7
Nigna na Titiono a Stiven ke Tatelia ke Ghaghana Bohea a God ma Moses
Na pukuni naghoi pris ke huatia a Stiven, “Ehava? E tutuni ighoe ko haghore diadikala a God ma Moses ma na Vathe ke Tabu nigna a God?” Gi a Stiven ke velea, “Mara puhi ma ara kulagu, rorongo mai itagua. A God ke thaba haluhadi ke tate vania a hutuda Ebraham kori vido imanea ke mono i Mesopotamia, gi e vano mono i Haran. A God ke veleagna, ‘Taveti au kori melehamu mi tadia ara vikemu mo vano kori na meleha inau kuda tuhu vanigho.’ Ma Ebraham ke taveti au i Kaldea me vano mono i Haran me ghieghilei thehe a tamagna. Gi a God ke hatia maia a Ebraham eeri, kori meleha ighita kati mono itagna ikeagaieni. Kori vido iangeni, a God ke boi hea a Ebraham sa vidoi thepa eeni, teo sikei ghathi vidogna. Keana a God ke taluhaghorea gi keda hea na meleha iaani vania Ebraham ma arahai kedana havi mai kori vikegna. Toke a Ebraham ke boi mono sa dathegna kori vido iangeni, a God ke taluhaghorea iaani vania imanea. Kari a God ke velea mua iaani, ‘Arahai kedana havi mai kori vikemu kedana mono tagna sina meleha hutu nidia na komi tinoni tavogha. Na komi tinoni ngengeni kedana vasekara me kedana vaparara koragna e vati na hathangatu vinogha. Kari na komi tinoni kedana vasekara ara vikemu, inau kuda vaparara. Leghugna iangeni imarea kedana taveti au kori meleha hutu iangeni mena mai maimanihihiu eeri.’ Gi a God ke velea Ebraham eigna keda sogivaughithathara na komi gari mane, iaani na vaughithathagna na taluhaghore a God ke hea Ebraham. Na vunegna iangeni, a Ebraham ke sogivaughithatha a Aisak e alu na dani leghugna ke havi mai. Ma Aisak ke sogivaughithatha Jekob, a dathegna. Ma Jekob ke sogivaughithathara e salaghe rua na dathegna mane. Imarea iraani e salaghe rua ara hutuda.
“Ara dathegna mane a Jekob kena tahotha puala tagna a Josep, a tahidia. Mena salemua vanoa itadia kekeha tinoni mi marea kena hati vanoa i Ijip eigna keda nigna na tinoni seka sina mane ngengeni. Keana a God ke mono duagna, 10 me hati mamaluha tagna na komi vahotha ke pada. Na king gna i Ijip, ke ghaghana bohea a Josep eigna na thaothadogha ke hea a God ke hutu puala. Ma na king ke hea na mana a Josep eigna keda vunaghi pungusira na komi tinonidia i Ijip me reireghira nigna na komi fata gougovu.
11 “Kori vido iangeni na maghavu ke teo vanga ke kathera na komi meleha gougovu i Ijip mi Kenan. Na komi tinoni gougovu kena papara puala ma ara dathegna a Jekob, ara hutuda, kena boi tangomana na padagna sa vanga. 12 Kori vido Jekob ke rongovia na vanga ke mono i Ijip, imanea ke vetulara ara hutuda ngengeni. Iangeni na turughugna na vanodia i Ijip. 13 Kori varuai vanodia, a Josep ke velera ara toghagna imanea a pukuni tahidia. Kori vido iangeni na komi tinoni kena titiono vania na king gna i Ijip eigna na vikegna a Josep. 14 Gi a Josep ke vetula vanoa na haghore tagna a Jekob, a tamagna, mara vikegna gougovu eigna kedana mai i Ijip. Ma na haidudia, e vitu hangavulu lima na tinoni. 15 Gi a Jekob ke vano mono i Ijip. Mi imanea duagna ara dathegna mane gougovu kena thehe ngengeni. 16 Sethe na vinogha leghugna iangeni, kori vido mara i Israel kena taveti au i Ijip, imarea kena hatira na huludia mena vano gilura i Sekem, kori na luma ke volia a Ebraham tadia ara dathegna mane a Hemo.
17 “Kori vido na maghavu a God keda eia na hava ke taluhaghorea vania Ebraham ke gharani mai ghohi, na nida na komi tinoni ighita mara Israel kena mono i Ijip ke sethe puala. 18 Gi sina king tavogha ke vunaghi pungusia Ijip. Imanea ke boi adoa a Josep ma na komi fata ke eia i hau. 19 Imanea ke pilaunira ara hutuda me vaparara puala. Imanea ke hurura eigna kedana sonira kori bea na komi meomeo mane.
20 “Kori vido iangeni a Moses ke havi mai. Imanea na gari meomeo ke ulaghagna puala. A idogna ma tamagna koro reireghia kori vathedia nabagna e tolu na vula. 21 Kori vido koro boi tangomana rodia na poloagna, iroira koro boa aua i kosi, ma a dathegna vaivine na king ke pada me kalitia vaghagna a pukuni dathegna. 22 Mara i Ijip kena velepuhia imanea na komi fata kena thaothadoghagna. Imanea na mane thaothadogha kori haghore ma na komi fata ke eia ke toke puala.
23 “Sina dani, kori vido a Moses ke rua tutughu kasa na vinoghagna, imanea ke magnahaghinia keda reghira nigna na komi tinoni, mara i Israel. 24 Kori vido ke vano, imanea ke reghia sina manegna Ijip ke tupi diadikala sina manegna Israel. Gi a Moses ke hathea na manegna Israel me tughu tabirua na hahi ke eia na manegna Ijip me vathehea. 25 A Moses ke toatogha nigna na komi tinoni kedana adoa a God ke vahia imanea eigna keda vamamaluhara, keana imarea kena boi thaothadoghagna.
26 “Sina dani leghugna iangeni a Moses ke reghira e rua na manegna Israel koro rihu. Imanea ke hatia na hetagna eigna keda vasotora me velera, ‘Romara! Roghamu eimiu i Israel vamua. Ehava gi oro rihu?’
27 “Keana na mane ke turughua na rihu ke hovu aua a Moses me veleagna, ‘Ahai ke velegho ighoe vaghagna na vunaghi bali fateghami na? 28 Ehava? O haga vatheheu vaghagna ko vathehea sina manegna i Ijip ignotha?’ 29 Leghugna ke rongovia na haghore iaani, a Moses ke ghogho au i Ijip me vano mono i Midian. Kori vido ke mono ngengeni a Moses ke taulaghi me havi e rua na dathegna mane.
30 “Leghugna e rua tutughu na vinogha, sina enjel ke tate vania a Moses kori vido ke mono kori meleha ke gou hilighagna na suasupa i Sinai. Na enjel ke tate mai kori na ghai iso ke beubethu. 31 Moses ke reghia na ghai ke beubethu me vere nigna puala. Me huju vano itagna eigna keda reghi tokea. Gi a Lod God ke velea, 32 ‘Inau nidia a God ara hutumu, a God nidia Ebraham, Aisak, ma Jekob.’ Moses ke mataghugna puala me aiariri. Imanea ke mataghu nigna na doroviagna na ghai iso ke beubethu. 33 Gi a God ke veleagna, ‘O hatia aua nimua na sadol kori naemu, eigna ighoe ko sokara kori thepa ke tabu. 34 Inau ku reghia ghohi mara Ijip kena vaparara puala nigua na komi tinoni mu rongovia nidia na tangi. Na vunegna iangeni, inau ku horu mai bali vamamaluhara. Ikeagaieni inau kuda vetulagho tabiru i Ijip.’ ”
35 Gi a Stiven ke velea mua, “A God ke vetula tabirua i Ijip a Moses, iangeni na mane na komi tinonidia i Israel kena siriuhaghinia i hau, kori vido kena velea, ‘Ahai ke velegho ighoe vaghagna na vunaghi bali fateghami na?’ Kari a God ke vetula imanea eigna keda vunaghi pungusira me vamamaluhara. Ma na enjel ke tate vania a Moses kori na ghai iso, imanea ke hathea a Moses kori eiagna. 36 Ma Moses ke batura au mara Israel i Ijip. Imanea ke eia na komi reghithehe ke sethe i Ijip, kori Tahi ke Mela, mi kori meleha ke gou koragna e rua tutughu na vinogha.
37 “Iaani a Moses, na mane ke velera mara Israel, ‘A God keda vahi aua sikei profet vaghagu inau itadia nimiu na komi tinoni.’ 38 Ma Moses ke mono duadia ara hutuda kori vido kena mono kori meleha ke gou. Imanea ke titionoa tadia ara hutuda na komi fata ke titiono vania na enjel kori suasupa Sainai. A God ke kidi titionoa tagna a Moses na komi haghore i havi. Gi a Moses ke heghita ighita.
39 “Keana ara hutuda kena bosi sasaa na leghuagna a Moses mena magnahaghinia kedana tabiru i Ijip. 40 Kori vido a Moses ke talu mono mua kori suasupa, imarea kena veleagna a Eron, ‘O agutu vanighami kekeha ngunguju bali batughita! Moses ke batughita au i Ijip, kari iti boi adoa na hava ke pada imanea.’ 41 Kori vido iangeni imarea kena agutua na ngunguju ke vaghagna na kau mena havughaghi itagna. Mi marea kena eia na vangahaidu hutu bali totogo tagna na ngunguju kena agutua ghehedia. 42 Na vunegna iangeni a God ke taveti sanira me lubatira eigna kedana maimanihihia na aho, na vula ma na komi vaitughu. Iaani ke mono tagna na komi Rioriso ke Tabu kena risoa mara na profet:
‘Ighamu na komi tinonidia Israel, koragna e rua tutughu na vinogha ighamu koti mono kori meleha ke gou,
ighamu koti boi havughaghi tagua inau.
43 Teo. Ighamu koti oha duamiu na vathe tapole ke tabu ke mono na ghod Molek*“Molek” Molek na vaitughu kati kiloagna a Vinas. Maradia e rua na meleha i Kenan mi Fonisia kena maimanihihia. ikoragna,
moti hatia mua na ngungujugna na ghod vaitughu, Refan“Refan” Refan na vaitughu kati kiloagna a Satun. Mara i Ijip kena maimanihihia..
Ighamu koti agutua na komi ngunguju iraani eigna kotida maimanihihira.
Na vunegna iangeni, inau kuda vetulaghamu vano tagna ke hau sethevugna vano i Babilon.’ ”
44 Stiven ke velea mua, “Kori vido ara hutuda kena mono kori na meleha ke gou, imarea kena hulungia na vathe tapole ke tabu kena maimanihihia a God ikoragna. A God ke veleagna a Moses eigna keda agutua na vathe tapole iangeni, mi marea kena agutua leghuagna na totoghalegna a God ke tatelia vania a Moses. 45 Leghugna iangeni, kori vido a Josua ke batura, ara hutuda kena hatia na vidoi thepa a God ke gigi aura na komi tinoni itagna. Kori vido kena vano kori meleha iangeni, imarea kena talu hatia duadia mua na vathe tapole ke hera ara hutudia. Kori na vathe tapole iangeni ara hutuda kena maimanihihia a God me ghieghilei jufu mai na maghavugna a King Deved. 46 Deved ke vatotogoa a God me kaea eigna keda agutua na Vathe ke Tabu vania imanea, na God nigna a Jekob. 47 Kari a Solomon, a dathegna a Deved, ke agutua na Vathe ke Tabu vania a God.
48 “Keana a God ke haluhadi puala me boi mono koragna na komi vathe kena agutua na komi tinoni. Sina profet ke risoa na komi haghore iraani a God ke velea, 49 ‘I popo na pukuni sapegu, mi thepa na bali tatapagna na naegu. Na thagi vathe ke hava kotida agutu vaniu na? E vahothahaghinighamu na agutuagna sa vido bali mamatho nigua itagna. 50 Eigna inau ku agutua na komi fata gougovu.’
51 Stiven ke talu titiono mua me velera, “Pono puala na ulumiu! Na hehemiu ke vaghagna na komi tinoni bongihehe moti boi magnahaghinia na leghuagna na haghoregna God. Ighamu koti sokara pungusia hahali na Tarunga ke Tabu vaghagna vamua kena eia ara hutumiu i hau. 52 Ehava? E mono sikei profet i hau ara hutumiu kena boi vapara? Imarea kena vathehera na komi profet kena titiono eigna na maigna sina tinoni ke pukuni jino kori matagna a God. Imanea a Vahavi koti peroa moti vathehea. 53 Toke ighamu kotida hatia ghohi na komi vetula nigna God tadia na komi enjel, ighamu koti boi leghua vamua!”
Imarea kena Piri Vathehea a Stiven
54 Kori vido mara kena nagho tadia mara Jiu kena rongovia nigna na titiono a Stiven, imarea kena dikatadia puala mena gigiria na keidia. 55 Keana na Tarunga ke Tabu ke vonungia a Stiven. Imanea ke tada hadi i popo me reghia na siladagna God, me reghia mua a Jisas ke sokara kori madothogna. 56 Stiven ke veleragna, “Inau ku reghia na hughuta i popo ke hangavi ma na Dathei Tinoni“Dathei Tinoni” Reghia kori Diksonari ke sokara kori madothogna a God!” 57 Kori vido iangeni imarea kena ponotia na kulidia kori limadia mena ghuu heta. Gi ena raghe vano tagna a Stiven mena thotia. 58 Imarea kena sarakia aua kosigna na meleha i Jerusalem mena turughu piri vathehea. Mara kena piapilau eigna a Stiven kena aua nidia na oopo mena bora kori naegna sina mane mathangani, na ahagna a Sol.
59 Kori vido kena piria, a Stiven ke tarai vaghagna iaani, “Lod Jisas, ko hati atua na tarungagu itamua.” 60 Gi e torongaghi tuturu horu kori thepa me ghuu heta, “Lod, o talutavogha na fata ke dika iaani kena eia!” Imanea ke velea iaani gi e thehe.

*7:43 “Molek” Molek na vaitughu kati kiloagna a Vinas. Maradia e rua na meleha i Kenan mi Fonisia kena maimanihihia.

7:43 “Refan” Refan na vaitughu kati kiloagna a Satun. Mara i Ijip kena maimanihihia.

7:56 “Dathei Tinoni” Reghia kori Diksonari