Mbɛɛ Bhaadal ɛ Malak
Malak
Mɛkpa mɛ mɛkɛn
Beeka Mbɛɛ Bhaadal ɛ Yezu Klisto Malak nakaada tɔ mɛkana mɛ. Malak nabɛ ɛ́ ngɔt tɔ eYuda nakan ɛdum koŋ nɛ Zɛɛb bhii bɛ nagwak Mbɛɛ Bhaadal nɛ bɛdjekel ɛ Yezu ɛ. Nyɛ nakwyal mɛkana mɛ mbɛɛ etɛp bak ɛ́, é sok bot nadi, bɛ dinaa ààpaamyaal mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ.
Beeka Mbɛɛ Bhaadal Malak nakwyal étɛp bot ɛ namyaal Zɛɛb nadi ààdi bot ɛ mbyak eYuda ɔ. Ye ɛ́ Mbɛɛ Bhaadal na dhen. Nyɛy ààkaada etɛp ee edhɔma ɛ Yezu. Ye tok pe nɛ etɛp ee na djaa-djaa Yezu nadi elii nɛ bot ɛ tɔ tak. Tin, tɔ tak wɔ waabela bɛtɛ nɛ edi nyɛ nakaada bhoma Yezu bɛ nɛ bɛdhiiti bot, dáa nyɛ nadi etsik bot ɛ, nɛ elɛŋ bɛ nɛ bɛdhiiti bot. É bɛdhiiti edi e sis nyɛ ɛpekaada bɛdhiiti etɛp ee di ààdi tɔ bɛdhiiti bɛmɛkana mɛ Mbɛɛ Bhaadal ɛ.
Mbɛɛ Bhaadal Malak nakwyal ɛ zobaadu ɛ́ ɛzel ɛ wat nɛ bɛmɛkana mɛ Mbɛɛ Bhaadal elɛl yii mɛkɛn. Tin, nyɛ nakaada yɛ ɛ dáa puugɛ. Kana mɛkpa mɛ mɛkɛn, nyɛ lyaal bot Yezu ɛ́ dáa Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot, (1.1). Pɛ kyee mɛsik mɛ Mbɛɛ Bhaadal nyɛ kake ɛ́ náá, Mɔn Zɛɛb eegwyɛ bema é Mɛlaaba (15.39).
Pɛ tɔ pak mɛkɛn mɛ mɛkana mɛ Malak (1.1—8.26), Yezu aakwyɛl náá, bot leegu zɛ nyɛ nadi. Nyɛ nadi etsik membel, esɔ mɛlyeeb tɔ bot, nyɛ nadi elii ɛ nɛ eghɛŋ. Bot nadi edji-dji náá: «Nwyak ɛ́ nwyaa mot?» Tin, Yezu nadi eke nɛ bot ɛ́ di egek náá, bɛ nɛ gu nyɛ ɔ náá: «Nàlɛɛka bot, sa mɛ di ɛ.»
Pɛ tɔ yak pes mɛkana kalik ɛ (8.27—16.20) lyaal ɛ́ dáa Yezu di Mɔn Zɛɛb ɛ.
Bot ɛ mɛl mɛ Ɛyoŋ ɛ Lɔm nadu-duwal ekukuma bɔɔ ɛ́ dáa bɛzɛɛb. Bot ɛ tak nadi esa bɛtɛ nɛ mɛvyɛkɛlɛ, bɛ nadi ɛ́ bɛngék ɛ bot, etɛp djas bot nadi ezyɛ bɛ nɛ yɛ ɛ, bɛ nadi ekwak.
Ghuna Yezu nabɛ ɛ́ Mɔn Zɛɛb, myaala nyɛ namyaal mot nɛ esesɛɛ bɛ djas, nɛ dáa nyɛ nalooba nɛ Zɛɛb ɛ. Ye naasa náá, nyɛ zuk da nyɛ ɛ́ gwyɛ. Dɔɔ nɛ náá, bɛdjekel bɛ nabɛ ɛ́ ààleenyɔ ɛgu yɛ. Ye nabɛ ɛ́, bɛ naadhuugal nyɛ, é sok ye nakeaa náá, nyɛ waagóaa ɛ. Tin, dhiiti kukuma esodja e Lɔm ɛ nake náá: «Nɛ tsɛɛtsɛ, mot'ak nabɛ ɛ́ Mɔn Zɛɛb», é sok nyɛ nabee dáa Yezu nasil eswos ɛ.
É sok Yezu di elii kɔ ɛsu ɛ lɛ met ɛ, nyɛ dyeebake ɛ náá, nyɛ ɛ́ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot. Ye kwyɛl ɛlyaal ɛ́ mot Zɛɛb nadjɛ ghwyil djas ɔ, dɔɔ nɛ ghwyil ɛpɛ́ɛ ɛ bot, nɛ ɛpel ɛ mesyem. Mɛkpa mɛ tak baakwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ náá, tsɛɛtsɛ nyɛ nabɛ ɛ́ mot. Ye lyaal ɛ́ mot mɛbwala mɛ nyɛ nadi ɛ, nɛ lwomel nyɛ nazyɛ kɔ ɛsu ɛ tak ɛ.
Mbɛɛ Bhaadal Malak nakwyal ɛ, dji ɛ́ kiya náá: «Yezu ɛ́ zɛ?» Mot tok nɛ ghwyil ɛbɔɔza é di'enek. Mɛkana ɛ Malak lyaal ɛ́ mɛze mɛ Yezu nadhaa e tak ɛ. Ye ɛpekwyee bot étɛp bɛ neegu batsa-batsa mot Yezu nadi ɛ.
1
Zaŋ Nduuel-bot
1 Ɛkɛn ɛ Mbɛɛ Bhaadal dum nɛ Yezu Klisto, Mɔn Zɛɛb*Mɔn Zɛɛb: tɔ bɛtɛ nɛ ekwyala nakwyalel sok ɛ, ekwyala bak tok tɔ bɛdhiiti tak.. 2 Dáa ekwyala di elɛɛ tɔ mɛkana mɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi náá:
«Mam Zɛɛb ɛ́ waadhis ngoola-ngoola yam pɛ sok bhwoob'ɔ
étɛp nyɛ neekoobal wɔ mɛze.†Mal 3.1
3 Ye ɛ́ gwood mot di etuud kɔ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ.
Nyɛ nakeke nɛ bot ɛ mbyak'ɛ ɛ́ náá:
“Koobalka mɛze ɛ Ghɛŋ!
Tuuka nyɛ mɛze mɛ na looba-looba!‡Eza 40.3”»
4 Tin, Zaŋ Nduuel-bot eezɛzyɛ pɛ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ, nyɛy etuud náá: «Liigka elyem, da bi ɛ́ kɛduwa Zɛɛb. Tin, Zɛɛb ɛ́ waapel mesyem men.» 5 Tin, bot ɛ kyee dik Yude djas nɛ bot ɛ ghaada Yeluzalɛm lɔɔg wat, bɛ eezɛtɔ́ pɛ daa lɛ, kɛvaa mesyem mɔɔ é mis mɛ bot, nɛ ɛduwa Zɛɛb tɔ dii Yuldɛn.
6 Kaad Zaŋ nadi ebɔt ɛ nasael ɛ́, nɛ mya mɛ boo yaaga kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ. Nyɛ nabɛ ɛ́ nɛ bhɛtɛ ket é kuu. Nyɛ nadedɛ ɛ́ etsemaaka nɛ ego. 7 Nyɛ nadi elyo mɛdhuu mɛ bot binɔk ɛ́ náá: «Mot di ezyɛ bhii mam ɔ, nyɛ eedhaa mɛ nɛ mɛbwala. Mam aanàkwaakobela-belak duu ɛmalal étɛp ɛkotii-tiiak ekel e ekoko bɛ. 8 Mam duu bin Zɛɛb ɛ́ pɛ tɔ dii. Yɛ kabɛ nyɛy ɔ, nyɛ aaduu bin Zɛɛb ɛ́ tɔ Sisim na Dɛɛ.»
Ɛduwa Zɛɛb, nɛ mɛbhowal ɛ Yezu
9 Tin, tɔ mɛlu menek, Yezu naazɛdus pɛ Nazalɛt, pɛ kyee dik Ghalile, nyɛ eezɛtɔ́ pɛ dii Yuldɛn, étɛp nyɛ neekɛduwa Zɛɛb pɛ daa Zaŋ. 10 É ghɛŋ nyɛ nadi ewyis tɔ dii ɛ́, wɔ gwaa, gwoo zɛbɛŋel. Sisim na Dɛɛ eezɛsul kɔ lɛ tyee ɛghum.
11 Gwood wat zɛgék tɔ gwoo eke náá: «Wɔ ɛ́ mɔn'am mɛ dyeebakwyɛl ɔ. Bum lyem'am ɛ́ nɛ mɛmyaala ɛbuɛpe kɔ ɛsu ɛ lɔ.»
12 É di tak wat, Sisim Zɛɛb eezɛtɔ́ nɛ nɛ pɛ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ. 13 Yezu naazɛsa tin pɛ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ, mɛlu mɛkam-mɛná. Satan naawa nyɛ tɔ mɛbhowal. Nyɛ nadi ɛ́ tɔ bɛtit ɛ dik. Efofop nadi ezɛkwyee nyɛ.
Yezu moo kan ɛsa mɛsa mɛ Zɛɛb
14 Ba mɛlu bhii tak, Zaŋ naazɛmɛtaa é mbok. Tin, ye nabɛ ɛ́, Yezu naazɛtɔ́ pɛ Ghalile egoola Mbɛɛ Bhaadal Zɛɛb. Nyɛy náá: 15 «Ɛwala Zɛɛb nakɛk ɛ, yɛ eezekum! Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb moo ɛ́ ɛkunaaɛpe. Liigka elyem, myaalka Mbɛɛ Bhaadal Zɛɛb.»
Yezu eezɛdjóo bɛdjekel ɛná
16 Yezu nadi ekɛ mbaka-mbaka nɛ boo soob na djato-djato e Ghalile. Wɔ gwaa, nyɛ zɛbee bɛlael ɛ mɛwyet bɛbá, Simɔŋ bɛ nɛ dhyeeb Andele ela mɛwyet tɔ dii. 17 Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Duka mɛ, mɛ waasa náá, bi di bɛlael ɛ mɛwyet étɛp ɛmɛt ɛ bot.» 18 É di'enek wat, bɛ eezɛdhuugal mɛwyet mɔɔ, étɛp ɛdu Yezu. 19 Bhii Yezu nakɛ ba «ziii» ɛ́, nyɛ eezɛboma nɛ Zak bɛ nɛ dhyeeb Zaŋ, bɔn Zɛbɛdɛ. Bɛ nadi ɛ́, mendiindil tɔ elɛɛd bɔɔ sela é ɛboŋ, bɔɔ ekoobal mɛwyet mɔɔ. 20 Batsa deenek, Yezu eezɛdjóo bɛ, wɔ gwaa, bɛ zɛdhuugal sɛɛg'ɔɔ Zɛbɛdɛ nɛ bot ɛ mɛsa mɛ tɔ elɛɛd, du nyɛ.
Yezu eelyo bot tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda
21 Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ eezɛni kɔ dɛl Kapɛlnaum dwoo saba§Ye nabɛ ɛ́ dwoo mɛwala mɛ eYuda. . Wɔ gwaa bɛ zɛni tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda. Nyɛ eezɛben gwood elyo mɛkpa ɛ Zɛɛb. 22 Bot ɛ nadi egwak nyɛ ɔ nadi edjoka kɔkɔ mbi yenek lyoa mɛkpa ɛ Zɛɛb. Etɛɛ náá, nyɛ nalelyo ɛ́, nɛ eghɛŋ, ààkabɛ dáa bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi ɛ Moiiz di ezezyɛ nɛ ɛlelyaal bɛ sok ɛ. 23 É di tak wat, tɔ bot ɛ nadi tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda ɔ, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti mot mbee sisim nadi dhedhek nyɛ ɔ. Wɔ gwaa, nyɛ zɛkyeeb náá: 24 «Haa! Mena ɛ́ nɛ yaa tɛp, Yezu, mot Nazalɛt? “Iyeee!” Wɔ zyɛ ɛ́ zɛtwak bis é? Mɛ nɛ gu náá, wɔy ɛ́ Mot na Dɛɛ Zɛɛb nadhis ɔ.» 25 Wɔ gwaa, Yezu zɛbhɛm nyɛ ɛlyelɛpe. Nyɛy náá: «Dia gwyem, wyisa tɔ nyel mot'ak!» 26 Mbee sisim zokazɛdheeg mot'enɔk ɛlyelɛpe. Bhii tak, nyɛ eezɛwyis tɔ lɛ nɛ boo tsim. 27 Bot djas naadjoka ɛlyelɛpe, bhii tak bɛ moo djinel pak'ɔɔ: «Nwyak ɛ́ nwyaa kwaambi kɔkɔ lyoel di elyo nɛ eghɛŋ djas'aak? Nyɛ ɛ́ nɛ eghɛŋ nɛ ghwyil ɛbatake nɛ embee esisim náá, bɛ wyis, bɔɔ batagwak nyɛ, da ɛ́ wyis!» 28 É di tak wat, dék din ɛ lɛ zokakɛ kɔ kyee dik Ghalile djas.
Yezu eetsik tsi ɛ Simɔŋ yii moma
29 Wyisa Yezu nawyis tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda ɛ, bɛ eezɛtɔ́ pɛ ndjaŋ ɛ Simɔŋ nɛ Andele, bɛ nabɛ ɛ́, bɛ nɛ Zak zɛnɔɔ Zaŋ. 30 Bɛ kabela tin ɛ́, tsi ɛ Simɔŋ yii moma «kpop» nɛ mɛkosa ndjaasi. Kuma nyɛ nakum ɛ, bɛ eezɛlɛɛ nyɛ. 31 Yezu zɛtiila pɛ daa lɛ, bhii tak, nyɛ eezɛmalal kɔ lɛ. Nyɛ eezɛmɛt nyɛ é mbɔ, wyɛl nyɛ. É di tak wat, mɛkosa eezɛsi tɔ lɛ. Tin, tsi ɛ Simɔŋ eezɛwyɛl, nyɛ moo zɛbe bɛ.
Yezu eetsik zukamwaa nɛ mot
32 Bikoko, dwoo eezɛsila, wɔ gwaa, bot ɛ dɛl zokazyɛ nɛ bot ɛ mɛbɛ́ membi nɛ membi, dɔɔ nɛ bot ɛ embee esisim nadi edhedhek ɔ. 33 Bot ɛ mɛl djas zokazɛmaala é ɛbɛ ɛ ndjaa nyɛ nadi ɛ́. 34 Tin, Yezu naazɛtsik bɛtɛ nɛ membel membi nɛ membi nazyɛ ɔ, nyɛ naabaasɔ embee esisim tɔ bɛdhiiti. Tin, nyɛ nabɛ ɛ́ ààbet náá, embee esisim gheelii, etɛɛ náá, bɛ nadi egwyák nyɛ.
Yezu eezɛtɔ́ kɛgoola mɛkpa ɛ Zɛɛb kɔ kyee dik Ghalile
35 Tɔ ghooghom mɛlem mɛ yak ɛlu, Yezu eezɛkuud tɔ́ pɛ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ, étɛp ɛkɛdjaala Zɛɛb. 36 Simɔŋ nɛ bot ɛ nadi bɛ nɛ bɛ nɔɔ ɔ eezɛtɔ́ kɛsaa nyɛ. 37 Bhii bɛ nakabela nyɛ ɛ, bɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Bot djas ɛpesaa wɔ.» 38 Nyɛ eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Djhokaka pɛ yii mɛl etɛɛ náá, ye goka ɛ́ mɛ kɛgoola mɛkpa ɛ Zɛɛb penek etɛɛ náá, mɛ nazyɛ ɛ́ étɛp tak.» 39 Bhii tak, Yezu zokakɛ kɔ kyee dik Ghalile djas, egoola mɛkpa ɛ Zɛɛb tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda nɛ ɛsɔ embee esisim tɔ bot.
Yezu eetsik dhiiti mot nadi nɛ ɛbɛ́ ɛ zezam ɔ
40 Dhiiti mot nadi nɛ ɛbɛ́ ɛ zezam ɔ, zokazɛtiila pɛ daa lɛ, kwyit mɛboŋ si, zɛdjaala nɛ nɛ náá: «Mɛ nɛ gu náá, wɔ ɛ́ nɛ ghwyil ɛtsik mɛ, lyem'ɔ ɛ́ kwyɛl ɔɔ, étɛp mɛ neebula nyel dɛɛ.» 41 Wɔ gwaa, ghoŋ zɛmɛt Yezu ɛlyelɛpe. Nyɛ eezɛsɛɛb mbɔ, mɛt nyɛ, nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Mɛ eekwyɛl! Tsaka.» 42 É di tak wat, ɛbɛ́ ɛ zezam zokasi é nyel mot'enɔk, nyɛ moo dɛɛ. 43 Bhii tak, Yezu ɛ́ boozɛswaal mot'enɔk é di tak wat. Tin, nyɛ ɛ́ boozɛdul nyɛ mɛlɔ ɛlyelɛpe. 44 Nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Gwaka mɛ ɛnyɔɛpe! Sa wɔ ààlɛɛ mot sa dhaa wak ɛ. Tɔ́ kɛlyaal nyel'ɔ pɛ daa bɛghaa-Zɛɛb, da wɔ ɛ́ kɛdjɛ ebuwa e bɛtit dáa Moiiz nake ɛ, étɛp ɛlyaal nɛ bot náá, wɔ eetsak.» 45 Mot'enɔk eezɛtɔ́, nyɛ ààpakadi gwyem. Nyɛ moo lɛɛ nɛ bot egba nɛ egba sa dhaŋ ɛ. Kɔ ɛsu ɛ tak, ye nabɛ ɛ́, ye naalyel nɛ Yezu nyɛ tuula kɔ dɛl. Nyɛ nazokadi ɛ́ pɛ tɔ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ. Bot nadi edus pɛ ekyee sis, zyɛ pɛ daa lɛ.