14
Ɓa zúifùwa ɲúnása wee lè o Yeesu wán
(Matiye 26.1-5; Luki 22.1-2; Zãn 11.45-53)
Wizooní bìo ɲun wã́a ká ho Paaki sã́nú díró lè ho *búurú na á ɲa-fĩni yí dó yi sã́nú díró yi. Á le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa wee cà bìo ɓa à wé wé è wìiráa o Yeesu ká mu yí zũ, á à na ɓa à ɓúe. Ɓa wee bío: «Wa yí dà máa wìi wo ho sã́nú díró yi. Ká wa wó mu á ɓa zã̀amáa á à kánká mu bìo yi.»
O hã́a ɓúi kúaa ho ɲiló o Yeesu ɲúhṹ wán
(Matiye 26.6-13; Zãn 12.1-8)
O Yeesu kɛra ho Betanii lóhó yi o Simɔn na hĩ́a lé o *ɓùeré nìi zĩi. Pã̀ahṹ na ó o kará wee dí à bṹn à hã́a ɓúi ɓueé wee zo, á ɓuan mí dṹukó-za ɓúi na wó lè le huee na ɓa le alibaatere à ho sú làa ɲiló ɓúi na sãmu sĩ. Ho ɲiló mu ɓa le náàrè á yàwá here làa sòobɛ́ɛ. Bìo ó o ɓueé ɓó a Yeesu yi ó o pũ̀ina ho dṹukó-za mu ɲii, ò o kúaa ho ɲiló mu o Yeesu ɲúhṹ wán. Á bìa wi bĩ́n ɓúi sĩa cã̀. Á ɓa wee bío mín yi: «Ho ɲiló na kà yáaró ɲúhṹ lé mu yɛ́n? Ho ɲɔǹ lá dà à yɛ̀ɛ́ á à yí hã wɛ́n-hãani khĩá-tĩn* Mu pã̀ahṹ á hã wɛ́n-hãani khĩá-tĩn lé o nùpue lúlú-kùure sámú sàáníi. á à sanka a na ɓa nì-khenia yi.» À ɓa lan wee zá làa wo. Ó o Yeesu wã́a bía: «O hã́a mu mi día bìo. Mi wee zá làa wó le we? Bìo ó o wó làa mi á se. Ɓa nì-khenia bán làa mia á à kɛń mín wán fɛ́ɛɛ. Á pã̀ahṹ lée pã̀ahṹ á mi dà wé è wé mu sãamu làa ba ká mi tà. Ɛ̀ɛ ká ĩnɛ́n wón máa kɛń làa mia fɛ́ɛɛ. Bìo ó o dà à wé lé bìo ó o wó. O kúaa ho ɲiló na sãmu sĩ ĩ sãnía wán à fèn wíokaráa hã paráa hã nùuló. Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Le Dónbeenì bín-tente wé buera lùe lée lùe yi ho dĩ́míɲá ɓúenɓúen yi, á ɓa à bío bìo ó o hã́a na kà wó, á ɓa à leéka a bìo.»
O Zudaa wi ò o dé o Yeesu na
(Matiye 26.14-16; Luki 22.3-6)
10 O Yeesu nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní na ɓa le Zudaa Isikariote á wà vaá bía nɔn ɓa yankarowà ɲúnása yi le mí wi à mí dé o Yeesu na ɓa yi. 11 Á bán sĩa wan wan á dó mí ɲiní nɔn le mí ì na le wárí wo yi. Ó o wã́a wee cà ho pã̀ahṹ na o ò dàń ǹ wé mu yi, á à déráa wo ɓa níní yi.
O Yeesu wee dí ho Paaki dĩ́nló lè mí nì-kenínia
(Matiye 26.17-25; Luki 22.7-14, 21-23; Zãn 13.21-30)
12 Ho *búurú na á ɲa-fĩni yí dó yi sã́nú díró ɓàn nín-yání wizonle zoǹ, dìo ɓa wee wé fũ̀aa ho Paaki piozàwa yi, Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 12.6, 14-20 ó o Yeesu nì-kenínia tùara a yi: «Lé wen á fo wi à wa vaa wíoka ho Paaki dĩ́nló yi?» 13 Ó o tonkaa mí nì-kenínia nùwã ɲun á bía nɔn yi: «Mi lɛ́n zo ho lóhó yi, á mi zoó sĩ́ a nìi ɓúi yahó ká a sò mu ɲumu lè ho dṹuhṹ. Mi bè o yi, 14 ká a vaá zon zĩi na yi à mi bío na le zĩi mu ɓànso yi: O nì-kàránlo le wa tùa foǹ: Ho lahó na á ĩnɛ́n lè ĩ nì-kenínia á à dí ho Paaki dĩ́nló yi lé ho yɛ́n? 15 O ò zéení la-beenì ɓúi làa mia ho nɔ́nwíohṹ yi na sĩ̀a bàráka vó. Lé bĩ́n à mi wíoka wa Paaki dĩ́nló bìo yi.» 16 Á ɓa wà vaá zon ho lóhó yi, á zoó yú mu ɓúenɓúen làa bìo ó o Yeesu bíaráa mu. Á ɓa wíokaa ho Paaki dĩ́nló bìo.
17 Bìo le wii tò, ó o Yeesu lè mí nì-kenínia pírú ɲun ɓuara. 18 Bìo ɓa kará wee dí ó o Yeesu bía: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Minɛ́n na làa mi páanía kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi nì-kéní á à dé mi ì na.» 19 Ó o nì-kenínia yilera lùnkaa, á ɓa wee tùaka a yi lè mí nì-kéní kéní. À yìa le: «Mu lé ĩnɛ́n le?» À yìa le: «Mu lé ĩnɛ́n lé?» 20 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mu lé minɛ́n pírú ɲun nì-kéní, yìa làa mi páanía wà zoó cĩ̀. 21 Mu bon. O *Nùpue Za á à hí làa bìo le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíaráa mu. Ká yìa màhã́ níi ì bè mu á ho yéréké è zo ɲúhṹ. Ɓànso yàá lá yí ton se mu sṹaaní.»
(Matiye 26.26-30; Luki 22.15-20; 1 Korɛnte 11.23-25)
22 Bìo ɓa wee dí, ó o Yeesu lá ho búurú á dó le Dónbeenì bárákà. Ò o wee cɛ̀ɛka ho na mí nì-kenínia yi ká à bío: «Mi fé là, hón lé ĩ sãnía.» 23 Ò o bĩnía lá le ɲuuníi dɛ̀ɛ na ho *dìvɛ̃́n wi yi ò o dó le Dónbeenì bárákà. Ò o nɔn ho ɓa yi á ɓa ɓúenɓúen ɲun. 24 Ò o bía nɔn ɓa yi: «Dén lé ĩ cãni na wíokaa wee zéení le Dónbeenì páaníi na le bò bìo, dén lé ĩ cãni na kúaará ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ bìo yi. 25 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ĩ máa bĩní máa ɲu dìvɛ̃́n hùúu fúaa ho pã̀ahṹ na á ĩ khíi ɲu ho ɓàn bè-fĩa yi le Dónbeenì bɛ́ɛnì yi.» 26 Bṹn mɔ́n á ɓa sía ho sã́nú lení, à ɓa wà yòora hã Oliivewa vĩ̀nsĩ̀a ɓúee wán.
O Yeesu bía le o Piɛre á à pĩ́ mí bìo
(Matiye 26.31-35; Luki 22.31-34; Zãn 13.36-38)
27 O Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi ɓúenɓúen á à lùwí ì día mi. Làa bìo le Dónbeenì bíoráa mu mí bíonì vũahṹ yi kà síi: ‹Ĩ ì ɓúe o pi-pa á ɓa pia á à kɛ́nná à lɛ́n ǹ va hã lùa ɓúenɓúen.› Mi loń Zakari vũahṹ 13.7 28 Ɛ̀ɛ ká ĩ vèeró mɔ́n, á ĩ ì dí mí yahó vaá pa mia ho Kalilee kɔ̃hṹ yi.» 29 Ó o Piɛre bía: «Hàrí à bìa ká ɓúenɓúen pĩ́ ũ bìo, á ĩnɛ́n wón máa pĩ́ mu hùúu.» 30 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ. Ho tĩ́nɔ̀n-kéní na kà yi, sã́ni ò o kò-bɛ́ɛ wá hã cúa-ɲun, bṹn ká ũnɛ́n bía le fo yí zũ mi á dɔ̃n hã cúa-tĩn.» 31 Ó o Piɛre pá bĩnía wíokaa tĩ̀ína mí bíonì yi: «Ĩ máa bío le ĩ yí zũ fo máa mi hùúu, hàrí ká ĩ ko à ĩ hí làa fo.» Á ɓa nì-kenínia na ká ɓúenɓúen bía mu bìo dà-kéní mu.
O Yeesu fìora ho Zɛtesemanii yi
(Matiye 26.36-46; Luki 22.39-46)
32 Bṹn mɔ́n á ɓa wà vaá dɔ̃n le lùe ɓúi na ɓa le Zɛtesemanii. Ó o Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi kɛɛní hen le ĩ lɛ́n vaa fìo.» 33 Ò o fó a Piɛre là a Zaaki là a Zãn á bòráa. O ɓúakáa zã́na á yi wee dè 34 ó o bía nɔn ɓa yi: «Ĩ hácírí yáara dàkhĩína. Ĩ ka le ĩ máa fen. Mi kɛɛní hen, á tĩní mi yìo.» 35 Bṹn mɔ́n ó o wã́a vá van cĩ́inú, á vaá lií ɓúrá ò o fìora le ká mu dà à wé, à le lònbee na kà à yí yí mí. 36 O bía bìo kà: «Ĩ Maá, fo dà bìo ɓúenɓúen wee wé. Yí le le lònbee na kà à yí mi. Ɛ̀ɛ ká mu yí wé ĩnɛ́n sĩi bìo. Le ũnɛ́n lé yìa sĩi bìo à wé.» 37 Ò o bĩnía ɓuara mí nì-kenínia cɔ̃́n á ɓueé yú ɓa à mu dãmu ɓó ɓa. Ó o bía nɔn o Piɛre yi: «Simɔn, dãmu ɓó fo le? Fo yí dà máa tĩní ũ yìo hàrí le lɛ́ɛ̀rè dà-kéní yi le? 38 Mi fání mi yìo à wé fìo bèra a na à mi yí zo mu bè-kora wéró yi. O nùpue sĩi wee wé vá mu bè-tente wéró yi, ɛ̀ɛ ká ho pànká na ó o ò wé làa bṹn lé hìa mía.» 39 Ò o tĩ́n wíokaa khɛ̀ra vaá fìora ò o bía hã bíoní dà-kéní mu. 40 Bṹn mɔ́n ó o bĩnía ɓuara mí nì-kenínia cɔ̃́n á ɓueé yú ɓa à mu dãmu ɓó ɓa. Ɓa yí dàńna yí fánía mí yìo. Á bìo ɓa wã́a à bío á à na a Yeesu yi á ɓa yí zũ. 41 Bìo ó o Yeesu wà á bĩnía ɓuara mún cúa-tĩn níi yi, ó o ɓueé bía nɔn ɓa yi: «Mi pá dũma wee vũńka lon? Mu wã́a vó. Ho pã̀ahṹ dɔ̃n. O *Nùpue Za á ɓa à dé ɓa bè-kora wérowà níi yi. 42 Mi hĩ́ní wa lɛ́n. Yìa á à dé mi ì na ɓueé dɔ̃n.»
Ɓa wìira a Yeesu
(Matiye 26.47-56; Luki 22.47-53; Zãn 18.3-12)
43 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu wee bío yi, à bṹn ò o Zudaa ɓueé dɔ̃n. O lé ɓa nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní. Ɓa zã̀amáa na bò làa wo á ɓuan hã khà-túa lè hã bũ̀aa. Bìa tonkaa ɓa lé le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa lè ɓa nì-kĩ́a. 44 O Zudaa, yìa á à dé o Yeesu mu á à na, á zéenía bìo ɓa zã̀amáa á à zũńnáa wo. O bía: «Ĩ hĩ́a vaá tɛ̀ɛnía nùpue na yi lè le kɔ̃̀nbii, se wón lé yìa mi wee cà. À mi wã́a wìi wo à ɓua sese lɛ́nnáa.» 45 O Zudaa ɓuee dɛ̃ɛníi ó o wà vaá ɓó a Yeesu yi ò o bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo.» Ò o tɛ̀ɛnía wo yi lè le kɔ̃̀nbii. 46 Á bìa làa wo bò mín wã́a wìira a Yeesu. 47 Á ɓa nì-kéní ɓúi dò mí khà-tóní á hà lè le *Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì ton-sá nì-kéní ɲikãahṹ kúio. 48 Ó o Yeesu bía nɔn bìa wà ɓueé wìi wo yi: «Mi so lá ko à mi ɓua khà-túa làa bũ̀aa à ɓuee wìiráa mi le? Ĩ lée nì-kã́anii le? 49 Ĩ làa mia lá wee kɛń mín wán túntún, á wee kàrán ɓa nùpua le *Dónbeenì zĩ-beenì lún yi á mi yí wìira mi. Ɛ̀ɛ ká mu wó kà, à le Dónbeenì bíonì vũahṹ bìo ɲii síráa.» 50 Ó o nì-kenínia ɓúenɓúen wã́a lùwa wà à ɓa día a. 51 Yàrónza ɓúi lé yìa bò a Yeesu yi. Lée ɓunló mí dòn wi o wán. Ɓa le mí ì wìi wo, á ɓa ɓuan o ɓunló yi, 52 ó o kueera ho día, ò o lùwa wà mí kã́amáa.
O Yeesu ɓa ɓuan vannáa ɓa tũ̀iá fɛɛrowà yahó
(Matiye 26.57-68; Luki 22.54-55, 63-71; Zãn 18.13-14, 19-24)
53 Bṹn mɔ́n á ɓa ɓuan o Yeesu vannáa le *Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso zĩi, hen na ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa nì-kĩ́a lè ho *làndá bìo zéenílowa ɓúenɓúen kúaa mín wán yi. 54 O Piɛre khɛ̀ra bò a Yeesu mɔ́n. O ɓueé zon ɓa yankarowà ɲúhṹso lún yi, á zoó páanía kará lè ɓa parowà á wee huee ho dɔ̃hṹ. 55 Ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa *zúifùwa tũ̀iá fɛɛrowà ɓúenɓúen wee cà bìo ɓa à koonínáa o Yeesu yi á à bè yi ì síinínáa o ɲúhṹ á à na ɓa à ɓúe. Ká ɓa màhã́ yí yú bìo ɓúi. 56 Nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ wee ɓuee fũ̀aa hã sabíoní o ɲii, ká ɓa màhã́ wee bĩní kán mín. 57 Á ɓa nùwã yɛ́n ɓúi wã́a hĩ́nɔn koonía o yi lè le sabéré na kà: 58 «Wa ɲá ò o bía le mí ì fío le Dónbeenì zĩi na ɓa nùpua son, á à bĩní ì so le ɓúi hã wizooní tĩn yi ká dén á nùpua máa so.» 59 Hàrí bṹn á ɓa yàá pá wee kán mín wán. 60 Á ɓa yankarowà ɲúhṹso wã́a lii hĩ́nɔn yòó dĩ̀n ɓa ɓúenɓúen yahó ò o tùara a Yeesu yi: «Bìo ɓa nùpua wee bío ũ dã́ní yi á fo le fo máa bío dɛ̀ɛ ɓúi yi le?» 61 Ó o Yeesu cɛ̀kɛ̀ ò o dĩ̀n. Á ɓa yankarowà ɲúhṹso wíokaa tùara a yi: «Le ũnɛ́n lé o Krista, le Dónbeenì na wa wee khòoní za le?» 62 Ó o Yeesu bía: «Ũuu, ĩ lé orɛ́n. Mi ɓúenɓúen á à mi a *Nùpue Za ká a kará le Dónbeenì na dà mu bìo ɓúenɓúen nín-tĩánì. Mi mún khíi mi a ká a kará hã dùndúio wán bò ò ɓuen.§ Mi loń Daniyɛɛle vũahṹ 7.13» 63 Á ɓa yankarowà ɲúhṹso wã́a lɛ̀ɛkaa mí dà-zĩ́nii lé bìo mu vá a yi dàkhĩína, ò o bía: «Wa màkóo wã́a mía sɛɛ́ràsa yi. 64 Hã bín-kora na ò o mà lɛɛ́ra le Dónbeenì yi á mi ɲá. Àwa, á lé mu yɛ́n á mi wee leéka?» Á ɓa ɓúenɓúen le o wó khon ó o ko ò o ɓúe. 65 Ɓa nùwã yɛn zàwa ɓúi ɓa tĩ́ahṹ á ɓúakáa wee khàani kúee o Yeesu wán. Ɓa pon o yahó yi à ɓa wee vṹaa wo lè mí nín-kuio ká ɓa à tùa wo yi le o zéení yìa wó mu làa wo. Le *Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso lún parowà fó a, á wee dé sáarà yi.
O Piɛre pã́ a Yeesu bìo
(Matiye 26.69-75; Luki 22.56-62; Zãn 18.15-18, 25-27)
66 Pã̀ahṹ na ó o Piɛre pá lií wi ho lún yi, à bṹn le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì ton-sá hã́awa nì-kéní ɓúi ɓueé dɔ̃n. 67 Bìo ó o mɔn o Piɛre ò o wee huee ho dɔ̃hṹ, ó o wíokaa lońna a yi sese ò o bía: «Ũnɛ́n mún lá wi là a Nazarɛɛte nìi Yeesu mu.» 68 Ó o Piɛre pã́ mu ò o bía: «Bìo á fo wee bío kà á ĩ yí zũ.» Bṹn mɔ́n ó o wà vaá bã́nía dĩ̀n ho lún zũaɲii. [Ó o kò-bɛ́ɛ wá.] 69 Bìo ó o ton-sá hã́a mu mɔn o vaa bã́níló, ó o wee bío làa bìa wi bĩ́n: «O nùpue na kà lé ɓarɛ́n nì-kéní ɓúi.» 70 Ó o Piɛre tĩ́n pã́. Mu yàá yí míana, à bṹn à bía wi bĩ́n tĩ́n bía nɔn o Piɛre mu yi: «Ho tũ̀iá poni. Fo lé ɓarɛ́n ɓúi. Ũnɛ́n mún lé o Kalilee nìi.» 71 Ó o Piɛre wã́a bía: «Ká ĩ fã̀ sabéré à le Dónbeenì le ĩ mi mu. Ĩ ì báa mu ɲii wán, o nùpue na mi wee bío bìo á ĩ yí zũ.» 72 Hón pã̀ahṹ so yi ó o kò-bɛ́ɛ wá hã cúa-ɲun níi. Ó o Piɛre hácírí màhã́ bĩnía ɓuara bìo ó o Yeesu fù bía làa wo yi wán: «Sã́ni ò o kò-bɛ́ɛ wá hã cúa-ɲun bṹn ká ũnɛ́n pã́ le fo yí zũ mi á dɔ̃n hã cúa-tĩn.» Ó o Piɛre wã́a wee wá.

*14:5 Mu pã̀ahṹ á hã wɛ́n-hãani khĩá-tĩn lé o nùpue lúlú-kùure sámú sàáníi.

14:12 Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 12.6, 14-20

14:27 Mi loń Zakari vũahṹ 13.7

§14:62 Mi loń Daniyɛɛle vũahṹ 7.13