13
Bhalnabas bɛ nɛ Sɔl eezɛsɛaa étɛp bɛ neetɔ́ lwomel
1 Pɛ tɔ zɛɛga mendjaala Antiɔs ye nabɛ ɛ́ nɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb, nɛ bɛlyoel, ye nabɛ ɛ́: Bhaalnabhas, Simɛyɔŋ mot nagetaa nɛ din ɛ na «dhɔɔ mot» ɔ, Lusius mot dɛl ɛ Silɛn, Manaɛn sɔ ɛ Elood kana edhɔma, zɛnɔɔ Sɔl. Eghɛŋ tak, Elood ɛ nadi kɔk kɔ Ghalile. 2 Dhiiti dwoo, é ghɛŋ bɛ nadi tɔ mendjaala nɛ tɔ ɛtsi edee étɛp mendjaala ɛ, Sisim na Dɛɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Sɛ́ɛka mɛ Bhaalnabhas bɛ nɛ Sɔl, étɛp bɛ neekɛsa mɛsa mɛ mɛ nadjóo bɛ étɛp tak ɛ.» 3 É di'enek, bhis bɛ nazedjaala nɛ ɛtsi edee étɛp mendjaala ɛ, bɛ eezɛkɛl bɛ mɛmbɔ, bhii tak bɛ eezɛbet bɛ, bɛ tɔ́.
Bhalnabas bɛ nɛ Sɔl pɛ ghola Siipɛlɛ
4 Dáa Sisim na Dɛɛ nalwom bɛ ɛ, bɛ eezɛtɔ́ pɛ ɛboŋ Seleesi, pɛ bɛ nazɛni tɔ boo elɛɛd étɛp bɛ neetɔ́ pɛ ghola Siipɛlɛ. 5 Dáa bɛ na kum pɛ dɛl ɛ Salamin ɛ, bɛ eezɛni é goola mɛkpa ɛ Zɛɛb tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda. Bɛ nadi ɛ́ bɛ nɛ Zaŋ Malak étɛp nyɛ neegheekwyi-kwyee bɛ. 6 Bɛ naazɛkɛ kɔ pes ghola tak djas kɛkum pɛ dɛl ɛ Pafɔs. Penek bɛ eezɛboma nɛ dhiiti mot mɛsimba mɛ ɛlyeeb, din ɛ lɛ ɛ Baad-Yezu, mot dhaad mbyak eYuda nadi eke náá, nyɛ ɛ́ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb ɔ. 7 Nyɛ nadidi ɛ́ pɛ dáa kukuma dɛl, din ɛ lɛ ɛ Seedgyus Polus, nyɛ nadi ɛ́ mot ɛtselal. Wɔ gwaa mot tak zɛdjóo Bhaalnabhas bɛ nɛ Sɔl, etɛɛ náá, nyɛ nadi kwyɛl ɛgwak mɛkpa ɛ Zɛɛb. 8 Tin, tɔ dhaad mbyak eghɛlɛk, Elimas kwyɛl ɛ lɛ ɛ: «Mot mɛsimba mɛ ɛlyeeb». Nyɛ eezɛni é suu mɛso nɛ nɔɔ, nyɛ moo tin é saa náá, kukuma nàdum koŋ nɛ Zɛɛb. 9 Tin, Sɔl mot nabaadi é djóoaa Pɔl ɔ, moo tin «tɔɔɔ» nɛ Sisim na Dɛɛ, nyɛ eezɛgwyák nyɛ «kpɛɛɛ». 10 Bhii tak, nyɛ eezɛke náá: «Mot mɛkɔŋ nɛ embee esa, mɔɔ dim mot mɛkɔŋ, mot byen embɛɛ esesɛɛ! Wɔ aanàkwaaboo kat ɛlet ɛ mɛze ɛ Ghɛŋ e! 11 Nenak, gwaka: Ghɛŋ ɛ waadjɛ wɔ baka, wɔ waabɛ edhim, wɔ aanàkabaabee mɛkas mɛ gwyes é ba bim mɛlu.»
E di tak wat, mis ɛ Elimas eezɛdipel, nyɛ moo tin tɔ ghooghom: Nyee moo tin bako-bako é liigel é gwyák é mengwoob djas, nyɛ nadi esaa mot, étɛp nyɛ neemɛt nyɛ é mbɔ, étɛp ɛ lyaal ɛ nyɛ ze. 12 Dáa kukuma nabee sa nadhaŋ ɛ, nyɛ eezɛdum koŋ nɛ Zɛɛb, etɛɛ náá, ye nabɛɛ mɛlyo naadyeebakwyɛsa nyɛ tɔ lyem ɛbuɛpe.
Pɔl bɛ nɛ Bhalnabas pɛ Pisidi kɔ ghaada Antiɔs
13 Pɔl bɛ nɛ bot ɛ sama yɛ eezɛni tɔ boo elɛɛd pɛ Pafɔs, bhii tak bɛ eezɛtɔ́ pɛ Panfili kɔ ghaada Pɛɛdje. É di'enek, Zaŋ Malak ɛ boo zɛlik bɛ, sik pɛ Yeluzalɛm. 14 Bɛ eezɛdus Pɛɛdje, goola tɔ́ pɛ Pisidi kɔ ghaada Antiɔs. Dwoo saba, bɛ naazɛni tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda, bɛ eezɛnɔɔ mɛnyel disi. 15 Bhis bɛ laa tɔ mɛkana mɛ etsi nɛ yii bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ, ekukuma e ndjaa mendjaala mɛ eYuda ɛ́ boolwom bot bɛ, bɛ lɛɛ nɛ nɔɔ náá: «Bɔn ɛ nyɛɛg, bi ɛ di nɛ etɛp ɛlii nɛ bot ɛ zɛɛga étɛp ye needjɛ bɛ mɛghaaz nɛ zii ɔ, bi ɛ nɛ ghwyil ɛ lii nenak.» 16 Tin, wɔ gwaa Pɔl zɛwyɛl, nyɛ eezɛsa dhiiti tseŋa nɛ mbɔ bɛ di gwyem, nyɛ eezɛke náá: «Biyɔ bot ɛ Yisalaɛl, nɛ biyɔ bot ɛ zyɛ é mendjaala mena zɛdjaalaka Zɛɛb'ak gwakeka mɛ! 17 Zɛɛb bot ɛ mbyak Yisalaɛl naatɔ́ bɛbhaab bena. Nyɛ naasa náá, mɛtaŋ mɛ bot byet esok bɛ nadi é mɛdjoŋ pɛ Eziptɛ ɛ. Bhii tak, nyɛ naazɛwyisal bɛ kɔ kyee dik tak nɛ ghwyil mɛbwala. 18 Nyɛ naadiaamaad ebus bɔɔ membu mɛkam-mɛná bɔɔ tɔ bal. 19 Bhii tak, nyɛ eezɛsilal bot ɛ membyak mɛtɛn nɛ ebá pɛ kyee dik Kana “bɛɛɛ”. Nyɛ eezɛnɔɔ mɛdhik mɛ tak djɛ nɛ bot ɛ mbyak'ɛ bɛ di bɛkum ɛ tak. 20 Deenek ye naasa tyee membu bɛdhet-ɛná nɛ membu mɛkam-mɛtɛn (450).
«Bhii tak nyɛ eezɛdjɛ bɛbhaab bina bɛtetɛp kɛkum é ghɛŋ membu ɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Samyɛl. 21 Bhii tak, bɛ eezɛwaab náá, Zɛɛb djɛ bɛ mɛkoozi. Tin, nyɛ ɛ́ boozɛdjɛ bɛ Sɔl mɔɔ Kis mot dhaad mbyak'ɛ Bɛɛzamɛ. Sɔl tak naadi kukuma yɔɔ membu mɛkam-mɛná. 22 Bhis nyɛ naka zɛbyen Sɔl ɛ, Zɛɛb ɛ́ boozɛdjɛ bɛ Dhavid, nyɛ di mɛkoozi mɔɔ. Nyɛ nabɛɛ nyɛ eeke kɔ ɛsu ɛ lɛ náá: “Mee bela Dhavid mɔɔ Yese, mot tak ɛ mot lyem'am kwyɛl ɔ. Nyɛ waasa esa ee lyem'am di kwyɛl ɛ djas*Sm1 8.5,19; 10.21; 13.14; 16.12.” 23 Ngɔt tɔ bɛdha ɛ Dhavid nabɛ Yezu, mot Zɛɛb nanɛɛg nyɛ dáa mɛtsik-bot étɛp dhaad mbyak Yisalaɛl, dáa nyɛ nakɛk ɛ. 24 Ɛsok nɛ Yezu nɛ zyɛ, ye nabɛɛ Zaŋ naagoola mɛkpa ɛ Zɛɛb nɛ membyak djas yii Yisalaɛl, etɛɛ náá, bɛ neeliig elyem bɔɔ da bɛ duwa Zɛɛb. 25 Eghɛŋ Zaŋ nadi nyɛ moo pɛ ɛsik ɛ mɛsa mɛ ɛ, ye nabɛ ɛ nyɛ naake náá: “Bi gek náá, mam ɛ́ zɛ? Mam tok mot bi di bwood ɔ. Tin, gwakeka: Nyɛ ɛpezyɛ bhis koŋam, bela tin náá, mɛ tok nɛ ghwyil ɛ bela duu ɛtii-tiiak ekel é ekoko é mɛko mɛ.†Mat 3.11; Mak 1.7; Luk 3.16”
26 «Mɔn nyɛɛg, biyɔ bɛdha ɛ Abalaam, nɛ biyɔ bot ɛ zyɛ wak étɛp ɛ zɛdjaala Zɛɛb ɔ: Ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛlenaka ɛ bhaadal étɛp tsik enek nadi esaa. 27 Nɛ tsɛɛtsɛ, bot ɛ dɛl ɛ Yeluzalɛm nɛ ekukuma bɔɔ nabaa gu mbi mot Yezu nadi ɛ. Bela náá, bɛ àànyɔ ɛgwak mɛkpa ɛ Zɛɛb di laŋaa dwoo esaba djas ɛ. Tin, bɛ naadjɛ Yezu epɛ́ɛ é ɛsyee, etɛɛ náá, mɛkpa menek neebela mɛsuk. 28 Baabela náá, bɛ nàbɛ ààbela mɛsɔ mɛ nyɛ pɛɛaa epɛ́ɛ é ɛsyee tɛp tak ɛ, bɛ naake nɛ Pilat náá, nyɛ gó nyɛ. 29 Bhis bɛ nazesa etɛp djas ekwyala ɛ Zɛɛb nalɛɛ kɔ ɛsu ɛ lɛ ɛ, bɛ eezɛsil nyɛ kɔ mɛlaaba, bhii tak, bee kɛnɛɛg nyɛ tɔ ɛvit. 30 Wɔ gwaa Zɛɛb zɛgomal nyɛ.»
31 Mɛlu ɛbuɛpe Yezu nadi elyaal bot ɛ nadi egyee nɛ nɛ ɔ nyel, dusa pɛ Ghalile ɛtɔ́ pɛ Yeluzalɛm. Bot ɛ tak moo mos ɛ bɛtyaasɛs é mis mɛ bot ɛ mbyak Yisalaɛl. 32 Bisɔ bɛ ɛmet, bis ɛpezɛgoola bin Mbɛɛ Bhaadal. Mbɛɛ Bhaadal tak ɛ sa Zɛɛb nakɛk bɛbhaab binaka ɛ. 33 Nyɛ nasa deenek ɛ kɔ ɛsu ɛ lena bɛdha bɔɔ, nyɛ naagomal Yezu bhis ɛsyee. Ekwyala lɛɛ ɛ tɔ mɛkana mɛ Mɛdjeeb ɛlaŋel ebá ɛ náá:
«Ye ɛ́ wɔy ɛ di mɔn'am,
kana dwoo pan mos'ak mɛ Soog.»
34 Zɛɛb nabɛɛ ɛ nyɛ eelɛɛ náá, nyɛ waagomal nyɛ bhis ɛsyee, étɛp nyɛ needi ààsik kɛbɔ. Nyɛ nake ɛ náá:
«Mɛ waasɛɛ bin tɛtɛ mɛtel mɛ edɛɛ,
yii etsɛɛtsɛ mɛ nakɛk Dhavid ɛ.»
35 «É tɛp tak ɛ nyɛ di baalɛɛ tɔ dhiiti ekwyala náá:
“Wɔ aanàkwaabet náá mot'ɔ na Dɛɛ kɛsyep tɔ ɛvit‡Mɛd 2.7; Eza 55.3; Mɛd 16.10.”
36 Eghɛŋ ɛ Dhavid, ye nabɛɛ nyɛ naasa etɛp ee Zɛɛb nadi kwyɛl ɛ. Bhis nyɛ naka gwyɛ, nyɛ nakɛ delaa ɛ é ngwoob bɛbhaab bɛ, ye nabɛ ɛ nyɛ naabɔ. 37 Ghuna, mot Zɛɛb nagomal ɔ nàbɛ ààbɔ. 38-39 Bɔn nyɛɛg, egoka ɛ bi gu náá: ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ Yezu ɛ nalɛɛaa ɛpelak ɛ mesyem min. Ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ lɛ di náá, bot djas aadum koŋ nɛ nɛ ɔ waapɛkel tɔ bhel mesyem djas. Mɛpɛkel mɛ tak tok nɛ ghwyil ɛ bɛlel tɔ ɛduwal etsi ɛ Moiiz. 40 Bɛɛka mis, etɛɛ náá, etɛp ee bɛngoolel ɛ mɛpka ɛ Zɛɛb nakwyal ɛ needi ààsael nɛ biyɔ bɛ ɛmet.
41 “Beeka biyɔ bot ɛ ɛbet!
Djokaka, da bi ɛ dus mɛ emis,
etɛɛ náá, e mɛlu mɛ tsiken, mɛ waasa dhiiti dem di náá, mot ɛ kaada bin yɛ ɔ, bi aanàkwaamyaal ɛ§Hab 1.5!”»
42 Dáa Pyɛɛd bɛ nɛ Bhalnabas nawyis tɔ ndjaa mendjaala ɛ, bɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá, bɛ baabula yii saba poon étɛp bɛ neebaazɛlyo bɛ mɛkpa mɛ tak wat. 43 Bhis zɛɛga tak, bɛtɛ nɛ eYuda nɛ bot ɛ nazemyaal ɛdjaala Zɛɛb eYuda ɔ zokazɛdu Pɔl bɛ nɛ Bhaalnabhas. Bɛ nadi lii nɛ nɔɔ, nɛ ɛdjɛ bɛ mɛghaaz mɛ ɛdi bɛsosoob si esɛɛa mɛtel ɛ Zɛɛb.
44 Dáa ye nakum yak dwoo saba ɛ, wɔ gwaa bot tyee, yɛ aasa-saa bot ɛ dɛl djas zɛsɛɛga, étɛp bɛ neezɛgwak mɛkpa ɛ Ghɛŋ. 45 Dáa eYuda nabee mɛdhuu mɛ bot binɔk ɛ, ye nakpaa bɛ elyem. Bɛ moo tin é let etɛp ee Pɔl nadi lii ɛ, tin, bɛ eezɛlee nyɛ. 46 Pɔl bɛ nɛ Bhaalnabhas eezɛlɛɛ bɛ nɛ lyem wat náá: «Ye bɛ ɛ́ yɛ eegoka náá, mɛkpa ɛ Zɛɛb pookoko goolaa sok pɛ dáa len. Dáa di náá, bi ɛpebyen ye ɛ́, nɛ dáa bi di bee náá, tsik na kɔm-kɔm tok dhiiti vaŋ sonok é mis min ɛ, hakiba, bis ka tɔ́ pɛ dáa bot ɛ di ààdi bot ɛ mbyak eYuda ɔ. 47 Beeka dáa Ghɛŋ nake nɛ nes ɛ,
“Mee nɛɛg wɔ dáa ngel étɛp membyak djas,
étɛp wɔ neetɔ́ bɛ nɛ tsik kɛkum pɛ edum e bɔs*Eza 49.6!” »
48 Dáa bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ nagwak deenek ɛ, bɛ naamyaala. Bhii tak bɛ moo tin é duwal mɛkpa ɛ Ghɛŋ. Tin, bot djas nazesɛɛaa étɛp bɛ neebela tsik na kɔm-kɔm ɔ eezɛliig elyem bɛ moo du Zɛɛb. 49 Mɛkpa ɛ Ghɛŋ nadi goola ɛgoolel nɛ ɛgoolel kɔ kyee dik'enek djas. 50 Tin, eYuda eezɛbesal bɛdhil ɛ boa di bɛkum ɔ nadi duwal Zɛɛb ɔ, nɛ bɛdhil ɛ botom ɛ ghaada, étɛp bɛ neewa Pɔl bɛ nɛ Bhaalnabhas tɔ tsik mezuk. Bhii tak, bɛ eezɛsɔ bɛ kɔ kyee dik'ɔɔ ɔ. 51 Bot ɛbá binɔk ɛ boo zɛkut epiib é mɛko mɔɔ étɛp ɛdul ɛ bɛ mɛlɔ, bhii tak bɛ eezɛtɔ́ pɛ dɛl ɛ Ikoniɔm. 52 Yɛ kabɛ bɛdjekel pɛ bɛ nadi pɛ Antiɔs ɔ, bɛ nadi ɛ́ tɔ boo mɛmyaala nɛ Sisim na Dɛɛ tɔ lɔɔ na «tɔɔɔ».