11
Nɨ̀wo nɨ Lazarus
1 Ŋù yî mɔ̀ꞌɔ à lɛ ntswe ghu, ɨ̀kûm yi ɨ bə Lazarus, ǹtswe nɨ a alaꞌa Bethany, ŋ̀ghɨrə ŋwò nɨghɔ̀ɔ̀. Bethany ghû à lɛ mbə alaꞌa yìi mə Mary bo mumaà yì Martha lɛ sɨ tswe ghu aà. 2 (Mary ma ghû, à nɨ wa mə à lɛ ŋkùrə̀ mɨghurə mɨ àtɨ̀ndùù mya a mɨkòrə Yesu ǹtɨgə nyɛꞌɛ nɨ̂ ɨ̀nǒŋtû ji aà. Lazarus ghû mə à lɛ sɨ ghɔ̀ɔ̀ aa, a lɛ mbə mumaà yì yî m̀bâŋnə̀.) 3 Bɨ̀jààntə̀ bi bya bɨ lɛ ntoo ŋkɨ̀ɨ̀ a mbo Yesu ǹswoŋ ghu mbo mə, “M̀màꞌàmbî, ǹsûkàꞌâ ghò wa mə ò kɔ̀ŋə aa a ghɔ̀ɔ̀.”
4 Nòò yìi mə Yesu à lɛ nyuꞌu ŋkɨ̀ɨ̀ ghu aa, nswoŋ mə, “Kaa nɨ̀ghɔ̀ɔ̀ nɨ Lazarus nû kaa nɨ ka waꞌà aa nɨ nɨ̀wo lwìꞌìsə̀; nɨ̀ghɔ̀ɔ̀ nû nɨ zi aa mə nɨ zì nɨ nɨ̀ghaꞌa a mbo Nwì, ɨ kɨɨ bə mânjì yìi mə Mu Ŋù a ka kɨɨ kwɛrə nìi nɨghaꞌa ghu.”
5 Yesu à lɛ ŋkɔ̀ŋə̀ Martha nɨ mumaà yì Mary nɨ Lazarus. 6 Ka mə à lɛ ŋkɔ̀ŋə̀ waa tsiꞌǐ annù aa, à kwɛ̀rə̀ mə̂ ŋ̀kɨ̀ɨ̀ nɨghɔ̀ɔ̀ Lazarus wa aa, m̀bu ntswe maa adɨgə njwi ji baà. 7 Ǹjwi jya ji baa ɨ tsyà mə aa, a swoŋ a mbo ŋgǎŋyəgə̂nnù ji jya mə, “Nɨ̀ ghɨrə bìꞌinə̀ bu mbɨ̀ɨ̀ ŋ̀ghɛɛ fu a alaꞌa Yudea.”
8 Ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù ji jya ɨ kwiꞌi ghu mbo mə, “Rabbi, ò wàꞌàtə mə kaa aghaꞌa a burə tɨ̀ sàꞌàtə̀ mə, bə̀ bɨ adɨgə ma bya kɨ lɔ̀ɔ ntùmtə wò nɨ̂ ŋ̀gɔ̀ꞌɔ̀, ò bû ǹlɔɔ nɨ̂ m̀bɨɨ ghɛ̀ɛ̀ ghu aa ɛ?”
9 Yesu a swoŋə a mbo bo mə, “Tɨgə ɨ̀bàŋtə̀ noò ɨ tswe nɨ̂ ǹjwi aa nɨ̀ghûm ǹtsò baa aa ɛ? Maa ajàŋ, ŋù ǹtsɨ̀m yìi mə a karə a siꞌinə aa, kaa à sɨ mɨkòrə̂ mi tumtə ŋwo, ǹloŋ mə a yə nɨ̂ ŋ̀kàꞌa mbi ghù aà. 10 Lâ ŋù yìi mə a zì nɨ̂ ɨ̀tugə aa, a fɨɨ̀ŋkə̀ ŋ̀wo, ǹloŋ mə kaa à sɨ̀ nɨ̂ ŋ̀kàꞌà tswê.” 11 Yesu à swòŋ mə̂ ma la aa, m̀bù ŋ̀kuꞌusə mə, “Ǹsûkàꞌa yìꞌinə̀ Lazarus a bwii aa bwìì, lâ mə ka ghɛ̀ɛ ɨ tsɨ̀gɨ̀tə̀ yi tâ à bɨɨnə fɨlô.” 12 Ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù ji ɨ kwiꞌi ghu mbo mə, “M̀màꞌàmbî, m̀bə a ka mbwii aa bwìì boŋ à ka bǔ bɨ̀ɨ̀nə ɨ tswe fu ntɨ̀ɨ̀.”
13 Yesu à lɛ sɨ lɔ̀ɔ̀ aà ǹswoŋ mə Lazarus à kwô aa kwò, lâ ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù ji ɨ bâŋnə̀ m̀mɔɔntə mə Yesu a swoŋ aa tsiꞌì fɨ̀lo fì bwìì. 14 Yesu a tɨgə̀ ŋ̀ghɛɛ nɨ̂ m̀bìì ǹlaansə a mbo bo mə, “Lazarus à kwò mə̂, 15 lâ ǹloŋ ŋkwitû ghuu, mə̀ dòrɨ̀tə mə kaa mə̀ ghɨ̀rə ŋwaꞌà biꞌi yu tswê aa, tǎ tâ nɨ̀ tsya ghu mbii. Tsɨ̂tsɔ̀ŋ nɨ̀ ghɨrə bìꞌinə̀ ghɛɛ ghu mbɛ̀ɛ̀.”
16 Thomas, wa mə bɨ lɛ sɨ twoŋə nɨ mu bɨ̀nwì aa, a swoŋ a mbo ŋgǎŋyəgə̂nnù Yesu jya jǐ mɔꞌɔ mə, “Nɨ̀ ghɨrə tâ bìꞌinə̀ yoŋə ndɨ̀ꞌɨ̀nnù yiꞌinə̀ tâ bìꞌinə̀ nɨ̀bo ghɛɛ tà a bə nɨwo, bìꞌinə̀ nɨ̀bò kwô!”
Yesu à nɨ̂ ǹywèènə nɨ̀ nɨ̀wo ŋ̀kɨ mbə ntswêntɨ̀ɨ̀
17 Nòò yìi mə Yesu à lɛ nzì ŋkuꞌu a Bethany aa, nyə mə à lɛ tɨ bə aa boŋ Lazarus à kwò mə̂, bɨ twiŋə̀ yi, ǹjwi ɨ tsyâ ji nɨkwà. 18 A nlǒ a Bethany ŋghɛɛ nyweꞌe a Yerusalem à lɛ mbə tsǒ bɨmalə̀ bi baà, 19 maa ajàŋ baYuda bî ghàꞌàtə̀ bɨ lɛ nzì a mbɛ̀ɛ Martha bo Mary a nləꞌətə mɨ̀ntɨɨ̀ myaa nloŋ annù nɨwo mumaà wàà wâ.
20 Nòò yìi mə Martha à lɛ nyuꞌu mə Yesu a zì aa, mfɛ̀ꞌɛ̀ ŋ̀ghɛɛ a mbòô yi, la Mary a bâŋnə̀ ǹtswe a ndâ. 21 Martha à ghɛ̀ɛ̀ mə̂ m̀boo Yesu aa nswoŋ ghu mbo mə, “M̀màꞌàmbî, ò kɨ̀ baa tswe faà boŋ kaa mumaà gha ghû kaa à sɨ̀ kwô! 22 Lâ mə̀ zi tsiꞌǐ annù nɨ̂ŋkoŋ mə, tsiꞌì tsɨ̀tsɔ̀ŋ ò bə betə annù yìi mə o lɔ̀ɔ̀ aa, boŋ Nwì à ka fa a mbo wò.”
23 Yesu a swoŋ ghu mbo mə, “Mumaà ghò ghû à ka bǔ bɨ̀ɨ̀nə̀ fu.”
24 Martha a kwiꞌi ghu mbo mə, “Mə̀ zi mə à ka yǐ bɨ̀ɨ̀nə̀ fu a noò yìi mə bɨku bɨ bə̂ ka yǐ yweenə nɨwo a njwî ǹlwìꞌìnjɨ̀mə̀ aà.”
25 Yesu a swoŋ ghu mbo mə, “Mə̀ nɨ ǹywèènə nɨ̀ nɨ̀wo, ŋkɨ mbə ntswêntɨ̀ɨ̀. Ŋù ǹtsɨ̀m yìi mə à nɨ̌ŋ ntɨɨ̀ yì a nu mə̀ aa, à ka tswe ntɨ̀ɨ̀, ka mə mbə a tɛꞌɛ ŋkwo kwo. 26 Ŋù ǹtsɨ̀m yìi mə à ntswe ntɨ̀ɨ̀ ŋ̀kɨ nɨŋ ntɨɨ̀ yì a nu mə̀ aa, kaa à ka yǐ waꞌà kwô. Ò bii ma yû ànnù aa ɛ?”
27 Martha a kwiꞌi mə, “Ɨ̀ɨ̀ŋə, M̀màꞌàmbî, mə̀ bìî! Mə̀ bìi mə ò laa mbə Ayɔꞌɔ̀ Nwì, m̀bə Mu Nwì, wa yìi mə à lɛ ntswe nɨ̂ m̀fɛ̀ꞌɛ fàa mbi aà.”
Àjàŋ mə Yesu à lɛ nyə̀ꞌə̀ aa
28 Martha à swòŋ mə̂ ma mùu ajàŋ aa, ŋ̀ŋeꞌesə mbɨɨ ŋghɛ̀ɛ a ntwoŋ mumaà yì Mary. À ghɛ̀ɛ̀ mə̂ aa nswoŋ ghu mbo mə, “Ǹdɨ̀ꞌɨ̀nnù à zì mə̂, à laa ŋkɨɨ mbetə nɨ̂ ghô.” 29 Mary à yùꞌù mə̂ aa mburə mbɨɨnə mfɛ̀ꞌɛ̀ ŋ̀ghɛɛ a mbòô yi. 30 (À lɛ sɨ bə maa noò aa boŋ kaa Yesu kaa à burə tɨ̀ wa ǹjɔ̀ꞌɔ̀ àlaꞌa ŋghɛ̀ɛ̀ ŋ̀kuu, lâ m̀burə aa tsiꞌì wa adɨgə mə Martha à ghɨ̀rə mmàꞌàtə̀ yi ghu aà.) 31 BaYuda bìi mə bɨ lɛ ntswe a mûm ǹda bo Mary wa adɨgə nɨwo aa, bɨ yə̀ mə̂ a jàŋ yìi mə à bɨ̀ɨ̀nə ŋka mfɛꞌɛ ŋghɛ̀ɛ̀ aa, m̀mɔɔntə mə a ghɛ̀ɛ̀ aa wa atu nɨsyɛ̀ a nyə̀ꞌə ghu, ǹtɨgə nyoŋə nìi.
32 Mary à ghɛ̀ɛ̀ mə̂ ŋ̀kuꞌu wa adɨgə yìi mə Yesu à lɛ ntswe ghu aa, nyə yi, ŋ̀wò ghu mɨkòrə̀, ǹswoŋ mə, “M̀màꞌambî, ò kɨ̀ baa bə tswe faà boŋ kaa mumaà ghà ghû kaa à sɨ̀ kwô!”
33 Yesu à yə̀ mə̂ àjàŋ yìi mə Mary bo bɨ̀ bə̀ bya mə bo bo zi aa, bɨ yə̀ꞌə̀nə̀ aa ǹjəŋnə ŋkɨ ŋko mɨlɨ̀ŋnə̀ wàà tsiꞌǐ annù nɨ̂ŋkoŋə̀. 34 Yesu a betə̀ waa mə, “Nɨ̀ twìŋə yi aa fə aa ɛ?”
Bo kwiꞌi ghu mbo mə, “M̀màꞌàmbî, zǐ nyə̂.”
35 Yesu a yəꞌə̀. 36 Bə̀ bìi mə bɨ lɛ ntswe ghu aa bɨ swoŋ mə, “Nɨ̀ yə̂ àjàŋ yìi à lɛ ŋkɔ̀ŋə̀ yi aà!”
37 La bo bî mɔꞌɔ bɨ swoŋ mə, “À lɛ mbaa waꞌà ghɨ̀rə̀ tâ bɨ̀fə̀ꞌə̀nə̀ ka nyə ɨ̀dɨ̀gə̀ aa ɛ? À kɨ̀ waꞌà kɨ̀ ǹzi a ajàŋ yìi mə mbə yu ghɨrə̀ Lazarus a tswe tɨ kwo aa ɛ?”
Àjàŋ mə Yesu à lɛ nyweensə Lazarus aà
38 Àjəŋnə̀ a bû ǹtswa Yesu tsiꞌǐ mbə̂ ànnù, a ghɛɛ̀ wa atu nɨsyɛ̀ mə bɨ lɛ ntwiŋə Lazarus ghu aà (nɨ̀syɛ̀ ma nû lɛ mbə aa àbùꞌù mə bɨ to a mûm ŋ̀gɔ̀ꞌɔ̀, ŋ̀kɨ ŋkusə ntsù yi nɨ̂ ŋ̀gɔ̀ꞌɔ̀). 39 Yesu à zì mə̂ ghu aa, nswoŋ a mbo bo mə, “Nɨ̀ lɔꞌɔsə ŋgɔ̀ꞌɔ̀ ya wa ntsù nɨ̀syɛ̀!” Martha, ǹjààntə ŋkû ŋù wa, a kwiꞌi ghu mbo mə, “M̀màꞌàmbî, àyàꞌà a ka lùm siꞌi siꞌi ǹloŋ mə à nɨ njwi ji nɨkwà tsɨ̂tsɔ̀ŋ a jàŋ yìi mə bɨ kɨ̀ twìŋə aà!”
40 Yesu, a swoŋ ghu mbo mə, “Mə̀ ghɨrə mbaa waꞌǎ a mbo wò swoŋ mə, ò ka yə nɨghaꞌa nɨ Nwî, mə mbə wò bii aa ɛ?” 41 Bo lɔꞌɔ̀sə̀ ŋ̀gɔ̀ꞌɔ̀ ya mə bɨ lɛ ŋkusə ntsù nɨsyɛ̀ nya ghu aà. Yesu a ŋɛntə̀ miꞌì mi a ndəŋ nswoŋ mə, “Taà ghà, mə̀ fa mbɨꞌɨkə a mbo wò, ǹloŋ mə o yuꞌutə nɨ̂ ànnù yìi mə mə swoŋ aà. 42 Mə̀ zi mə o yuꞌutə nɨ̂ ànnù yìi mə mə swoŋ aa ŋgɔ̀ŋ bɨ̀nòò bɨ̂tsɨ̀mə̀, lâ mə lɔ̀ɔ a nswoŋə yulà ànnù tsɨ̂tsɔ̀ŋ aa nloŋ ŋkwitu nnɔ̀ɔ̀ bə̂ bûlà faà, tǎ tâ bo bii mə a gha aa a tòo wò.” 43 À màŋsə̀ mə̂ a nswoŋ ma mùu ajàŋ aa, ǹtwoŋə Lazarus tsiꞌì nɨ̂ ǹjì yî ǹtɨ̀ɨ̀, mə, “Lazarus, fɛ̀ꞌɛ nzî!” 44 Lazarus, a fɛꞌɛ̀, m̀burə nɨ̂ ɨ̀tsə̀ꞌə̀ jya jìi mə bɨ lɛ lɨmtə mbô mi, nɨ mɨ̀kòrə̂ mi, a bɔ̀ꞌɔ nsî yi ghu mbɔŋ ntwiŋ aà. Yesu a swoŋ a mbo bo mə, “Nɨ̀ fɛɛ ɨtsə̀ꞌə̀ jya ghu nu, m̀màꞌàtə̀ yi tâ à ghɛɛ.”
Àjàŋ yìi mə bɨ lɛ ntaŋə annǔ atu Yesu aà
(Mt. 26.1-5; Mk. 14.1-2; Lk. 22.1-2)
45 BaYuda bya bì ghàꞌàtə̀ mə bɨ lɛ nzǐ a mbɛ̀ɛ Mary wa adɨgə nɨwo aa, bɨ lɛ nyə annù ya yìi mə Yesu à lɛ ŋghɨ̀rə̀ aa, nnɨŋ mɨ̂ntɨɨ̀ myaa ghu nû. 46 La bo bî mɔꞌɔ bɨɨ̀ ŋ̀ghɛɛ a mbo baFarɨsai ǹswoŋə annù yìi mə Yesu à lɛ ŋghɨ̀rə̀ aà. 47 Maa ajàŋ, baFarɨsai bo bɨ̀ bɨlɨ̀ɨ bɨ ŋgǎŋmàꞌa Nwì, bɨ ghɛɛ̀ m̀boonsə bo bɨ̀ ŋ̀gǎŋndasaꞌa, ǹswoŋ mə, “Bìꞌinə̀ ka ghɨ̀rə̀ aa mə akə aa ɛ? Nɨ̀ yə ɨ̀leǹsə̀ jî ghàꞌà ŋ̀ghaꞌa mə ŋù ghû a ghɨ̀rə̀ aà! 48 Bìꞌinə̀ bə màꞌàtə̀ yi tâ à ka ŋghɛɛ nɨ̂ m̀bìì ma mùu ajàŋ boŋ bə̀ bɨ̀tsɨ̀m ka bii annù yi, tâ bɨ̀tà bɨ alaꞌa bɨ baRoma bɨ̀ zi nta ŋgɨꞌɨ nɨ̂ ǹdâmàꞌanwì yìꞌinə̀ bo bɨ̀ àlaꞌà yiꞌinə̀!”
49 Ŋù nɨ̀bò yî mɔ̀ꞌɔ yìi mə ɨ̀kǔm yi ɨ lɛ mbə Kaifas, m̀bə ŋgàŋmàꞌa Nwì yî ŋ̀wè maa alòò aa, a swoŋ mə, “Ɨ̀tɨ̀rə ndə jî tsu! 50 Nɨ̀ sɨ̀ zi mə a bɔŋtə mə tâ nɨ̀ zwitə a ŋû yî m̀fùùrə̀ a atu àbùgə̀ bə̂, ǹtsyatə ajàŋ yìi mə mbə nɨ̀ zwitə̀ àlaꞌà tsɨ̀m aa ɛ?” 51 Tsiꞌì ànnù nɨ̂ŋkoŋə̀, kaa à lɛ waꞌǎ annù ma yû swoŋ aa nɨ̂ ɨ̀tu ɨbɨ̀ɨnû yi bə̂; m̀bə yìi mə à lɛ mbə ŋgàŋmàꞌanwì yî ŋ̀wè maa alòò aa, Àzwì Nwì a lɛ ŋghɨ̀rə̀ mə tâ à fìꞌisə ma yû ànnù ǹswoŋ ǹloŋ mə Yesu à lɛ ntswe nɨ̂ ŋ̀kwo a atu baYuda aà, 52 kaa tâ à waꞌǎ aa tsiꞌì baYuda bobo bə̂, à lɛ ŋkɨ ntswe nɨ̂ ŋ̀ghòtə bə̀ bɨ Nwî bìi mə bɨ jaꞌanə a mûm m̀bi yǔ ntsɨ̀mə̀ aa, ta tâ bo bə ɨbɨ̀ɨnu yì fùùrə̀.
53 Ǹlɔgɨnə maa njwi, bɨ̀saꞌa bɨ alaꞌa bɨ baYuda bɨ tɨgə̀ ǹtaŋ ajàŋ mə bɨ ka zwitə yi. 54 Maa ajàŋ, Yesu kaa à lɛ sɨ waꞌà bù ŋkarə a tɨtɨ̀ɨ baYuda nyɛ̀ntə, à lɛ mbàŋnə̀ m̀maꞌatə ŋghɛ̀ɛ a mbɛ̀ɛ̀ àdɨ̀gə̀ yî mɔꞌɔ, a mbɛ̀ɛ̀ ǹtaꞌa mɨwɛ̀ɛ̀ mɨwɛ̀ɛ̀, bɨ twoŋə̀ nɨ̂ ɨ̀kùmə alaꞌa wa nɨ Ephraim, bo bɨ̀ ŋgǎŋyəgə̂nnù ji bɨ tɨgə̀ ǹtswe ghu.
55 Nòò ɨ̀kòò Passa à lɛ ntɨgə ŋkoontə, bə̀ bî ghàꞌàtə̀ lô a alaꞌa ŋkɔꞌɔ ŋghɛɛ a Yerusalem a nlə̀ə nû jyaa ɨ̀ laa ajaŋ mə nɔ̀ŋsə̀ à lɛ ndɨ̀ꞌɨ̀ aa, mbɔŋ tâ nòò ɨ̀kòò wa kuꞌu. 56 Àjàŋ yìi mə bo lɛ sɨ lɔ̀ɔ̀ nɨ̂ Yesu aa, bo bòòntə̀ mə̂ a ndâmàꞌanwì aa, ǹtɨgə mbetə nɨ̂ waa bo nɨ bo mə, “Nɨ̀ mɔ̀ɔ̀ntə mə akə aa ɛ? Nɨ̀ laà mɔɔntə mə à ka zì faa adɨgə ɨkòò aa ɛ?” 57 À lɛ tɨ bə aa boŋ bɨ̀lɨ̀ɨ bɨ ŋgǎŋmàꞌa Nwì bo bɨ̀ baFarɨsai, bɨ tsə̀rə̀ mə̂ mə mbə ŋù tsù a zi adɨgə yìi mə Yesu à tswe ghu aa, a zî ŋ̀kɛꞌɛnə, ta tâ bɨ̀ baŋnə yi.