12
Yesus nintimbaani'kon papalimang na ale'na anggur
12:1-12
(Mat. 21:33-46; Luk. 20:9-19)
Ai Yesus nuntumbeimo nuntundun timbaani' na tanaasna imam, wawa ukum Torat ka' moomoola'na Yahudi. Tae-Na, “Isian sa'angu' mian nosumapar bo ale'na anggur. Ia nambalamo tiku-tikumna, ka' nengkeke bolo' bo pimiisan anggur, ka' nangawawau sa'up bo badagaian ale' iya'a. Kasi ia nantamboikon ale'na anggur iya'a na papalimang, ka' nomae' na lipu' sambana.* Yes. 5:1-2 Sarataa temponamo kopumpupuan anggur, mian iya'a nomosuu'mo sa'angu' tutulungina mae' na mian men mingilimang ale'na anggur iya'a kada' mangala ule' men bokoi obosna. Kasee papalimang na ale'na anggur iya'a tongko' nangarakop tutulungina tombono ale'na anggur iya'a ka' numukul ka' nomosuu' nomae' tia lima sompulo'. Noko daa koiya'a, tombono ale'na anggur iya'a nomosuu'mo sa'angu' mianna men sambanaan mbaatu'u na ko'ona i raaya'a. Mian iya'a ia pukulmo i raaya'a pataka nobelaon a takala'na ka' ni'iroki. Tombono ale'na anggur iya'a nomosuu'mo sa'angu' tutulungina men sambana, ka' mian iya'a ia papatei i raaya'a. Biai' uga' a mianna sambana men niposuu'. Isian men nipool ka' isian uga' men nipapatei.
Koini'i somo anakna sa'angu' men kolingu'na tuu'. Kokomburi'anna ia nomosuu'mo anakna, taena, ‘Kalu anakku sabole kolayaonna i raaya'a.’ Tongko' ia piile' papalimang na ale'na anggur iya'a se' notakamo a anak iya'a, raaya'a nopootunduniimo, taena, ‘Iamo kaya'a a men bo pontombonoi giigii' upana tamana. Mai kita papateia i ia kada' kitamo a pontombonoi budelna.’ Mbaka' anak iya'a nirakopmo ka' nipapatei. Biibiina ia balo'kon i raaya'a na liwana ale' iya'a.”
Yesus nimikirawarmo, tae-Na, “Upamo a wawauonna tombono ale'na anggur iya'a? Sabole i ia bo taka ka' mampapatei papalimang na ale'na, kasi mongorookon ale'na iya'a na papalimang sambana. 10 Kuu sabole nambasamo na Alkitaap,
Watu men ia balo'konmo tukang
nosidamo watu tuko men bo pandasi.* Mzm. 118:22-23
11 Men koiya'a ia wawau Tumpu,
ka' wawau-Na iya'a nompoposamba' i kita men nimiile'.”
12 Moomoola' na Yahudi mansarak salan mangarokop i Yesus. Gause ia inti'i se' tundunan ni Yesus umba'a mintimbaani'kon i raaya'a koi papalimang ale'na anggur men ba'idek. Kasee i raaya'a layaonkon mian biai'. Mbaka' i raaya'a somo namarerei i Yesus.
Mian Farisi tia mian ni Herodes bapikirawar ni Yesus too tio mambayar pajak bona Kaisar.
12:13-17
(Mat. 22:15-22; Luk. 20:20-26)
13 Moomoola' na Yahudi nomosuu'mo mian Farisi tia toropii winawa ni Tomundo' Herodes* toropii winawa ni Tomundo' Herodes: Samba Yahudi sanggiran men daa mingkira'kon kada' tongko' lee' ni Tomundo' Herodes bo pontomundo'i i raaya'a. mae' ni Yesus mansarak mangakalkon i Yesus tia upa men pikirawaronna i raaya'a. mansarak mangakalkon i Yesus tia upa men pikirawaronna i raaya'a: Kalu simbation ni Yesus tiodaa mambayar pajak, mbaka' mian biai' men bude'kon i Yesus sida maso' mbaka' raaya'a bo mangarakop ka' mampapatei i Yesus. Kalu simbation ni Yesus sian sida mambayar pajak mbaka' pamarenta na Romawi iya'a men bo taka mangarakop ka' mampapatei i Yesus. 14 Raaya'a notakamo ni Yesus ka' nobapikirawar, taena, “Guru, kai inti'i i Kuu sian muntundun upa men kosian, ka' mau i ime, sian kolayaon-Muu, gause i Kuu sian momposasala'kon mian. Kasee i Kuu mimisiso'kon pingkira'na Alaata'ala men tuutuu'na. Kalu na aturanna agamanta, daa patalaion a mambayar pajak bona Kaisar Kaisar: Pantanaasi giigii' tomundo' na Roma ngaanon Kaisar. kabai sian? Tiodaa i kai mambayar pajak kabai sian?”
15 Kasee i Yesus inti-inti'i panduungna i raaya'a, kasi tae-Na, “Nongko'upa i kuu se' mimitopongi i Yaku'? Wawa le'emari a sa'angu' doi' dinar kada' piile'on-Ku.” 16 Ia wawamo i raaya'a. Kasi i ia pikirawar tae-Na, “Gambar tia ngaan ni ime ini'i?”
Taena, “Gambar tia ngaanna Kaisar.”
17 Kasi taeni Yesus, “Rookon bona Kaisar a upa men tio rookononmuu na Kaisar ka' rookon bona Alaata'ala a upa men tio rookononmuu na Alaata'ala!”
Raaya'a samba' tuu' nongorongor upa men taeni Yesus.
Mian Saduki mimikirawar ni Yesus too mian lapus dauga' potuo'ion
12:18-27
(Mat. 22:23-33; Luk. 20:27-40)
18 Toropii mian Saduki notaka ni Yesus. (Pinginti'ina i raaya'a se' mian lapus sianmo tumuo' soosoodo.) Mbali' iya'a, raaya'a nimikirawar taena, 19 “Guru, ai Musa nuntulis ukum koi kani'imari bo ko'onta': Kalu sa'angu' mian moro'one lapus namarerei boroki' men sian anakon, mbaka' utusna moro'one iya'a tio mosuo' tia baluna utusna kada' utusna isian lee'na.* Ul. 25:5 20 Isian pitu' moro'one moto'utus. Men balaki'na nosuo' tia sa'angu' wiwine, kasi moro'one iya'a nolapus kasee sian no'anakon. 21 Men korua'na nomosuo'imo wiwine iya'a, ka' lapus kasee sian no'anakon. Koiya'a uga' na utusna men kotolu'na, 22 pataka men na kopitu'na. Pitu-pitu'na nomosuo'i kasee sian no'anakon. Raaya'a kabus nolapus. Ka' kokomburi'anna wiwinemo iya'a a men nolapus. 23 Na ilio pomotuo'ian mian lapus ni'imarian, mian men moto'utus pitu' ira iya'a, ime a men bo sida langkai'na wiwine iya'a? Gause pitu-pitu' irana nompoboroki'mo i ia.”
24 Ia simbati i Yesus tae-Na, “Ai kuu mansala'imo, gause i kuu sian minginti'i isiina Alkitaap ka' sian minginti'i kuasana Alaata'ala. 25 Gause mian lapus men tumuo' soosoodo sianmo mosuo' ka' poposuo'on. Raaya'a tumuo' koi malaa'ikat na surugaa. 26 Kasee mian lapus sabole bo potuo'ion. Kuu taasi' noko pambasamo kitap ni Musa? Na kitap iya'a isian ningaan kau morio' ruri'on men kumait, ka' i Musa mondo'o kere-kerer. Isian wurungna Tumpu nambantilkon, tae-Na, ‘Yaku'mo a Alaata'ala ni Abraham, Alaata'ala ni Ishak, ka' Alaata'ala ni Yakub.’* Kel. 3:6 27 Alaata'ala iya'a taasi' Alaata'ala na mian lapus, kasee Alaata'ala na mian tumuo'. Ai kuu uga' mansala'imo tuu'!”
Yesus nambantilkon ukum men tuko
12:28-34
(Mat. 22:34-40; Luk. 10:25-28)
28 Isian sa'angu' wawa ukum Torat taka momorongori i Yesus poosisimbat tia toropii mian Saduki, ka' i ia uga' minginti'i se' upa men simbatikonon ni Yesus na mian Saduki kana' tuu'. Wawa ukum Torat iya'a nobapikirawarmo ni Yesus taena, “Wiwi'na ukum, potoo men koi upa a men tuko?”
29 Taeni Yesus, “Potoo men tuko mbaka': Porongori i kuu samba Israel! Tumpu Alaata'alanta mase Tumpu men sianta sambanaan. Tongko' i Ia.* Ul. 6:4-5 30 Kolingu'kon a Tumpu Alaata'alamuu tia noa men tuutuu', ka' tia wiwi'na wakamuu ka' wiwi'na pinginti'ianmuu ka' tia wiwi'na men pokoonmuu. 31 Ka' potoo men korua'na mbaka': Kolingu'kon a simbaya'muu mian koikoimo pongkolingu'konmuu wakamuu. Sianta potoo sambana men nitukokon saliwana rurua' potoo kani'i.”* Im. 19:18
32 Kasi wawa ukum Torat iya'a ninsimbati i Yesus taena, “Tuutuu', Guru! Kana'mo inooro'o tae-Muu. Tumpu Alaata'ala uga' tongko' sa'angu' ka' kosian Alaata'ala sambana.* Ul. 4:35 33 Ka' mian tiodaa mongkolingu'kon Alaata'ala tia noa men tuutuu', tia wiwi'na waka ka' wiwi'na pinginti'ian ka' tia wiwi'na men pokoonna. Ka' i ia uga' tiodaa mongkolingu'kon simbaya'na mian koikoimo pongkolingu'konna wakana. Ya'a a daana tia mongorookon kurbaan men tunuon ka' kurbaan sambana bona Alaata'ala.”* Hos. 6:6
34 Ia porongor i Yesus a ninsimbatina wawa ukum Torat iya'a se' pore ka' kana'. Ia norobumo tae-Na, “Ai kuu kara-karaani'mo sida mian na Batomundo'anna Alaata'ala.” Noko daa iya'a sianta sa'angu'po mian men momoko bapikirawar soosoodo ni Yesus.
Yesus nambantilkon se' Tomundo' Pansalamatkon taasi'po tongko' lee' ni Daud, kasee uga' Tumpu ni Daud
12:35-37
(Mat. 22:41-46; Luk. 20:41-44)
35 Tempo i Yesus mimisiso' na Laiganna Alaata'ala, Ia nobapikirawarmo na ko'ona i raaya'a, tae-Na, “Na pinginti'imuu, nongko'upa mbali' a wawa ukum Torat mangaan Tomundo' Pansalamatkon se' lee' ni Daud? 36 Gause Daud a men nangaan tia pisiso'na Alus Molinas taena:
‘Tumpu Alaata'ala nangaan na Tumpungku tae-Na:
oruang na paraas uanan-Ku§ oruang na paraas uanan-Ku: Kani'i adatna Yahudi, men balaki' a kuasana ka' angga'ion men sida umoruang na paraas uanan.
pataka Yaku' mompoporungku' giigii' mian men mangka'idek i Koo sida malolo' na Ko'oom.’* Mzm. 110:1
37 Daud a men nangaan se' Tomundo' Pansalamatkon iya'a Tumpuna. Pinginti'imuu, koi upa a kosidana se' daa Tomundo' Pansalamatkon uga' bo lee'na?”
Mian men biai' tuu' kokana'an nongorongor pisiso' ni Yesus.
Yesus nompopo'daga kada' maka'amat na wawa ukum Torat
12:38-40
(Mat. 23:1-36; Luk. 20:45-47)
38 Taeni Yesus, “Maka'amat na wawa ukum Torat. Gause i raaya'a mo'uus sumasayo mojuba alayo' ka' beleskon angga'ionna mian na pasar. 39 Raaya'a mo'uus umoruang na oruangan men porena na laigan bakitumpuan kabai na pootatakaianna mian biai'. 40 Raaya'a mangakali balu ka' mangala laiganna. Ka' bo pingililungina gau'na men ba'idek, raaya'a sambayang biai' taa'. Mian koiya'a sabole bo mantausi ukuman marawat.”
Persembaahan na sa'angu' balu men talalais
12:41-44
(Luk. 21:1-4)
41 Yesus no'umoruang nangarop peti pingilinsonan doi' persembaahan na Laiganna Alaata'ala. Ia namakanasai mian biai' monsoopkon doi'na i raaya'a na peti. Biai' a mian kupangon mingilinson doi'na men biai' a angga'na. 42 Taka a sa'angu' wiwine balu men talalais ningilinson doi'na rurua' men tongko' titiu' a angga'na. 43 Yesus nengeleelo'mo murit-Na, tae-Na, “Imamat a men taeng-Ku', ka' uga' bantilkonon-Ku na ko'omuu se' balu men talalais kale'e a biai'na ia linson na peti tia na mian sambana. 44 Gause i raaya'a giigii' nantarai persembaahan tia labina kupangna. Kasee balu men talalais kale'e nongorookonmo upa wiwi'na men somo iya'a a isian na ko'ona, ka' men bookoi bo kaanonna liila ipuan.”

*12:1 Yes. 5:1-2

*12:10 Mzm. 118:22-23

*12:13 toropii winawa ni Tomundo' Herodes: Samba Yahudi sanggiran men daa mingkira'kon kada' tongko' lee' ni Tomundo' Herodes bo pontomundo'i i raaya'a.

12:13 mansarak mangakalkon i Yesus tia upa men pikirawaronna i raaya'a: Kalu simbation ni Yesus tiodaa mambayar pajak, mbaka' mian biai' men bude'kon i Yesus sida maso' mbaka' raaya'a bo mangarakop ka' mampapatei i Yesus. Kalu simbation ni Yesus sian sida mambayar pajak mbaka' pamarenta na Romawi iya'a men bo taka mangarakop ka' mampapatei i Yesus.

12:14 Kaisar: Pantanaasi giigii' tomundo' na Roma ngaanon Kaisar.

*12:19 Ul. 25:5

*12:26 Kel. 3:6

*12:29 Ul. 6:4-5

*12:31 Im. 19:18

*12:32 Ul. 4:35

*12:33 Hos. 6:6

§12:36 oruang na paraas uanan-Ku: Kani'i adatna Yahudi, men balaki' a kuasana ka' angga'ion men sida umoruang na paraas uanan.

*12:36 Mzm. 110:1