

Ava tə kwəma nzə va sənay ghwəmmə nza tsa nza Hyala

ka ntsa wəzə hwər tsa, lə ka ntsa slar tsa ki.

15 Dzəghwa Zhaŋ tsaa məni *batem ki, ka gəzəpə kwəmaa dzəkən ntsa va zlaŋzlaŋ njasa nza na, ma kə na: «A ghwəy niy favə yən gəzəŋwəy kwəmaa dzəkən ndə ɓay, ava ghəci na ntsa va ki, saa niy nə ya va: “A ndə tiɓa taa səəkə lə hwəm yay, a ntsa va taŋətəra tə dikə. Sa nzana, ghəci na naciy, ghala məndi ghwəla ta yara na tiɓa” pən niy ni» kə.

16 Ghwəmmə gwanamməy,

a ghwəmmə kwəmavə bəla mbə shi sləkə na gwanashi,

sa nzana, mbə təfəmmə miy tsa nzə ghənzə

ghənghən ghənghən həzlimə həzlimə.

17 Kwataŋa kiy, a Hyala niy pəhəti kwəma ta nəw məndi, mbaꞌa niy ɓanavə kaa *Məyizə ta ɓəmmə. Ma kwəma wəzə hwər tsa Hyala tə ghwəmmə, lə kwəma nzə kataŋ na kiy, lə Yesəw *Kəristəw kwəmavə ghwəmmə. 18 A ghwəmmə sənay, tsahwəti ndə tiɓa mbaꞌa səəkəə nata Hyala njasa nza na tepəw. Zəghwə nzə va, zəkwəti tsa va, saa niy nza va ka ntsa kwətiŋ tsa ghəshi lə Dəy kiy, ghəci citəmmə na njasa nza Hyala.

Zhaŋ ci tsa ci ghən njasa nzana kaa mbəzli

(Mt 3:1-12; Mk 1:1-8; Lk 3:1-18)

19 Ma dza mbəzli dikə dikə ni mbə hwəlfə *ka Zhəwifə mbə məlmə Zherəwzalem na, mbaꞌa ghəshi ghwənashi mbəzli mbə *ka ta Hyala ghəshi lə mbəzli Levi, ta dzaa ɗəw kwəma va Zhaŋ, a kə ghəshi taa ni na: «A Zhaŋ, a kə məndiy: “Wa ndə nza gha na ghaa?” kə məndi» kə ghəshi taa ni. 20 Sa tsəhəshi ghəshi, mbaꞌa ghəshi ɗəwti kwəma va tsəgha ki, ma kə Zhaŋ naci kaa zləɓanshi, kala mbə maa dzəkən na: «Ma na nee yən Zhaŋəy, yən na *Kəristəw Ntsa tivə Hyala na neyew» kə. 21 Ma kə ghəshi ngəci ki na: «Əy wa ndə nza gha na gha kia? *Eli na?» kə ghəshi. «Əm, əhəŋ, ghəci nzeyew» kə. «Ndə Hyala tsa ndəghə ghəy va nza gha na?» kə ghəshi. «Wa awə ɓaw» kə. 22 Ma kə ghəshi ki na: «War wa ndə nza gha nə gha nana kia? Gəzaŋəy, ta mbə ghəy dzaa zhananshi kaa mbəzliy ghwənaŋəy» kə ghəshi. 23 Ma kə Zhaŋ ki na: «Favə tə ghwəy, yənəy, yən na ntsaa gaka va mbə gamba, njasa niy gəzəkə ndə Hyala *Ezay va, niy nə na:

Ava məli ndəə gaka mbə zlapə mbə gamba,

a kəy: “Zanamtim kwal tsa

dza Ndə sləkəpəə dza kwa bəŋw wəzə wəzə,

ka gəŋəti tiɗiɗ” kə, kə niy ni» kə.

24 Mbaꞌa nihwəti *ka Farisahi mbə mbəzli ghwənikə məndi va ta ɗəw kwəma va Zhaŋ ki. 25 Ma kə ghəshi na: «Ya sa nzana, nza ghaa Kəristəwəw, a nza ghaa Eliw, zhini nza gha ka Ndə Hyala tsa ndəghə ghəy ɓa kiwəy, war njaa njaa mananshi gha *batem kaa mbəzlia?» kə ghəshi. 26 Ma kə Zhaŋ kaa zləɓanshi na: «Yən ta na tsee ghənəy, batem tsa məniŋwəyee tsa na, kwataka lə yam gwaꞌa tsəgha məniŋwəyee. A tsahwəti ndə tiɓa, mbə ghwəy ghəci na, kala sənay ghwəy. 27 Ma ghəci na naci kiy, ləy hwəmee dza naa səəkə. Daw nzee ta pəli ya kwataka yiɗi mbə kwakwahə tsa mbə səɗa ci» kə.

28 Ma shi va gwanashi kiy, pəriɓa tə miy həl Zhərdeŋ geꞌi lə məlmə Betani, tə pətsa məni Zhaŋ batem məniva ghəshi.

Yesəw na *Zəghwə təmbəkə tsa Hyala

29 Ma way pi tə həzlimə ki na, mbaꞌa Zhaŋ nay Yesəw ghəci mbə səəkəə dzəvəgha. Ma kə war sa nay na tsəgha na: «Ava ghwəy nay *Zəghwə təmbəkə tsa Hyala, ghəci dza na ta ɓanti kwəmashi jikir na kən mbəzli tə hiɗi. 30 Ghəci na ntsaa niy gəzəŋwəy ya va kwəma ci niy nə ya: “A ndə tiɓa taa səəkə ləy hwəm yay, aa dzaa taŋətəra tə dikə. Sa nzanay, ghəci na naciy, ghala məndi ghwəla ta yara na tiɓa” pən niy ni. 31 Yən yən Zhaŋəy, niy sənay ya diɓaw. War a səəkəree ta məni *batem lə yam kaa hwəlfə ka *Izərayel, ta mbə ghəshiy sənay ntsa va gwaꞌa tsəgha» kə.

32 A kə Zhaŋ diɓa na: «Mbaꞌee nay *Safə tsa Hyalaa səəkə mə ghwəmə nja ghərpəpə, ka səkwaa paꞌwəə dzəkən ntsa va ki. 33 Kwataŋay, niy sənay yaw. Mbaꞌa Hyala ghənzə saa ghwənara va ta məni batem niy gəzara, a kə niy niy: “A Zhaŋ, ma ta nza, sa ka gha nay Safə tsee səkwa mə ghwəmə, ka səəkəə paꞌwəə dzəkən tsahwəti ndəy, ava ntsa va dza naa məniŋwəy batem lə Safə tsee ɗewɗew tsa” kə Hyala niy ni ngəra. 34 Dzəghwa sa nay ya tsəgha ki na, mbaꞌee garəɗa tə kwəma va lə bərci kataŋ kataŋ, ava war ghəci na Zəghwə Hyala ki, pən» kə Zhaŋ.

Kwa taŋa *mbəzli ta səɗa Yesəw

35 Ma way pi tə həzlimə kiy, mbaꞌa kar Zhaŋ ghəshi lə nihwəti mbəzli ta səɗa ci bakə tə pətsa va diɓa. 36 Mbaꞌa Yesəw səəkəy kwərakwə ki, ka dzar ghəci vəgha shi. Ma sa nay Zhaŋ Yesəw dzar vəgha shi ki, ma kə na: «Ava ghwəy nay *Zəghwə təmbəkə tsa Hyala va» kə. 37 Sa favə mbəzli ta səɗa ci va bakə ni kwəma gəzəkə na va na, mbaꞌa ghəshi kafəshi ka nəw Yesəw tsəgha. 38 Tərəɗ kə Yesəw na, mbəzli ta səɗa Zhaŋ va bakə ni mbə nəw. Tapə ghəci ta ɗəw kwəma və shi, a kə na: «A mbəzli ni, a shi pəla ghwəy shəka?» kə. Ma kə ghəshi na: «A Rabi, kwəma nza gha lə nzəy tsa ghaa?» kə ghəshi. (Ma ɗi slən Rabi tsa va gəzəy «Metər».) 39 Ma kə ki na: «Ndim, səəkəm a ghwəy nay!» kə. Mbaꞌa ghəshi kafəshi, mbaꞌa ghəshi dzaa nay pətsa nza na ti. Ma ghala pətsa va na, vici geꞌi geꞌi lə səəkə tsa mbəzli kwamti. Pəkw va hetihwer ghəshi li.

40 Tsahwəti mbə mbəzli bakə ni va favə kwəma gəzə Zhaŋ niy nəwvə Yesəwəy, Andəre, zəmbəghəy Shimaŋw Piyer niy nza na. 41 Ma sa dzashi ghəshi ki na, dza Andəre mbaꞌa ghəshi ꞌwa kwəmay lə zəmbəghəy Shimaŋw Piyer di. A kə ngəci sa kwəmay ghəshi na: «A Shimaŋw, a ghəy kəsay ntsa har məndi vaa Meshi» kə. (Ma ɗi slən Meshi tsa va gəzəy *Kəristəw Ntsa tivə Hyala.) 42 Dza na pəm pəməghə zəmbəghəy tsa va kaa Yesəw. Sa tsəhəshi ghəshi na, dza Yesəw ka nighə Shimaŋw, ma kə kaa ngəci na: «Shimaŋw zəghwə Zhaŋ nza gha ɓay, dzaa nza kwa kwəmay, Kefasə, dza məndiy ni kaa slən tsa gha» kə. (Ma ɗi slən Kefasə tsa va gəzəy, Kəlɓa.)

Njasa harvə Yesəw kar Fəlipə lə Natanayel

43 Ma tə həzlimə ki na, mbaꞌa Yesəw maɗiy ta zhəghəvaa zhəti hiɗi ka Galile. Dza mbaꞌa ghəshi kwəmay lə tsahwəti ndə, Fəlipə, kə məndi slən tsa ci. Ma kə kaa ngəci na: «A Fəlipə, nəwra dzam!» kə. 44 Ma Fəlipə tsa va kiy, ntsa mbə məlmə Betəsayda niy nza na, mbə məlmə kwətiŋ na ghəshi lə kar Andəre lə zəmbəghəy Piyer.

45 Ləy hwəm jəw ki na, mbaꞌa kar Fəlipə kwəmay ghəshi lə Natanayel kwərakwə. A kə ngəci na: «A Natanayel, a ghəy kəsay Ntsa gəzə *Məyizə va kwəmaa dzəkən kwəma ci mbə zliya *kwəma pəhəti Hyala, zhini tsəgha nihwəti mbəzli ka Hyala gəzəpə kwəmaa dzəkən kwəma ci diɓa. Ma ntsa vay, Yesəw zəghwə *Zhezhefə, ndə ka Nazaretə na» kə. 46 Ma kə Natanayel na: «Mbə məlmə ka Nazaretə na, ka nza shi wəzə ni tsahwəshi tsəgha kiy?» kə. Ma kə Fəlipə na: «E yaŋ, ndi nighəti na gha ɓa shi!» kə. Əŋkwa kə, mbaꞌa maɗiy ta dzaa nighəti.

47 Ma sa nay Yesəw Natanayel mbə sar dzəvəgha na, tapə ghəci ta gəzə kwəmaa dzəkən, a kə na: «Ava ndə ka *Izərayel tsa karkar tsaa sar. Məni kwəma gwəfə gwəfə na mbə nəfə ciw» kə. 48 Dza Natanayel ka ɗəw və, a kə na: «Njaa gha ghaa sənara shəkara ntsa?» kə. Ma kə Yesəw na: «Ghala pətsaa nza gha va ta daskwa, Fəlipə ghwəla ta harŋay, cəkeꞌ niy naŋee» kə Yesəw. 49 Ma kə Natanayel ki na: «A Metər, waa ni yaw, gha na Zəghwə Hyala! Gha na mazə tsa hwəlfə ka *Izərayel!» kə. 50 Ma kə Yesəw na: «War tə sa nə ya ngəŋa: “Ya ghala pətsaa nza gha va ta daskway cəkeꞌ naŋee” pən na, mbaꞌa gha zləɓavə kwəmee na. Ghwəla gha ta nashi niy dzaa taŋamti nini shiy tə dikə diɓa sa» kə. 51 Zhini ma kə ɓa na: «Nay ghwəy tsəy, ə gəzaŋwəy ya, ta na navay, tsəgha na, ta nata ghwəmə dza ghwəy ghwənita, ka ghwəy nighəy, ka kwal Hyala ka dzəmə, ka səkwa, ka dzəmə, ka səkwaa dzəkənee, yən Zəghwə yakə ndə ngəri» kə.

Zhaŋ
<
1
>

1:1 1:1-2 Ghava 1:1–2:4; Zhŋ 17:5; Flp 2:6; 1Zhŋ 1:1-2; ShiZhŋ 19:13-16

1:3 1:3-4 1:9-10; 5:26; 1Kwər 8:6; Kwəl 1:16-17; Ebr 1:2; ShiZhŋ 3:14

1:5 1:5 Ghava 1:3-4

1:6 1:6 Mt 3:1

1:8 1:8 1:20

1:9 1:9-10 8:12; 17:25; 1Zhŋ 2:8

1:12 1:12 1Zhŋ 3:1; Gal 3:26; 4:5

1:13 1:13 3:3, 5-6; 1Pi 1:23; 1Zhŋ 3:9

1:14 1:14 Gal 4:4; Flp 2:7; 1Tim 3:16; Ebr 2:14; 1Zhŋ 4:2; a ghwəy nay dikə tsa məni na: Mt 17:2; Zhŋ 2:11; 1Zhŋ 1:1-3

1:15 1:15 1:24-27, 30; 5:31-34, 36

1:17 1:17 7:19; Səvəri 31:18

1:18 1:18 6:46; 14:8-9; Səvəri 33:20; Mt 11:27; 1Tim 6:16; 1Zhŋ 4:12

1:19 1:19-27 5:33

1:20 1:20 3:28

1:21 1:21 Mt 2:14; Zhŋ 6:14

1:23 1:23 Ezay 40:3

1:25 1:25-26 1:33; Mt 21:25

1:27 1:27 1:15; SləniKY 13:25

1:28 1:28 10:40; Mt 3:13

1:29 1:29 1:36; Ezay 53:6-7; 1Pi 1:19; 1Zhŋ 2:2; ShiZhŋ 5:6

1:30 1:30 1:15

1:32 1:32 Mt 3:16

1:34 1:34 Zəhwə Hyala: 1:49; 5:18-23; 10:36; 11:27; 20:31; Mt 3:17; 27:54; SləniKY 9:20

1:36 1:36 1:29

1:40 1:40-42 Mt 4:18-20

1:41 1:41 4:25

1:42 1:42 Mt 10:2; 16:18

1:45 1:45 Nəw 18:15; Ezay 9:5; 42:1-4; Ezhek 34:23; Mishe 5:1-3

1:49 1:49 1:34; 12:13; Mt 27:42