1 Yesu a twoŋ ŋgǎŋyəgə̂nnù ji jya nighûm ǹtsò baa mfa mɨtɨ̀ɨ̀ bo bɨ̀ àdàꞌà mə, bo ka mfiꞌi ɨzwì jî bɨ ŋkɨɨ ŋghurə nɨ mɨ̀ghɔ̀ɔ̀. 2 Ǹtɨgə ntoo waa mə tâ bo ghɛɛ ŋka nswoŋə annù nloŋ annù nɨfɔ̀ Nwî ŋ̀kɨɨ ŋghurə nɨ mɨ̀ghɔ̀ɔ̀. 3 À kà mə̂ aa ntoo waa nswoŋ mə, “Nɨ̀ tsuu ayoò tsu lǒ lɔ̀gə̀, kə̌ ati yî tswìꞌì, kə̌ abàà, kə̌ mɨjɨ, kə̌ ŋgabə, ntsuu ɨtsə̀ꞌə̀ ji baa lǒ lɔ̀gə̀. 4 Nɨ̀ ghɛɛ ŋghɛ̀ɛ̀ ŋ̀kuu a nda yìi nɨ̀ kùu ghu aa, nɨ̀ tswê ghu, nyweꞌe noò yìi mə nɨ̀ ka lə̌ bǔ fɛ̀ꞌɛ ghɛ̀ɛ̀. 5 Bɛɛ nɨ̀ ghɛɛ ŋkuu a adɨgə bɨ tsuu ghuu kwɛrə, nɨ̀ ghɨrə tɨ fɛ̀ꞌɛ̀ ghu, nɨ̀ yɛ̂tə̀ àbɨ̀rə̀ yìi mə a tswe a mɨkòrə̂ bù aa, a ndɨ̀ꞌɨ mə kaa bǔ bo sɨ̀ nɨ̂ ànnǔ tsǔ burə̀.” 6 Bo tɨgə̀ m̀maꞌatə ŋghɛ̀ɛ̀ ǹtsya nɨ a ɨtoo ɨtoo nswoŋə nɨ̂ ǹtoo yì sɨgɨ̀nə̀ ya, ŋkɨɨ ŋghurə nɨ bə̀ a ɨdɨgə tsɨ̀mə̀.

7 Nòò yìi mə Herod yìi mə à lɛ mbə Mfɔ̀ a alaꞌa Galilea aa, à lɛ nyuꞌu ɨnnù ma jû aa, àtû yì a lɛ mbùùrə̀, nɨ̀bɔꞌɔ tswâ yi, nloŋ mə bə̀ bì mɔꞌɔ lɛ sɨ swoŋə nɨ mə Jɔn Ŋgàŋmùrə bə̀ a Ŋkì à bù mə̂ m̀bɨɨnə nɨ nɨ̀wô.

8 Bǐ mɔꞌɔ swoŋə̀ nɨ mə, Elijah à bù mə̂ m̀bɨɨ fu, bǐ mɔꞌɔ kɨɨ̀ ǹswoŋə nɨ mə ŋgàŋntoò Nwì yì m̀bìi mbìì yì mɔꞌɔ à bù mə̂ m̀bɨɨ fu. 9 Herod a swoŋə̀ nɨ mə, “Mə̀ kɨ̀ kwyə̂ àtu Jɔn, ghuù ŋù mə mə̀ bù ǹtɨgə nyuꞌu nɨ̂ ànnù ǹloŋ ŋgaà yì aa à nɨ ghuu aa ɛ?” Ǹtɨgə nlɔɔ nɨ mə yu lɨ̀gɨ̀nə yə yi.

10 Nòò yì mə ŋgǎŋtoo jya ɨ lɛ mbù m̀bɨɨ aa, bo lɛ kɛ̀ꞌɛ̀nə ɨnnù jìi mə bo lɛ ŋghɨ̀rə̀ aà a mbo Yesu, A swûŋtə̀ waa, ǹlɔgə waa bo bo lô ŋ̀ghɛɛ ntswe a alaꞌa Bethsaida. 11 Nòò yìi mə bə̀ bì ghàꞌàtə̀ lɛ nyuꞌu mə bo tswe ghu aa, bɨ yoŋə̀ yi ghu. A kwɛrə̀ waa ghu ntɨgə ŋghaa a mbo bo nloŋ annù nɨfɔ̀ Nwî ŋkɨ ŋghurə bə̂ bìi mə nɨ̀ghɔ̀ɔ̀ lɛ ntswe a nu bo aà.

12 Ɨ̀tugə ɨ lɔ̀gɨ̀nə̀ mə̂ ŋ̀ka mfii, ŋgǎŋyəgə̂nnù ji jya nɨ̀ghûm ǹtsò baa ɨ zî ghu mbo nswoŋ mə, “Màꞌàtə nnɔ̀ɔ bə̂ ghû tâ bo ŋghɛɛ mə mbə bo kuu a mûm mɨ̀kurə bo bɨ̀ a mbɛ̀ɛ ɨfɔ̀ jû mə mbə bɨ yə̂ àyoo ghu njɨ kə̀ ŋkɨ nyə adɨgə yî lɛ̀ ghu, ǹloŋ mə àdɨ̀gə̀ yû mə bìꞌinə̀ tswe ghu aa kaa bə̀ sɨ̀ ghu ghurə̀ aà.”

13 Yesu a kwiꞌi a mbo bo mə, “Bù bumbɔŋ nɨ̀ fa ayoò bo jɨ.”

Bo swoŋ ghu mbo mə, “Kaa bìꞌì sɨ̀ nɨ mɨ̀jɨ mî dàŋ tswê, ǹtsyatə ŋkya abaa ji ntaà nɨ m̀bwɛ̀ mi mbaà. Mbə a bə yìi mə bìꞌinə̀ tswe nɨ̂ ǹjɛ̀ꞌɛ̂ bə̀ bû bɨtsɨ̀m boŋ bìꞌinə̀ tswe nɨ̀ ŋ̀ghɛɛ nyuu mɨjɨ a mbo bo.” 14 Bə̀ bìi mə bɨ lɛ ntswe ghu aa lɛ mbə mbâŋnə ntsùꞌù ji ntaà.

A swoŋ a mbo ŋgǎŋyəgə̂nnù ji jya mə, “Nɨ̀ ghɨrə tâ bo tswe a nsyɛ ɨkɨ̀rə ɨkɨ̀rə̀, tâ bə̀ tswe nɨ̂ àkɨ̀rə̀ yî fùùrə̀ mɨghum mi ntaà.”

15 Bo lɛ ŋghɨ̀rə̀ tsiꞌì maa ajàŋ bə̀ bya bɨ̀tsɨ̀m tswê a nsyɛ̂. 16 A lɔgə̀ ŋ̀kya baa jya ji ntaà bo bɨ̀ m̀bwɛ̀ mya mi mbaa, ŋŋɛntə miꞌì mi a ndəŋ, ntsaꞌatə Nwî, ǹnɨŋ mbɔɔnə ghu, mbatə mfa a mbo bo mə bɨ̀ fa a mbo bə̀ byâ. 17 Bə̀ bɨ̀tsɨ̀m lɛ njɨ nyurə, bɨ ghotə̀ àbùgə̀, ǹwùkə̂ ji ɨ luu ŋkyɛ̀ nɨghûm ǹtsò ji baà.

18 A bə njwi yì mɔ̀ꞌɔ Yesu a kâ ǹtsaꞌatə Nwî tsiꞌì yù. Ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù ji ɨ tswê ghu mbɛ̀ɛ̀, a betə̀ waa mə, “Bə̀ bɨ swoŋ nɨ mə mə̀ bə aà wò aa ɛ?”

19 Bo kwiꞌi mə, “Jɔn Ŋ̀gàŋmùrə bə̌ ŋkì.” Bi mɔꞌɔ mə, “Elijah.” Bǐ mɔꞌɔ swoŋə̀ nɨ mə, “Ŋ̀gàŋntoò Nwì yî m̀bìi mbìì wa yì mɔ̀ꞌɔ̂.”

20 A betə̀ waa mə, “Lâ nɨ̀ swǒŋ yuu ŋgaa mə mə̀ laa mbə wo aa ɛ?”

Peta a kwiꞌi mə, “Ò nɨ Àyɔꞌɔ̀ Nwì wâ.”

21 Yesu a kwântə̀ waa nswoŋ mə tâ bo tsuu a mbo ŋù tsǔ lǒ swoŋə. 22 Ŋ̀kɨ mbu nswoŋ a mbo bo mə, “Mu Ŋù à ka yə mbuu ŋgɨꞌɨ jì ghàꞌàtə̀ tâ bɨ̀tà bɨ alaꞌa, bɨlɨ̀ɨ bɨ ŋgǎŋmàꞌa Nwì, nɨ ŋgǎŋndɨ̀ꞌɨ nɔ̀ŋsə̀, tâ bɨ̀ tuu yi, ǹzwitə yi, a tɨ bə nɨ̂ ǹjwi ji tarə, a bû ǹyweenə nɨ nɨ̀wô.”

23 A swoŋ a mbo bə̀ bɨ̀tsɨ̀m mə, “M̀bə ŋù tsù à ka nlɔɔ a ŋka nyòŋə a njɨ̌m mə̀ a tuù ɨ̀bɨɨ nû yì, m̀beꞌe ati bàŋnə̀ bàŋnə̂ yi ŋka nyoŋə nàa tsiꞌì ǹjwî tsɨ̀mə̀. 24 Ǹloŋ mə ŋù ǹtsɨ̀m yìi mə a lɔ̀ɔ a nyweensə̂ ɨ̀bɨɨnû yi aa, à ka bàŋnə bwɛ; lâ ŋù ǹstsɨ̀m yìi mə a lɔ̀ɔ a mbwɛ̂ ɨ̀bɨɨnû yi nloŋ ŋkwɨtû gha aa, a ka bàŋnə yweensə. 25 M̀bə a kwɛtə ŋû tsù aa nɨ̀ àkə̀ mə mbə a tswe nɨ̀ m̀bi yǔ ntsɨ̀m mbaŋnə mbwɛ ɨbɨɨnû yì kə̀ yǐ nyə ŋgɨꞌɨ aa ɛ? 26 M̀bə ŋù tsù a ka ndɨrə atu nloŋ ŋgaa yà bo bɨ̀ nɨ̀ghàâ na, bəə boŋ Mu Ŋù à ka yǐ kɨɨ dɨ̀rə atu mbɨꞌɨ ŋgaà yì a noò yìi à ka yǐ zì a mum nɨ̀ghaꞌà ni, nɨ nɨ̀ghaꞌa nɨ Ta bo bɨ̀ baangel bi bìi bɨ laa màŋsə̀ aà. 27 A mbǔ ŋghɛ̀ɛ̀ ghu, mə̀ swoŋ a mbo bù tsiꞌǐ annù nɨ̂koŋ mə, bə̀ bî mɔꞌɔ bɨ təə faà bìi mə kaa bɨ ka yǐ waꞌà kwo, nyweꞌe noò yìi mə bɨ ka yǐ yə annù nɨfɔ̀ Nwî aà.”

28 Ǹjwi ɨ tsyà mə̂ ji nɨfwaa, a ajàŋ mə à lɛ nswoŋ ɨnnù ma jû aa, a lɔgə̀ Peta, nɨ Jɛms nɨ Jɔn, bo bo kɔꞌɔ ŋghɛ̀ɛ a atu ntaꞌa a ntsàꞌàtə Nwì ghu. 29 Bo kà mə̂ aa ntsaꞌatə Nwî aa, ǹsî yì bo bɨ̀ ŋ̀kə̀rə̂ yì ɨ ŋ̀kwensə, ɨ̀tsə̀ꞌə̂ ji ɨ tɨgə̀ m̀fuꞌu njɛɛŋkə. 30 Bô ghə̀ mə̂ aa kɨ yə, bə̀ bi baa bɨ tɨgə̀ ŋ̀ghaa bo bo. A bə Moses bo Elijah 31 bìi mə bɨ lɛ nzì a mûm nɨ̀ghaꞌa, ŋ̀ŋweenə, ŋ̀ka ŋghaa bo bo, nloŋ ajàŋə à ka yǐ màŋsə ɨfàꞌâ yi màꞌàtə mbi yu a Yerusalem aà. 32 Fɨ̀lo fɨ lɛ nnaŋsə ntswe a miꞌi Peta bo bɨ̀ bə̀ bya mə bo bo lɛ ntswe aà. Bo ghə̀ mə kɨ wìꞌìnə̀, ǹyə nɨghaꞌà ni bo bɨ̀ bə̀ bya mə bo bo təə aà. 33 Àjàŋ mə bə̀ bya lɛ ŋghə̀ə mmàꞌàtə̀ Yesu ɨ lò aa, Peta a swoŋ mə, “Taà, a bɔŋ mə bìꞌinə̀ tswe faà aà. Tâ bìꞌì ghurə mɨ̂ntàŋ mi ntarə̀, tâ yì fùùrə̀ ɨ̀ tswe a mbo wò, yǐ mɔꞌɔ ɨ̀ tswe a mbo Moses, tâ yǐ mɔꞌɔ ɨ̀ tɨgə ntswe a mbo Elijah.” (Kaa à lɛ ŋwaꞌǎ annù yìi mə yu swoŋə aa zî.)

34 Àjàŋə à lɛ mburə kɨ ghàà aa, m̀bàꞌà ɨ wiꞌìkə̀ ǹzi ŋkusə waa. Nɨ̀bɔꞌɔ nɨ tswa ŋgǎŋyəgə̂nnù jyâ. 35 Bo yuꞌù ǹjì ɨ ghaà wa mûm m̀bàꞌà ǹswoŋ mə, “À nɨ Mû ghà yìi mə̀ tsɔ̀ꞌɔ aa à ghulà; nɨ̀ ka nyuꞌu annù yìi a swoŋə aà.”

36 Nòò yìi mə ǹjì ya ɨ̀ lɛ ŋkɛntə aa, bo tɨgə̀ ǹyə Yesu tsiꞌì yùyù. Bo lɛ ŋkutə mɨ̂ntsû myaa, kaa ŋkɨꞌɨ̀ ànnù yìi mə bo lɛ nyə aa a mbo ŋù tsù maa noò swoŋə̀.

37 Àbɛ̀ɛ̀ a fùꞌù mə̂, Yesu bo bɨ̀ ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù ji jya bɨ sɨgə wa atu ntaꞌa, ǹnɔ̀ɔ̀ bə̂ yî wè ɨ zî ǹtsiꞌi yi. 38 Ŋù yì mɔ̀ꞌɔ wa a tɨtɨ̀ɨ nnɔ̀ɔ̀ a tɔŋnə̀ ǹswoŋ mə, “Ǹdɨ̀ꞌɨ̀nnù, mə̀ buꞌù m̀bô, kwɛtə a mû ghà ghû, ǹloŋ mə à nɨ tsiꞌì mu yìi mə mə̀ tswe nɨ ghu aà. 39 Àzwì yî bɨ a yi naŋsə̀ ŋ̀ko mu ghù m̀maꞌa a nsyɛ, ŋghɨ̀rə̀ a wiꞌìkə̀ m̀boꞌo, a tsɨgə̀ yi, àjwòꞌò a tɨgə̀ m̀fɛꞌɛ ghu ntsù. A naŋsə̀ ǹwukə yi kaa waꞌà wàŋsə̀ m̀bii mmaꞌatə yi. 40 Mə̀ ghɨ̀rə mbuꞌu mbo a mbô ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù jo mə tâ bɨ fiꞌi azwì ya, kaa bo waꞌǎ mfiꞌi zî.”

41 Yesu a swoŋ mə, “Oò, bù bə̂ bìi mə bɨ sɨ̀ nɨ̂ àbìintɨɨ tswê, kaa ɨnnû jyaa ɨ waꞌà tsinə̀ aa, mə̀ ka bǔ tswe biꞌinə̀ ɨ kɨɨ kɨ tswa ntɨɨ̀ gha nloŋ ŋgaà yùù ɨ yweꞌe aa a noò àkə̀ aa ɛ? Zì nɨ mu ghò wa faà.”

42 À kà mə aa zi nɨ ghu, àzwì yî bɨ ya a kô yi mmaꞌa a nsyɛ ntsɨ̀gə ntɨgə ǹlɔɔ tsiꞌì ǹsàtə̂. Yesu a wenə̀ àzwì yî bɨ ya, ŋghurə mu wa mfa a mbo taà yì. 43 Bə̀ bɨ̀tsɨ̀m lɛ nyɛrə a ajàŋə mə bɨ lɛ nyə mɨdaꞌa mɨ Nwî aà.

Àjàŋ mə bo lɛ mburə kɨ waꞌa ma jû ɨ̀nnù mə à lɛ ŋghɨ̀rə̀ aa, a swoŋ a mbo ŋgǎŋyəgə̂nnù ji mə, 44 “Nɨ̀ naŋsə nyuꞌutə nɨghàà nû ta nɨ̀ kuu a atu bù. Bɨ ka fa Mu Ŋù a mbo bə̀.” 45 Lâ kaa bo lɛ ŋwaꞌà yuꞌu tâ àtù yaa a laa ghu. Ǹloŋ mə bɨ lɛ nlɔ̀ꞌɔ̀sə̀ a mbo bo mə tâ bo tsuu zi; bo kɨɨ̀ m̀bɔꞌɔ nɨ a mbetə̂ yi.

46 Bo lɛ nlɔ̀gɨ̀nə̀ ŋ̀ka nswuŋnə, m̀betə nî waa bo nɨ bo mə ŋù yìi mə à kɔ̀ꞌɔ ntsɨrə a tɨtɨ̀ɨ bo aa à nɨ wò aa ɛ? 47 Yesu a zî ànnǔ yìi mə bo lɛ sɨ waꞌatə nɨ a ntɨɨ bo aà, ǹlɔgə mûŋkhə ntɛꞌɛ a mbɛ̀ɛ yu, 48 ǹswoŋ a mbo bo mə, “Ŋù ǹtsɨ̀m yìi mə à kwɛrə mu ghù nɨ ɨ̀kǔm gha aa, à kwɛ̀rə aa ghâ. Ŋù ǹtsɨ̀m yìi mə à kwɛ̀rə gha aa, à kɨ ŋkwɛrə ŋù yìi mə à lɛ ntoo ghâ aà. Ǹloŋ mə aa yu wa yìi à kə̀ꞌə a tɨtɨ̀ɨ bù ǹsɨgə nlwìꞌì aa, à bàŋnə mbə aa yu yìi à kɔ̀ꞌɔ ntsɨrə aà.”

49 Jɔn a swoŋ mə, “Taà bìꞌì ghɨrə nyə ŋû yì mɔꞌɔ a fiꞌì nɨ ɨ̀zwì jî bɨ a atoꞌo bə̀ nɨ̂ ɨ̀kǔm gho, bìꞌì tsuꞌunə̀ yi nloŋ mə kaa à sɨ̀ ŋû àkòrə yìꞌinə̀ yî mɔ̀ꞌɔ bə aà.” 50 Yesu a swoŋ mə, “Nɨ̀ tsuu nìi kɨ tsuꞌunə bə̂, ǹloŋ mə ŋù yìi mə kaa à sɨ annǔ yiꞌinə̀ tuu aa, à bìi aà ǹjɨ̀m yìꞌinə̀.”

51 Àjàŋ mə nòò à lɛ ŋkòòntə mə bɨ ka bǔ kwɛrə Yesu fu a aburə aa, a kwerə̀ ǹtɨɨ̀ yi, ǹtaŋtə mə yu ghɛ̀ɛ a Yerusalem. 52 Ǹtoo bə̂ a mbìì yu mə tâ bɨ̀ ghɛɛ nnaŋsə nɨkurə nɨ Samaria ni mɔꞌɔ a mbo yu. 53 La bə̀ bya bɨ tuù ŋ̀kwɛ̀rə̂ yi, ǹloŋ mə bo lɛ nzi mə à lɛ sɨ tsyà aa bə tsyà ŋ̀ghɛɛ nɨ a Yerusalem aà. 54 Ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù ji, Jɔn bo Jɛms, yə̀ mə̂ maa ajàŋ, m̀betə yi mə, “M̀màꞌàmbî, ò bèèntə mə tâ bìꞌì twoŋ mɔꞌɔ tâ ɨ̀ lo a aburə nsɨgə ntɔɔ waa aa ɛ?” 55 Yesu a bəŋkə yi ŋwenə waa.*ŋ̀wàꞌànə̀ jî mɔꞌɔ ɨ kuꞌusə yuà ànnù: “Kaa nɨ̀ sɨ̌ mbuu azwì yìi mə nɨ̀ tswe nɨ yuu aa zî; ǹloŋ mə kaa Mu Ŋù à lɛ ŋwaꞌà zì aa a ta ŋgɨꞌɨ a nu bə̀, à lɛ mbàŋnə̀ zi aa a nyweensə bə̀.” 56 Bo tɨgə̀ ǹlo ŋghɛ̀ɛ̀ a nɨkurə ni dàŋ.

57 Àjàŋ mə bo lɛ sɨ ghɛ̀ɛ̀ a mânjì aa, ŋù yî mɔ̀ꞌɔ a swoŋ mə, “Mə̀ ka kɨ yòŋə̀ nɨ̂ gho a nɨ̂ ŋ̀gɔ̀ŋ ɨ̀dɨ̀gə tsɨ̀m jìi o ghɛ̀ɛ̀ ghu aà.”

58 Yesu a kwiꞌi ghu mbo mə, “Ɨ̀tsò ɨ tswe nɨ̀ mɨ̀mborə̀ myaa, bɨ̀sɨŋ bɨ kɨ̂ ǹtswe nɨ̂ ǹdâ jyaa, la kaa Mu Ŋù à sɨ̀ nɨ àdɨ̀gə̀ yìi mə mbə a nɔ̂ŋsə̀ àtû yi ghu mmɨɨntə aa tswê.” 59 A mbo ŋù yì mɔ̀ꞌɔ a swoŋ mə, “Zǐ ŋka nyòŋə̀ nàâ.”

A bâŋnə̀ ŋ̀kwiꞌi mə, “M̀màꞌàmbî, lə̀ə tâ mə̀ bɨɨ ŋghɛɛ mfoo ntwiŋə taà yaꞌa.” 60 A swoŋ ghu mbo mə, “Màꞌàtə̀ tâ bɨ̀ku ka ntwiŋ bɨku bɨ bə̂ byaa. Lâ a mbo wò, ghɛ̀ɛ ŋka nswoŋ ntoò ànnù nɨfɔ̀ Nwî.”

61 Yì mɔ̀ꞌɔ a swoŋ mə, “Wa mə̀ ka kɨ yòŋə̀ noo Mmàꞌàmbî. La màꞌàtə tâ mə̀ foo ŋghɛ̀ɛ̀ m̀fa fɨlo fɨ bə̂ a ndùgə yaꞌa.”

62 Yesu a swoŋ ghu mbo mə, “Ŋù yìi mə à tswa aso afàꞌà m̀bu mbəŋkə yi ŋka nlii njɨ̀mə̀ aa, kaa à sɨ̀ kuꞌùnə̀ a ŋkuu a mûm ànnù nɨfɔ̀ Nwî.”