19
Kunum Waneng Kulu Kolew Kolew Kemin em Weng te.
Yangesomelei, i Galili aneng iti kolewsomi, Yoldan bang dikeko, ok mali Sudia aneng fian kalo unsiliw kale. Unbiliwi, kunum waneng banban i yenggelew teliwi, e wakamin kal wanin kawtiw banso banso kilelyemeko, wokminoyemse kale.
Wokminyembelei, mali Falisi kunum mak telesomi, Yesus elo kiskis weng mak bokoko, dakalalomeliw: ‘Kunum mak ki keko, akalem ibolow kuw gelewsomi, akalem kalel buulo sak koumoke ye?”, dangsiliw kale. Dangiwi, e yan weng bokoyemomele: “Yu Sunbin-Got em fut tem beem weng teing bokoko, ateminba kekabiliw sako? Sua kel mesesem kilkese ding kabalak e, Sunbin-Got e kunum kelew, waneng keum duku koyemko,* Talfut Kese 1:27; 5:2 bokolomele:
‘Kunum kumel i ikalem auk kumel so aliwol kumel so koyem uneko, ikalem kalel kumel so teinsomeliwi, i kal anggil makmak kekabiliw te.’,
angse kale.* Talfut Kese 2:24; Efesus 5:31 Angse kasike, kunum so waneng so i debele debele keliw tewe, kais yemkal bi kal anggil makmak kuw kekabiliw te. Sunbin-Got e kanelewse kasike, kawtiw yu kanelom alwol keleweko, yemkal biilo iti okiyem kemokoliw te!”, yangse kale. Yangei, isik bokolewomeliw: “Kate Moses e bokoyemomele:
‘Nimin kunum ite mak ikalem kalel kumel ilo koyemomin ibolow keliw tewe, i koyemkemin fut anung mak bosomi, ilo dukayemboliwka! Duyemsomi, fein, ilo koyem keyemoliwka!’,
angse kale.”, dangsiliw kale.* Sawa Weng 24:1-4; Matyu 5:31 Dangiwi, Yesus e yan weng bokoyemomele: “Kilkese ding kabalak e, Sunbin-Got e ‘Kanelina!’ anginba kese kate, yukalem ibolow fukunin kau beem dulum elote esik weng be Moses elo dangse kale. Yangse kate ne yulo fein weng mak bokoyemite: Mak kunum mak em osow kelinba kebu waneng buulo kulu koumsomi, nanew waneng mak kule tewe, kanekabe kunum be osow kukuw kebe kasike, e sen so te.”, yangse kale.* Matyu 5:32; 1 Kolin 7:10-11 10 Yangei, Yesus em gelewkabiliw kunum i akalem yange weng be kilisomi, bokolewomeliw: “Yakai! Keko kasike, kunum nu fon kunum kesomi, waneng mak nam kulamuw tewe, nu ken kuw bokoluw te!”, dangsiliw kale. 11 Dangsiliw* 19:11 Sua e, Sunbin-Got e kunum waneng alik alik ilo bokoyemomele: “Yu debele debele kesomi, kawin fe abiil fe angom be alik alik gekoliwka!” (Talfut Kese 1:28), yangse kasike. Sawa weng beem dulum elote Suda kunum waneng i bokolomeliw: “Be Sunbin-Got em mikmik sawa bakate!”, angenkabiliw te. kate, Yesus e yan weng bokoyemomele: “Feinka! Sunbin-Got e angin fong gel kuw kitil duyemei, i nem kukuyemin weng kaleem mongom be kal kelokoliw te. Yu kilele kililina! 12 Mali kunum im auk dukulu ding dim bakate, i wakamin so kesiliw kasike, im tanbel keliw ding dim kabalak e, i ki keko, debele debele kemin ibolow e banim kekabiliw te. Keko beli, kawtiw i mali kunum mak im awkolow wolyemiwi, ikati waneng kulomin ibolow banim kekabiliw te. Kate mali kunum i abiil tikin em gawman ding dim beem dulum ibolow fukunin fian kuw kelewsiliw kasike, ikati waneng mak kulinba kekabiliw te. Ibolow tem fukalel biliw kawtiw yutaka! Yu weng kale kilele kililoliwka!”, yangse kale.
Aul ilo Yesus em Mit Yemde Teleiw em Sang te.
13 Yangeko beli, mali kawtiw mak ikalem aul biilo Yesus em mit mewso yemde teleko, bokolewomeliw: “Ku Sunbin-Got eso weng bokoko, kom teing e num aul kaliim dim dukuko, bamki duyema!” dangsiliw kale. Dangiwi, Yesus em gelewkabiliw kunum i biim kaneliw be ibolow keyeminba kesomi, “Be ayem te! Kika!”, yangsiliw kale. 14 Yangiwi, Yesus e ilo bokoyemomele: “Yu kanelom kanemokoliw te! Aul bi nem mit mewso yemde teloliwka! Nimtew angom? Mali aul gel ikatetew keliw kawtiw ite kuw abiil tikin em gawman ding dim kalo fein unokoliw kasike.”, yangse kale.* Matyu 18:2-3 15 Yangeko, em teing im dim dukuko, bamki duyemse kale. Duyemeko, aneng ka iti kolewko, unse kale.
Emso On Kisol so Kunum em Sang te.
16 Beli, mak kunum mak Yesus em mit mewso teleko, elo dakalalomele: “Kukuyemin kunum kutaka! Ne nono ken kukuw mak kesom ete, sunsun kuw bin finik be kuloki a?”, dangse kale. 17 Dangei, Yesus e yan weng bokolewomele: “Ku nimtew angom ete nelo ken kukuw beem mongom dakalakabelew a? Sunbin-Got ete kuw kukuw ken so beem mongom kayak ete te! Ku Sunbin-Got em Moses elo dulewse kukuyemin weng bete kuw gelewew tewe, finik so sunsun bin kulukolew te.”, dangse kale.* Kunum Ayem 18:5; Iluk 10:28 18 Dangei, kunum be iti dakalalomele: “Nono em kukuyemin weng ete nangew a?”, dangei, Yesus e bokolewomele:
“Yu kanelom kawtiw ilo sak yemokoliw te!
Yu kanelom osow kemokoliw te!
Yu kanelom yakut kemokoliw te!
Mali kawtiw mak yulo dakalaliw tewe, yu kanelom dasuw weng bakayem bokoliw te!* Aneng Kolew 20:12-16; Sawa Weng 5:16-20
19 Kauk kumel so kaliwol kumel so biim afak kel bomi, wangweng keyemboliwka!
Yukalem ibolow fian kelewkabiliw bakate iti yom mewso biliw kawtiw mali ilo akati ibolow fian dukayemboliwka!”,
dangse kale.* Aneng Kolew 20:12-16; Kunum Ayem 19:18 20 Dangei, e yan weng bokolewomele: “Diwkuw diwkuw ne kukuyemin weng be alik gelewkabi kate, nalem sawa weng ete ne sukum kebi yake?”, dangse kale. 21 Dangei, Yesus e weng be kiliko, kunum beelo yan weng bokolewomele: “Kukalem ete ‘Ne fein ati kiol kuw kunum kelo yo!’, angew tewe, kame kom mesesem on kisol alik be wensomi, alik alik be em banim kawtiw ilo amen amen keyemolewka! Keyemew tewe, sow e, yu abiil tikin em on kisol fein kulokolew te. Kaneleweko, ku nelo nenggelolewka!”, dangse kale. 22 Dangei, em so kunum be Yesus em dange weng be kiliko, akalem on kisol banban beelo fukuneko, ibolow tiaktiak kesomi, ilum fian keko, unse kale.
23 Unei, Yesus e akalem gelewkabiliw kunum biilo bokoyemomele: “Yu kilele kililoliwka! Tum win on kisol so kunum i ‘Nu abiil tikin em gawman ding dim kalo uneyemoka!’, angiw tewe, i unomin bukeloliwka! 24 Feinka! Kamel samal fian sel e ilim benemin sil tem be unomin bukekabe kate, on kisol so kunum mak e abiil tikin em gawman dim elo unomin e kakunin fian kesomi, bukelomeka!”, yangse kale. 25 Yangei, akalem gelewkabiliw kunum bi em yange weng be kiliko, yol angeko, dakalalomeliw: “Ibo! Kate kante sunsun finik be kuluko, diwkuw diwkuw boke a?”, dangsiliw kale. 26 Dangiwi, e ilo kiin doung yetemsomelei, ilo yan weng bokoyemomele: “Kunum waneng im kitil e fong gel kasike, imikel ki keko, nam keliw te. Kate, Sunbin-Got em kitil e fian kebe kasike, alik alik eisneng mak e ki ke kemoke te.”, yangse kale.* Sow 42:2
Aluwbamin em Yan Ken Kulamin em Sang te.
27 Yangei, Fita e elo bokolewomele: “Kamok kutaka! Nu nukalem mesesem eisneng alik alik be koleweko, kulo kenggelewkabuluw kasike, nu nono yan ete kulokoluw a?”, dangse kale. 28 Dangei, Yesus e akalem gelewkabiliw kunum biilo yan weng bokoyemomele: “Ne fein weng yulo bokoyemi te! Sow em toloke ding dim kabalak e, Sunbin-Got e kawin dim kale so, kaleem alik alik eisneng beso, makuw kikis keloke te. Beem ding dim bakate, Kawtiw Aul ne wiin fian kulusomi, kamok keko, auk so kitil so teinkemin ayem dim kel teinoki te. Teinii, yukati kalun kel teinkemin abin ayem beem dim teinsomi, Isalael kunum waneng im kalun kel kunum mongom im kak kunum kesomi, ilo diweko, yan duyemokoliw te.* Matyu 25:31; Iluk 22:30; Fitew Dase 3:21 29 Duyemiwi, nimin kunum waneng ite mak nem ibolow fukunin gelewko, akalem am o, awkunum o, waneng aul o, alew o, auk o, muluwel o, musun o, alik alik bi koyemiw tewe, i atin kuw fian fian mak so kulusomi, sunsun bin finik so kuluko, diwkuw diwkuw bokoliw te. 30 Yu kilelbi boliwka! Mali kame wiin so keliw kawtiw i sow em toloke ding dim e, wiin banim baluw kawtiw kelokoliw kate, kame em ding dim kale, mali wiin banim baluw kebiliw kawtiw i sow em ding dim e, wiin fian so kawtiw kelokoliw te.* Matyu 20:16; Iluk 13:30

*19:4: Talfut Kese 1:27; 5:2

*19:5: Talfut Kese 2:24; Efesus 5:31

*19:7: Sawa Weng 24:1-4; Matyu 5:31

*19:9: Matyu 5:32; 1 Kolin 7:10-11

*19:11: 19:11 Sua e, Sunbin-Got e kunum waneng alik alik ilo bokoyemomele: “Yu debele debele kesomi, kawin fe abiil fe angom be alik alik gekoliwka!” (Talfut Kese 1:28), yangse kasike. Sawa weng beem dulum elote Suda kunum waneng i bokolomeliw: “Be Sunbin-Got em mikmik sawa bakate!”, angenkabiliw te.

*19:14: Matyu 18:2-3

*19:17: Kunum Ayem 18:5; Iluk 10:28

*19:18: Aneng Kolew 20:12-16; Sawa Weng 5:16-20

*19:19: Aneng Kolew 20:12-16; Kunum Ayem 19:18

*19:26: Sow 42:2

*19:28: Matyu 25:31; Iluk 22:30; Fitew Dase 3:21

*19:30: Matyu 20:16; Iluk 13:30