12
Wain Ais Dem Musun em Fakam Weng te.
Yangesomelei, im am yol ka biliw ding dim bakate, Yesus e alik alik ka biliw kawtiw ilo akalem dulum elote fakam weng mak bokoyemomele:
“Musun sen kayak kunum mak e wain musun bilal mak kaise te. Kaisomelei, e wati mak fokosomi, musun be falal amol ke kolewsomi, wain dem kuluko, ok dubelet keleweko, dem emikel ok emikel amen kelewbe kawin mak dikeko, fe e, mali musun atemin kunum mak im am tiak mak gese te. Gesomelei, musun be kunum mali mak elo atebin kunum im teing dim elo koyemsomi, aneng be koleweko, singam aneng mak elo unse te.
* Aisaya 5:1-2 Keko beli, wain em dem gilase ding dim kabalak e, e akalem weng afak kunum mak akalem musun dim elo dabalalei, e teleko, atebin kunum biilo bokoyemomele: ‘Musun beem sen kayak e nelo namdalei, ne wain dem on kisol anung deim telbi te.’, yangse te. Yangei, atebin kunum i elo kuluko, an feiw kolewsomi, ‘Sak kuw una o!’, dangsiliw te. Dangiwi, musun sen kayak be akalem weng afak kunum beem kanese sang be kiliko, iti weng afak kunum mak dabalalei, e fein unse te. Unei, i elo kuluko, kak dim an feiw kolewsomi, weng mileweko, wa kuw kelewsiliw te.
Kelewsomeliwi, musun kayak be iti kunum mak dabalalei, e unei, i elo asiliw te. Asomeliwi, Kamok be mali weng afak kunum banban mak yamdalei, i fein unsiliw kate, musun yetebiliw kunum bi mali ilo sak yen feiw koyemsomi, mali ilo yeniwi, i kuansiliw te.
Keko beli, musun kayak be akalem weng afak kunum alik alik ilo yemdalei, i unsiliw kate, makmak kunum mak ete kuw eso bise te. Kunum be akalem ibolow fian dulewkabe min bete te. E ibolow fukunomele: “Nakalem kunum aul bakate dabalalii, e unei, i elo atebomi, em afak elo angeko, em weng gelewokoliw te!’, angse kasike, e elo dabalalei, min be fein unse te. Unei, musun atebin kunum bi ikalem weng bokolew bokolew kelomeliw: ‘Fein! Kame talaka! Talbe kunum beem alew e kuanei, min besik em abin kuloke te. Kasike, nu elo aluw tewe, nusik wain musun kale atin kuw kululokoluw te!’, ange ange kesiliw te. Kesomi, i fein min beelo aliwi, e kuanei, i elo kuluko, musun em sin elo kolewsiliw te.* Kibulu 13:12
Kame, alik alik yu nimtew ibolow fukuniwete: Wain musun sen kayak be nono keyemoke a? Feinka! E teleko, alik alik biilo yenei, i kuanokoliw te. Kuaniwi, wain musun kale, nanew atebin kunum ilo duyemoke te.”, yangse kale.* 12:9 Wain musun be Isalael kawtiw im kiskiw em mongom te. Atebin kunum wa kukuw so kunum bi Isalael kawtiw im kak yetebiliw kunum im mongom ite te. Musun kayak be Sunbin-Got em mongom ete te. Mali musun kayak em weng afak kebiliw kunum i Sunbin-Got em bontem dim bakamin kunum im mongom ite te. Musun kayak beem min em mongom e Yesus ete kuw te.
10 Yangeko, iti akalem dulum elote fakam weng mak bokoyemomele: “Nimtew angom ete Sunbin-Got em fut tem kale bokolomele 12:10 Sim Fut 118:22 Fakam weng kale Gilik im weng sin so, Kibulu em weng sin so, kawtiw i tum kuluko, am gebiliw em sang bokoko, fut tem bosiliw kale.:
‘Mali kawtiw mak i am gebomeliwi, am kun mak diw atemiwete: ‘Kale beit nam te!’, angeko, kolewsiliw kate,
am beem kamok keko, am kayak kunum be am kun be atemete: ‘Am kun ilkul kun kitil te!’, angeko, elo kaiw kun mutuk mo kolewse kale. 12:10 Am kun ilkul beem mongom e Yesus ete te. Am gebiliw am beem sen kayak e Sunbin-Got ete te. * Sim Fut 118:22-23
11 Besike, Kamok Fian ete kelewsomelei,
kunum waneng nukal atemeko, ‘Yakai! Kitil eisneng kai o!’, angbuluw kasike.’,
angse kate, yu fut tem be teing bokolinba kebiliw sako?”, yangse kale. 12 Yangei, Sunbin-Got em kukuyemin weng kalem aulewko, kukuyemkabiliw kunum so, Sunbin-Got em am yol em kunum ayem sel so, beem angin iso, alik alik i Yesus em kiskiw weng be kiliko, “Em yangse weng be num dulum em sen ete yange kae!”, angeko, Yesus elo alomin deiw feinsiliw kate, i kunum waneng im awan fingansiliw kale. Fingansiliw kasike, i elo sak koleweko, unsiliw kale.
Dasuw Kawtiw im Yesus elo Dakalasiliw em Sang te.
13 Kaneko beli, Sunbin-Got em kukuyemin weng kalem aulewko, kukuyemkabiliw kunum so, Sunbin-Got em am yol em kunum ayem sel so, beem angin iso, kak kunum alik alik bi mali Falisi kunum so, mali emisik kamok fian Kelot em angin iso, mali kunum biilo yemdeko, weng mak bokoyemeliw: “Yu uneko, Yesus elo abil tem dalomin weng mak bokolewoliwka! Kaneliw tewe, nu elo akalem yan weng beem dulum elote gelewemokoluw te!”, yangsiliw kale.
Yangiwi, i fein Yesus em mit mewso uneko,* Mak 3:6 14 elo dakalalomeliw: “Kukuyemin kunum kutaka! Nu kal keluwete: Ku kunum waneng ilo fein weng kuw kukuyemsomi, bakayembelew kunum kute te! Ku kawtiw wiin banim akal, wiin so kunum waneng akal, alik alik kawtiw ilo diwkuw diwkuw fein weng kuw bakayembomelewi, Sunbin-Got em fein deiw kukuyemkakawkabelew kunum kute te. Kasike kame, ku kom ibolow fukunin be nulo bokoyema! Nu Ulom em emisik kamok fian em sawa weng geleweko, elo on kisol anung mak dukalewuw tewe, nu ken kukuw kelokoliw sako? Beni ba? 15 Ku nulo kilele bokoyema! Nu kisol be ki ke wenokoluw sako? Bani ba?’, kangeko, dakalaluw te.”, dangsiliw kale. Dangiwi, Yesus e ikalem dasuw ibolow fukunin be atemeko, kal kelete: ‘I funum funum kenembiliw kai!’, angse kasike, e ilo bokoyemomele: “Fimdi famde kunum yutaka! Nimtew angom ete yu nelo dasuw kenemeko, kiskis konem kebiliw a? Yu uneko, tum win on kisol mak de teleko, kalenemina!”, yangse kale. 16 Yangei, i uneko, tum win mak de talsiliw kale. De teliwi, Yesus e ilo dakalalomele: “Yu tum win beem kiskiw dukusiliw be atemeko, kanem kiskiw so, wiin so be fut tem boliwi, yu nelo bokonemina!”, yangse kale. Yangei, i yan weng bokolewomeliw: “Ulom em emisik kamok fian etaka!”, dangsiliw kale. 17 Dangiwi, e ilo bokoyemomele: “Kasike, Ulom em emisik kamok fian kebe kamok beelo akalem eisneng be dukalewboliwka! Kate, Sunbin-Got elo akalem eisneng bakati dukalewboliwka!”, yangse kale. Yangei, i em yange weng be kiliko, anggil yol fian kesiliw kale.* Ulom 13:7
Satyusi Kunum im Dakalasiliw em Sang te.
18 Beli, ‘Kuansiliw kawtiw i finik so keko, nam teiniw te!’, angbiliw mali Satyusi kawtiw i teleko, Yesus elo funum weng mak bokolewomeliw:* Kalan Kunum 23:8 19 “Kukuyemin kunum kutaka! Moses e nulo kukuyemin weng mak bokoyemomele:
‘Kunum mak e aul banim keko, kuanei, kuanse kunum beem awkunum e kalun buum kalun kayak kebe kasike, e ulo kuloka! Kulei, yemkal i aul mak dukuliw tewe, aul be kuanse kunum beem aul keloke te.’,
yangse kale.
* Sawa Weng 25:5 20 Kame, ku sang mak kilila! Kunum ben kel yangmel mak alenaliw kale. Emisik e waneng mak kuluse kate, aul banim keko, kuanse kale. 21 Kuanei, auk teben e kalun buulo kuluse kate, akati aul banim keko, kuanse kale. Kuanei, yemamas akati iti beemdiw kese kale. 22 Kelei, ben kel kunum bi alik alik i kalun bu kulusiliw kate, i aul banim keko, kuaniwi, dow so banim kesomi, kuansiliw kale. Fe e, waneng bukati kuansu kale.
23 Kame, kuankemin kunum waneng im iti yemkalfolokoliw ding dim kabalak e, waneng bu kanem kalel keloku ye? Nimtew angom? Kunum ben kel yangmel alik alik bi ulo kulusiliw kasike.”, dangeko, funum weng dangsiliw kale. 24 Dangiwi, Yesus e ilo bokoyemomele: “Ibolow so benesiliw kunum yutaka! Feinka! Yu Sunbin-Got em fut weng bokose kayak e, Sunbin-Got em kitil e, yu atin kuw akokow kebiliw te! 25 Sunbin-Got em kawtiw ilo yemkalfoloke ding dim kabalak e, kawtiw i nam kunum waneng kule kule keliw te. Nimtew angom? I Sunbin-Got akalem yemdakamin finik atew kelokoliw kasike. 26 Yu kilele ibolow fukunina! Yu Sunbin-Got em fut ayem tem be teing bokoko, kilele atemoliwka! Moses esik nulo kukuyemomele: Kunum waneng i kuankabiliw kate, i iti fomkamin dim kel baba teinokoliw te. Nimtew angom? Ais teinbin mak beem weing kainse kate, banim kelinba kele ding dim kabalak e, Sunbin-Got e Moses elo bokolewomele: ‘Ne Abalakam so, Aisak so, Sekow so, yelimel biim Sunbin-Got nete te!’, dangse kale.* Aneng Kolew 3:2,6 27 Yu atin kuw ibolow kau angakabiliw kawtiw yute te! Yu kilele ibolow fukunina! Sunbin-Got e kuansiliw kawtiw im Sunbin-Got bate! Kate, e finik so biliw kunum waneng im Sunbin-Got ete te!”, yangse kale.
Sunbin-Got em Emisik Sawa Weng te.
28 Yangei, beem ding dim bakate, Sunbin-Got em kukuyemin weng aulewko, kukuyemkabe kunum mak e Satyusi so, Yesus so, biim tekemin weng bokolew bokolew kesiliw be kili yetemeko, “Yesus e ken kiol kuw yan weng bokoyeme kai!”, angse kasike, e elo dakalalomele: “Kukuyemin kunum kutaka! Nalem Sunbin-Got em sawa mak e mali ilo bakileweko, emisik sawa kebe ya?”, dangse kale.* Iluk 10:25-28 29 Dangei, Yesus e yan weng bokolewomele: “Emisik sawa weng be kanekote:
‘Isalael kunum waneng yu kililina!
Sunbin-Got ete Kamokim Fian ete te.
Num Kamokim be makmak ete kuw te.* Sawa Weng 6:4-5
30 Kukalem Sunbin-Got Kamok Fian elo ibolow mutuk fian dulewboliwka!
Kukalem finik e, ibolow e, fukunin e, kitil e alik alik be bongguko, Sunbin-Got em dim kuw fewtoko, kolew bolewka!’
31 Sawa mak e kaleem atin kuw fian beemdiw te.
‘Kukalem ibolow mutuk fian e kukalem dim bikembe beemdiw, yom mewso biliw kawtiw mali ikati ibolow mutuk fian kukuyem kemolewka!’
Feinka! Alew sawa beemdiw makso mak banim te.”, dangse kale.* Kunum Ayem 19:18 32 Dangei, Sunbin-Got em kukuyemin weng aulewko, kukuyemkabe kunum be yan weng bokolewomele: “Kukuyemin kunum kutaka! Ku ken weng kuw bokolew te! Feinka! Makmak Sunbin-Got ete kuw te. Nanew Sunbin-Got akal banim te. 33 Keko beli, nu Sunbin-Got beelo ibolow mutuk fian dulewboluwka! Nukalem finik e, ibolow fukunin e, kitil e alik alik be bongguko, Sunbin-Got em dim kuw fewtokoko, kolewboluwka! Bomeluwi, nu mali kawtiw ilo akal ibolow mutuk fian kukuyem kemoluwka! Kanebe kukuw be, Sunbin-Got em am yol dim mesesem eisneng aik ayem dim dukuko, elo dulewko, ‘Weso! Seyo!’, angakabuluw kukuw be atin kuw bakilewkabe te.”, dangse kale.* Sawa Weng 4:35; 1 Samuel 15:22; Osea 6:6 34 Dangei, Yesus e em dangse weng be kiliko, “Ibolow tem kal so weng mak dukunembe kai!”, angeko, bokolewomele: “Mewso kuw ku Sunbin-Got em gawman dim be atemeko, kalo fein unokolew te!”, dangse kale.
Dangei, mali kawtiw alik alik bi fingansomi, elo dakalamin makso mak dakalalinba kesiliw kale.
Mesaya e kante sa?
35 Beli, Yesus e Sunbin-Got em am yol em aneng kawtem ka biliw kunum waneng ilo kukuyemeko, bokoyemomele: “Nimtew angom ete Sunbin-Got em kukuyemin weng kalem aulewko, kukuyemkabiliw kunum i bokolomeliw: ‘Mesaya e sua kel alenale emisik kamok fian Debit em mulkis ete te!’, angbiliw a? 36 Debit akalem ete Sunbin-Finik so gekeko, bokolomele:
‘Sunbin-Got Kamok Fian e nem Kamok Fian elo bokolewomele:
‘Ku nem yuk teing kitil so dim kel teineko,
ding fensomelewi, ne kom maka ilo yemdalii, i teleko,
atin kuw kom kitil afak kel teinokoliw te.’,
nangse kai!’,
angse kale. Kame, yu ibolow fukuniwete: Nimtew angom ete e angse weng be bokose ya?* Sim Fut 110:1 37 Feinka! Sim Fut tem kale kel, kunum mongom Debit e Mesaya elo ‘Nem Kamok Fian’, dangse kasike, Mesaya esik nimtew angom ete ‘Debit em mulkis te!’, dangbiliw a?”, yangse kale. Yangei, ka biliw kawtiw banban i Yesus em kukuyemse weng be kiliko, wosulomin kuw kesiliw kale.
Wiin so Kunum im Kukuw wa Kaim Dim Dayemse em Sang te.
38 Beli, Yesus e ka biliw kawtiw ilo bokoyemomele: “Yu kilelbi boliwka! Sunbin-Got em kukuyemin weng kalem aulewko, kukuyemkabiliw kunum i ilim ken ati kuw minggiko, kawtiw im wensankabiliw dim elo uneko, mali im kiin dim kakabomeliw kasike, i ilo yetemeko, ‘Yu biliw yako!’, yangbomeliwi, i beem mongom ete ikalem ibolow kuw kekabiliw te. 39 Keko beli, i nukalem wensankabuluw am kawtem uneko, emisik tein kekabiliw abin kuluomin ibolow kekabiliw te. Beemdiw, wanin dawol ding dim e, i teleko, emisik kunum em tein kemin dim kel teinkabiliw te. 40 I mali kalun waneng biim dulum elo ‘Im mesesem mesesem eisneng be kuluyemumo!’, angeko, dasuw keyemsomi, ilo kal ilum fian sel duyemkabiliw te. Feinka! I kal dim ete kuw Sunbin-Got eso diwkuw diwkuw bokolewkabiliw te.
Yu kililina! Sunbin-Got em diwyemoke ding dim e, kukuw wa wa so kunum bi kal ilum fian mak kulokoliw te!”, yangse kale.
Sunbin-Got elo Mesesem Sak Dukalewbin em Weng te.
41 Yangeko, beem ding dim bakate, Yesus e Sunbin-Got em am yol em tum win on kisol dukukabiliw dim beem dim mewso teineko, ka biliw kawtiw im on kisol dulewbabiliw be kiin doung keyemse kale. Kiin doung keyemsomelei, em so kawtiw banban i on kisol banso dukukebiliwi, e yetemse kale. 42 Yetemeko, beem ding dim bakate, em banim waneng kalun mak tum win fong gel alew kuw de teleko, dukukebiliw tem ka kel dukusu kale. Tum win fong gel em fufu e feni kom alew emdiw ete te. 43 Dukului, Yesus e akalem gelewkabiliw kunum biilo gaayemei, i teliwi, e ilo bokoyemomele: “Feinka! Em banim waneng kalun bu tum win gelgel kuw dukulu kate, u on kisol so kawtiw im tum win fian kuw dukuliw kawtiw biilo atin kuw bakiyemkabu te.* 2 Kolin 8:12 44 Nimtew angom? Em so kawtiw bi on kisol banso aluwbiliw kate, anung gel makuw kuse kabalak da kembiliw te. Kate, em banim waneng kalun bu mesesem banim kesomi, ukalem tum win fong gel be alikum kuse kabalak dalu kasike.”, yangse kale.

*12:1: Aisaya 5:1-2

*12:8: Kibulu 13:12

*12:9: 12:9 Wain musun be Isalael kawtiw im kiskiw em mongom te. Atebin kunum wa kukuw so kunum bi Isalael kawtiw im kak yetebiliw kunum im mongom ite te. Musun kayak be Sunbin-Got em mongom ete te. Mali musun kayak em weng afak kebiliw kunum i Sunbin-Got em bontem dim bakamin kunum im mongom ite te. Musun kayak beem min em mongom e Yesus ete kuw te.

12:10: 12:10 Sim Fut 118:22 Fakam weng kale Gilik im weng sin so, Kibulu em weng sin so, kawtiw i tum kuluko, am gebiliw em sang bokoko, fut tem bosiliw kale.

12:10: 12:10 Am kun ilkul beem mongom e Yesus ete te. Am gebiliw am beem sen kayak e Sunbin-Got ete te.

*12:10: Sim Fut 118:22-23

*12:13: Mak 3:6

*12:17: Ulom 13:7

*12:18: Kalan Kunum 23:8

*12:19: Sawa Weng 25:5

*12:26: Aneng Kolew 3:2,6

*12:28: Iluk 10:25-28

*12:29: Sawa Weng 6:4-5

*12:31: Kunum Ayem 19:18

*12:33: Sawa Weng 4:35; 1 Samuel 15:22; Osea 6:6

*12:36: Sim Fut 110:1

*12:43: 2 Kolin 8:12