6
A Parava Nimalo ne Bakovi Dagi
(Mateo 12:1-8; Markus 2:23-28)
* Vin 23:25Na Parava Nimalo tara, e Isu i laho padikudu na hania na vit, lakea e huriki a murimuri ri vakatubu ni kinipasi a kanena vit, ri loi vuroki a kulina, ri kani a vutuna. * Ion 5:10Lakea e huriki a Pariseo ri nana ria, “I navai mu rata a maki ni ta pupukari vona na Parava Nimalo!”
* 1Sam 21:1-6E Isu i koli i ta maea, “Ra mua, i uka ma mu gia a naro i ratea e Davit na tahuna i turana e huriki a tara vona ri vitolo? * Levi 24:5-9E Davit i dili na roho na Vure, i bole a bret, i kani. Ra bret iea a nihabi na Vure. A vinara i taki e huriki a prister kunana ri gi kani. Pali i bole ranga i kani. I bole ranga i habi ne huriki a tara vona, ria ranga ri kani.” Muri e Isu i taki ria i ta maea, “A Tuna Bakovi ia a Bakovi Dagi na Parava Nimalo.”
E Isu i Vakamahuri a Viri na Parava Nimalo
(Mateo 12:9-14; Markus 3:1-6)
Na Parava Nimalo tara, e Isu i dili na roho na vaponga i tovo e huriki. A bakovi tara i made vonga i mate a limana kanena. E huriki a Pariseo, a mari na vinara, ri matakana a naro ri gi padi virihi e Isu vona. Lakea ri muri marogo lae vona ri gi matakaria, ma ge vakamahuri a viri tara na Parava Nimalo. Pali e Isu i lohoka vona a niluhoi ne ria, lakea i takia a bakovi i mate a limana, i ta maea, “O pesi rike koea na kurukurune huriki.” Lakea i pesi rike na matane ria.
Muri e Isu i taki ria i ta maea, “Ngane ga nana mua, a vinara i ta navai vona a naro si gi ratea na Parava Nimalo? Si gi rata a naro kamumu o si gi rata a naro hale? Si gi vakamahuri a viri, o si gi ratapile a viri?”
10 E Isu i mata lae ne ria, muri i takia a bakovi, i ta maea, “O toto talea a limamu.” Lakea i toto talea a limana, i tavaga mule. 11 E huriki a Pariseo i madihi a hatene ria, lakea ri varodo a ngava na a ra naro ri gi rata virihi ia vona.
E Isu i Vulaki e Huriki a Apostolo Vona
(Mateo 10:1-4; Markus 3:13-19)
12 Na parava tara e Isu i sike na lolo ge vasileki, lakea i vasileki mavonga na Vure na rodo. 13 Na tahuna a haro i rike, i gale valai vona e huriki a murimuri vona. I vulaki a bakovi ala ravulu a polona i rua, i gale ria a apostolo. E huriki a apostolo ne Isu ra nga: 14 e Simon re Isu i vunua e Petrus, e tarina e Andreas, e Iakop, e Ioanes, e Pilip, e Bartolemeus, 15 e Mateo, e Tomas, e Iakop tune Alpius, e Simon na kabu ne Silot,* A tara ne huriki a Silot ri marikoi e huriki a Rom ri gi matakari ria. 16 e Iudas e tune Iakop, e Iudas Iskariot, ra viri i habi e Isu ne huriki a pile.
E Isu i Vakamahuri e Huriki
(Mateo 4:23-25)
17 Muri e Isu i tuli e huriki a apostolo vona, ri raga puru na lolo, ri vano, ri pesi na bila. E huriki a murimuri vona ala kupo ri made vonga pali, turana e huriki ri valai na tabeke ne Iudea, ne Ierusalem, na tabeke ne Tair e Sidon, ra ru pesi na dahana dari. 18 E huriki nga ri valai ri gi longo a vinara ne Isu, ri ngarua ge vakamahuri ria na gilanga ne ria. E huriki i dili ne ria a hanitu, e Isu i korimule ria. 19 E huriki lobo ri toni ni padoi ia, a vuhuna a nitora na Vure i tabuli vona, i vakamahuri ria lobo.
A Maki Ni Vivi Vona
(Mateo 5:1-12)
20 E Isu i mata lakea ne huriki a murimuri vona, i ta maea,
“Mua o huriki a matasia mu vivi,
a vuhuna a Vure bara i habi ne mua a harikianga vona.
21  * Sng 126:5-6; Ais 61:3; Kap 7:16-17Mua o huriki mu vitolo ngane mu vivi,
a vuhuna muri ma bara mu maru.
Mua o huriki mu tatangi ngane mu vivi,
a vuhuna muri ma bara mu nongo mu pitei.
22  * Ion 15:19; 16:2; 1Pe 4:14E huriki bara ri tepu mua, ri lohopile mua,
ri harogi mua,
ri taki mua ta mu hale a vuhuna mu muri mai a Tuna Bakovi.
Pali mu vivi!
23 Hosi e huriki e tubune ria ri rata mavonga e huriki a propet. Lakea na tahuna ri rata mavonga mua, mu vivi hateka, mu pitei, a vuhuna a Vure bara i kona dagi mua meli na hunu.
24 Pali mua o huriki a viri na mahala ngane,
a Vure bara i ratapile mua,
a vuhuna mu bole pali a nimade kamumu ne mua.
25 Mua o huriki mu kani marumaru ngane,
a Vure bara i ratapile mua.
Muri ma bara mu vitolo.
Mua o huriki mu nongo ngane, a Vure bara i ratapile mua.
Muri ma bara mu haloho mu tangi.
26 Mua o huriki ni kavurike bala ngane,
a Vure bara i ratapile mua.
Hosi e huriki e tubune ria ri rata mavonga e huriki a nitamina propet.
Mu Ngaru e Huriki a Pile ne Mua
(Mateo 5:38-48; 7:12a)
27 “Pali mua e huriki mu longo a ngavagu, a taki mua, mu ngaru e huriki a pile ne mua, mu rata kamumu e huriki ri tepu mua. 28 Mu rata kamumu e huriki ri harogi mua. Mu vasileki ne huriki ri rata hale mua. 29 A viri tara ge ubi ioe na garemu, o tabalahehe ge ubi tabu ioe na garemu tara. A viri tara ge bole a varakia vomu, naha ni vakatokua, o habi tabua vona a padirodo vomu tara. 30 O habi ne huriki ri nongi a maki vomu. A viri ge bolea vomu tara maki, naha ni takia ge habi mulea. 31  * Mat 7:12Ra naro mu ngaru e huriki ri gi rata virihi mua vona, mua ranga mu rata.
32 “Mua bara mu ngaru kunana e huriki ri ngaru mua, e rei ge kavurike mua? E huriki a bakovi hale, ria ranga ri ngaru e huriki ri ngaru ria. 33 Mua bara mu rata kamumu kunana e huriki ri rata kamumu mua, e rei ge kavurike mua? E huriki a bakovi hale, ria ranga ri rata mavonga. 34 Mua bara mu habi a maki, muri mu ngaru ni gi koli, e rei ge kavurike mua? E huriki a bakovi hale, ria ranga ri habi a maki ne huriki a bakovi hale, ri ngaru ni gi koli. 35 Pali a ngaru mua mu gu ngaru e huriki a pile ne mua, mu rata kamumu ria. Na tahuna mu habi ne ria a maki, naha ni taki ria ri gi habi mule. Mu rata mavonga, a mapane mua bara i dagi hateka, bara mua e huriki e tuna Vure Meli Liu, a vuhuna i rata kamumu e huriki ri bole lupu a maki, e huriki ri naro hale. 36 Mu dodo e huriki, i manga a Vure, e Tamane mua, i dodo e huriki.
Naha Ni Pelekado a Viri
(Mateo 7:1-5)
37  * Mat 6:14“Naha ni pelekado a viri, lakea a Vure i uka ma ge pelekado mua. Naha ni taki e huriki ranga ri hale, lakea a Vure i uka ma ge taki mua mu hale. Mu lohopile a naro hale ne huriki, a Vure tara bara i lohopile a naro hale ne mua. 38  * Mrk 4:24Mu ramai a naro hatebalala, lakea a Vure tara bara i hatebalala, i habi a maki ne mua. Na tahuna a Vure i habi a maki, bara i habi ge kupo, i guru tala, i padi lulu puru, i tahoni tabu bara i maguru tala tavula ranga. A naro o rata virihi e turamu, a Vure tara bara i rata virihi ioe vona.”
39  * Mat 15:14Muri e Isu i taki ria vona a nita vakakika, i ta maea “A bakovi i kepa i uka ma ge tulia a bakovi i kepa. Bara i toni ni tulia, rua varago bara ru boru puru na lovo. 40  * Mat 10:24-25A lohokanga na koma ni tovo i uka ma ge rangi a lohokanga na viri i tovo ia. Pali na tahuna i tovo loboa a koma, a koma bara i lohoka manga a viri i tovoa.
41 “I navai o masia a muku na matane turamu, pali o mata kepa vona a bokona kai i koro na matamu ke? 42 Go taki navia e turamu, ‘Turagu, ga kuri tala a muku na matamu.’ Pali ioe i uka ma o matakilaka vona a bokona kai dagi i tabuli na matamu! Ioe a bakovi na taminga! O bole tala taro a bokona kai na matamu, muri bara o matai kamumu, o kuri tala a muku na matane turamu.
A Kai Ni Matakilaka Vona a Vuana
(Mateo 7:17-20; 12:33-35)
43 “A kai kamumu i uka ma i vakabele kilala a kanena ge hale. A kai hale i uka ma i vakabele kilala a kanena ge kamumu. 44 A kai si matakilalea na vuana. I uka ma si pasi a vuana pik na mota barakau. I uka ma si gi pasi a kanena vain na mota padipadi. 45 A bakovi kamumu i vakasiri a hatena i kamumu na naro kamumu i rata. Pali a bakovi hale i vakasiri a hatena i hale na naro hale i rata. A nitana bakovi i vakasiri e huriki, ia a bakovi navai.
A Bakovi Ru Hae a Ruma
(Mateo 17:24-27)
46  * Mat 7:21I navai mu gale iau e, ‘Bakovi Dagi, Bakovi Dagi,’ pali i uka ma mu muri mai a nitagu? 47 Ga vakalongo mua vona a naro na viri i valai nau, i longo a nitagu, i longototo. 48 A narona i manga a bakovi i hae a roho. I keli puru i vakapesi langa na kedo a vuhuna butu. Na tahuna i tua a meka i pulua a ruma i uka ma i vakulu, a vuhuna i hae kamumua. 49 Pali a viri i longoa a nitagu, pali i longotaro, i manga a bakovi i hae a roho, i uka ma i puru hateka a butu. Na tahuna i tua a meka i ratapilea a ruma, i mapuka puru, i lobo.”

*6:1: Vin 23:25

*6:2: Ion 5:10

*6:3: 1Sam 21:1-6

*6:4: Levi 24:5-9

*6:15: A tara ne huriki a Silot ri marikoi e huriki a Rom ri gi matakari ria.

*6:21: Sng 126:5-6; Ais 61:3; Kap 7:16-17

*6:22: Ion 15:19; 16:2; 1Pe 4:14

*6:31: Mat 7:12

*6:37: Mat 6:14

*6:38: Mrk 4:24

*6:39: Mat 15:14

*6:40: Mat 10:24-25

*6:46: Mat 7:21