11
Gbɛ̃́ káauↄ luanaaikɛa
1 Luanaaikɛa mɛ́ wɛdↄaaàzi seasai ũ. A dɛ yã́ pↄ́ wìli wɛsiɛo sia sĩana ũ ũɛ. 2 Gbɛ̃́ káauↄ luanaaikɛa mɛ́ tò Lua ń sáaukpà.
3 Wá luanaaikɛa mɛ́ tò wá dↄ̃ kɛ́ aà yã'oa mɛ́ dṹnia kàlɛ. Pↄ́ pↄ́ wìli wɛsiɛo ↄ̃ à pↄ́ pↄ́ wì wɛsiɛ kɛ̀ò.*Daa 1.1, Soũ 33.6, 9, Zãa 1.3
4 Abɛli luanaaikɛa mɛ́ tò aà sa'oa Luawa maa dɛ̀ Kainu pↄ́a.†Daa 4.3-10 Aà luanaaikɛa yã́i Lua aà sáaukpà, à aà dìlɛ gbɛ̃maa ũ, ↄ̃ à aà gba sì. Baa ń aà gaao, àlɛ yã'owɛ̃ɛ e tia Lua náai pↄ́ a kɛ̀pi yã́i.
5 Ɛnↄki luanaaikɛa mɛ́ tò Lua aà sɛ̀, kɛ́ asu gao yã́i.‡Daa 5.21-24 Wi aà e lↄo, kɛ́ Lua aà sɛ̀ yã́i. E Lua àↄ aà sɛ́, à aà sáaukpà à mɛ̀ aà yã́ kàagu. 6 Gbɛ̃e yã́ lí ká Luagu aà náaikɛsaio. Sema gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ sↄ̃aàzi si kɛ́ a ku, mɛ́ ì fĩabo a kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄnɛ.
7 Kɛ́ Lua lɛdà Nↄeewa yã́ pↄ́ wi e yãao musu, ↄ̃ à Lua náaikɛ̀ à aà yãmà, à gó'ilɛna kɛ̀ à a uadeↄ mìsiò.§Daa 6.13-22 Aà luanaaikɛa mɛ́ tò yã́ zↄ̃̀lɛ dṹniawa, mɛ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ a kɛ̀pi yã́i.
8 Kɛ́ Lua Ablahaũ sìsi aà gɛ́ bùsu pↄ́ á kpawà aàↄ vĩ guu,*Daa 12.1-5 ↄ̃ Ablahaũ Lua náaikɛ̀ à Lua yã́pi sì. Kɛ́ à bↄ̀ bɛ, a gu pↄ́ àlɛ gɛ́upi dↄ̃ zio. 9 À Lua náaikɛ̀, ↄ̃ à bɛkpà bùsu pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ɛpiu nibↄ ũ†Daa 13.18 zwã̀akpɛde ũ. Màa Izaaki ń Yakↄbuo lↄ, asa Lua lɛgbɛ̃api gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ. 10 Asa wɛ̃́lɛ pↄ́ Lua dɛ a kũna ũ a kalɛna ũ ìↄ zɛdↄa ↄ̃ Ablahaũ wɛ́ dↄi.
11 Sala luanaaikɛa mɛ́ tò a è nↄsì,‡Daa 18.11-14, 21.2 baa kɛ́ fĩiɛ mɛ́ à zikũ̀, asa a dↄ̃̀ Lua pↄ́ lɛgbɛ̃̀ɛpi náai vĩ. 12 Baa kɛ́ à zikũ̀, gↄ̃ɛ mɛ̀ndopi buikɛ̀ dasi lán saanaↄ ge ísialɛ ũfãawa, wa fↄ̃ dↄdↄo.§Daa 15.5, 22.17, 32.13
13 Gbɛ̃́piↄ gàga píi ń luanaaikɛa guu pↄ́ pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀nɛ́ↄ esai. Aa è kãaa aa gbãakpài. Aa mɛ̀ nibↄ bↄ̀mↄↄn ń ũ tↄↄlɛ la.*Daa 23.4, Soũ 39.13 14 Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ o màaↄ lɛ́ ↄlↄwɛ̃ɛ wàlɛ ń de bɛ nidɛɛ. 15 Tó bùsu pↄ́ aa bↄ̀u bɛɛ aalɛ kɛ, dↄ̃ aa zɛ'è aa ɛ̀a tà we. 16 Sĩana guu aalɛ bùsu pↄ́ a maa dɛ beea ya luabɛɛ. A yã́i tò, tó wà mɛ̀ Lua dɛ ń Lua ũ, ìli kɛ Luapiɛ wí ũo, asa à wɛ̃́lɛ kɛ̀kɛnɛ́.
17-18 Kɛ́ Lua Ablahaũ lɛ̀ a gwà, ↄ̃ Ablahaũ Lua náaikɛ̀ à Izaaki kpà sa'obↄ ũ.†Daa 22.1-14 Lua lɛgbɛ̃̀ɛ̀ yãa à mɛ̀ Izaaki kĩ́i aà bui a bↄu.‡Daa 21.12 Ń beeo à zɛ̀ ń a nɛ́ mɛ̀ndonapi kpaao. 19 A è Lua gbãa a fↄ̃ gɛↄ vu, ↄ̃ à ɛ̀a Izaaki è a yáasi ũ. 20 Izaaki Lua náaikɛ̀, ↄ̃ à Yakↄbu ń Esauo gbà sa'olɛ.§Daa 27.27-29, 39-40 21 Yakↄbu Lua náaikɛ̀. Kɛ́ à kà gaa, ↄ̃ à gbãa'è a gopanawa, à kùlɛ Yosɛfu nɛ́ↄ gbà sa'olɛ.*Daa 47.31, 48.1-20 22 Yosɛfu Lua náaikɛ̀. Kɛ́ a ye gai, ↄ̃ à Isailiↄ bↄa Egipi yã'ò ń lá aa kɛ ń a gɛoo.†Daa 50.24-25, Bↄa 13.19
23 Mↄizi de ń aà dao Lua náaikɛ̀, ↄ̃ aa aà ùlɛ e mↄ àaↄ̃ aà ia gbɛa, kɛ́ aa è a kɛfɛũ yã́i.‡Bↄa 1.22, 2.2 Aai vĩakɛ iko pↄ́ kía dìlɛɛo. 24 Mↄizi Lua náaikɛ̀. Kɛ́ à zↄ̃ↄkũ̀, ↄ̃ à gì wà a dilɛ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ nɛ́ ũ.§Bↄa 2.10-12 25 A sì wà a wɛtã ń Lua gbɛ̃́ↄ dɛ kua ń pↄnao duuna guu gↄↄplala. 26 A dìlɛ kɛ́ wí pↄ́ wì damá Kilisi yã́i dɛ Egipi àizɛɛa, asa zia asea aà wɛ́ pɛ́wà. 27 Aà luanaaikɛa mɛ́ tò à bↄ̀ Egipi,*Bↄa 2.15 i vĩakɛ kía pↄkũmaɛo, à zɛ̀ gíũgiũ lá à Lua pↄ́ wìli e ń wɛ́oo èwa. 28 Aà luanaaikɛa mɛ́ tò à Gɛ̃amusu dikpɛ dìlɛ ń aumamaa kpɛɛlɛ gĩↄwao, kɛ́ gbɛ̃dɛna su ↄkã ń nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄwao yã́i.†Bↄa 12.21-30 29 Isailiↄ Lua náaikɛ̀ aa bùa Ísia Tɛ̃awa lán tↄↄlɛ giiwa. Kɛ́ Egipiↄ yↄ̃̀wà màa, ↄ̃ í kũ̀aamá.‡Bↄa 14.21-31 30 Isailiↄ Lua náaikɛ̀ aa lìa Yelikoi e gↄↄ sopla, ↄ̃ a bĩ́i kwɛ̀.§Yoz 6.12-21 31 Káalua Lahabu Lua náaikɛ̀ à zãmadeↄ dìlɛ niɛniɛ, ↄ̃ i kaalɛ ń luanaaikɛnsaiↄo.*Yoz 2.1-21, 6.22-25
32 Má o kpelewa lↄ ni? Má zɛ'e mà Gedeↄ̃ↄ†Dↄa 6.11 yã'oo ge Balaku‡Dↄa 4.6 ge Sãusↄ̃ↄ§Dↄa 14.1 ge Zɛfɛte*Dↄa 11.1 ge Davidi†1Sam 17.12 ge Samuɛli‡1Sam 3.1 ge ãnabiↄ. 33 Aa Lua náaikɛ̀, ↄ̃ aa zĩblè kíaↄwa, aa yãgↄ̃̀gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa, aa lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀nɛ́ gbɛ'è, aa nↄ̀ↄmusuↄ lɛ́ nàaa,§Dan 6.1-27 34 aa tɛ́ pãsĩ dɛ̀,*Dan 3.1-30 aa bↄ̀ fɛ̃nda lɛ́zĩ, aa gbãa'è ń yɛ̃̀ɛɛsaikɛ guu, aa pãsĩkũ̀ zĩ guu, aa buipãle zĩgↄ̃ↄ yà, 35 aa nↄɛↄ nɛ́ gɛↄ vù aa kpàmá.†1Kia 17.17-24, 2Kia 4.25-37 Wà ĩakpà ń gbɛ̃eↄzi, ↄ̃ aa gì bↄkĩi wɛɛlɛi, kɛ́ aa vu, aai bↄ maa yã́i. 36 Wà ń gbɛ̃eↄ kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ wà ń gbɛ̃́ ń flàalao. Wà mↄkà ń gbɛ̃eↄwa wà ń ká kpɛ́u.‡1Kia 22.26-27, Zel 20.2, 37.15-16, 38.6 37 Wà ń papa ń gbɛo wà ń dɛdɛ, wà ń zↄ̃ɛ pla ń siio, wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Aa bɛ̀bɛ sã báa ń blè báao daa. Aa gↄ̃̀ gii, wà ń wɛtã̀ wà ĩadàmá. 38 Dṹnia i ká ń ũo. Aa lìaaliaa sɛ̃u ń gbɛ̀sĩsĩↄ musuo, aa ku gbɛ̀'ɛↄ ń tↄ̃ↄↄ guu. 39 Baa kɛ́ Lua gbɛ̃́piↄ sáaukpà ḿpii a náai pↄ́ aa kɛ̀ yã́i, aai pↄ́ pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀nɛ́ eo, 40 kɛ́ aasu gↄ̃ wásawasa wá saio yã́i. Lua dↄ̀aa dìlɛ wà yã́ pↄ́ a maa dɛ ń pↄ́a eɛ.
*11:3 Daa 1.1, Soũ 33.6, 9, Zãa 1.3
†11:4 Daa 4.3-10
‡11:5 Daa 5.21-24
§11:7 Daa 6.13-22
*11:8 Daa 12.1-5
†11:9 Daa 13.18
‡11:11 Daa 18.11-14, 21.2
§11:12 Daa 15.5, 22.17, 32.13
*11:13 Daa 23.4, Soũ 39.13
†11:17-18 Daa 22.1-14
‡11:17-18 Daa 21.12
§11:20 Daa 27.27-29, 39-40
*11:21 Daa 47.31, 48.1-20
†11:22 Daa 50.24-25, Bↄa 13.19
‡11:23 Bↄa 1.22, 2.2
§11:24 Bↄa 2.10-12
*11:27 Bↄa 2.15
†11:28 Bↄa 12.21-30
‡11:29 Bↄa 14.21-31
§11:30 Yoz 6.12-21
*11:31 Yoz 2.1-21, 6.22-25
†11:32 Dↄa 6.11
‡11:32 Dↄa 4.6
§11:32 Dↄa 14.1
*11:32 Dↄa 11.1
†11:32 1Sam 17.12
‡11:32 1Sam 3.1
§11:33 Dan 6.1-27
*11:34 Dan 3.1-30
†11:35 1Kia 17.17-24, 2Kia 4.25-37
‡11:36 1Kia 22.26-27, Zel 20.2, 37.15-16, 38.6