1 22:1 Səvəri 12:1-20Ma ghala pətsa va ki na, mbaꞌa vici *makwaghwa Pakə kətikəvata. Mbə makwaghwa vay, kar məndiy zəmə peŋ tsa nza *is mbəw. 2 22:2 19:48Dzəghwa mbəzli dikə dikə ni mbə *ka ta Hyala ghəshi lə *ka ɓənipə kwəma pəhəti Hyala, mbaꞌa ghəshi maɗishi ta pəla kwal tsaa kəsə Yesəw, ta pəəsli ci. Mbə hazləni ghəshi va mbəzli, kala mbə ma ghəshiy kəsə ci.

3 22:3 4:2, 13; 10:18; 22:31, 53Dzəghwa *ndə jaka tsa Hyala mbaꞌa dzay dzəmbə nəfə tsa Zhəwdasə, tsa har məndiy Isəkariyətə. Ndə mbə *mbəzli ta səɗa Yesəw va məŋ lə bakə ni. 4 Dza Zhəwdasə mbaꞌa dzaa kəsashi mbəzli dikə dikə ni mbə ka ta Hyala, ghəshi lə mbəzli dikə dikə ni sləwa ka ndəghwə *ciki Hyala. Dza na mbaꞌa gəzanshi kaa mbəzli va. Njasa dza naa mbay kwəmavə ngati ɗafa ta kəsə Yesəw. 5 Ma sa favə mbəzli va kwəma gəzanakəshi Zhəwdasə va na, mbaꞌa ghəshi vəshishi. «Ta ngavəŋa səɗa gha dza ghəy gha kə kwəmavəŋəy kwal tsaa kəsə ci» kə ghəshi. 6 Tsəgha na, e zləɓavə, kə Zhəwdasə ka dzay. Dza na ka pəla kwal tsaa nga ɗafa ta kəsə Yesəw nja kwa mbəmbə kala dza nihwəti mbəzli gwanashi niy fəti ghən.

7 22:7 Səvəri 12:6Dzəghwa vici makwaghwa ka məndiy zəmə ma peŋ tsa nza *is mbə, mbaꞌa mənta. Ma mbə vici vay, kar məndiy həni zəghwə təmbəkə ta tsə Pakə.

8 Dza Yesəw daꞌ harvə kar Piyer lə Zhaŋ. Ma kə ngəshi na: «Mbalam a ghwəy dzaa tatəmmə shi dza ghwəmməə zəmə mbə makwaghwa Pakə» kə. 9 Ma kə kar Piyer ngəci na: «Kwəma ɗi gha ghəy dzaa tatəmmə shi zəmə vaa?» kə ghəshi. 10 Ma kə Yesəw ngəshi na: «Mbalam, ma sa ka ghwəy tsəhəŋwəy mbə məlməy, ta kwəmay dza ghwəy lə ndə, lə tsaghwa yam və. Nza ghwəy nəw dzakə ghi tsa dza naa dza. 11 Ma sa ka ghwəy tsəhəŋwəy kəyɓay, ma nza ghwəy gəzanci kaa ndə ghi tsa va, ma pə ghwəy taa niy: “Metər tsa ghəy ghwənikəŋəy na. A kəy, ndara ciki tsa dza ghəy səəkə ta zəmə shiy lə mbəzli ta səɗee mbə Pakə, kə” pə ghwəy taa ni ngəci. 12 Gəzanakə ma ghwəy tsəghay, ta citəŋwəy ciki dza na dikə mə ghən tsahwəti ciki, gwəma gwəma ghəci. Ava mbəɓa ka ghwəy dzaa tatəmmə shi dza ghwəmməə zəmə mbə Pakə ki» kə Yesəw.

13 Tsəgha na, kə kar Piyer, mbaꞌa ghəshi maɗishi ka dzashi. Mbaꞌa ghəshi kəsashi shi va gwanashi njasa gəzanakəshi Yesəw va. Mbaꞌa ghəshi tati shi zəmə dza ghəshiy zəmə mbə Pakə.

14 22:14 6:13Ma sa mənta tihwer ki na, dza kar Yesəw lə mbəzli ta səɗa ci mbaꞌa ghəshi səəkəshiy nzəyshi, ka zəmə shiy ghəshi. 15 Ma ghəshi mbə zəmə shi zəmə va, ma kə kaa mbəzli ta səɗa ci va na: «Yən kiy, kwəma jəw səəkee mbə maw zəmə shi zəmə mbə Pakə ni lə ghwəy gwanaŋwəy, ka məndi gha sara ngəraꞌwəw. 16 Sa gəzaŋwəy ya va tsəghay, ka dzee zhiniy zəhwə shi zəmə mbə Pakə ghwəlaw. War shi ɗi Pakə vaa gəzə cikəvərivashi gwaꞌa gwaꞌa. Ma ghalaɓa kiy, ta zəmə shi zəmə va dzee dza tə pətsa sləkə Hyala» kə. 17 Ma sa gəzəkə na tsəgha na, dza na həŋ ɓəvə hwəpər tsa nza shi sa kwa, kə mbaꞌa mananati ꞌwəsa kaa Hyala. Ma kə kaa mbəzli ta səɗa ci na: «Ndim shi sa ni a ghwəy sa shi. 18 Sa nzana, e gəzaŋwəyəy, ka zhinee sahwə shiy ghwəla kala fəca dza Hyalaa səəkə tə sləkə mbəzliw» kə.

19 Zhini na ləy hwəm kwəma va, həŋ ɓəvə peŋ, dza na, mbaꞌa mananati ꞌwəsa kaa Hyala. Ma sa mananati na ꞌwəsa na, mbaꞌa ngangavəri peŋ tsa vaa ɓanavəshi. Ma kə ngəshi na: «Ava ghənzə na vəghee va zlatee kaa məti tə ghwəy. Tsəgha pə ghwəy taa məni ta zəzəə dzəkən mətee» kə.

20 22:20 Səvəri 24:8; Zher 31:31; Zak 9:11; Rm 11:27; 2Kwər 3:6; Gal 4:24; Ebr 8:6; 9:12Zhini na kaa hwəpər tsa nza shi sa kwa, tsəgha ghəci mənti li sa zəməhwə ghəshi shi zəmə. Ma kə na: «Avanashim shi sa niy, ghəshi na yəwən *sla kiri tsa slati Hyala, ta zhiniy jakəva lə mbəzli lə miymiy ya ni shəkəshi tə ghwəy. 21 22:21-23 Zhŋ 13:2, 21-30Ə gəzaŋwəy ya, avanayəm ntsaa ngati ɗafa tə ya mbə zəmə shiy kwa kwakwa tsa kwətiŋ tsa lə ya. 22 Ta na navay, yən yən Zəghwə ndə ngəri nee kiy, ta pəəslitəra dza məndi war njasa tarəkə Hyala vaa dzəkənee. Ə na na nzana nanzə kiy, tərəŋw dza ngəraꞌwəə nza kən ndə nga ɗafa tə ya tsa va» kə. 23 Ghalaɓa tsəgha ki na, dza mbəzli ta səɗa ci ka ɗəɗəw kwa jipə shi, ma kə ghəshi na: «Wa tsaa dza va ta məni gəla nava kwəma mbə ghwəmmə kia? Tsama kia? Tsama kia?» kə ghəshi.

24 22:24-26 9:46-4822:24 Mt 18:1; Mk 9:33-34Dza *mbəzli ta səɗa Yesəw, mbaꞌa ghəshi ghavə ngərə ghəpə kwa jipə shi, ta mbəə sənay ntsaa dzaa nza dikə tsa mbə shi. 25 Mbaꞌa Yesəw favə ghəpə tsa shi va. Ma kə kaa ngəshi na: «Favə ghwəy na, a ghwəmmə sənay mbə məni mazə tsa shi na mezhizhəy dzəkən mbəzli tə hiɗi. Mbəzli dikə dikə niy, a ghəshiy ɗi mbəzli sləwa ghəshi vaa falshi: “Mbəzli wəzə ni nza ghwəy” kə ghəshi. 26 22:26 9:48; Mt 23:11; Mk 9:35Na na ghwəy na ghwəy kiy, tsəgha dza naa nzaw. Ntsa dikə tsa mbə ghwəyəy, nja ntsa jəw tsa kə taa zhəghəy. Ma ntsaa sləkəŋwəy na, mbaꞌa zhəghəy nja ndə sləni tsa ghwəy. 27 22:27 Zhŋ 13:4-5, 12-17Tsama ndə gwəra na dikə mbə kar ntsaa nzəyəy dərasə ka ndəghə shi zəmə, ghəshi lə tsaa ɓanci shiy ta zəməshi ghəcia? A ghwəmmə sənay, tsaa nzəyəy va ndə ta zəmə shiyəy, ghəci na sa dikə tsa. Avanay sana kiy, yən na ntsa dikə tsa mbə ghwəy. Ya tsəgha nzee ntsa dikə tsay, ndə ghəraŋwəy sləni zhəghəree. Mən tə ghwəy tsəgha kwərakwə.

28 Ghwəy kiy, war kwasəbee nza ghwəy ya hwəmɓa mbə ngəraꞌwə tsa see tsa. 29 Yən kwərakwəy ta ndaŋwəy məni mazə dzee, njasa ndara Dirə va məni ci. 30 22:30 Mt 19:28Ka zəmə shi zəmə, ka sa shi sa dza ghwəy nza kwasəbee tə pətsa kwətiŋ tsa, tə pətsa sləkee. Ka ghwəy dza na das das nzəyŋwəy kwa gəzligəzli mezhizhə, ka sla ngwəvəə dzəkən mbəzli mbə takəhi məŋ lə bakə ni va mbə hwəlfə ka *Izərayel» kə Yesəw.

31 22:31 22:3Ləy hwəm kwəma va, ma kə Yesəw ka Shimaŋw na: «A Shimaŋw, a Shimaŋw, a *ndə jaka tsa Hyala niy ɗəw kwal ta mbə taŋəshamətəŋwəy, njasa ka ndə vaa pəhəkəvəri davəna mbə ha. 32 22:32 Mt 16:18; Zhŋ 21:15-17Sa nighətee tsəghay dzee, mbaꞌee cəꞌwəti Hyala tə gha əntaa gha zlay nəwra. E sənay, a gha taa zlay nəwra, ma sa ka gha zhakatiŋay, nza gha mətsahanshi bərci kaa nihwəti ngwarməhiŋa mbə nəwra» kə. 33 Ma kə Piyer na: «A Ndə sləkəpə, e pəhamtəvara ta zləɓa dza kwasəbə gha, ya paꞌ kwa fərshina, ya paꞌ ka məti kwasəbə gha na nee» kə. 34 22:34 22:61; Mt 26:75; Mk 14:72Ma kə Yesəw kaa ngəci na: «A Piyer, ə gəzamtəŋee avanay ndatsə, ka ngələkə gha way, gha zhinti gəzəə dzəkənee: “Sənay tsava ndə yaw, sənay tsava ndə yaw” pə gha mahkan səɗa» kə.

35 22:35 9:2-3; 10:4Zhəghwa ma kə Yesəw ngəshi na: «Ghala pətsaa niy ghwənaŋwəy ya vay, e niy gəzaŋwəy, əntaa ghwəy ɓə mbəl pas, lə mbəl wə, lə kwekweher ma, pən, niy shaŋashi shiy ghwəy na?» kə. Ma kə ghəshi na: «Awə, niy shaŋashi shiy ghəyəw» kə ghəshi ngəci.

36 Zhəghwa, ma kə ngəshi na: «Nana kiy, ntsa nza mbəl pas vəy, ɓəvə tə ghəci sa ci ta dza li. Mbaꞌa kə mbəl wə va ndə na, ka dza ghəci li diɓa. Kala kafaꞌi va ndəy, ə kə dzaa ɗəlamti kwəbaŋ tsa ci ta pa kafaꞌi. 37 22:37 Ezay 53:12Sa nzana kwəmaa niy tsasliti məndi vaa dzəkənee mbə Zliya Hyala ghala mbəradzəy, war ghənzə mənta na. Ma kə məndi niy niy: “Mbə ka məni rəɗa niy mbərambə məndi” kə məndi niy ni. Tsəgha na, ta na navay, shi tsasliti məndi vaa dzəkənee na ta məniva dza ghəshi tsəgha» kə Yesəw.

38 Ma sa favə mbəzli ta səɗa ci va tsəgha, ma kə ghəshi na: «A Ntsaa sləkəŋəy, avanashi kafaꞌihi tikə bakə va ghəy» kə ghəshi. Ma kə Yesəw ngəshi na: «Gwaꞌa ki, wəkə na tsəgha» kə.

39 22:39-46 5:1622:39 21:37; Mt 26:30; Mk 14:26; Zhŋ 18:1Ma ləy hwəm kwəma va na, dza Yesəw mbaꞌa maɗiy dzəmə kəlaŋ ꞌWəlivə njasa sənaɓəy na mbə məni ndimndim. Mbaꞌa *mbəzli ta səɗa ci maɗishi kwasəbə kwərakwə. 40 Ma sa tsəhəshi ghəshi mə kəlaŋ ki, ma kə Yesəw kaa mbəzli ta səɗa ci va na: «Cəꞌwəm Hyala a ghənzə ndəghwəŋwəy, vantaa *ndə jaka tsa nzə ngaɗambəŋwəy mbə məni *kwəma jikir na» kə.

41 War sa gəzəkə na tsəgha na, mbaꞌa katantəvay vəgha shi geꞌi geꞌi gar bəzlaghə hakwə ndəə dzəti pətsa nza na va ti li shi. Dzəghwa na ki, tsəfəkwə tsəfəkwəy tə shinin ci, ka cəꞌwə Hyala ghəci, ma kə na: 42 22:42 Mt 6:10; 20:22; Mk 10:38; Zhŋ 12:27-28«A Di mbaꞌa pə gha zləɓatiy, bashamti ngəraꞌwə tsa va səəkəə dzəkənee. Ma nanzə kiy, a ghənzə məniva war njasa ɗee nə yaw. War kwəmaa təɓaŋa mbə nəfə tsa gha kə taa məniva» kə. [ 43 Ghalaɓa tsəgha ki na, dzəghwa *ndə kwal tsa Hyala mbaꞌa səəkəy mə ghwəmə dzəvəgha ta mətsahanci bərci. 44 Yesəw kiy, mbaꞌa hazləniy va ngəraꞌwə tsa va ka gwərgwərə, sa nzana tsəgha ki na, dza na ka zhiniy mətsəhə cəꞌwə Hyala tərəŋw tərəŋw. Capə capə capə ghaa nay ma ghwətəghwətə və, war ka njəreməə dzəti hiɗi nja miymiy.]

45 Ma sa kəramti na cəꞌwə Hyala ki na, dzəghwa na pəlhəm kafəy, mbaꞌa səəkəy dzəvəgha mbəzli ta səɗa ci. Səəkə na na, ghəshi tə hi va dali təkə ngəraꞌwə. 46 Səəkə na, mbaꞌa fərghashi. Ma kə ka ngəshi na: «Wa navam ɓəhwə ghwəy hi kia? Satiŋwəyəm, a ghwəy cəꞌwə Hyala a ghənzə ndəghwəŋwəy, vantaa ndə jaka tsa nzə ngaɗambəŋwəy mbə məni kwəma jikir na» kə.

47 War Yesəw mbə kərni gəzə kwəma vaa səkwa na, giɗəɗə mbəzli səəkəshi. Mbaꞌa Zhəwdasə tsahwəti ndə kwətiŋ mbə *mbəzli ta səɗa Yesəw va məŋ lə bakə ni tə kwəma shi, ka ꞌwanshi kwal. Ma sa səəkəy na na, karə ka dzar dzəvəgha Yesəw, ta səkwə njasa ka ndə vaa səkwə madigay. 48 Ma kə Yesəw kaa ngəci na: «A Zhəwdasə, wa nava səkwəra ghaa nja madigaŋa sa ɗi gha nga ɗafa tə ya yən Zəghwə yakə ndə ngəri kia?» kə. 49 Ma sa nashi mbəzli kwasəbə Yesəw shiy dzaa məniva tsəgha, ma kə ghəshi kaa ngəci na: «A Ntsaa sləkəŋəy, zləɓati gha a ghəy kəəslivərishi lə kafaꞌihi ghəy ni na?» kə ghəshi. 50 War ghwəla tsəgha na, dza tsahwəti kwətiŋ mbə shi pətsə kəsləkəghwa sləmə kwa bəzəmə vəgha ghən ndə ghəra sləni kaa dikə tsa *ka ta Hyala. 51 Ma kə Yesəw ngəshi ki na: «Ka məni ghwəy tsəgha ma, zlashim» kə. Dza na dap dapata sləmə zal tsa va va, mbaꞌa mbəlanamti sa ci.

52 Ma sa mbəliti Yesəw ntsa va, ma kə kaa mbəzli dikə dikə ni va mbə *ka ta Hyala, ghəshi lə mbəzli dikə dikə ni ndəghwə *ciki Hyala, mbaꞌa mətikwəkwər na: «A mbəzli ni, tawa səəkə ghwəy ta kəsəra lə kafaꞌihi mbaꞌa ghədemesli njasa nzee ndə ghəli kia? 53 22:53 19:47; 22:3Vici va vici va ghwəmmə niy nza lə ghwəy mbə ciki Hyala na, a kar ghwəy kəsəra ghalaɓaw. Sənay tə ghwəy, tsatsa vəghwəy, tsa ghwəy na səəkəy na ta kəsəra, vəghwə tsa dza ntsaa ghəra sləni mbə kwəsliy ci ni ci bərciy səvəri na» kə.

54 Ma sa gəzamti Yesəw kwəma va tsəgha na, dza ghəshi tasl ghəshi kəsəti. Ka pəməə dzakə ghi tsa dikə tsa *ka ta Hyala. Ghəshi mbə pəmə na, war ə Piyer nəwshi kərakə kərakə paꞌ kəghi tsa dikə tsa ka ta Hyala va ghəci nəwghəshi. 55 Mbaꞌa məndi niy pəhəy ghwə kwa tipə va, tazəl mbəzli ta ghwə va ka bəghəzli. Dza Piyer kwərakwə ki, das nzəyəy mbə shi.

56 Dza nahwəti mali kwa ghəra sləni kəghi tsa va, mbaꞌa fati mətsə tə Piyer ghəci mənzəy ta ghwə va, war ə ghənzəə nighə. Ma kə kaa mbəzli tiɓa na: «Ma zal tsay, ntsaa nza kwasəbə ntsa va na» kə. 57 Dzəghwa Piyer ka vəraslə, a kə na: «Əm, sənay tsava ndee na neyew mali naw» kə. 58 Ma ləy hwəm jəw ɓa na, dza tsahwəti ndə mbaꞌa nighəvə, ma kə ngəci ɓa na: «Gha kwərakwəy ntsay, ntsa kwasəbə mbəzli va nza gha» kə. Ma kə Piyer ɓa na: «Tiɓaw, na neyey dzar kwasəbə nzee neyew, pən ɓasa» kə. 59 Ma ləy hwəm sa nzay məndi nza gar tsahi kwətiŋ diɓa na, dza tsahwəti ndə ka gəzə kwəma diɓa, a kə na: «A ntsa nanzə na kataŋ kataŋ nay, kwasəbə ntsa va niy nza na. Sa nzanay, ndə ka Galile na kwərakwə» kə. 60 Ma kə Piyer diɓa na: «A zal tsa, sənashi gəla ni ɗi gha ni gəzə shiyee na neyew» kə.

War ghwəla Piyer kərni gəzə kwəma va səvəri tə miy ci na, mbaꞌa ngələkə way tsəgha ki. 61 22:61 22:34; Mt 26:34; Mk 14:30Sa way ngələkə ki na, dza Ndə sləkəpə, tərəɗ zhəghəghə kwəma ci dzar kwa Piyer, ka nighə ghəci. Ghalaɓa ki na mbaꞌa Piyer zəzəvə kwəmaa niy gəzanakə Ndə sləkəpə va, ma kə niy ni ngəciy: «Ka ngələkə gha wa ndatsəy gha zhinti gəzə mahkan səɗa gha: “Sənay tsava ndə yaw, sənay tsava ndə yaw” pə gha» kə niy ni kaa ngəci. 62 Sa zəzəti Piyer kwəma mənti na va na, dza na pəlhəm satiy, mbaꞌa səvəriy tə ngwəla, ka wahə ghəci tərəŋw tərəŋw.

63 Ma Yesəw kwa hwər tipə dikə tsa *ka ta Hyala ki na, dza mbəzliy ndəghwə va, ka sawa, ka dəꞌwə. 64 22:64 7:16Ka ghəshiy dza, mbəkwə mbəkway kwəma ci, ka dəꞌwə. Ka ghəshi dza na ka ɗəw və, ma kə ghəshiy ni na: «Ca gəzaŋəy ntsaa ləkəŋa di?» kə ghəshiy ni. 65 Dzəghwa ghəshi, war ə ghəshi gagay ka tsətsəərə tərəŋw tərəŋw.

66 Ma sa kərəy pi ki na, dzəghwa mətikwəkwər mbə ka Zhəwifə ghəshi lə mbəzli dikə dikə ni mbə *ka ta Hyala, mbaꞌa *ka ɓənipə kwəma pəhəti Hyala ɓasə ghəshi ɓasətəvashi. Mbaꞌa ghəshi dzaa pəməkə Yesəw dzəkwa kwəma mbəzliy sləka ka Zhəwifə. 67 22:67 9:20; Zhŋ 10:24-25Dza ghəshi ka ɗəw kwəma və, ma kə ghəshi ngəci na: «Ə ɗi ghəy gha gəzaŋəy, nda gha na *Kəristəw tsa tivə Hyala» kə ghəshi. Ma kə Yesəw ngəshi na: «Ya ə gəzaŋwəy ya sanay, ka dza ghwəy ni kataŋ na pə ghwəyəw. 68 Mbaꞌa pən ni, kadiw e ɗəw kwəma va ghwəy pən ɓa na, a ka zləɓara kwəma ɗəwee va ghwəyəw. 69 22:69 Dani 7:13; Cem 110:1; SləniKY 7:56Ghava na tə ndatsəy, ta nzəy dzee, yən Zəghwə yakə ndə ngəri tə dəvə kwa bəzəmə Hyalaa kwa bərciy sləkə shiy gwaꞌa» kə. 70 22:70 Mt 26:63; Lk 1:32-35Ma sa favə ghəshi Yesəw gəzəkə tsəgha, ma kə ghəshi gwanashi na: «Zəghwə Hyala nza gha tsəna?» kə ghəshi. Ma kə Yesəw na: «Njasa gəzaŋwəy ya va na, zəghwə nzə nzee» kə.

71 Ma kə ghəshi na: «Wəkə na nava tsəgha, ka ɗi mbəzli ghwəmmə, ta ndəgha fəti ta kwəma mənti na ghwəlaw. A ghwəmmə favə kwəma zləɓakəmmə na lə miy tsa ci, dəꞌwə ghən tsa ghwəmmə ɓasa. Mək na tsəgha» kə ghəshi.