PASAL 5-7: KOTBA NA BUU'NA
5
Kobelesan men tuutuu'na
5:1-12
(Luk. 6:20-23)
Sarataa i Yesus nimiile' mian biai' iya'a, Ia nolumoponmo mbaara'a buu'na. Tongko' sai oruang-Na, murit-Na nuntuu'imo i Ia. Mbaka' i Yesus nuntumbeimo nimisiso' i raaya'a tae-Na,
“Barakaatan a mian men talalais ka' tongko' mongooskon Alaata'ala,
gause i raaya'amo a mianna Batomundo'anna Surugaa!
Barakaatan a mian men noana masiongo',
gause Alaata'ala bo mantata'u i raaya'a!* Yes. 61:2
Barakaatan a mian men mompopokoo' wakana,
gause i raaya'a bo pontombonoi tano' balaki' kani'i!* Mzm. 37:11
Barakaatan a mian men tongko' mingkira'kon mangawawau men kikira'na Alaata'ala,
gause Alaata'ala bo mantarai men kikira'na.* Yes. 55:1-2
Barakaatan a mian men molingu'kon mian sambana,
gause i raaya'a uga' bo kolingu'kononna Alaata'ala!
Barakaatan a mian men molinas a noana,
gause i raaya'a bo mimiile' Alaata'ala!* Mzm. 24:3-4
Barakaatan a mian men mantakakon pooka'amatan,
gause i raaya'a bo ngaanon anakna Alaata'ala!
10 Barakaatan a mian men talalaison gause mingilimang koi men kikira'na Alaata'ala,
gause i raaya'a men bo pontombonoi Batomundo'anna Surugaa!* 1Ptr. 3:14
11 Barakaatan i kuu men irokion, talalaison, ka' potaekonon gause i kuu mongololo' i Yaku'!* 1Ptr. 4:14
12 Nabii men notuo' olukon uga' nitalalais koiya'a! Bi lewa' ka' beles i kuu, gause balaki' tuu' a tambona Alaata'ala men nitoropotikonmo na surugaa bo ko'omuu.”* 2Taw. 36:16; Tun. 7:52
Timuson ka' ruar na tano' balaki'
5:13-16
(Mrk. 9:50; Luk. 14:34-35)
13 “Kuu mase timuson bona mian na tano' balaki'. Kalu timuson iya'a nalambasmo, sida mbali' wawauon ma'asing soosoodo? Sianmo kana'na saliwakon somo balo'konon ka' peepee'ionna mian.* Mrk. 9:50; Luk. 14:34-35
14 Kuu uga' ruar bona mian na tano' balaki'. Sa'angu' kota na wawona buu'na sian pokoon bo lilungkonon.* Yoh. 8:12; 9:5 15 Ka' uga' sianta mian men muntutungi boloak, kasi mansa'u tia gumbang. Kasee sabole uga' pokelaonna na sulaanna boloak iya'a kada' sida munguruari giigii' mian men na laigan iya'a.* Mrk. 4:21; Luk. 8:16; 11:33 16 Koiya'a uga' a ruarmuu tiodaa kampiile'an na mian kada' i raaya'a mimiile' giigii' wawaumuu men pore, kasi muntunde' Tamamuu men na surugaa.”* 1Ptr. 2:12
Pisiso' ni Yesus na ukum Torat
5:17-20
17 “Alia i kuu mansarui se' i Yaku' notaka bo panganui ukum Torat ka' pisiso'na nabii. Yaku' notaka taasi' bo panganui, kasee bo pinsidakon giigii' iya'a. 18 Imamat a men taeng-Ku', ka' uga' bantilkonon-Ku na ko'omuu se' kalu langit ka' tano' balaki' kani'i dauga' isian, sa'angu' hurup kabai se' titikpo na ukum Torat sian kosapuian, pataka giigii' men nitoonkon iya'a nisidakonmo.* Luk. 16:17 19 Mbali' iya'a, ime a men mongkosiankon sa'angu'po men nipotookon na ukum Torat, mau mune' tongko' titiu', ka' mimisiso'kon mian sambana men koiya'a, mian iya'a bo mongoruangi oruangan men kando'ona tuu' na Batomundo'anna Surugaa. Kasee i ime a men mangawawau ka' mimisiso'kon mian sambana giigii' men nipotookon iya'a, ia bo mongoruangi oruangan men kanda'ana tuu' na Batomundo'anna Surugaa.
20 Mbali' iya'a, bantilkonon-Ku na ko'omuu se' i kuu tio mingilimang po'uusna Alaata'ala labi tia limangna wawa ukum Torat ka' mian Farisi. Kalu sian, mbaka' i kuu sabole sian minsoop na Batomundo'anna Surugaa.”
Pisiso' dako' maso'kon mian
5:21-26
(Luk. 12:57-59)
21 “Kuu ninginti'imo pisiso'na pulinta men koi kani'imari: Alia mampapatei mian. Ime a men mampapatei mian tio ukumon.* Kel. 20:13; Ul. 5:17 22 Kasee bantilkonon-Ku na ko'omuu se' ime a men maso'kon mian sambana, ia bo ukumon, ka' i ime a men munguduli mian sambana, ia tio ukumion na Mahkama Agama. Ka' kalu isian men mangaani mian sambana, ‘Pompon,’ tio soopkonon na leapna apu na naraka.
23 Mbali' iya'a, kalu i kuu pintanga' momokela kurbaan na mesba men na Laiganna Alaata'ala, kasee notonginau' se' dauga' isian mian men makitkon i kuu, 24 porena parerei kutung a kurbaan na mesba iya'a, kasi rae' pooka'amat tia mian iya'a. Moko daasi iya'a, kasi i kuu sida mule'kon soosoodo ka' momokela kurbaanmuu na Alaata'ala.
25 Kalu isian mian mongowoot i kuu na pungukumi, kuu tio donga-dongan pooka'amat tii mian iya'a tempo i kuu dauga' potorae' na salan. Kalu sian, mbaka' i kuu wootonnamo mian iya'a na pungukumi, ka' pungukumi iya'a bo mongorookon i kuu na pulisi. Kasi pulisi bo monsoopkon i kuu na tarungkuan. 26 Imamat a men taeng-Ku', ka' uga' bantilkonon-Ku na ko'omuu se' i kuu sian umuar na tarungkuan kalu giigii' samayamuu sianpo bontor.”
Pisiso' kada' alia muntumpangkon samba-samba
5:27-30
27 “Kuu ninginti'imo pisiso' men koi kani'imari: Alia i kuu muntumpangkon samba-samba. 28 Kasee bantilkonon-Ku na ko'omuu se' ime a men mintioki sa'angu' wiwine ka' ningkikira'i, mbaka' i ia nuntumpangkonmo na noana.
29 Mbali' iya'a, kalu matamuu paraas uanan manggau'kon i kuu baradosa, kuati ka' balo'kon a matamuu inono'! Mbulokon sa'angu' sampana wakamuu anuion dako' wakamuu tibunta tibarkonon na naraka. 30 Kalu limamuu men paraas uanan manggau'kon i kuu baradosa, kolongi ka' balo'kon a limamuu inono'. Mbulokon sa'angu' sampana wakamuu anuion dako' wakamuu tibunta soopkonon na naraka.”
Pisiso' kada' alia mengerensai boroki'
5:31-32
(Mat. 19:9; Mrk. 10:11-12; Luk. 16:18)
31 “Isian uga' pisiso' men koi kani'imari: Ime a men mengerensai boroki'na tio mantarai surat poorensaanna suo' bona boroki'na iya'a.* Ul. 24:1-4; Mat. 19:7; Mrk. 10:4 32 Kasee bantilkonon-Ku na ko'omuu se' sanda' moro'one men mengerensai boroki'na kasee boroki'na iya'a sian nogora', langkai' men koiya'a minsidakon boroki'na muntumpangkon. Ka' moro'one men mosuo' tia wiwine men ia rensai langkai'na, moro'one iya'a uga' muntumpangkon.”* Mat. 19:9; Mrk. 10:11-12; Luk. 16:18; 1Kor. 7:10-11
Pisiso' kada' alia basumpa'
5:33-37
33 “Kuu ninginti'imo uga' pisiso'na pulinta men koi kani'imari: Alia basumpa' men borek. Upa a men kuu toonkonmo na sumpa'muu na Alaata'ala, tio bo wawauonmuu.* Im. 19:12; Bil. 30:2; Ul. 23:21 34 Kasee bantilkonon-Ku na ko'omuu se' i kuu alia tia basumpa'. Alia basumpa' mau uga' mangaan langit, gause langit a oruanganna Alaata'ala.* Yak. 5:12; Yes. 66:1; Mat. 23:22 35 Alia basumpa' mau uga' mangaan tano' balaki', gause tano' balaki' a pimpee'anna Alaata'ala. Ka' alia basumpa' mangaan Yerusalem, gause Yerusalem kotana Tomundo' Balaki'.* Yes. 66:1; Mzm. 48:3 36 Ka' uga' alia basumpa' mangaan takala'muu, gause i kuu sian momoko mompopobulak kabai se' mompopo'itom wuukmuu, maupo tongko' sansila'. 37 Kalu daa, bi ngaanon, ‘Daa’, kasee kalu sian, bi ngaanon, ‘Sian.’ Kalu saliwanakon iya'a, na ko'ona men gau'na ba'idek a norumingkatanna.”
Pisiso' kada' alia mangawalos tia idek
5:38-42
(Luk. 6:29-30)
38 “Kuu ninginti'imo pisiso' men koi kani'imari: Mata bolosion tia mata, ka' wese' bolosion tia wese'. 39 Kasee bantilkonon-Ku na ko'omuu se' alia pangawaloskuu kalu mian mangka'idek i kuu. Tongko' kalu isian mian mangarapa' kasumpi'muu men paraas uanan, rookon soosoodo a kasumpi'muu men paraas kauri'. 40 Ka' kalu too isian mian men mongowoot i kuu na mian men bo pungukumi gause mingkikira'i bokukummuu, rookon uga' tia jubamuu. 41 Kalu isian sa'angu' mian mamparipari i kuu kada' mamasa'ankon wawana koi sa'angu' kilo a ko'oloana, pasa'ankon koi rua' kilo. 42 Kalu mian mama'ase' upa-upa na ko'omuu, tarai. Ka' alia i kuu sian mombolosii mian men mombolos upa-upamuu.”
Pisiso' kada' bi mongkolingu'kon mian men mangka'idek
5:43-48
(Luk. 6:27-28, 32-36)
43 “Kuu ninginti'imo pisiso' men koi kani'imari: Kolingu'kon a simbaya'muu, ka' komakitkon a mian men maso'kon i kuu.* Im. 19:18 44 Kasee bantilkonon-Ku na ko'omuu se' kolingu'kon a mian men maso'kon i kuu, ka' sambayangkon a giigii' mian men mantalalais i kuu. 45 Gause tia wawaumuu men koiya'a, nanasamo i kuu se' anakna Tamamuu men na surugaa. Gause Alaata'ala nompopobete' ilio bona mian men pore a noana tia uga' mian men ba'idek a gau'na. Ia mamalaukon usan bona mian men pore ka' uga' men ba'idek a gau'na. 46 Kalu i kuu tongko' mongkolingu'kon mian men mongkolingu'kon i kuu, bo upana Alaata'ala ka' mantarai tambo na wawaumuu men koiya'a? Taasi' uga' pagawena pajak minginti'i mangawawau men koiya'a? 47 Ka' kalu i kuu tongko' mangka'amat poto'utusanmuu, upa a poosasala'na tia lipu' men sian minginti'i Alaata'ala? Raaya'apo mangawawau men koiya'a! 48 Tamamuu men na surugaa mongkolingu'kon tuu' giigii' mian, sian momoosasala'kon. Mbaka' i kuu uga' tio koiya'a.”* Im. 19:2; Ul. 18:13

*5:4 Yes. 61:2

*5:5 Mzm. 37:11

*5:6 Yes. 55:1-2

*5:8 Mzm. 24:3-4

*5:10 1Ptr. 3:14

*5:11 1Ptr. 4:14

*5:12 2Taw. 36:16; Tun. 7:52

*5:13 Mrk. 9:50; Luk. 14:34-35

*5:14 Yoh. 8:12; 9:5

*5:15 Mrk. 4:21; Luk. 8:16; 11:33

*5:16 1Ptr. 2:12

*5:18 Luk. 16:17

*5:21 Kel. 20:13; Ul. 5:17

*5:31 Ul. 24:1-4; Mat. 19:7; Mrk. 10:4

*5:32 Mat. 19:9; Mrk. 10:11-12; Luk. 16:18; 1Kor. 7:10-11

*5:33 Im. 19:12; Bil. 30:2; Ul. 23:21

*5:34 Yak. 5:12; Yes. 66:1; Mat. 23:22

*5:35 Yes. 66:1; Mzm. 48:3

*5:43 Im. 19:18

*5:48 Im. 19:2; Ul. 18:13