ISAIA
Yã́ pↄ́ kú láɛ bee guuↄ
Ń Ɛbɛlu yã́o Isaia tↄ́ bↄↄlɛ mɛ̀ Dii ì ń suaba. Ãma Lua gbɛ̃́ↄ suabaa doũ ń pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ↄ ìↄ yaoo. A yã́i láɛ bee yã́ ì dimá. A lɛɛ mɛ̀n bàaↄ̃ ń soolooɛ (66) kpaalɛa lɛɛ àaↄ̃:
Lɛɛ 1 e 39 Ãnabi Isaia kɛ̀ Lua lɛdↄɛkɛna ũ Yelusalɛũdeↄnɛ yãpãsĩ gↄↄɛ. Gↄↄ bee Egipiↄ gbãa lɛ́ sↄaa mɛ́ Asiliↄ gbãa lɛ́ kã́fĩ.
E wàↄ gɛ́ Yesu Kilisi ii wɛ̃̀ 734, gↄↄ pↄ́ Aaza dɛ Yelusalɛũ kía ũ, Siliↄ ń Isailiↄ (wì mɛ lↄ Ɛflaiũↄ) lɛdoũkɛ̀, ↄ̃ aa zĩkà ń Yudaↄ, kɛ́ Yudapiↄ e namá, wi zĩka ń Asiliↄ.
Wɛ̃̀ 722-721 guu Isaili bùsu mìdɛ. Asiliↄ ń mɛɛwia Samali sì, ↄ̃ aa tà ń ń gbɛ̃́ↄ.
Wɛ̃̀ 701 guu kí Ezekia kpalablegↄↄ ↄ̃ Asiliↄ koezↄ̃̀ Yelusalɛũzi, ↄ̃ aa Yuda bùsu kpaalɛ̀.
Gↄↄ bee ãnabi Isaia bↄ̀ gupuau nɛgↄ̃na ũ, aà yã́ↄ adoa. À mɛ̀ Asiliↄ wɛ́tɛ̃amↄanɛ́ bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, àlɛ a gbɛ̃́ náaisaidepiↄ swã́gagaɛ. À gì Yelusalɛũ dↄaanaↄ lɛkpaaĩnzi dasiↄi ń ń bↄa ikoyã kpɛo ń ń yã́zɛsaio ń lousisiyã pↄ́ aa koleaↄ ń ń gbãamↄa taasideↄnɛo ń yãpãleↄ dasi. Ãma tó kai mↄ̀, ãnabipi yã'oanɛ́ ì ń gba sↄ̃, ì ń nↄ̀sɛ níninɛ́ɛ.
Yã́pii guu Isaia ì onɛ́ aa Lua náaikɛ, atɛ̃sa lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀nɛ́ↄ, aai zĩkɛ aà yãdilɛaↄwa. Isaia ò à kpàlɛ à sìwà à mɛ̀, sema luanaaikɛa mↄ́ ń yãmaakɛaↄ, baade zĩa yã́ↄ musu ń wɛ̃́lɛdeↄ yã́ↄ lↄ ń gbãadeↄ yã́ↄ píi.
Lɛɛ 40 e 55 ↄ̃ wì mɛ Isailiↄ nↄ̀sɛninia yã́. Bùsu yã́ↄ lìlɛ sa. Babilonideↄ mɛ́ aa gↄ̃̀ dↄaaa Asiliↄ gbɛu, aamɛ gↄ̃̀ gbãa vĩ, ↄ̃ aa Yelusalɛũ sì e wàↄ gɛ́ Yesu Kilisi ii wɛ̃̀ 587, aa gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ nàaa tàńnↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sɛ́lɛ wà tàńnↄↄ lɛ́ kↄ̃ lala wàlɛ mɛ: Lua wɛ̃́lɛ kaalɛaá Babiloni tã́aↄ zĩblea Isailiↄ Luawa yã̀ mↄↄↄ? Wà ń kɛ̃́ bùsu pↄ́ Dii kpàmáwa zã̀zã, wà gìnɛ́ aa lousisi Dii kpɛ́u, ↄ̃ an pↄ na lↄo, aa dìlɛ Dii pãkpàńziɛ, à kàaàgu màan lò, ge a gbãa vĩ lↄon lò, wa dↄ̃o.
Gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ yaapiↄ ↄ̃ ãnabi lɛ́ yã'onɛ́. À mɛ̀ Lua a zĩkɛ Pɛɛsiↄ kí Kilusi nↄ̀sɛ guu, kɛ́ à a gbɛ̃́ↄ suaba. A ń bↄ a gɛ̃n plaade lá à ń bↄ́ Egipi bùsuu yãawa, Lua gbɛ̃́piↄ i ɛa ta bùsu pↄ́ Lua kpàmáu. Lá Lua mɛ́ dṹnia Kɛna ũ, a fↄ̃ yã́ pↄ́ a mↄ o, i gbasa kɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ zĩblèmápiↄ tã́aↄá pↄ́ gianaↄnɛ.
Wɛdↄa yã́piↄi guu yã́ mɛ̀n síiↄ̃ↄ ku, àlɛ gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛɛ̀ Dii zĩkɛna yã'o: (42.1-4, 49.1-6, 50.4-9, 52.13-53.12). Lua bàakuańnↄ gbɛzã lá guu gbɛ̃́pi mɛ́ Yesu Kilisi pↄ́ wà dↄ̀aa wà aà yã'ò ũ (Zĩn 8.30-35).
Lɛɛ 56 e 66 yã́á gbɛ̃́ pↄ́ wà tàńnↄↄ ɛa sua Yelusalɛũ yã́ɛ. E wàↄ gɛ́ Yesu Kilisi ii wɛ̃̀ 538 Pɛɛsiↄ kí Kilusi ↄdà láu à mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sɛ́lɛ wà sùńnↄↄ ɛa tá ń bùsuu, aai ɛa Lua kpɛ́ kɛkɛ wà dↄ. Kɛ́ aa kà we, yã́ zĩ'ũↄ ń lé. An mɛɛwia Yelusalɛũ ↄ̃̀ↄkpà, gbɛ̃́ pↄ́ aa gↄ̃̀ bɛↄ bùsu kɛ̃̀aakɛ̃aakↄ̃ɛ, mɛ́ luanaaikɛnaↄ dasi lↄo. Wàlɛ yãkɛ a zɛ́wao, baa kúlɛa tã́aↄnɛ ɛ̀a fɛ̀lɛ ń gbãao se.
Ãma ãnabi Isaia azĩa ↄ̀lↄnɛ́ Dii zĩna ũ, à bao na kpà taasideↄnɛ, à pↄsiadeↄ gbà sↄ̃. (61.1-3). Gↄↄ pↄ́ Yesu mↄ̀, a dↄ̃ zĩ pↄ́ a mↄ kɛiá ãnabikɛzĩpiɛ. (Luk 4.16-21).
1
Isailiↄ swã́gbãakɛa
Yã́ pↄ́ Amↄzu nɛ́ Isaia è Yuda bùsu ń Yelusalɛũo musu Yuda kíaↄ Uzia*2Kia 15.1-7 ń Yotaũo2Kia 15.32-38 ń Aazao2Kia 16.1-20 ń Ezekiao§2Kia 18.1-20.21 gↄↄn kɛ:
Musudeↄ, à yãma!
Gbɛ̃́ pↄ́ kú zĩ́lɛↄ, à swã́kpa!
Asa ma Dii ma mɛ̀,
ma nɛ́ↄ sì ma ń gwá,
ↄ̃ aa gìmazi.
Zu a dii dↄ̃,
zàa'ĩna a blɛkalɛkĩi dↄ̃,
kási Isailiↄ ye yã́pi dↄ̃a yã́io,
ma gbɛ̃́piↄ líↄ yã́ dↄ̃o.
 
Waiyoo bui duunkɛna pi!
Tàae kɛ̀ ń musu zↄ̃ↄ!
Gbɛ̃nazĩn vãikɛnaↄ! Nɛ́ vlãaↄ!
Aa pãkpà Diizi aa mikpɛlìɛ̀,
aa sakà Isailiↄ Lua Kuaadoadegu.
Á ye aà ɛa á gbɛ̃ yã̀?
Bↄ́yãi a gi lɛ́ bↄ aà yã́ kpɛi?
Mi gyã sɛ̀, sↄ̃ yɛ̃̀ɛɛ làa míↄ.
Za á kɛ̀sɛwa e à gɛ̀ pɛ̀ á miwa,
aafia ku gueio,
sema bↄ ń flàala iaↄ ń bↄ̀ uusikɛaↄ.
Wi ↄtↄ̃ a keewa à ibↄ̀o,
wi nísimawà wà zwãa yèwào.
Á bùsu gↄ̃̀ da giiɛ,
á wɛ̃́lɛↄ tɛkũ̀.
Bui zĩ̀loↄ á buapↄ́ↄ sɛ̀lɛ á wáa,
à gↄ̃̀ da gii kɛ́ aa zĩblèwà yã́i.
Siↄna mɛ́ gↄ̃̀ ado lán vɛ̃ɛbu kolakpɛwa.
À gↄ̃̀ lán pɛ̃n bua yãayãasuwa,
lán wɛ̃́lɛ pↄ́ wà koezↄ̃̀iwa.
Mɛ́ i kɛ Dii Zĩgↄ̃de wá kↄ̃naeↄ tòwɛ̃ɛo,
dↄ̃ wa gↄ̃ lán Sↄdↄũwa,
wí bↄ lán Gↄmↄↄwa.*Daa 19.24, Lom 9.29
10 À Lua yãma,
á kía pↄ́ á yã́ muaa ń Sↄdↄũdeↄ.
À swãdↄ wá Lua ikoyãi,
á Gↄmↄↄ dendaeↄ.
 
11 Ma Dii ma mɛ̀:
Sa dasi pↄ́ álɛ oa dɛmɛɛ pↄe ũe?
Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oaa
ń são ń pↄ mɛkpaa nísio ni bↄ̀mala.
Gáae ń são ń bleo au lí kamaguo.
12 Kɛ́ a mↄ zɛ ma aɛ,
démɛ bee gbɛ̀awái?
Pↄ́ↄ kìlimpaa ma uapi.
13 Ásu ɛa ma gba pↄpã lↄo,
má ye á tulaleti gĩyãio.
Dikpɛ pↄ́ i kɛ mↄbↄzĩ ń kã́mabogↄↄo,
á kↄ̃kãaapiↄ vãiɛ, má fↄ̃o.
14 Má za á mↄbↄa dikpɛↄgu
ń dikpɛ pↄ́ i kɛↄ píi,
ì ma kũ gbãa lán asowaɛ,
ma kpasa ń a sɛao.
15 Tó a ↄsɛ̀ musu a wabikɛ̀a,
má a wɛ́ ga zuɛ,
baa tó a wabikɛ̀a kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃,
má swã́sɛio.
Gbɛ̃dɛ'au gↄ̃́kpa á ↄwa.
16 À zu'o, í gↄ̃ gbãsĩsai,
à yãvãi tó,
má ye mà á e ń vãikɛao lↄo.
17 À fɛlɛ zɛ ń maakɛao,
íↄ tɛ yã́zɛdekɛai.
À gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄnɛ́ↄ dazɛwa,
í yãnakpa tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄwa,
í yã́gↄ̃gↄ̃ gyaa gbɛ̃andoↄnɛ.
18 Ma Dii ma mɛ̀:
À mↄ wà lɛdoũkɛ.
Baa tó á duuna gↄ̃̀wá tɛ̃́ɛɛ lán wↄ̃ↄtɛ̃nawa,
a gↄ̃wá púuu lán buawaɛ.
Baa tó à gↄ̃̀wá tɛ̃́ɛɛ lán gàalulawa,
a gↄ̃wá púuu lán sãkãwaɛ.
19 Tó a wei mɛ́ a ma yãmà,
áↄ á bùsuɛ bee blɛ maa bleɛ.
20 Tó a gi sↄ̃ mɛ́ a swã́gbãakɛ̀,
wa á dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ.
Ma Dii ma lɛ́ mɛ́ ò.
 
21 À gwa lá wɛ̃́lɛ pↄ́ náai vĩ yãa gↄ̃̀ káalua ũ sa.
Maakɛa ń yã́zɛdeo di a guu yãaɛ,
tiasa gbɛ̃dɛnaↄ mɛ́ kↄ̃̀ a guu.
22 N ã́nusu tã́nkpakɛ̀,
n vɛ̃ɛ maa kɛ̀ íwa.
23 N dↄaanaↄ swã́gbãakɛ̀,
aa nà kpã́iↄwa.
Ampii aa ye gbagusaɛi,
aaìↄ kpálɛkɛ gbai.
Aali yãnakpa tonɛↄwao,
aali lɛda gyaaↄzio.
24 A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua Gbãade ma mɛ̀:
Kai ma ibɛɛↄ! Má tↄsiwáɛ,
ma pↄ i weewá.
25 Má ↄdiɛwáɛ sa,
mí á baasa lán mↄwa ń kasagbↄ̃o,
mí á gbãsĩ wolowá píi.
26 Má tó àↄ dↄaanaↄ vĩ lán yãawa,
á lɛdamadeↄ i gↄ̃ ń kua ziwa.
Bee gbɛa wi mɛ á wɛ̃́lɛɛ
yã́zɛde wɛ̃́lɛ ge náai wɛ̃́lɛ.
27 Má Siↄnadeↄ bↄ ĩadaama guu,
an gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛlìlɛↄ bↄ yã́zɛde yã́i.
28 Má tàaedeↄ ń duunkɛnaↄ wíwi píiɛ,
gbɛ̃́ pↄ́ aa pãkpàmaziↄ midɛ.
29 Wí a á kṹ
gbɛ̃́nɛli pↄ́ kàágu a sa'òmáↄ yã́i.
Á gɛɛ a gↄ̃ kpá á wɛ́iɛ
swalu sa'oa pↄ́ a zɛòↄ yã́ musu.
30 Á gↄ̃ lán gbɛ̃́nɛli pↄ́ a lá wòlowa,
lán swalu pↄ́ a í làawa.
31 Gↄ̃sa gbãa a gↄ̃ lán sɛ̃̀ giiwa,
aà yãkɛa iↄ dɛ tɛkↄna ũ.
A tɛ́kũ ń a yãkɛao sãnuɛ,
gbɛ̃e aↄ ku we à tɛ́pi dɛo.

*1:1 2Kia 15.1-7

1:1 2Kia 15.32-38

1:1 2Kia 16.1-20

§1:1 2Kia 18.1-20.21

*1:9 Daa 19.24, Lom 9.29