17
A alaꞌa Tesalonika
1 Paul bo bɨ̀ Silas bo lɛ ntsya a alaꞌa Amfipolis nɨ Apollonia ŋghɛɛ nyweꞌe a alaꞌa Tesalonika, a adɨgə yìi mə ǹdâghotə ɨ̀ lɛ ntswe ghu aà. 2 Àjàŋ yìi mə Paul à lɛ sɨ ghaꞌasə ŋghɨrə aa, à lɛ ŋghɛ̀ɛ̀ ŋ̀kuu wa ndâŋghotə. À lɛ sɨ ghɛ̀ɛ̀ ghu a njwîŋgɔ̀ŋ bo bɨ̀ bə̀ ghàà lɨgɨtə nloŋ nɨghàà nɨ Nwî, a nɨ̂ ŋ̀gyà ji tarə. 3 A tɔꞌɔtə̀ nɨ̂ ǹjiꞌì ànnù Nwî, ǹdɨꞌɨ nɨ a mbo bə̀ bya mə Àyɔꞌɔ̀ Nwì wa à lɛ ntswe nɨ̂ ǹyə̂ ŋ̀gɨꞌɨ ɨ kɨɨ yweenə nɨ nɨ̀wô, ǹswoŋ mə, “Yesu ghû mə mə kɛ̀ꞌɛ̀nə̀ a mbo bu aa, à nɨ Àyɔꞌɔ̀ Nwì wâ.”
4 Bo bî mɔꞌɔ bɨ lɛ yuꞌu a kuu a atu bo, bo biì ànnù ya mə Paul nɨ Silas lɛ sɨ swoŋə aà. BaGrikia bî ghàꞌàtə̀ bìi bɨ lɛ sɨ bɔꞌɔ Nwî aa bo bɨ̀ bàŋgyɛ̀ bî ghàꞌàtə̀ bìi mə bɨ lɛ mbə bî dɨ̀rɨ̀sə̀ aa, lɛ ŋkɨ mbii.
5 Lâ baYuda lɛ ntswe nɨ̂ àghə̀ꞌə̀nə̀ a nu bo, ŋ̀ghɛɛ a atu mɨ̂mfâŋnə̀ ŋ̀ghotə nnɔɔ bə̂, bɨ̀bwɛ̀rə bo bɨ bə̀ bî bɨ, ŋ̀ghɨrə bo nɨŋə̀ àbùùrə̀ wa mûm ǹjɔ̀ꞌɔ̀ àlaꞌa, ŋ̀ghɛɛ mbùꞌù fɨkɔ̀rə̀ a ndugə̀ ŋù yìi mə bɨ lɛ sɨ twoŋə nɨ Jason, ŋ̀waꞌatə nɨ mə bo ka yə Paul nɨ Barnabas ghu, ɨ tswa waa ɨ swùŋə ghɛɛ fa a mbo bə̀ byâ. 6 La kaa waꞌà waa yə, ǹtɨgə mbaŋnə a Jason bo bɨ̀ bɔɔ bɨ Kristo bî mɔꞌɔ, ǹswuŋə waa nzi ntɛꞌɛ a nsi bɨ̀tà bɨ alaꞌa, ǹtɔŋnə nswoŋə nɨ mə, “Bə̀ bulà mə bɨ bə̀ŋkə̀ mə mbî ǹtsɨ̀m nɨ mɨ̀tumfuꞌu aa bɨ kɨ̀ mə̂ ǹzi ŋkùꞌù a njɔ̀ꞌɔ̀ àlaꞌa bìꞌinə̀, 7 Jason a kɨ̂ ǹlɔgə waa nləə a mûm ǹda yu. Bo bɨtsɨ̀m wô nɨ bɨ̀nɔ̀ŋsə̀ bɨ Kaisa ǹswoŋə nɨ mə m̀fɔ̀ yî mɔ̀ꞌɔ à bǔ ntswe ghu, ɨ̀kǔm yi ɨ bə Yesu.” 8 Bə̀ bya a bɔꞌɔ nɨ bɨ̀tà bɨ alaꞌa bɨ yùꞌù mə̂ ma nùu nɨ̀ghàà, nɨ̀bɔꞌɔ nɨ tswâ waa, àtû yaa a buurə̀. 9 Bɨ̀tà bɨ alaꞌa bya bɨ lɛ ŋghɨ̀rə̀ Jason bo bɨ̀ àbùgə̀ bə̂ bo twû ǹjò a nɨ ǹduu ŋkabə yìi mə bɨ lɛ ntsə̀rə̀ aa, bɨ tɨgə̀ m̀maꞌatə waa bɨ ghɛɛ̀.
10 Ɨ̀tugə ɨ ghɛ̀sə̀ mə̂ m̀fii, bɔɔ bɨ Kristo bya bɨ too Paul bo Silas bo ghɛɛ̀ a Berea. Bo ghɛ̀ɛ̀ mə̂ ŋ̀kuꞌu ghu, ŋghɛɛ a ndâŋghòtə̂. 11 BaYuda bìi mə bɨ lɛ ntswe a Berea aa bɨ lɛ ntswe nɨ̂ ǹtɨɨ yì sɨgɨ̀nə̀ ŋkɔŋə nɨ̂ ǹyùꞌùtə ànnù, ǹtsya bə̂ bìi mə bɨ lɛ ntswe a Tesalonika aà. Bo lɛ nyuꞌutə ntoo ya tsiꞌì nɨ̀ nɨ̀dorə̀, ǹtwoŋə nɨ̂ nɨ̀ghàà nɨ Nwî tsiꞌì ǹjwî tsɨ̀m a mfɨ̀ŋsə nyə mə ànnù ya mə Paul à lɛ sɨ swoŋ aa à nɨ̂ ànnù nɨ̂ŋkoŋ kə̀ àbaŋnənnù lɛ. 12 Bo bî ghàꞌàtə̀ bo lɛ nɨŋ mɨ̂ntɨɨ̀ myaa a nu Kristo, bàŋgyɛ̀ bɨ Grikia bî ghàꞌàtə̀ bìi mə bɨ lɛ mbə bî kɔ̀ꞌɔ̀nə̀ aa, bo bɨ̀ m̀bâŋnə̀ baGrikia bɨ lɛ ŋkɨ mbii. 13 Lâ baYuda bìi bɨ lɛ ntswe a Tesalonika aa bɨ lɛ nyuꞌu mə Paul à kɨ̀ mə̂ ǹswoŋ nɨ̂ghàà nɨ Nwî a Berea, ntɨgə nzì ghu, ntotə bə̂ ǹlɔgɨnə ŋgɨꞌɨ ghu. 14 Bɔɔ bɨ Kristo bya lɛ ŋghɛ̀sə̀ ǹlɔgə Paul ǹtsyasə mə à ghɛɛ a aghəŋə ŋkì, lâ Silas bo Timoti bû ǹtswe fu a Berea. 15 Bə̀ bìi mə bɨ lɛ ŋghɛ̀ɛ ntsyàsə Paul aa bo lɛ ŋghɛ̀ɛ̀ ŋ̀ghɛɛ ŋkùꞌù a alaꞌa Athens a bû m̀bensə waa nɨ̂ ǹjɨ̀m a alaꞌa Berea; ǹtoo waa a nu Silas nɨ Timoti mə tâ bɨ̀ waŋsə̀ ǹzì ǹzi ntsiꞌi yi.
A alaꞌa Athens
16 Paul à kà mə̂ aa nyuꞌutə mə tâ Silas bo Timoti bo zi Athens aa, ǹtɨɨ̀ yì ɨ luu nɨ̂ àjəŋnə̀ ǹloŋ mə à lɛ nyə mə ǹjɔ̀ꞌɔ̀ àlaꞌa mà ya ɨ̀ lɛ nluu nɨ mɨ̀kobə aà. 17 Ma mùu ajaŋ a tɨgə̀ ŋ̀ghɛɛ a ndâŋghotə ntɨgə swuŋnə bo bɨ̀ bə̀ ghu, baYuda bo bɨ̀ tɨ̀zînwî bìi mə bɨ lɛ sɨ bɔꞌɔ nɨ̂ Nwî aa. Ŋ̀kɨɨ ŋghɛɛ nɨ ɨdɨgə mɨtaa a ŋgɔ̀ŋ mɨ̀tugə mɨ njwi mɨ̀ tsɨ̀m, a mbo bə̀ bìi mə bɨ lɛ ntswe ghu aà. 18 Ŋ̀gǎŋndɨꞌɨnnù jî mɔꞌɔ jìi mə bɨ lɛ sɨ twoŋə nɨ̂ waa nɨ bɨ̀Epicurean bo nɨ bɨ̀stoics aa, lɛ nzi ntsiꞌi yi bo bo tɨgə̀ ǹswuŋnə. Bo bî mɔꞌɔ bo betə̀ nɨ mə, “Àjàŋ ŋû yî tɨghə mə à zî ànnù a lɔ̀ɔ aa ǹdɨ̀ꞌɨ̀ àkə̀ ɛ?” Bǐ mɔꞌɔ bɨ kwiꞌi mə, “À bə tsiꞌì tsǒ a swoŋə ànnù bɨ̂nwî bɨ ɨtoo dàŋə̀.” Bɨ lɛ nswoŋ ma mùu ajàŋ aa nloŋ mə Paul à lɛ sɨ swoŋə nɨ̂ ànnu Yesu a ajàŋ yìi mə à lɛ nyweenə nɨ nɨ̀wo aà.
19 Ǹyoŋ maa ajàŋ bɨ lɛ nlɔ̀gə̀ Paul ǹzi nɨ ghu a nsi ŋ̀gǎŋndasaꞌa jìi mə ɨ lɛ ntswe maa njɔ̀ꞌɔ̀ àlaꞌa aà bɨ twoŋə̀ nɨ Arios Pagos aa, nswoŋ mə, “Bìꞌi lɔ̀ɔ a nzi ànnù yî fii yù mə o ghàà ǹswoŋə aà. 20 Ɨ̀nnù ma jû jî ghàꞌàtə jìi mə o swoŋ aa, ɨ funə yiꞌi aà fùnə̀ kaa bìꞌì waꞌà naŋsə̀ ǹzi nɨ̂ ànnù yìi mə o swoŋ aà. Bìꞌi lɔ̀ɔ a nyuꞌu annù yìi mə o naŋsə swoŋ aà. 21 Ǹloŋ mə bə̀ bî ghàꞌàtə̀ a njɔ̀ꞌɔ̀ alaꞌa Athens bo bɨ̀ bɨ̀gɨ̀ɨ̀ bìi mə bɨ lɛ ntswe ghu aa, bo lɛ ŋkɔ̌ŋ a mbwɛsə nòò wàà a nswoŋ a ŋkɨ yuꞌu ɨnnù jî fii jìi mə ɨ lɛ sɨ ghɛ̀sə̀ m̀fɛꞌɛ aà.”
22 Paul à lɛ ntəə a ndəŋ wa atɨtɨ̀ɨ Arios Pagos, ǹswoŋ mə, “Bù bə̀ baAthens, mə̀ yə̀ mə̂ tsiꞌì nɨ ɨnnù jî ghàꞌàtə̀ mə nɨ̀ kɔ̀ŋə̂ ànnù Nwî. 23 Ǹloŋ mə àjàŋ mə mə̀ kɨ̀ sɨ tsyà a mûm ǹjɔ̀ꞌɔ̀ àlaꞌa bu nlii nɨ̂ ǹjoo jìi mə nɨ mii aa, mə̀ kɨ̀ yə mə àdɨ̀gə̀ nɨkentə nɨ mɔꞌɔ nɨ màꞌa Nwì nî mɔꞌɔ nɨ̀ ŋwaꞌanə ghu mə nɨ tswe aa a mbo nwì yìi mə bɨ sɨ̀ zî. Nwì wa yìi mə nɨ̀ lɛ sɨ mmii nìi ka mə nɨ̀ lɛ ŋwaꞌà ghuu zi aa, à nɨ Nwì ma wa mə mə̀ zi nɨ ghu tsɨ̂tsɔ̀ŋə̀ aà.
24 “Nwì wa yìi mə à lɛ nnaŋsə mbi yù bo bɨ̀ ǹjoò tsɨ̀m jìi mə ɨ tswe ghu aa, à nɨ yu mbə Mmàꞌàmbî àbùrə̀ bô ǹsyɛ̂. Kaa m̀bə a waꞌà yi a mûm ǹdâmàꞌanwì yìi mə a ghùrə bâmɨsɔ̀ŋ aa tswê bə̂. 25 Kaa à sɨ ayoò tsu yìi mə mbə bìꞌinə̀ fàꞌà ghu mbo nɨ̀ m̀bô miꞌinə̀ aa lɔ̀ɔ̀ bə̂, ǹloŋ mə à nɨ yu yìi mə a fa ntswêntɨ̀ɨ̀ bo bɨ̀ àzwì a mbo ŋ̀gɔ̀ŋ ǹjoò tsɨ̀m bo bɨ̀ a mbo bə̀ bɨ̀tsɨ̀mə̀. 26 À lɛ ntsyà aa tsiꞌì a njɨ̌m ŋù mɨ̀sɔ̀ŋ yî m̀fùùrə̀ ǹnaŋsə ŋgɔ̌ŋ bə̂ bɨ̀ tsɨ̀m bìi bɨ tswe fàa nsyɛ aa a mbuu mbuù a ɨdɨgə ɨdɨgə tsiꞌǐ ajàŋ mə à lɛ nlə̀ə̀ aà. À kɨ mbə yu yìi mə à lə̀ə a noò yìi mə m̀bə ànnǔ tsu a fɛꞌɛ̀ ghu aà. 27 À lɛ ŋghɨ̀rə̀ maa ajàŋ aa mə mbə bɨ kâ ǹlɔɔ nìi, kə̀ nòò mɔ̀ꞌɔ ŋghɨ̀rə̀ ǹswerɨtə nyə yi. Ka mə kaa à sɨ̀ naŋsə̀ ǹtswe tâ àghaꞌà yi tâ à saꞌa aà. 28 Tsiꞌì tsǒ mə ŋù yî mɔꞌɔ à lɛ nswoŋ mə, ‘Bìꞌinə̀ tswe ntswêntɨ̀ɨ yìꞌinə̀ aa ghu mûm nû, ŋ̀kɨɨ ŋkarə aa tsiꞌì ghu mum nû.’ A kɨ̂ ǹfinə aa ajàŋ yìi ŋgǎŋŋwàꞌànə ŋ̀ŋwàꞌànə̀ juu jî mɔꞌɔ ɨ swoŋ mə, ‘Bìꞌinə̀ laa ŋkɨ mbə bɔɔ̀ bi.’ 29 Tsǒ mə bìꞌinə̀ nɨ bɔɔ bɨ Nwî aa, tâ bìꞌinə̀ tsuu kɨ waꞌatə nɨ mə màrə̀ yì à nɨ yì fɨ̀ŋkobə fì tsu mə bɨ ghɨrə nɨ gold, kə̀ nɨ silva kə̀ nɨ̂ ŋ̀gɔ̀ꞌɔ̀ yìi mə a lɔ̀bɨ̀tə ŋû nnaŋsə aà. 30 À lɛ mbə mbìì Nwì a lɛ sɨ foonsə nɨ̂ ànnù jìi mə bə̀ lɛ sɨ ghɨ̀rə̀ nɨ̂ m̀buꞌu aà, kaa bɨ lɛ ŋkɨꞌɨ̀ zi aà, la tsɨ̂tɔ̀ŋ, a swoŋə nɨ a mbo bə̀ bɨ̀tsɨ̀m a ŋgɔ̀ŋ ɨ̀dɨ̀gə̀ tsɨ̀m mə tâ bo bəŋkə mɨ̂ntɨɨ̀ myaa, mmàꞌatə ɨbɨ̂ waa. 31 Ǹloŋ mə à kàꞌà mə njwi yìi mə yu ka yi tsɔꞌɔtə mɨsaꞌa mɨ bə̂ bɨtsɨ̀m fàa mbi ghu a nɨ mânjì yìi mə à tsìnə ɨ tsyà aa a njɨ̌m ŋù yî m̀fùùrə̀ yìi mə à tsɔ̀ꞌɔ aà. À dɨ̀ꞌɨ ma yû a laa nɨ̀ ǹsi nɨ̀ ǹsi ǹyoŋə a ajàŋ yìi mə à lɛ nyweensə yi nɨ nɨ̀wo aà.”
32 Bo yùꞌù mə̂ Paul a ghaà nɨ̂ ànnù ǹloŋ ajàŋ mə bə̌ yweenə nɨ nɨ̀wo aa, bo bî ghàꞌàtə̀ lɛ sɨ wyɛ̀ nìi, lâ bǐ mɔꞌɔ bɨ swoŋ mə, “Bìꞌi kɔ̌ŋ mə tâ ò kuꞌusə nswoŋə annù ma yû a mbo bìꞌì.” 33 Paul à ghàà mə̂ laa ntɨgə ŋghɛɛ yi. 34 Bə̀ bî mɔꞌɔ bɨ lɛ nyòŋ ǹtsiꞌi yi ǹnɨŋ ntɨɨ̀ waa a nu Kristo. A tɨtɨ̀ɨ bə̀ ma bû, Dionysius yìi mə à lɛ mbə ŋû Arios Pagos wa yì mɔ̀ꞌɔ aa, bo bɨ̀ màŋgyɛ̀ yî mɔ̀ꞌɔ yìi mə ɨ̀kǔm yi ɨ lɛ mbə Damaris aa, nɨ bə̀ bî mɔꞌɔ bɨ lɛ ntswe ghu.